Trần Thùy Mai: Từ Dụ Thái Hậu – Chương 42-49. Quyển Hạ

VĂN HÓA ONLINE - VĂN HỌC NGHỆ THUẬT - THỨ HAI 15 APRIL 2024

LTS: Tòa soạn Văn Hóa Online-California vừa nhận được trọn bộ Tiểu thuyết ‘Từ Dụ Thái Hậu' của Nhà Văn Trần Thùy Mai gởi tặng. Truyện gồm Quyển Thượng và Quyển Hạ.

Tác phẩm lấy bối cảnh hậu cung để làm nền cho bộ tiểu thuyết viết về cuộc đời bà Phạm Thị Hằng, ái hậu của Vua Thiệu Trị, thân mẫu Vua Tự Đức, sau trở thành Hoàng Thái Hậu Từ Dụ (còn gọi là Từ Dũ).

Thời gian truyện trải dài 30 năm, qua ba triều vua nhà Nguyễn: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, từ lúc Phạm Thị Hằng 13 tuổi theo cha là Đại thần Phạm Đăng Hưng (người gốc Gò Công miền Nam, nổi tiếng là người văn tài, hiền đức, thanh liêm, đã đi theo bước chân trường chinh của Chúa Nguyễn Phúc Ánh sau trở thành Hoàng Đế Gia Long). Phạm Thị Hằng theo cha về kinh đô Huế chịu bao thăng trầm dâu bể rồi trở thành vị Hoàng Thái Hậu đứng đầu hậu cung.

Mộ Đại thần Phạm Đăng Hưng trong khu di tích Lăng Hoàng Gia ở thị xã Gò Công.

Ngoài trục trung tâm xoay quanh bà Từ Dụ, tác giả mở rộng biên độ với các nhân vật tương ứng mối quan hệ quân thần, huynh đệ. Những yêu ghét, hận thù, toan tính, thủ đoạn cùng tồn tại trong hậu cung, được hóa giải bằng tình yêu, lòng từ bi đạo hạnh … Hình ảnh Từ Dụ Thái Hậu - người phụ nữ ở trung tâm quyền lực triều Nguyễn đã đi vào lịch sử dưới ngọn bút tài hoa lôi cuốn đầy “ẩn dụ chính trị” của nhà văn Trần Thùy Mai.

Văn Hóa Online-California trân trọng cảm tạ Nhà Văn Trần Thùy Mai đã gởi đến bạn đọc Văn Hóa Online bộ tiểu thuyết được giới nhà văn trong nước đánh giá là hay nhất hiện nay. ‘Từ Dụ Thái Hậu' đã đoạt Giải Nhất cuộc thi tiểu thuyết 2016-2019 của Hội Nhà Văn Việt Nam (trong nước) và Giải Sách hay 2020 của IRED.

Ngòi bút của Trần Thùy Mai không những mở ra một trào lưu văn chương văn hóa mới mà còn khai phóng cuộc “đổi mới tầm tư duy tư tưởng lịch sử” – vốn bị nhồi nhét sai lệch nhiều năm trong niềm suy nghĩ sâu thẳm của người dân, thậm chí phản biện một cách hào hứng các ngòi bút sử gia viết theo chiều kích của chế độ. Trần Thùy Mai xứng đáng là người mang “sứ mệnh của người viết tiểu thuyết - lịch sử”. (lkt)

"Từ Dụ Thái Hậu" do Nhà xuất bản Phụ nữ ấn hành. Ảnh bìa: NXB Phụ nữ.

Trần Thùy Mai: Từ Dụ Thái Hậu – Chương 42-49. Quyển Hạ

Nhà văn Trần Thùy Mai. Photo: http://phannguyenartist.blogspot.com/

QUYỂN HẠ

Chương 42

Ấn vàng hoàng hậu

Đầu thu năm ấy, viện Thái y cho người đưa thiệp đỏ sang cung Từ Thọ trình lên thái hậu:

Đinh Cam Lộ, phủ thiếp của hoàng trưởng tử, chắc chắn đã có thai.

Thái hậu hân hoan:

- Có thế chứ. Cuối cùng thì Miên Tông cứng đầu cũng đã mắc bẫy ta. Hạnh Nhi, trong

cung đình chuyện ghen ăn tức ở phải đề phòng mới được, chuyện Cam Lộ có thai phải bí mật

tuyệt đối, ngoài ba tháng mới lộ cho người ngoài biết.

Tổng quản thái giám Trần đang hầu việc, nghe vậy liền tán dương:

- Thái hậu thấu suốt gan ruột từng người, quả là sánh ngang thần thánh. Giờ chỉ mong sao

phủ thiếp sinh cho được con trai.

Thái hậu cười tin tưởng:

- Cam Lộ thế nào rồi cũng sinh trai. Ngươi biết sao không, lấy vợ xem tông, chọn chồng

xem giống. Chọn nàng dâu, trước hết phải xem nơi người mẹ. Ta thấy Bình Thái phu nhân, mẹ

của Cam Lộ rất mắn đẻ, sinh một hơi năm con trai, Cam Lộ là gái út. Vậy Cam Lộ thế nào cũng

sinh trai, ngươi chờ mà xem.

Tổng quản Trần chưa nghĩ kịp câu gì để nịnh tiếp, thì thái giám đã vào thưa:

- Tâu thái hậu, Kiến An Công Nguyễn Phúc Đài xin ra mắt!

Nghe con trai út đến, thái hậu vui mừng:

- Mau cho vào. - Bà quay sang Hạnh Nhi: - Hôm qua hoàng thượng sai người đem dâng

món tay gấu, ta chưa ăn, mau đi lấy ra đây ta ban cho con ta.

Phúc Đài bước vào. Thái hậu đưa mắt, Tổng quản Trần biết ý lui ra. Hạnh Nhi trở lại, hai

tay bưng mâm son, trên có liễn tay gấu vừa hâm nóng.

Phúc Đài nhăn nhó:

265

- Thôi thôi, con không ăn đâu, sao lúc nào con vào chầu mẹ cũng bắt con ăn.

Thái hậu ân cần:

- Ta sinh được ba con trai, Phúc Chẩn chẳng may chết sớm, còn lại hai anh em

con. Nay anh con đã là vua, ngồi trên ngôi cao chẳng thiếu thứ gì, ta không phải lo nữa.

Vì vậy có món gì ngon cũng để dành cho con, sao con lại nhăn nhó như là ta bắt con phải

nuốt độc dược vậy?

Đáp lại sự chăm sóc của mẹ, Phúc Đài chỉ tỏ vẻ khó chịu:

- Mẹ ơi, con vào đây gặp mẹ không phải vì cái ăn, con có thiếu ăn đâu.

Thái hậu vẫn ngọt ngào:

- Vậy con cần gì? À, vừa rồi hoàng thượng lại quở trách con phải không? Con

đừng để cho thủ hạ làm càn, chuyện con sai tên Quát gia nhân lên Lạng Sơn lùng sục, bắt

các quan nạp ngựa tốt, hoàng thượng giận lắm đó. Lại còn chuyện năm vừa rồi con chi

tiêu nhiều quá, xài hết bổng lộc phải xin thêm. Mẹ đã nói giúp cho con nhiều lắm nhưng

hoàng thượng chỉ chịu chu cấp thêm lần này nữa thôi, lần sau nhất định không có nữa

đâu.

Phúc Đài cáu kỉnh:

- Mẹ, con đâu có muốn phải ngửa tay xin anh con mãi như vậy. Mẹ nói mẹ

thương con lắm, có cái gì cũng để dành cho con. Vậy mà anh con nay ngồi trên ngai vua,

thu gom cả bốn biển, mẹ thì ngôi thái hậu làm chủ hết nội cung, ai cũng quyền nghiêng

thiên hạ. Còn con chỉ có cái tiếng là Đức ông hoàng đệ, thực ra là rỗng tuếch, mẹ không

lo gì cho con được sao?

Thái hậu lườm mắt:

- Con còn muốn gì? Dinh phủ tráng lệ, có rồi. Vợ cả nàng hầu, có rồi. Ngựa xe

đầy tớ, có rồi. Tiền bạc châu báu, có rồi. Chọi trâu đá gà, chẳng có món nào sót. Giờ con

kêu ca gì nữa đây.

Phúc Đài nhún vai:

- Trời ơi! Mẹ tưởng con thích làm một ông hoàng vô tích sự ăn rồi đi chọi trâu đá

gà sao? Chẳng qua không biết làm gì thì phải chơi cho qua ngày đoạn tháng thôi. Ý chí

con đâu có tầm thường, con muốn tỏ tài kinh bang tế thế, cai trị dân chúng, tiễu phỉ trừ

gian, thế mới đúng chí con!

Thái hậu mỉm cười:

- Ta hiểu rồi. Con muốn quyền lực, phải không?

Phúc Đài tươi mặt:

- Mẹ! Thật là biết con không ai bằng mẹ. Mẹ nghĩ xem, anh em như thể tay chân,

con là em ruột cùng một mẹ với nhà vua, lẽ ra phải được bổ nhiệm vào vị trí trọng yếu

của quốc gia mới phải.

Thái hậu cúi đầu suy nghĩ.

- Việc này con nói cũng có lý. Giao quyền cho anh em, sao lại chẳng hơn giao cho

người ngoài. Để ta xem. Nhưng trước hết hãy ăn món tay gấu đi đã. Món này bổ lắm, ta

không ăn là muốn để dành cho con đó.

266

Phúc Đài vui vẻ cầm chiếc thìa sứ lên:

- Dạ, con ăn ngay đây, mẹ nhớ tính toán thu xếp cho con.

***

- Khanh nói sao? Bổ nhiệm hoàng đệ Nguyễn Phúc Đài vào vị trí Tổng trấn Bắc thành à?

Khanh nói đây là nguyện vọng của triều thần?

Vua Minh Mạng hỏi, mắt vẫn nhìn vào tờ sớ tấu.

Trong điện Cần Chánh, Bình Thái quận công cùng với Thượng thư bộ Lại họ Trần đang

cùng vua bàn việc.

- Tâu vâng, thần đã hỏi ý nhiều quan đại thần. Nhiều vị đều cho là phải chọn người tin

cậy để nắm việc cai trị miền Bắc. Mà người đáng cho hoàng thượng tin tưởng nhất hiện nay thì

không ai qua khỏi Kiến An Công Nguyễn Phúc Đài. - Trần thượng thư tâu.

Minh Mạng nhìn thẳng vào mặt quan thượng thư:

- Nhiều quan đại thần, là những quan nào? Khanh hãy nói cho rõ. Trẫm muốn mỗi lần tâu

việc, các khanh phải trình bày thật chính xác, nói mơ hồ à uôm là không được đâu! Trần khanh,

hãy nói rõ cho ta biết, khanh đã hỏi ý kiến những ai?

Trần thượng thư ngắc ngứ một lúc. Minh Mạng nghiêm khắc:

- Khanh không nói được. Vậy hãy nói thật rằng đó là ý kiến của chính khanh, một mình

khanh chứ không ai khác.

Bình Thái quận công vội lên tiếng:

- Tâu hoàng thượng, có thần, thần cũng nghĩ như Trần thượng thư. Hiện nay miền Bắc

đang giao phó cho Tổng trấn Lê Chất. Lê Chất vốn là bề tôi cũ Tây Sơn, sau thấy Tây Sơn mạt

vận nên mới bỏ theo ta. Thời đó ta còn cần tăng thêm lực lượng, tiên đế muốn thêm quân thêm

tướng, nên mới dùng y. Nay là thời thịnh trị, nhà Nguyễn đã nắm trọn quyền, nên thay dần

những kẻ về hàng cho khỏi mối lo về sau.

Minh Mạng nhìn chằm chằm:

- Khanh có chắc rằng Kiến An công Phúc Đài xứng đáng giao cho cai trị miền Bắc

không?

Bình Thái quận công cúi đầu:

- Tâu, Kiến An công là em cùng mẹ của hoàng thượng, anh em ruột thịt như tay với chân,

như môi với răng, còn ai đáng tin tưởng hơn nữa?

Minh Mạng lạnh lùng:

- Bình Thái quận công! Hãy nói thật đi, đây là ý kiến của khanh, hay là ý của thái hậu?

Nói thật đi, giấu giếm thì đừng trách ta.

Bình Thái quận công lúng túng:

- Tâu… Tâu…

Minh Mạng thấy điệu bộ hai vị đại thần như vậy, ngài bật cười lớn tiếng.

- Thái hậu đã nhiều lần xin quan chức cho Phúc Đài, nhưng trẫm kiên quyết không bằng

lòng, vì sao các khanh biết không?

267

- Dạ… muôn tâu…

- Các khanh hãy nghe trẫm, phải dẹp bỏ cái thói việc gì cũng ưu tiên, cũng dành

phần cho anh em họ hàng của mình. Phải nhớ rằng xã tắc không phải của riêng mình,

không được lấy quan chế để làm ơn riêng cho người trong họ. Nếu các hoàng thân chiếm

hết quan chức, thì người giỏi trong thiên hạ sẽ không còn chỗ để thi thố tài năng, làm sao

mà hết sức phò vua giúp nước được?

Trần thượng thư cố vớt vát:

- Dạ muôn tâu, trong số con cháu của tiên đế cũng có người tài giỏi, nếu bỏ hết

không dùng thì uổng lắm ạ.

Minh Mạng nghiêm mặt:

- Trẫm đã có lệnh riêng trong Tôn Nhân phủ: Các hoàng tử thân công tuyệt đối

không được tham dự một quan chức nào cả, dù nhỏ dù to. Dù một chức huyện lệnh nhỏ

nhoi, trẫm cũng không khứng dành riêng cho anh em trẫm, nói gì đến chức Tổng trấn Bắc

thành, ngang quyền phó vương một nước. Đã là luật thì không một ai ngoại lệ, khanh

nghe rõ chưa?

Hai đại thần chỉ còn biết vâng dạ, sợ hãi lui ra.

Bình Thái quận công và Trần thượng thư ra rồi, Trung Trực tiến ra thu dẹp đồ

dùng của vua trên án.

- Trung Trực, ta bực mình quá. Cái chức tổng trấn miền Nam cũng như miền Bắc,

ta đang còn định dẹp bỏ mà chưa được. Vậy mà hết người này lại đến kẻ kia dòm ngó.

Trung Trực cười, tâu:

- Thần nghĩ các ông này cũng chẳng qua là cái loa của thái hậu thôi. Thói thường

mẹ vẫn hay chiều con, nhất là con út.

Minh Mạng trầm ngâm:

- Thái hậu can đảm, khôn ngoan, nhiều tham vọng. Người lúc nào cũng xem

quyền lực là trò chơi đầy đam mê, nên luôn biết cách liên kết với các đại thần trong triều.

Ngày xưa, cũng vì mẹ ta sính can thiệp việc triều chính mà tiên đế phải đưa Đăng Hưng

lên chức Thượng thư bộ Lễ để kiềm chế. Không biết bây giờ Đăng Hưng ra sao rồi?

Trung Trực vừa nói vừa liếc chừng sắc mặt hoàng đế:

- Tâu hoàng thượng, Đăng Hưng đã được chuyển về viện Hàn lâm. Lương bổng

của Hàn lâm học sĩ eo hẹp, người lại thanh liêm, chắc là sống cũng khó khăn lắm. Hoàng

thượng còn có lòng nhớ tới, sao không cho gọi.

Minh Mạng đanh mặt lại:

- Không! Quân vô hí ngôn, vua không nói giỡn. Trẫm đã nói một lời không dùng

nữa, thì dù có nhớ tiếc đến đâu cũng không bao giờ dùng nữa.

- Dạ dạ, thần hiểu lầm thánh ý, xin hoàng thượng tha tội.

- Trẫm không nghĩ tới chuyện dùng lại Đăng Hưng. Cái trẫm đang nghĩ tới, là làm

sao hạn chế ảnh hưởng của thái hậu.

Trung Trực im lặng không dám nói gì. Tính chuyện trói tay thái hậu là chuyện

quá khó. Thái hậu các triều trước thường chỉ lo an dưỡng tuổi già, vui cùng con cháu,

268

mọi việc trong cung thường do hoàng hậu điều hành. Nhưng từ sau lệ Tứ bất lập thì triều Nguyễn

không lập hoàng hậu nữa, hơn mười năm nay thái hậu vẫn trọn quyền. Các quan đại thần đều có

con gái trong cung, nên ai làm chủ nội cung, nếu muốn, sẽ cũng tác động rất lớn đến việc trong

triều.

Minh Mạng cau mặt ngẫm nghĩ. Hừ, đúng vậy. Nội cung với triều chính xưa nay luôn có

mối quan hệ với nhau. Muốn giảm ảnh hưởng trong triều chính, trước hết phải giảm ảnh hưởng

trong cung cái đã.

Tứ bất lập, cái lệ ấy do thái hậu đặt ra. Nhưng đấy chỉ là khẩu lệnh truyền miệng, không

có văn bản chữ nghĩa nào ràng buộc cả. Bất giác nhà vua nói thành tiếng: “Trẫm nhất định phải

sớm lập lại ngôi hoàng hậu! Ta muốn người làm chủ hoàng cung phải là một người nghe lệnh ta,

chứ không phải một người ra lệnh cho ta.”

***

Chiếc ấn vàng “Hoàng hậu chi bửu” vừa đúc xong, được đặt nằm trên án, lóe sáng uy

nghi dưới ánh đèn.

Ấn nặng hơn mười cân, trên có đúc hình chim phụng. Vua Minh Mạng và Hiền tần đang

cùng đứng nhìn, vẻ mặt cả hai đều rạng rỡ. Hiền tần khẽ đưa tay chạm vào ấn, mơn man những

nét chạm tinh xảo, mắt lim dim mơ màng:

- Hoàng thượng! Không biết là mơ hay là thực đây?

Minh Mạng cười sảng khoái, nắm lấy tay Hiền tần ấn mạnh vào.

- Ái khanh hãy mạnh dạn chạm vào ấn đi, đó là sự thật, không phải mơ đâu! Khanh là

người đàn bà đảm đang, trung hậu, nhân từ, một lòng chu đáo phụng sự trẫm, khanh rất xứng

đáng với quả ấn này!

Trung Trực tiến lên, tay bưng mâm, trên mâm có một cuốn sách đúc bằng vàng.

- Tâu hoàng thượng, đây là sách vàng mới đúc, có khắc tên tuổi của lệnh bà, sẽ được ban

trong lễ tuyên phong sắp tới đó.

Hiền tần sụp lạy:

- Hoàng thượng! Trước đây cha thần thiếp đang bị tội, thân phận thiếp tưởng đã rơi

xuống vực sâu, nhờ ơn hoàng thượng cứu vớt mà được đứng dưới ánh mặt trời. Nay đang đứng

trên đất bằng, hoàng thượng lại cất nhắc cho thiếp được lên mây, ở địa vị mẫu nghi thiên hạ. Ơn

hoàng thượng như trời như biển, thiếp khắc cốt ghi xương đến bao giờ mới trả hết.

Minh Mạng nghe nói hài lòng, đỡ Hiền tần dậy, kéo nàng ngồi xuống bên mình:

- Hiền tần, chẳng bao lâu nữa trẫm sẽ gọi nàng bằng hai tiếng hoàng hậu! Sau khi lên

ngôi Hậu rồi, nhớ là phải mạnh dạn giúp trẫm thay đổi nếp cũ trong cung. Nàng phải cùng với

Trung Trực bàn bạc, sắp xếp làm sao cho vừa ý trẫm.

Hiền tần cung kính:

- Dạ, hoàng thượng muốn làm sao, thần thiếp nhất nhất sẽ tuân theo.

Việc phong Hậu cho Hiền tần được giữ gìn khá kín đáo, nhưng mà rồi thái hậu vẫn biết.

269

- Cái gì? Ấn vàng, sách vàng đã đúc rồi à? Bộ Lễ đã nhận lệnh tổ chức lễ tuyên phong rồi

à? - Thái hậu tức giận, run lên bần bật: - To gan. Hiền tần thật tệ hại, sớm tối vấn an, dâng cho ta

đủ thứ sơn hào hải vị mong lấy lòng ta. Vậy mà lại âm thầm tính chuyện hất cẳng ta!

Tổng quản thái giám vuốt theo:

- Dạ, Hiền tần thấy hoàng thượng tin yêu, nên được đàng chân tính lân đàng đầu đây mà!

Thái hậu đập bàn:

- Tức cha chả là tức, ta sinh con ra, nuôi nấng vất vả bao nhiêu mới nên vóc nên hình.

Rồi biết bao nhiêu tâm cơ, lo lắng, lăn ra giành giật với người ta mới có được địa vị chí tôn như

ngày nay. Những ngày lao tâm khổ tứ ấy thì Thị Chính ở đâu? Có làm được gì không? Đến nay

yên nơi, ấm chỗ, quyền hành đã vững vàng, liền nghĩ cách gạt ta ra, thật là bội bạc quá đi thôi!

Tổng quản thái giám khích thêm:

- Dạ, thật bất công quá. Mẹ là đấng sinh thành, công lao như trời như biển. Vợ thì không

vợ này có vợ khác. Vậy mà đàn ông mười người hết chín người nghe vợ, thật là vô lý.

Thái hậu chồm lên:

- Hứ! Nghe vợ! Muốn nghe vợ mà được với ta sao. Lâu nay ta nhân nhượng nhiều rồi,

đừng thấy vậy mà tưởng dễ! Không phải điều gì ta cũng nhân nhượng được đâu!

Hôm ấy hoàng đế Minh Mạng đang bận rộn vì nhiều tin tức từ miền Nam vừa đưa ra.

Trong điện Văn Minh, ngài đứng đối diện với bức bản đồ lớn trải ra trên án.

Đô sát Phan Bá Đạt và Bình Thái quận công đứng phía sau. Vua đang mừng vì tin Lê

Văn Duyệt đã thu phục được ba tỉnh ở biên giới Chân Lạp. Lại thêm kênh đào Vĩnh Tế đã hoàn

thành, thuyền bè đi lại dễ dàng, giao thương cũng vì thế phồn thịnh hẳn lên.

Bình Thái quận công thấy vua phấn chấn, liền tâu:

- Tâu hoàng thượng, thật ra việc đào kênh cũng như việc tgu phục ba tỉnh biên giới đều

do công của thủ hạ là Nguyễn Văn Thoại, chứ không phải công của ông Duyệt đâu!

Minh Mạng gật đầu:

- Tất nhiên, trẫm biết Thoại đảm đương công việc, nên đã tính sẽ phong tước Hầu cho

Thoại để xứng công. Nhưng các khanh phải biết: Sở dĩ Thoại làm nên công trạng, cũng là nhờ

Duyệt ở trên biết tổ chức, biết dùng người. Làm quan trên giỏi ở chỗ đó, giúp cho bề dưới dễ

dàng lập công, chứ không phải việc gì cũng xắn tay áo lên mới họi là làm đâu! Cho nên trẫm

khen Duyệt là vì vậy!

Đô sát Phan Bá Đạt tiến lên một bước, hạ giọng:

- Tâu, hoàng thượng rộng lòng tin tưởng bề tôi ở phương xa, nhưng thần nghe nói kẻ bề

tôi phương xa ấy không xứng với lòng tin của hoàng thượng. Theo tin tức thần thu được thì ông

Duyệt cậy có công to, nay lại cai trị một mình một cõi, nên không còn coi triều đình ra gì. Ông ta

dám vô lễ gọi hoàng thượng bằng tên húy, thật là tội khi quân tày trời, rồi lại luôn miệng bảo

hoàng thượng chỉ là học trò nhỏ của ông ta. Xin hoàng thượng quan tâm, kẻo miền Nam trở

thành mối họa về sau.

Minh Mạng sa sầm mặt, cố kiềm chế.

- Có thật vậy sao? Nói phải có bằng cớ, các khanh nhớ đấy.

Bình Thái quận công vun vào:

270

- Dạ muôn tâu, những điều Phan đô sát nói đều là sự thật, lâu nay các đại thần trong triều

đều biết. Chỉ vì sợ mang thù chuốc oán mà không ai dám tâu lên hoàng thượng đó thôi.

Minh Mạng cau mày, nín lặng không nói gì.

Ngay lúc đó thái giám từ ngoài vào, hớt hải.

- Tâu hoàng thượng! Tâu hoàng thượng!

Minh Mạng quát:

- Cái gì? Nói mau.

- Tâu hoàng thượng, thái hậu mệt nặng, cho gọi hoàng thượng đến ngay ạ!

Minh Mạng thất sắc, vội vã ra ngay, thẳng đến cung Từ Thọ.

Vội vã đi vào cửa, vua vừa đi vừa hỏi:

- Thái hậu đau ốm ra sao? Các ngươi đã gọi thái y đến chưa?

Vừa dứt câu hỏi, nhà vua vấp phải một vật gì đó dưới chân. Đấy là mảnh vỡ của một

chiếc bình nước. Cả một vũng nước lênh láng trên nền gạch.

“Sao thế này?” Vua ngạc nhiên kêu lên. Không ai trả lời. Bên trong, thái hậu đang nằm

ngả người trên chiếc ghế dựa, mặt nhìn lên, không nhìn vua.

Nhà vua vội đến bên thái hậu:

- Thái hậu, người thấy trong mình ra sao? Để trẫm gọi ngự y đến xem mạch cho thái hậu.

Thái hậu rền rĩ:

- Hoàng thượng thấy ta đã già yếu lắm rồi phải không? Ta chỉ là một bà già, sắp sửa đem

chôn rồi, chẳng còn gì để nói nữa.

Minh Mạng ân cần:

- Thái hậu hôm nay sao lại sầu bi như vậy? Thái hậu tuổi chưa quá năm mươi, sức khỏe

khang kiện, khí lực dồi dào. Nếu có trái gió trở trời, chẳng qua chỉ là đau đầu sổ mũi thôi, xin

đừng quá lo âu.

Thái hậu chỉ chờ có thế, liền bật dậy:

- Thật à? Vậy mà ta thấy con ta đang lăm lăm muốn đem ta đi chôn, cho nên ta cứ nghĩ

rằng số ta đến đây là hết rồi, chết được rồi, chẳng tham sống làm gì nữa.

Minh Mạng thối lui một bước, đanh mặt lại:

- Xin thái hậu bình tĩnh. Người nói gì trẫm không được hiểu!

Thái hậu rít lên:

- Hoàng thượng không hiểu à? Hay là người cố tình không hiểu! Ta hỏi hoàng thượng:

Lâu nay ta cai quản hoàng cung có gì không tốt? Có gì không chỉn chu, hoàn hảo? Ta đã già nua,

lú lẫn, sai phạm cái gì chưa? Tại sao lại tính chuyện đưa Thị Chính lên nắm quyền, bất chấp luật

lệ như vậy. - Thái hậu chỉ thẳng ngón tay vào vua - Lệ Tứ bất lập do chính hoàng thượng truyền

ra, bây giờ hoàng thượng ngang nhiên coi như không có là sao?

Minh Mạng sa sầm mặt.

- Thái hậu đã dạy quá lời rồi. Chẳng qua là trẫm nghĩ mẫu hậu vất vả nhiều năm, nay tuổi

đến ngũ tuần cũng nên nghỉ ngơi để an hưởng thanh nhàn phú quý cùng con cháu. Phần trẫm,

nếu có lập hoàng hậu cũng là lẽ thường xưa nay, dù vạn vật cây cỏ chim muông đã có dương

271

phải có âm, làm con người có chồng phải có vợ. Trẫm làm vua đã lâu, lập hoàng hậu có gì không

phải?

Thái hậu xua tay lia lịa:

- Thôi thôi! Đừng nói với ta những lời hoa mỹ đó. - Bà dài giọng, mỉa mai: - Hưởng-an-

nhàn-phú-quý cùng con cháu! Hứ! Nên nhớ rằng, ta sinh ra hoàng thượng, ta đã đưa hoàng

thượng lên ngôi, ta biết rõ trong gan ruột hoàng thượng muốn gì. Muốn gì hãy nói thẳng với ta

đi. Nói đi!

Minh Mạng cố hết sức nén giận:

- Sao thái hậu cứ luôn nghĩ cách làm trẫm khổ tâm vậy? Thái hậu đã sinh ra trẫm, đã lao

tâm khổ tứ lo cho trẫm làm vua. Vậy xin thái hậu hãy để trẫm thực sự làm vua, có tất cả quyền

hành của một ông vua!

Giọng thái hậu càng vút lên như xé vải:

- Thực sự làm vua! Hoàng thượng chủ trương tôn sùng Nho giáo, lấy Nho giáo làm mực

thước cai trị dân. Nho giáo dạy kẻ làm vua phải biết tôn trọng đạo Hiếu. Hoàng thượng nghe vợ

mà quên mẹ, thử hỏi có thực sự là một ông vua gương mẫu chưa?

Minh Mạng bậm môi một giây, rồi nói thẳng:

- Trẫm không bao giờ coi ai hơn mẹ mình. Trẫm nghĩ dù vua hay dân, người đàn ông nào

cũng vậy thôi, không ai đặt vợ lên trên mẹ. Chỉ có điều vợ chồng thường có chung quyền lợi,

trong khi một người mẹ tuy thương con nhưng lại có nhiều con, tình thương san sẻ nhiều khi dẫn

tới mâu thuẫn!

Thái hậu hiểu ngay, lập tức xuống giọng, chuyển hướng:

- Ta hiểu rồi. Có phải vì việc ta xin quan chức cho Phúc Đài, mà hoàng thượng mất lòng

tin ở ta? Được, chúng ta hãy thương lượng với nhau đi. Nếu hoàng thượng bỏ chuyện phong

Hậu, ta sẽ không bao giờ nhắc tới việc quan chức của Phúc Đài nữa.

Minh Mạng nín lặng suy nghĩ một lúc, rồi đấm tay xuống bàn, quả quyết.

- Thái hậu đã muốn trẫm nói, trẫm xin nói hết luôn. Trẫm xin thái hậu chấp nhận ba điều.

Nếu thái hậu chấp nhận, trẫm sẽ bỏ việc phong Hậu cho Hiền tần.

- Ba điều gì, nói đi. Ta nghe đây.

- Điều thứ nhất, không chỉ riêng Phúc Đài, từ nay xin thái hậu đừng tiến cử bất cứ ai vào

chức Tổng trấn Gia Định thành và Tổng trấn Bắc thành. Nói rộng ra, xin đừng ngồi trong nội

cung thông qua các cung tần mà tác động đến các đại thần. Đó là tấm gương không mấy tốt đẹp

của hậu phi bên Tàu ngày trước. Xin thái hậu chớ noi theo.

Thái hậu mím môi:

- Ta cũng đoán biết hoàng thượng sẽ nói vậy! Nói tiếp đi.

- Điều thứ hai là quy chế trong nội cung. Hiện giờ cung nga thể nữ quá nhiều, chỗ ở tản

mác, người hầu đông đảo. Vì vậy trẫm muốn khôi phục quy chế nội cung giống như quy chế

trong cung nhà Lê ngày trước. Tất cả các cung tần thể nữ mỗi lần chầu hầu sẽ phải đến tẩm cung

của trẫm trong điện Càn Thành.

Thái hậu do dự:

272

- Có cần như vậy không? Khi nhà Nguyễn ta mới lên ngôi, cái gì cũng muốn sửa cho

khác hẳn các triều trước, nay thì lại muốn như cũ sao?

Minh Mạng gật đầu:

- Lệ cũ sở dĩ tồn tại lâu đời là vì nó hợp lý và thuận tiện. Trẫm biết ở các cung đều có bọn

thái giám thân tín của thái hậu, trẫm không muốn chúng thả sức đem những chuyện sinh hoạt

riêng tư của trẫm tâu lại làm rác tai người.

Thái hậu chống chế.

- Hoàng thượng nên biết, ta sỡ dĩ bố trí bọn chúng khắp nơi là để bảo vệ hoàng thượng,

chứ đâu phải để dò la hoàng thượng đâu? Nhưng thôi, không phải nói nhiều, ta bằng lòng hai

điều hoàng thượng vừa nói. Còn điều thứ ba?

Minh Mạng ngồi thẳng người lên, nhìn vào mắt thái hậu, quả quyết:

- Điều thứ ba, thái hậu đã không chịu cho Hiền tần làm hoàng hậu vì vấp phải lệ Tứ bất

lập, vậy trẫm sẽ đặt ra chức Hoàng quý phi, và phong nàng làm Hoàng quý phi đầu tiên của nhà

Nguyễn ta.

Thái hậu nghe tới đây lập tức bật dậy, quắc mắt:

- Cái gì? Hoàng quý phi à? Hoàng quý phi thì cũng đứng đầu cửu giai cung phi, có khác

gì hoàng hậu? Hoàng thượng tưởng ta là con nít dễ phỉnh phờ lắm sao? Không bao giờ!

Minh Mạng tức giận:

- Thái hậu chớ nên quá ép trẫm. Hoàng quý phi không phải là hoàng hậu, chỉ có nghĩa là

vợ cả của trẫm thôi. Có ảnh hưởng gì đến lệ Tứ bất lập đâu? Thái hậu làm mẹ, lẽ nào không

mong con mình yên bề gia thất?

Thái hậu kênh kiệu hất mặt nhìn lên cao:

- Tất nhiên ta mong hoàng thượng có người vợ cả xứng đáng. Nhưng Hiền tần không

xứng đáng, nên ta không đồng ý!

- Tâu thái hậu, Hiền tần hiếu thảo nhu thuận, có gì là không xứng đáng?

Thái hậu gằn giọng:

- Cha nó là Ngô Văn Sở, trước kia là bề tôi Tây Sơn, sau theo ta. Nhà Nguyễn ta cho làm

quan ở Quảng Bình, lại mắc tội, đáng ra cả nhà phải đày lên miền ngược. Lúc đó hoàng thượng

hết sức xin với tiên đế nên mới thoát. Lai lịch như vậy, mà tiến thân đến bậc Tam giai tần đã là

quá cất nhắc rồi, còn đòi làm vợ chính của hoàng đế sao? Ta không chấp nhận!

Minh Mạng xẵng giọng:

- Thái hậu quá khắt khe, cứ muốn vạch lông tìm vết, chuyện đã mấy mươi năm còn xới

lại thì có ai mà toàn hảo được đây?

Thái hậu bừng bừng nổi giận, vớ lấy các vật bằng sứ bày trên bàn, ném xuống đất vỡ tan

tành.

- Hoàng thượng dám lớn tiếng với ta như vậy sao! Đạo Hiếu của thiên tử là như vậy sao!

Hoàng thượng có muốn ta chết ngay đây cho hoàng thượng vui lòng không? Đừng tưởng ta

không dám chết, xưa nay ta đã nói là làm, đã làm là phải làm cho được!

Thấy thái hậu như điên như cuồng, nhà vua xanh mặt:

- Thôi thôi, trẫm xin thái hậu bớt giận. Thái hậu muốn sao cũng được, mặc ý thái hậu.

273

Thái hậu vẫn chưa đã nư:

- Ta chết ngay cho bàn dân thiên hạ thấy cái đạo Hiếu của đương kim hoàng đế!

Vừa nói, thái hậu vừa thở hổn hển, tay không ngừng xáng hết thứ này đến thứ khác

choang choang trên nền gạch.

Minh Mạng ôm lấy thái hậu:

- Thôi thôi, con xin mẹ. Mẹ muốn sao con cũng chiều lòng, xin đừng la hét nữa.

Thái hậu bấy giờ mới chịu dừng lại, thở dốc:

- Đã biết có ta là mẹ thì phải nghe ta. Nghe đây: Nếu Hiền tần quả là có công, xứng đáng

gì gì đi nữa cũng chỉ phong lên tước Nhị giai phi là cùng lắm rồi. Vậy nếu hoàng thượng tha thiết

quá thì phong nó làm Hiền phi.

Minh Mạng thở hắt ra, buông xuôi.

- Vâng, trẫm sẽ phong nàng ấy làm Hiền phi.

Thái hậu chưa thôi:

- Chưa hết. Đã phong mẹ của Miên Hoằng làm Nhị giai Hiền phi, thì phải phong mẹ của

Miên Tông lên làm Nhất giai Thần phi mới được. Chỉ có Hồ Thị Hoa, mẹ quá cố của Miên Tông

là xứng đáng làm vợ cả của hoàng thượng mà thôi!

Minh Mạng thở dài, ngao ngán:

- Trẫm biết, thái hậu thấy Hoa xứng đáng chính là vì Hoa đã chết! Nhưng thôi, sao cũng

được!

Thái hậu được thể:

- Cái ấn vàng Hoàng hậu chi bửu đâu rồi? Cho đem vào đây, gọi thợ kim hoàn vào đây,

đem lò bệ vào đây, nung chảy trước mặt ta!

Ngọn lửa lò trước sân cung Từ Thọ cháy bừng bừng, nung chảy cái ấn mới đúc.

Minh Mạng bỏ đi ra, nói riêng với Trung Trực:

- Nhà ngươi mau truyền lệnh, cấm không cho ai vào cung Từ Thọ, đừng để bọn nô tỳ

nhìn thấy cái cảnh này.

- Dạ, muôn tâu, thần hiểu ạ.

Minh Mạng lắc đầu:

- Khi đàn bà đã nổi cơn hung dữ thì chẳng còn ai cản nổi, đến trẫm cũng đành thua.

Chương 43

Trong mộng gặp cố nhân

Trong biệt thất của Miên Tông, Hằng ngồi cho con bú, nét mặt đăm chiêu buồn.

Đào Nhi đi từ ngoài vào, đến bên Hằng, vẻ bí mật.

- Chị Hằng, chị có nghe tin gì bên gác Thanh Phong không?

Hằng quay đi phía khác:

- Chị đã nói với em, lâu nay lòng chị đã tạm yên, đừng khuấy cái đau lên nữa. Đừng nói

gì với chị về mấy người bên đó.

274

- Chị, chuyện này sốt dẻo lắm, chị phải biết mới được! Chị biết không, vừa rồi phủ thiếp

Cam Lộ treo cổ tự tử suýt chết đó!

Hằng giật mình.

- Thật có chuyện động trời vậy sao? Hay là tin đồn nhảm?

Một thị nữ khác đang xếp áo xống bên cạnh nghe vậy cũng chen vào:

- Chị ơi, em cũng có nghe người ta rỉ tai như vậy đó… Nghe đâu lệnh trên cấm tiệt không

cho ai nhắc tới, nhưng bây giờ ai cũng biết hết rồi.

Hằng chau mày:

- Lạ thật, đang được hoàng tử sủng ái, thái hậu lại che chở, Cam Lộ việc gì phải tự tử.

Đào Nhi ra vẻ rành rọt:

- Trời ơi, lâu nay chị tưởng lầm rồi đó! Nghe đâu Cam Lộ gào khóc, nói là từ ngày vào

cung đến giờ hoàng tử không thèm động đến, nên mới uất ức muốn tự vẫn đó!

Hằng chùn cả người lại:

- Thật sao? Khó tin quá!

Thị nữ gục gặc:

- Đúng đấy chị ạ, em cũng nghe mấy thái giám bên cung Trường Sinh nói vậy. Không

phải chuyện đồn nhảm đâu.

Hằng sững sờ:

- Vậy là lâu nay chị ngờ oan cho Miên Tông sao?

- Chứ còn gì nữa, chị thật có phúc không biết hưởng, thử hỏi trên đời này có người đàn

ông nào chung tình hơn hoàng tử không?

Hằng ôm chặt con, nghẹn ngào:

- Trời ơi, vậy mà ta đã mặt sưng mày sỉa, dùng bao nhiêu lời lẽ nặng nề để kết án Miên

Tông. Ta cho chàng là kẻ giả dối tham lam, không xứng với lòng tin của ta. Té ra, chính ta mới

là kẻ lòng dạ hẹp hòi, không xứng với tấm lòng của chàng.

Đào Nhi chỉ tay qua cửa sổ.

- Chị coi kìa, hoàng tử đang đi qua vườn đó!

Hằng ôm con đến cửa sổ nhìn ra. Hình ảnh Miên Tông hiện ra xa xa, vừa đi vừa cúi đầu

nhìn xuống, vẻ ưu tư.

Hằng xúc động rơm rớm nước mắt. Trông Miên Tông có vẻ buồn bã quá! Mắt nhìn mông

lung, người cũng có vẻ gầy ốm hơn xưa. Thì ra bao lâu nay, chàng sống chẳng có niềm vui.

Đào Nhi khuyên:

- Chị ơi, em thấy hoàng tử thật tội nghiệp. Chị nên bước tới một bước, chạy ra đón

hoàng tử đi!

Hằng lắc đầu, nghẹn ngào:

- Ta đã đối với hoàng tử thật bạc bẽo, mặt mũi nào mà chưng ra trước mặt chàng nữa?

Chiều hôm ấy, trao con gái cho thị nữ bồng, Hằng xuống bếp, tự tay nấu mấy món ngon.

Thấy trời nóng nực, Hằng chọn dưa hồng thật tươi non, nấu món canh đã được Hạnh Thảo bày

thuở trước.

Món canh cá nấu với dưa hồng tươi xanh, trông rất hấp dẫn trong chiếc liễn sứ.

275

Hằng bảo:

- Ta tự tay nấu món canh này cho hoàng tử ! Em bưng sang Thanh Phong các cho hoàng

tử dùng nha!

Đào Nhi nếm chỗ canh còn lại trong nồi.

- Canh ngon quá! Hèn gì dân gian đã nói: Cá nục nấu với dưa hồng, Đánh nhau một trận

thử chồng về ai. Người ta vẫn thường bảo, đàn bà phải biết nấu ăn ngon, món ăn ngon là vũ khí

giành chồng hiệu quả lắm đó!

Hằng rầu rầu:

- Em hiểu lầm ta rồi, ta thấy hoàng tử dạo này gầy ốm đi nhiều, chắc là không ăn được,

nên muốn nấu món ngon lạ miệng cho chàng. Chỉ là mong cho chàng được khỏe thôi. Nếu nghĩ

là dùng món ngon để mua chuộc chàng thì ta xấu hổ lắm.

Đào Nhi dẫy nẫy:

- Cái gì mà xấu hổ, mua chuộc chồng mình chứ mua chuộc ai. Chị cứ hay tự ái quá!

- Không phải ta tự ái, mà cái ý tưởng hai ba người đàn bà cố cạnh tranh giành giật một

người đàn ông làm cho ta thấy nhục nhã quá em à. Thôi, ta không khiến em bưng canh qua đó

nữa. Ta cho các em đem ra ăn hết đi.

Đào Nhi ân hận tự vả vào miệng mình:

- Cái miệng làm hại cái thân, ngu quá đi thôi!

Hằng bỏ vào phòng với con. Một thị nữ nói nhỏ với Đào Nhi:

- Suỵt, cứ để đó cho em.

Nói rồi cô nàng bưng đại liễn canh đi.

Chiều hôm ấy từ Giảng Võ đường trở về, Miên Tông và Giám Lê đi qua vườn ngự. Giám

Lê thấy Miên Tông cứ thở dài thườn thượt, bất giác buột miệng:

- Con nhớ trước đây hoàng tử với chị Hằng lúc nào cũng ríu rít như đôi chim, nói với

nhau điều gì cũng kẻ hô người ứng rất ăn ý. Bây giờ hoàng tử lúc nào cũng ít nói ít cười, mà

chuyện ôn văn luyện võ cũng trễ biếng hơn xưa nhiều lắm đó!

Miên Tông lầm lì:

- Ngươi hiểu ta lắm. Ta từ nhỏ không có mẹ, cuộc đời ta toàn là những ngày buồn,

khoảng thời gian ta có Hằng là khoảng thời gian vui vẻ nhất. Vậy mà bỗng nhiên nàng quay mặt

đoạn tuyệt với ta, bỏ mặc ta sống ra sao thì sống, ta nhiều khi nghĩ lại mà oán nàng vô kể.

Giám Lê nói tưng tửng:

- Trước thì hoàng tử oán chị Hằng cũng phải. Nay hoàng tử đã sống chung với phủ thiếp

mới, sao lại còn buồn. Có phải con cá trong tay thì nhỏ, con cá vuột rồi thì lớn không?

Miên Tông nhăn mặt:

- Ấy chớ! Ta đâu có phải loại đàn ông đứng núi này trông núi nọ đâu? Có điều, ta với

Cam Lộ quả thật chẳng có điểm nào chung, nên càng cố sống với nhau càng thấy ngủng ngoẳng.

Mỗi lần ta nói gì nàng đâu có hiểu, mà nàng nói gì thì ta cũng chẳng hề thích thú.

Giám Lê cười khì khì:

- Vậy mà con nghe nói người đẹp thì không cần nói gì, người ta vẫn mê.

Miên Tông thở phì một tiếng:

276

- Ái dà, không nói thì đã may, đằng này lại nói, nói rất nhiều, suốt ngày ta phải nghe mệt

mỏi lắm Giám Lê à.

- Chị Hằng với chị Cam Lộ, cả hai đều là phủ thiếp của hoàng tử, nếu hoàng tử không

bằng lòng bà này, ai cấm hoàng tử đến với bà kia. Hoàng tử hãy bước đến với chị Hằng đi!

Miên Tông dài mặt ra:

- Không đâu Giám Lê ơi ! Hằng bây giờ đã thay tính, đổi nết, không còn thương ta nữa

rồi. Hạnh phúc ngày xưa giờ chỉ còn là quá khứ mà thôi!

Về đến Thanh Phong các, nếm chén canh dưa hồng, Miên Tông cảm thấy vị ngọt ngào

lan tỏa từ đầu lưỡi đến tận trong tim. Món canh dân dã, đơn sơ mà thấm thía, làm chàng cồn cào

nhớ những ngày êm ấm nơi biệt thất. Thuở ấy, dù có người hầu nhưng Hằng vẫn tự tay chăm sóc

bữa ăn của chồng con…

Đêm đến, không ngủ được, Miên Tông theo ánh trăng non, về lại mái nhà cũ. Nhìn qua

cửa sổ chạm lồng, Tông thấy Hằng đang ngồi lặng lẽ dưới ánh đèn dầu lạc, chăm chú thêu chiếc

hài hoa. Bé Tĩnh Hảo nằm ngủ một bên, Hằng thỉnh thoảng dừng tay, vỗ về nâng giấc cho con.

Miên Tông đẩy cửa bước vào, cúi xuống cầm tay Hằng. Hằng dụi mắt, sững sờ. Bao

nhiêu tủi hờn chất chứa trong lòng vụt dâng trào, giọng nàng nghẹn trong nước mắt:

- Hoàng tử, chàng không giận thiếp nữa sao?

Miên Tông ngồi xuống, dịu dàng:

- Còn, còn giận lắm, và cũng còn thương nhiều lắm…

***

Mấy hôm sau, Cam Lộ vùng vằng vào kêu với thái hậu:

- Tâu thái hậu, hoàng tử lại ngược đãi con, xin thái hậu trách mắng ạ!

- Nó ngược đãi ngươi làm sao, hãy nói ngay cho ta biết.

- Con đang mang thai quý thế này, ai cũng săn sóc con, đến thái hậu cũng chăm lo cho

con. Vậy mà hoàng tử hôm qua lại dọn sang ở bên chỗ cũ, không ở Thanh Phong các nữa ạ.

- Thế à? Thằng cháu ta, nó lại giở quẻ rồi đây. Nhưng thôi, Cam Lộ à, ngươi đang mang

thai, hoàng tử sang ở nơi khác để ngươi thanh nhàn yên tĩnh lo dưỡng thai cũng là hợp lẽ. Ngươi

đừng có được voi lại đòi tiên, ta không rảnh mà nghe ngươi kèo nhèo suốt ngày đâu.

Cam Lộ phụng phịu nhưng đành phải lui.

Thường ngày thái hậu vẫn đối đãi đặc biệt với Cam Lộ, từ ngày nàng có thai lại càng

được nuông chiều. Nhưng hôm nay, thái hậu đang chú tâm đến một việc hết sức quan trọng, nên

những chuyện khuê phòng của Miên Tông thành ra chuyện nhỏ.

Việc quan trọng ấy là: Từ miền Nam, lính phiêu kỵ cấp báo vừa đưa tin về triều: Quốc

công Tiết chế Lê Văn Duyệt đã đột ngột qua đời ở tuổi 69.

Tả quân Lê Văn Duyệt mất, để lại một Gia Định thành đang phát triển, một miền Nam

đang mở rộng thêm về đất đai, sần uất thêm về giao thương buôn bán. Đồng thời, cái chết của

ông cũng kết thúc dư âm cuối mà triều đại Gia Long còn để lại.

277

Điều thái hậu quan tâm là chiếc ghế tổng trấn của một vùng đất màu mỡ đang bỏ trống.

Người ngồi trên chiếc ghế ấy từ đây có thể không được gọi là tổng trấn nữa, nhưng vẫn sẽ phải

có một người ngồi, chắc chắn là như vậy.

Giữ lời hứa với nhà vua nên thái hậu không hề mở miệng, nhưng bà vẫn có cách riêng để

đưa người của mình vào chức vụ trọng yếu này.

Ngay sáng hôm sau, trong điện Cần Chánh, Bình Thái quận công Đinh Tăng Kiên, Đô sát

Phan Bá Đạt và Tả thị lang bộ Lại là Bạch Xuân Nguyên được gọi vào trước mặt vua.

- Bạch Xuân Nguyên! Trẫm đã quyết định cử khanh vào đó thay mặt trẫm thu xếp tình

hình. Việc này không phải việc thường đâu, khanh hãy khá thận trọng nghe lời trẫm dặn. - Vua

Minh Mạng phán.

Bạch Xuân Nguyên tiến lên một bước, quỳ gối nghe lệnh.

- Khanh nghe đây: Lê Văn Duyệt là cựu thần tiền triều, cả đời theo phò nhà Nguyễn ta.

Nay tuổi lớn quy tiên, trẫm đã sai làm tang lễ hết sức trọng thể theo lễ dành cho bậc quốc công.

Trẫm truy tặng hàm Thái Bảo, ban cho 1000 tấm gấm, ba ngàn quan tiền để an ủi gia quyến.

Khanh phải thay mặt trẫm tỏ rõ sự hậu đãi và trọng vọng của triều đình, làm sao cho gia quyến

họ Lê phải cảm phục và biết ơn trẫm mới được.

Bạch Xuân Nguyên dập đầu:

- Tâu, hạ thần xin nhất nhất tuân theo thánh ý.

Nhà vua đổi giọng, đang từ ân cần chuyển sang cứng rắn:

- Còn điều này vô cùng quan thiết, khanh gãy chú ý lắng nghe. Miền Bắc vừa rồi đã bỏ

chế độ tổng trấn, đưa vào khuôn khổ chung. Miền Nam từ lâu nằm dưới quyền cai quản của Lê

Văn Duyệt, anh em, con cái, thủ hạ của Duyệt tất nhiên là còn ở đó rất nhiều. Nay ta thay đổi nề

nếp cai trị, tất động đến quyền lợi của họ. Vậy nên phải khéo và phải cương quyết. Đinh Tăng

Kiên, Phan Bá Đạt, hai khanh đã tiến cử Bạch Xuân Nguyên vào nhiệm vụ này, vậy sau khi

Nguyên đi trấn nhậm ba tháng, hai khanh cũng phải vào Nam, hết sức giúp nhau làm tròn việc

lớn.

Bình Thái quận công và Đô sát Phan Bá Đạt nghe vậy liền tiến lên, quỳ xuống cạnh Bạch

Xuân Nguyên:

- Tâu hoàng thượng, tạ ơn hoàng thượng tin cậy. Chúng thần xin vâng mệnh!

Ba vị đại thần ra rồi, vua Minh Mạng gọi:

- Trung Trực!

- Tâu hoàng thượng, có hạ thần.

Nhà vua nói, rành rọt từng tiếng một:

- Thảo ngay chiếu chỉ chia ngay thành Gia định ra thành 6 tỉnh. Vùng trung tâm Sài Côn

đổi gọi là thành Phiên An. Phong Bạch Xuân Nguyên làm Bố chánh thành này.

Trung Trực vâng dạ, trải cuộn giấy ra trên án, bắt đầu viết. Nhà vua lẩm bẩm:

- Phải làm ngay lúc này mới kịp. Lê Văn Duyệt, ta cũng không ngờ ngươi đi sớm vậy.

Mà thực ra, đi lúc này là may cho ngươi đó.

278

Sở dĩ nhà vua nói vậy là vì mới cách đây mấy hôm, Đô sát Phan Bá Đạt đã dâng biểu đàn

hạch Lê Văn Duyệt mười mấy tội, trong đó có tội khinh quân vô lễ, dám nhắc đến hoàng thượng

bằng tên húy, và tội tự ý bang giao với các cố đạo cũng như thuyền buôn ngoại quốc.

Nhà vua đã định giao Đô sát viện truy cứu ngay, nhưng cân nhắc nhiều lần lại thấy không

thể vội vàng. Nói cho đúng, là không thể khinh suất đối với thế lực của Duyệt đang càng ngày

càng lớn ở phương Nam. Nay Duyệt đột ngột qua đời, không những là may cho Duyệt, mà cũng

là may cho nhà vua nữa.

Lâu nay mối lo trong gan ruột vua vẫn là miền Nam và miền Bắc. Hai trọng thần nắm

giữ hai miền, nếu trung thành thì không sao, nếu họ trở mặt, tức khắc triều đình ở miền Trung sẽ

rơi vào thế cô lập. Nay Duyệt đã chết, nhưng thế lực của miền Nam chưa phải là hết. Vua nghĩ

thầm: “Thiết lập chế độ trung ương tập quyền trên toàn lãnh thổ, việc này lớn lắm, thế nào cũng

gặp trở lực. Lúc này ta phải chuẩn bị, phải ứng phó trước với tình hình. Ta đang cần một người

đắc lực ở bên ta.”

Một ý nghĩ lóe lên khiến đôi mắt tinh anh của nhà vua bừng sáng. Vua quay lại, bảo

Trung Trực:

- Còn việc nữa, Trung Trực, hãy viết chiếu triệu hồi Trương Đăng Quế về Kinh.

Đêm hôm đó, ở nhà Phạm Đăng Hưng, một hương án được kê ngoài sân, trên có bài vị đề

mấy chữ Nho: “Nam phương ngã tri kỷ chi vị.”

Trước bài vị có bình hoa phượng vàng, nải chuối mật và khay nhỏ cau trầu rượu.

Phạm Đăng Hưng thắp nhang rồi rót rượu ra chén. Hai tay bưng chén rượu, ông thầm

khấn:

- Đức ông, lúc Đức ông ra đi, Hưng không theo tiễn. Tuy là giận không nhìn mặt, nhưng

bao năm nay trong lòng Hưng vẫn nhớ người tri kỷ không quên. Một nén nhang thơm, thay lời

tiễn biệt.

Hạnh Thảo vừa ru con ngủ xong, từ trong nhà bước ra, tay cầm chiếc áo nỉ khoác lên vai

chồng.

Đăng Hưng quay lại, cầm tay vợ:

- Hạnh Thảo, ta không muốn ghi chức tước tên tuổi của Đức ông, chỉ viết trên bài vị là

“Người tri kỷ của ta ở phương Nam”. Ngày ấy ta quá giận Đức ông, bây giờ nghĩ lại thật không

khỏi ân hận.

Hạnh Thảo an ủi:

- Chuyện đã rồi, xin chàng đừng quá trách mình. Hồn thiêng của Đức ông chắc chắn sẽ

chứng giám tấm lòng trung hậu của chàng.

Đăng Hưng gật đầu:

- Nàng cứ vào đi kẻo sương lạnh, ta ở lại đây hầu Đức ông cho hết tuần nhang.

Nói đoạn Đăng Hưng cầm hai chén rượu lần lượt tưới xuống đất. Rót trà vào hai chén,

ông cúi đầu trầm tư, tưởng đến những ngày đôi bạn tri kỷ cùng chia sẻ việc nước, việc đời.

Khói nhang vẫn bay lên. Đăng Hưng dựa đầu trước án, bất giác thiu thiu thiếp đi.

Một cơn gió lạnh buốt chợt ào ào thổi qua.

279

Hồn Lê Văn Duyệt hiện lên mờ mờ trong gió và trong mây, đến trước Đăng Hưng, cất

tiếng gọi:

- Đăng Hưng! Đăng Hưng! Ta về thăm cố nhân đây!

Đăng Hưng mừng rỡ:

- Đức ông! Đức ông! Nhiều năm không tin tức, Hưng vẫn mong có ngày Đức ông về

Kinh để nói tiếp câu chuyện năm xưa ! Đức ông đã về ư, Đăng Hưng có mơ không đây?

Hồn Lê Văn Duyệt đưa tay ra, Đăng Hưng cố với đến nhưng mãi không chạm thấu. Chỉ

nghe tiếng nói lẫn trong tiếng gió:

- Đăng Hưng! Không phải mơ đâu, mà cũng không phải thực đâu, mơ hay thực thì cũng

chỉ là một cõi mà thôi. Câu chuyện năm xưa về Mỹ Đường và Tống Thị Quyên, người đời sẽ còn

tốn nhiều giấy mực nữa, mà đời đời sẽ không nói hết. Ta với ông có nói cũng khôn cùng! Ta về

đây là để nói với ông một việc khác, nghe xong ông hãy nhớ đừng quên!

Đăng Hưng gật đầu:

- Đức ông nói đi, Đăng Hưng sẽ ghi khắc trong lòng.

- Chẳng bao lâu nữa, cả nhà họ Lê ta sẽ gặp nạn lớn. Cứu được dòng dõi nhà ta, chỉ có

ông mà thôi. Vậy nếu còn nghĩ tình ta, xin ông hết sức cố gắng.

Đăng Hưng cảm kích:

- Đức ông đã coi Hưng là tri kỷ. Kẻ sĩ gặp được người tri kỷ, có thể chết không ân hận.

Đức ông đã có lời phó thác, Đăng Hưng dù chết cũng nhất định phải hết lòng. Nhưng Hưng nay

là kẻ thất sủng nằm một xó kinh thành, còn họ Lê của Đức ông đang là đại vọng tộc được triều

đình kính nể. Sao lại có chuyện Hưng cứu được dòng dõi họ Lê?

Tiếng gió vẫn ào ào, hình ảnh Lê Văn Duyệt khi mờ khi tỏ:

- Cơ Trời không thể tiết lộ được, đến lúc đó sẽ biết. Thôi, ta đi đây, từ biệt cố nhân, hẹn

ngày gặp lại.

Đăng Hưng kêu lên:

- Đức ông, xin đừng vội…

Ông lật đật níu lấy áo Lê Văn Duyệt, nhưng hụt tay, ngã xuống. Mở mắt, Đăng Hưng

thấy mình đang gục đầu trước hương án.

“Thì ra là một giấc mơ? - Ông ngờ ngợ nhớ lại, lẩm bẩm: - Mà mơ hay thực cũng chỉ là

một cõi thôi sao?”

***

Thái giám điện Càn Thành bước ra trước thềm, hô to:

- Lệnh hoàng thượng cho vời quan Tham tri Trương Đăng Quế!

Trương Đăng Quế vào điện, theo lệ tung hô vạn tuế.

Hoàng đế Minh Mạng bước ra, thần sắc hân hoan.

- Trương Đăng Quế, bao lâu nay khanh ở Bắc, tuy xa nhưng trẫm vẫn biết rõ các công

trạng của khanh. Bãi bỏ Bắc thành, lập lại hành chính các tỉnh, mọi việc êm xuôi cũng phần lớn

nhờ có khanh quán xuyến.

280

Trương Đăng Quế điềm đạm:

- Thần xin tạ ơn hoàng thượng. Miền Bắc từ khi giặc Bá Vành được dẹp yên, lại tiếp tới

việc Lê Duy Lương xưng là dòng dõi vua Lê nổi lên cát cứ, quan quân gian khổ lắm mới đánh

được. Nay tỉnh thành mới chia, nề nếp mới còn chưa ổn, rất nhiều cái phải lưu tâm. Mong hoàng

thượng hết sức chú ý.

Minh Mạng bước xuống, ân cần cầm tay Trương Đăng Quế:

- Cái lo mà khanh vừa nói đến, cũng chính là cái lo ta đang nung nấu trong lòng! Triều

đình văn võ tuy đông, tìm được một người tâm phúc không dễ. Khanh là người văn võ kiêm

toàn, đã trải công việc ở bộ Binh, lại rành việc bộ Hộ, quân sự hành chính khanh đều kiêm được.

Trẫm gọi khanh về Kinh, trong lòng đã tính trước. Rồi sẽ có việc dùng đến tài chí của khanh.

Trương Đăng Quế không đổi sắc mặt, chỉ trả lời rất chừng mực:

- Thần đã ăn lộc của dân của nước, dù ở đâu, việc gì cũng xin dốc lòng hết sức.

Minh Mạng gật đầu:

- Hôm nay gặp lúc việc triều hơi thư thả, khanh lại mới về Kinh, trẫm đặc biệt ưu ái vời

khanh dự yến trong vườn ngự với trẫm. Bây giờ khanh hãy theo ta, cùng đi dạo trong hoàng cung

rồi sẽ nói tiếp câu chuyện triều đình.

Vua vui vẻ đi ra cửa điện, Trương Đăng Quế theo sau. Ý của vua là muốn Quế chiêm

ngưỡng vẻ huy hoàng của hoàng cung, đặc biệt là những công trình mới xây dựng từ khi Ngài

lên ngôi.

Qua một dãy chín chiếc đỉnh đồng cao lớn đặt thành hàng thẳng tắp trong sân Thế Miếu,

vua giảng giải:

- Trẫm cho đúc cửu đỉnh này để làm gì khanh biết không? Khanh hãy nhìn kỹ những hình

chạm trên đỉnh xem. Đấy là hình sông núi, cây cỏ, cầm thú của tất cả các tỉnh thành nước ta.

Khanh hãy tìm đi, con sông Trà Khúc ở quê khanh cũng có hình chạm ở đây! Cửu đỉnh này

chính là hình ảnh non sông gấm vóc liền một dải, quy tụ dưới uy vũ của hoàng triều!

Đến một tòa nhà có ba lớp mái ngói lưu ly, vua dẫn Quế lên gác cao.

- Đăng Quế, trẫm đã hạ lệnh, trong kinh thành không ai được xây lầu gác gì cao hơn tòa

Hiển Lâm các này. Vì sao khanh biết không?

- Tâu, hạ thần lâu mới về triều, không biết việc ở kinh đô. Mong hoàng thượng dạy bảo.

Minh Mạng nhìn thẳng mắt Quế:

- Tòa gác này có địa vị cao trọng, bởi trẫm xây nó lên là để vinh danh các công thần trước

đây đã giúp nhà Nguyễn ta dựng nghiệp. Ta dẫn khanh lên đây là mong khanh bắt chước các bề

tôi đời trước, lập nên công nghiệp lẫy lừng như vậy!

- Tâu hoàng thượng, hạ thần xin cố gắng.

Vua quay lui, gọi:

- Trung Trực, ngươi có đem theo cái ống nhòm mà người Tây dương vừa đem cống

không?

Trung Trực lấy chiếc ống nhòm cất trong tay áo ra :

- Dạ có, hoàng thượng đã dặn khi nào lên gác này thì phải đem theo.

Minh Mạng cầm ống nhòm nhìn quanh một lúc, rồi đưa cho Đăng Quế.

281

- Khanh hãy nhìn đi, từ tòa gác cao này, nhìn rộng ra tứ phía hoàng cung thật là mỹ lệ.

Đang Quế quay một vòng, vô tình nhìn về bên kia Tử Cấm Thành. Trong vòng ống nhòm

hiện ra…

Dưới một tàn cây xanh, có hai phụ nữ đang nô đùa với một đứa bé gái.

Đăng Quế nhìn kỹ người thiếu phụ áo xanh, nhận ra đó là Hằng.

Sững người, Quế đứng im, nhìn hoài, quên không bỏ ống xuống.

Vua Minh Mạng thấy vậy, cầm lấy ống, nhìn.

Vua rà ống nhòm vào người thiếu phụ áo tím, và nhận ra: Đó là Nguyễn Thị Bảo.

Đêm ấy khi trời đã tối, theo lệ, thái giám chuẩn bị khay thẻ để trình vua.

Trên khay cắm nhiều thẻ ngà, mỗi thẻ có ghi tên và chức vị của một cung nhân. Vua sẽ

nhìn qua, rồi chọn ai thì rút thẻ của người ấy. Khi cung nhân được gọi đến hầu đêm, thẻ sẽ

chuyển cho thái giám đang trực ở điện, để ghi rõ ngày giờ được hầu vua, về sau nếu may có thai

rồng sẽ phải đối chiếu với ngày giờ để cho được tỏ tường minh bạch.

Khay vừa soạn xong thì một cung nữ tiến vào, nói với thái giám:

- Ông Giám ơi, cháu là người bên Tây viện của Tiệp dư Lê Thị Ái. Hôm nay Tiệp dư có

việc hàng tháng của đàn bà, nên sai cháu đến trình báo.

Thái giám gật đầu, cầm thẻ của Lê Thị Ái cắm lệch qua một bên. Đó là dấu hiệu để nhà

vua biết mà tránh.

Trung Trực đang đứng chờ ở cửa tẩm điện, nhận lấy khay thẻ từ tay người thái giám già,

bưng vào.

Minh Mạng đang đọc sách, ngẩng lên nhìn:

- Thẻ của Tiệp dư Ái đâu?

- Dạ, hôm nay thẻ của Tiệp dư cắm lệch ạ!

Minh Mạng lại quay vào trang sách:

- Vậy thì thẻ nào cũng được, cứ rút cho trẫm.

Chợt nhà vua vụt nhớ hình ảnh Nguyễn Thị Bảo vừa nhìn thấy lúc ban ngày:

- Này, thẻ của Thục tần đâu, sao trẫm không thấy?

- Tâu hoàng thượng, Thục tần hồi trước nay gọi là Quý nhân Nguyễn Thị Bảo. Thẻ của

Quý nhân đây ạ.

Minh Mạng nhíu mày:

- Ủa vậy sao? Quý nhân?

- Dạ, chính hoàng thượng đã phê vào chiếu chỉ giáng Thục tần xuống làm Quý nhân ạ.

Minh Mạng à một tiếng:

- Vậy hả, à, trẫm nhớ rồi.

Vua đưa tay rút thẻ ngà của Bảo rồi đưa cho Trung Trực.

Trung Trực bưng khay ra cửa, miệng hô:

- Hoàng thượng truyền gọi Quý nhân Nguyễn Thị Bảo!

Viên thái giám già nhận lại thẻ, cầm bút lên ghi: Ngày Canh Thân, tháng Ngọ, đầu giờ

Tý, hoàng thượng cho vời Quý nhân là Nguyễn Thị Bảo.

282

Một chiếc kiệu trống tiến đến dưới thềm, có bốn nữ phu khiêng kiệu và hai cung nữ xách

lồng đèn đi hai bên. Một thái giám trẻ đi trước dẫn đường, cùng nhau đi đón Quý nhân về điện.

Chương 44

Chiếc khánh chạm phượng

- Hạnh Nhi, ngươi nói sao? Con Bảo lại được hoàng thượng gọi hầu sao?

Hạnh Nhi gật đầu, quả quyết:

- Dạ, đúng là hoàng thượng rút thẻ của bà ấy ạ!

Thái hậu cau mày:

- Bà cái gì, nó nay chỉ còn là Quý nhân, ngươi chỉ cần gọi bằng chị thôi. Ta cứ tưởng

hoàng thượng quên phứt nó rồi, không ngờ vẫn còn nhớ.

- Dạ, con thấy sự lạ nên phải tâu báo với thái hậu ngay đó!

- Hoàng thượng gọi ai cũng được, đâu có ảnh hưởng gì đến ta. Nhưng Quý nhân Bảo

cứng đầu ngang bướng, quả là khó dạy. Ta là người dìu dắt cho nó vào cung, vậy mà nó không

biết ơn, lại làm toàn những chuyện trái ý ta. Vì vậy ta thật không thích nó đắc sủng.

- Dạ, bây giờ làm sao ạ? Thái hậu muốn gì con sẽ lo tính.

Thái hậu ngẫm nghĩ vài phút rồi nhún vai:

- Cứ từ từ. “Lo gì việc ấy mà lo, Kiến nằm miệng chén có bò đi đâu”. Bây giờ nhà ngươi

vấn khăn cho ta để còn ra dự yến Đoan Ngọ cái đã.

Tiệc vui Đoan Ngọ này được thái hậu dành riêng đãi các cháu gái và cháu dâu trong

cung. Bàn tiệc đặt giữa vườn hoa trước nhà thủy tạ. Thái hậu ngồi ghế giữa, Hằng, Cam Lộ ngồi

hai bên. Khoảng chừng chín mười công chúa lớn nhỏ ngồi san sát quanh bàn tiệc.

Theo lệ ngày mùng năm tháng năm, thị nữ dâng các món ăn quý làm từ thịt vịt và hạt kê,

ngoài ra còn có các món bánh Huế làm với tôm chấy thơm ngon. Mùi tôm, mùi thịt, mùi nước

chấm thơm lừng. Các công chúa đều lấy tay áo che nửa mặt, bởi cảm thấy nước bọt đang tiết ra,

nhưng thường nhật được dạy phải ăn uống nhỏ nhẻ, nay trước mặt thái hậu lại càng e dè khép

nép. Thái hậu thấy vậy, liền đặt lệ ăn thi bánh bèo, ăn xong chồng chén lên, ai có chồng chén cao

nhất thì được thưởng. Thế là trong giây lát các thiếu nữ quên hết cả giữ gìn ý tứ, cắm cúi đua

nhau ăn, tiếng cười đùa náo nhiệt cả một góc hoàng cung.

Thái hậu nhìn các cháu, cười hể hả như một người vô tư nhất trên đời:

- Tết Đoan Ngọ năm nay vui lắm! Nhân hôm nay đủ mặt, ta báo cho các cháu hay, sắp tới

ta sẽ có thêm hai huyền tôn ra đời đó!

Các công chúa hết “Ô” rồi lại “A”, đồng thanh hỏi:

- Hai huyền tôn, hai cháu gọi bà cố ạ? Tâu thái hậu, phủ thiếp nào có tin vui vậy? Sao lại

sinh một lúc hai cháu?

Thái hậu bật cười:

283

- Không phải một phủ thiếp, mà hai phủ thiếp đều có thai! Qua Tết là hoàng trưởng tử có

thêm hai con, hy vọng là hai con trai nối dõi tông đường cho họ Nguyễn Phúc!

Hằng và Cam Lộ nghe nói, cả hai đều sững sờ.

Cam Lộ giậm chân, nhăn nhó:

- Thì ra chị Hằng cũng mang thai sao?

Hằng thì lặng người, cúi đầu, đau đớn.

- Trời ơi, thì ra mình đã lầm. Mình quá cả tin… - Nàng thầm nghĩ. - Vậy mà Đào Nhi nói

hoàng tử không bao giờ đụng đến Cam Lộ. Bây giờ mình mới biết sự thật...

Công chúa Khuê Gia bưng chén rượu đến chỗ Hằng.

- Xin mừng chị dâu đã có tin vui, lần này nhất định phải hay hơn lần trước, sớm sinh

hoàng nam cho thái hậu và hoàng trưởng tử vui lòng.

Hằng nghẹn ngào rưng rưng, cứ đứng sững ra, tay bưng chén rượu.

Công chúa lại đến bên Cam Lộ:

- Phủ thiếp lần đầu có tin vui, xin giữ gìn thật kỹ, chúc phủ thiếp sinh nở an toàn, mẹ tròn

con vuông.

Cam Lộ hỏi:

- Công chúa không chúc tôi sinh con trai sao?

Công chúa thật thà:

- Phủ thiếp sinh lần đầu, dù sinh hoàng tôn hay hoàng tôn nữ đều quý cả mà.

Cam Lộ phụng phịu tỏ ý không vui lòng. Thái hậu thấy vậy cất cao giọng, mọi người đều

im lặng lắng nghe:

- Đừng lo, ta đã nghĩ trước hết. Đêm qua ta đã khấn trời, cầu cho cả hai phủ thiếp đều

sinh trai. Nếu hai phủ thiếp đều sinh trai, tất nhiên cũng chỉ có một người được phúc phận làm

chánh thê của hoàng tử. Phải không?

Các công chúa thưa:

- Dạ phải ạ! Phải rồi ạ! Nhưng bây giờ còn sớm mà, cả hai chị dâu đều chưa sinh nở, vội

gì việc ấy.

Thái hậu lắc đầu:

- Không sớm đâu! Việc gì đáng phải làm ngày mai, thì nên lo ngay từ hôm nay mới kịp.

Nếu không sớm sắp xếp, thì nội cung sẽ rối loạn, làm sao mà ổn định được. Các ngươi còn nhỏ

tuổi chưa biết việc đời, chớ nên nói càn.

Thấy thái hậu trở lại vẻ uy nghi, các công chúa đều im bặt, nghiêm trang.

- Ta nói tiếp. Vì vậy ta đã nguyện với Trời, xin Trời dẫn đường chỉ lối cho ta, xem trong

hai phủ thiếp, ai là người có số làm chính thê của hoàng trưởng tử.

Quay qua thị nữ đứng bên cạnh, thái hậu truyền:

- Lan Nhi, ta có để một chiếc hộp cạnh giường nằm, ngươi mau vào lấy. - Thái hậu quay

lại, vẻ bí mật - Rồi các ngươi sẽ biết ý Trời.

Một công chúa mới lên tám mở to đôi mắt, hỏi:

- Ý Trời nằm trong hộp đó sao ạ?

Thái hậu tủm tỉm cười:

284

- Phải, nằm trong đó.

Lan Nhi đi đến phòng ngủ của thái hậu.

Bưng hộp lên, thấy chung quanh không có ai, ả thị nữ chợt không nén nổi tò mò, lén mở

ra xem. Ý Trời như thế nào mà lại nằm trong cái hộp bé tí này?

Hộp mở, ả chỉ thấy bên trong là hai gói lụa nhỏ, một màu xanh, một màu vàng.

Lan Nhi mở gói màu vàng, một chiếc khánh nhỏ lộ ra.

Lan Nhi lại mở sang gói kia, cũng thấy một chiếc khánh nữa.

Chợt có tiếng động bên ngoài, Lan Nhi giật mình, vội vàng cất lại, ôm hộp bước ra. Hú

hồn, chẳng có ai cả, chỉ là tiếng lá rụng bên thềm. Cô ả vội vã quay về bàn tiệc, hai tay bưng hộp

dâng lên thái hậu.

Thái hậu mở ra.

- Các cháu nhìn đây! Hôm qua ta đã soạn sẵn hai gói quà mừng cho hai phủ thiếp. Trong

hai gói là hai cái khánh vàng, một cái chạm hình chim phượng, một cái chạm hình hoa. Mỗi

người hãy chọn một, nếu ai rút nhằm cái khánh có chim phượng thì chính là người được Trời

chọn, nhất định sẽ sinh con trai và làm chính thê của hoàng tử.

Thái hậu đưa mắt nhìn Hạnh Nhi ra hiệu. Hạnh Nhi khẽ gật đầu, đến cạnh Cam Lộ, nói

nhỏ:

- Xin phủ thiếp hãy chọn gói màu vàng.

Cam Lộ chớp mắt, hồi hộp.

Lan Nhi bưng hộp đến gần:

- Tâu thái hậu, đưa ai chọn trước ạ?

Thái hậu ra vẻ vô tư:

- Hai phủ thiếp vai vế ngang nhau, ai chọn trước cũng được, ai ngồi gần thì ngươi đưa

trước.

Lan Nhi bưng khay tiến về phía Cam Lộ.

Cam Lộ chọn ngay gói màu vàng.

Lan Nhi đi vòng lại. Trong hộp chỉ còn gói lụa xanh, Hằng thẫn thờ đưa tay cầm lấy. Đối

với nàng lúc ấy, cuộc sống đã chẳng còn một chút ý nghĩa gì nữa, thì cái khánh này chạm hoa

hay chạm phượng có quan trọng chi đâu?

Các công chúa nhấp nhổm, giục:

- Mở đi! Mở đi! Sốt ruột quá!

Thái hậu cười, đưa tay ra hiệu:

- Các cháu ngồi xuống, bình tĩnh nào! Nhất ẩm nhất trác, giai do tiền định, yên tâm đi.

- Dạ, tâu thái hậu, câu ấy nghĩa là sao? - Công chúa Uyển Diễm hỏi.

- Nhất ẩm nhất trác, giai do tiền định, nghĩa là mọi chuyện dù là chuyện nhỏ như một

miếng ăn, một miếng uống, cũng đều do số Trời định trước cả rồi. Huống hồ chuyện quan trọng

như chuyện ngôi thứ trong cung cấm, tất nhiên phải thể hiện ý Trời cao xa. Hằng, Cam Lộ, hai

ngươi hãy mở gói của mình ra đi.

Cam Lộ nhanh nhảu mở gói. Hằng tần ngần một vài giây, rồi cũng mở theo.

Các công chúa nhấp nhổm, ai cũng muốn nhìn cho rõ.

285

Thái hậu khoanh tay trước ngực, ung dung mỉm cười.

Cam Lộ mở ra trước, lộ ra cái khánh vàng. Nàng lật đật cầm chiếc khánh lên: Chiếc

khánh chạm hình hoa.

Hạnh Nhi giật mình, thái hậu cố điềm tĩnh nhưng không giấu nổi kinh ngạc, đôi lông mày

cau lại.

Bên kia, Hằng đang mở rộng vuông lụa, cho thấy chiếc khánh hình chim phượng.

Hạnh Nhi buột miệng:

- Vô lý! Sao lại thế này?

Thái hậu nghĩ thầm.

- Vô lý! Sao lại thế này?

Các công chúa đồng thanh:

- Vậy là chị Hằng sau này sẽ là vợ chính của trưởng huynh.

- Như vậy có lẽ chị Cam Lộ sinh gái, còn chị Hằng sinh trai rồi đó.

Cam Lộ mếu máo:

- Không, ta sinh con trai chứ, ta đã nhờ người xem quẻ xăm ở điện Hòn Chén rồi, nữ thần

đã dạy là ta sinh hoàng nam mà.

Công chúa Uyển Diễm không tin:

- Chị không nghe thái hậu dạy sao, ý thần làm sao bằng ý Trời, thái hậu đã khấn Trời hỏi

ý rồi mà.

Cam Lộ giẫy nẩy, cùng với công chúa cự cãi một lúc. Hằng nghe mà ngao ngán, chỉ

muốn tiệc tan để sớm quay về.

Lúc này thái hậu đã trấn tĩnh lại, sắc mặt từ màu tím tái chuyển sang bình thường. Bà cất

tiếng quở trách:

- Cam Lộ, Uyển Diễm, các ngươi đừng có ồn ào nữa. Hôm nay ta bày tiệc cho các cháu

vui chơi, đừng có làm mất vui.

Tiệc tàn, thái hậu về phòng, quát gọi Lan Nhi. Mắt bà lúc này nẩy lửa.

- Lan Nhi!

Lan Nhi chưa hiểu vì sao thái hậu lại biết tội lỗi của mình, nên vẫn cố tìm cách chống

chế. Nhưng thái hậu đã thét thái giám căng nọc đánh ngay trước sân, đánh đến khi nào cho nghỉ

mới được nghỉ.

Thái giám cung Từ Thọ ngạc nhiên vì lệ thường trong cung khi nô tỳ có lỗi thì hài tội rồi

mới đánh, nhưng lần này không nghe thái hậu nói Lan Nhi tội gì? Tuy vậy lệnh đã truyền, không

ai dám hỏi tới hỏi lui. Lan Nhi bị trói tay chân đánh bằng roi da đến chết đi sống lại mà thái hậu

vẫn chưa hả giận.

Tiếng roi quất, tiếng la hét thê thảm vang lên. Trong cung, thái hậu dường như chẳng

nghe thấy gì vì tâm tư còn trĩu nặng những ý nghĩ hoang mang. Bà ngồi phịch xuống tràng kỷ,

hậm hực:

- Không lẽ lại là ý Trời xui nên như vậy thật sao? Rồi con gái Đăng Hưng sẽ làm chính

phi sao?

***

286

Nhưng thái hậu không phải bực mình lâu. Hơn một năm sau…

Cung thái hậu treo đèn kết hoa, trong nhà thủy tạ yến tiệc tưng bừng. Hai con lân đang

múa thùng thình phía trước hồ sen.

Thái hậu ngồi giữa, Miên Tông đứng bên cạnh. Thái hậu truyền:

- Hôm nay là lễ thôi nôi của Đệ nhất hoàng tôn, hoàng thượng sẽ đến dự. Ngài đã đến rồi

kia, mau ra nghênh đón.

Tất cả đứng dậy, sắp thành hàng hai bên tả hữu. Trong số người đến dự có Hiền phi Ngô

Thị Chính, Tiệp dư Lê Thị Ái, Quý nhân Nguyễn Thị Bảo và nhiều cung tần khác. Cam Lộ và

Hằng mặc áo đỏ, mỗi người bồng một đứa bé trên tay.

Từ cổng cung Từ Thọ, vua Minh Mạng đi vào, sau lưng là Trung Trực cùng với các thái

giám và cung nữ theo hầu.

Tiếng hô vang lên:

- Hoàng thượng vạn tuế, vạn vạn tuế!

Vua vào, ngồi xuống bên cạnh thái hậu. Thái hậu cầm tay vua:

- Hoàng thượng, cháu đích tôn của hoàng thượng đã được một tuổi rồi đó!

Nhà vua gật đầu:

- Tốt lắm. Hoàng tôn đâu?

Cam Lộ bồng con tiến lên.

- Tâu hoàng thượng, đây là đệ nhất hoàng tôn, đã được hoàng thượng ban tên là Hồng

Bảo.

Vua vui vẻ:

- Kháu khỉnh lắm, trẫm có lời ban khen.

Ngài vẫy tay, thái giám liền bưng đến một mâm phủ lụa điều, trên có cờ, dao, kiếm.

- Trẫm ban cho hoàng tôn ba món bảo bối này, đây là vật dùng của nam nhi. Mong hoàng

tôn lớn lên sẽ xứng đáng là bậc trượng phu ngang tàng ở đời.

Thái hậu tán dương:

- Bảo bối của hoàng thượng ban cho, ý nghĩa cao quý không kể xiết. Miên Tông, ngươi

mau tạ ơn đi.

Miên Tông quỳ xuống, đỡ lấy khay tặng vật. Minh Mạng quay sang Hằng:

- Còn phủ thiếp này thì sao, cũng sinh hoàng nam chứ?

Hằng cúi đầu.

- Tâu không ạ, thần lại sinh thêm một hoàng tôn nữ, mới được chín tháng.

- Đã đặt tên chưa? Sinh con gái, thì cứ tự ý đặt tên, không cần xin lệnh Tôn Nhân phủ.

Hằng điềm đạm:

- Tâu hoàng thượng, hoàng tử đã đặt tên cho cháu là Uyên Ý.

Minh Mạng gật đầu:

- Uyên Ý, tên hay lắm.

Thái hậu tự tay bồng con trai Cam Lộ đến cạnh nhà vua:

- Hoàng thượng, hãy bồng hoàng trưởng tôn một lát.

287

Nhà vua quay sang bồng Hồng Bảo.

Hằng ôm con gái lui xuống.

Liếc nhìn Miên Tông, Hằng thấy Tông đang bận bịu đáp lại những ly rượu chúc

mừng của khách. Cam Lộ thì sán đến đứng sát bên Miên Tông, hớn hở ôm con cười tít.

Hằng một tay dắt Tĩnh Hảo, một tay ôm siết bé Uyên Ý vào lòng, cúi mặt.

Một công chúa đang ngồi trên bàn tiệc phía dưới, ghé tai nói nhỏ với công chúa

bên cạnh:

- Vậy mà hôm trước chị Hằng được cái khánh chạm phượng, làm em tưởng chị ấy

sắp một bước lên mây nữa chứ. Tưởng chị ấy sẽ làm chính thê, ai hay như bây giờ. Thiệt

đúng là chính thê thảm đó…

Công chúa kia cười rúc rích:

- Hí hí, vậy mà thái hậu nói là ý Trời, lúc đó ai cũng tin chắc như đinh đóng cột…

Lúc ấy tiếng trống lân vừa dứt, nên các công chúa xì xào tuy nhỏ mà Hằng và

những người đứng gần vẫn nghe rõ từng tiếng một.

Quý nhân Nguyễn Thị Bảo đến bên cạnh, quàng lấy vai Hằng an ủi.

Cả hai lặng lẽ nhìn nhau, chia sẻ nỗi ngậm ngùi của một kiếp cung nhân.

Chương 45

Tiếng chim khách ngày mưa

Đăng Hưng từ ngày được bổ sang Hàn lâm viện, chỉ làm việc cầm chừng, lâu lâu lại cáo

bệnh nằm nhà.

Hôm nay Trương Đăng Quế đến thăm, thấy sắc mặt ông xanh xao khác trước, chàng

không khỏi giật mình lo lắng.

Ngoài trời mưa rả rích. Đăng Hưng ngồi trên tràng kỷ, Đăng Quế vòng tay đứng đối diện.

- Quế, cháu ngồi đi.

Đăng Quế kính cẩn:

- Cháu là hậu sinh, không dám thất lễ. Cháu xin đứng hầu bác.

Đăng Hưng đưa tay chỉ vào ghế:

- Ta nghe nói hoàng thượng đang trọng dụng cháu. Bây giờ cháu là bề tôi rường cột của

triều đình, còn ta chỉ là lão già hết thời nằm ở góc thành Đông. Cháu đừng có khiêm nhượng

quá!

Đăng Quế vẫn cung kính:

- Trong lòng cháu, lúc nào bác cũng là vị đại ân sư, nếu không có bác thì sau kỳ thi ấy

cháu đã về Quảng Ngãi đi chài cá, làm sao có ngày nay. Hôm nay cháu đến thăm bác là muốn

thưa với bác một chuyện quan trọng.

Đăng Hưng lắc đầu:

- Chuyện gì cũng ngồi xuống với ta đã. Ta bây giờ nhàn lắm, chuyện quan trọng đến đâu

cũng chẳng việc gì phải hối hả.

Đăng Quế ngồi xuống:

288

- Dạ, bác đã cho phép, cháu xin mạo muội.

Hạnh Thảo từ trong nhà ra, đặt cái đệm dưới hai bàn chân Đăng Hưng.

Đăng Quế nhìn, thấy cái đệm được may bằng những mảnh vải vụn ghép lại.

- Quan nhà tôi dạo này hay bị cảm lạnh, nên trời mùa đông phải giữ gìn cẩn thận lắm chú

Quế ạ.

Hạnh Thảo nói rồi bước tới rót trà. Đăng Quế an ủi:

- Dạ, Quế thấy bác dạo này hơi gầy đi, nhưng tinh thần còn khang kiện lắm!

Đăng Hưng lắc đầu:

- Không khang kiện mấy đâu! Lui tới với mấy cái văn bản của viện hàn lâm, ta cũng dần

dần lú lẫn đi rồi! - Nói rồi Đăng Hưng nhún vai, cười cay đắng: - Hoàng thượng không dùng ta,

lẽ ra thì nên cho ta nghỉ quách cho xong. Lại bắt ta làm những việc lằng nhằng, vô thưởng vô

phạt, ta cũng đành phải làm cho qua ngày đoạn tháng.

Đăng Quế hỏi thẳng:

- Bây giờ, nếu hoàng thượng nghĩ lại, bổ nhiệm bác vào việc xứng với tài năng của bác,

bác có nhận không?

Đăng Hưng hơi bất ngờ với câu hỏi của Quế, chùn lại:

- Hoàng thượng nghĩ lại? Hoàng thượng nghĩ lại? Có chuyện đó sao, ta chưa từng nghĩ

tới. Hà hà, trước khi nói đến việc hoàng thượng nghĩ lại, thì còn phải xem: Ta có nghĩ lại không?

- Nghĩa là sao, cháu chưa hiểu ý bác.

Đăng Hưng ngồi thẳng dậy, bỗng nhiên mạnh mẽ:

- Đăng Quế, ta hỏi đây, cháu nói cho thật: Cháu nghĩ thế nào về nền cai trị của đương

kim hoàng đế?

Đăng Quế điềm nhiên:

- Thưa bác, cháu nhìn thấy rất rõ ràng. Đương kim hoàng đế là một ông vua tốt.

- Thực sao? Còn sự tàn bạo? Sự chuyên chế? Những bóng đen bắt người trong đêm tối?

Thân phận oan khiên của Mỹ Đường? Đàn phi thiếp đông đặc trong cung, ăn hết mỗi năm bao

nhiêu gạo thịt của một đất nước còn nhiều người đói? Cháu đừng như những vị quan khác, luôn

mồm nói là không có những việc đó !

Đăng Quế nghiêm trang:

- Cháu biết là có những việc đó. Nhưng cháu cũng biết có những việc khác.

- Việc gì? Hãy nói ta nghe.

- Cháu biết là đất nước đang càng lúc càng cường thịnh. Tiên đế Gia Long đã thống nhất

một đất nước tan nát, cái thống nhất ấy chỉ mới là bước đầu. Khi đương kim hoàng đế lên ngôi,

sự nghiệp thống nhất ấy vẫn chưa hoàn thành. Nhưng nó đang hoàn thành, và sẽ hoàn thành

trong triều đại Minh Mạng!

Đăng Hưng hoài nghi:

- Thật sao. Người ta có thể xây lâu đài trên lửa chăng? Có thể làm nên sự nghiệp của kẻ

chí nhân trên lưỡi kiếm bạo tàn chăng?

Đăng Quế thưa:

289

- Thưa bác, điều hoàng đế hiện nay đang hướng tới là làm cho triều đình đi vào kỷ cương

lề lối. Muốn khỏi loạn, muốn đất nước bình an, chỉ có con đường củng cố chính sách trung ương

tập quyền. Sự tàn bạo, nếu buổi đầu phải dùng đến, cũng chỉ là bất đắc dĩ, bởi không tập trung

sức mạnh thì làm sao giữ yên đất nước?

Đăng Hưng nhếch cười, chua chát:

- Có thể. Người ta bảo Tần Thủy Hoàng bạo tàn diệt hết chư hầu nên mới có nước Tàu

rộng lớn. Ta cũng đồng ý như vậy, nhưng ta không bao giờ làm cái việc ca ngợi Tần Thủy

Hoàng được. Tính mệnh, nhân phẩm, danh dự dù của chỉ một người thôi, cũng không thể đem ra

chà đạp vì bất cứ ký do gì.

Đăng Quế ôn tồn:

- Cháu rất cảm phục lương tâm trong sáng của bác. Cháu biết chính hoàng đế, dù không

dùng bác nhưng vẫn cảm phục và yêu mến bác. Giờ đây, giai đoạn khắc nghiệt nhất đã qua.

Người cai trị đang gác bạo lực qua một bên để nhắc đến trung hòa nhân hiếu. Cháu nghĩ là đã

đến lúc bác nên đem tài ra giúp nước rồi đó.

Đăng Hưng cau mặt:

- Ha, cháu nghĩ ta còn làm được gì?

Đăng Quế sôi nổi:

- Hiện nay hoàng thượng đang lo mở mang cả văn lẫn võ, về kinh tế thì lo khai hoang lấn

biển, về văn hóa thì củng cố thi cử, tìm kiếm nhân tài. Lại sai quân tướng vượt biển ra đến tận

các vùng đảo xa xôi để vẽ địa đồ đất nước, học theo Tây dương đóng tàu chiến, sai tướng giỏi đi

bảo hộ Chân Lạp. Chưa bao giờ lãnh thổ Đại Nam ta lại hùng mạnh và rộng lớn như bây giờ!

Trong bức tranh toàn cảnh ấy, bác đã có lòng muốn đóng góp sức mình thì chỗ nào mà chẳng

dùng được.

Đăng Hưng suy nghĩ một lúc.

- Quế à, cháu làm ta bắt đầu xao xuyến đây. Quả thật, làm một con người bất mãn, thì

cũng chẳng hay ho gì, sự bất mãn chỉ làm ta suy thoái dần cả về sức khỏe lẫn về trí tuệ. Tấm

lòng ta với giang sơn, đất nước, cháu cũng biết thế nào rồi! Nhưng có lẽ, thời của ta đã qua rồi

cháu ạ. Ta đã già rồi. Bây giờ là thời của cháu.

Đăng Quế tha thiết:

- Bác! Cháu đã tâu với hoàng thượng, lúc này triều đình đang cần những người trung tín,

vô tư như bác. Bởi ngay khi chính quyền mạnh lên, cũng là lúc những kẻ ham đặc quyền đặc lợi

bắt đầu tụ lại. Muốn triệt tận gốc những ảnh hưởng xấu này, phải có người tốt bên cạnh hoàng

thượng. Bác không cần phải đào sông, lấp biển, chỉ cần làm một người tốt, nghĩ việc phải, nói lời

hay là đã đóng góp rất nhiều rồi!

Đăng Hưng lắc đầu, xua tay.

- Thôi không nói nhiều nữa, bác cháu mình lâu mới gặp, hãy nói chuyện gì nhẹ nhàng

một chút đi. Phu nhân, phu nhân còn món dưa chua không, dưa chua nhà ta ngon lắm đó, đem

lên đây cho bác cháu ta uống rượu chơi.

Hạnh Thảo bưng một dĩa dưa, một dĩa đậu phụng rang lên đặt trên bàn, tươi cười:

- Dạ có đây, thức nhắm đây, rượu đây, muốn gì có ấy.

290

Đăng Quế nhìn dĩa dưa, chợt nhớ ngày trước đến thăm phủ Phạm thường được nhắm

món dưa chua của Hằng.

Lòng chàng bỗng chùng lại, một nỗi u hoài xâm chiếm tâm tư. “Chẳng biết bây giờ trong

cung Hằng sướng khổ ra sao?”

***

Nhờ Trương Đăng Quế bảo cử, Minh Mạng hoàng đế quyết định phục chức cho Đăng

Hưng làm Thượng thư bộ Lễ. Trung Trực trải tờ chiếu trước mặt vua, kính cẩn:

- Tâu, chiếu đã viết xong, xin hoàng thượng châu phê.

Minh Mạng cầm bút son lên. Phê xong, nhà vua ngẫm nghĩ:

- Trung Trực, mấy năm rồi không gặp Đăng Hưng, nay gia cảnh ông ấy ra sao?

- Tâu, thần nghe nói nhà ông ấy thanh bạch lắm!

Minh Mạng cười:

- Các quan có con gái trong cung có ai nghèo đâu?

Trung Trực tâu:

- Con gái trong cung đâu có ban cấp gì được cho cha mẹ, chỉ vì các quan ấy mượn thế có

con gái tiến cung, quan hệ với quan lại, xin việc này việc nọ cho người ta nên mới có lợi lộc.

Phạm Đăng Hưng không qua lại đổi chác với ai, thì cũng chỉ sống với số bổng ít ỏi của viện Hàn

lâm cấp cho thôi.

Minh Mạng trong lòng cảm động:

- Hừ, thế à. Bảo đội Thượng xa cho soạn xe, ngày mai giờ Thìn, trẫm sẽ đến thăm Đăng

Hưng.

Trung Trực cúi đầu:

- Tâu vâng, thần sẽ cho người báo để nhà họ Phạm nghênh tiếp.

Minh Mạng ngăn lại:

- Không, không cần báo trước. Trẫm sẽ đến bất ngờ. Nhất định Đăng Hưng sẽ cảm kích

lắm đây.

Vì ý vua như vậy, nên Phạm Đăng Hưng chẳng biết gì, vẫn đến viện Hàn lâm làm việc

như thường lệ. Khi trở về, ông giở bài tập viết của con trai xem qua, rồi ngồi vào án thư đọc

sách.

Mưa lâm thâm ngoài vườn. Hạnh Thảo đầu đội nón lá, hái rau ở hè nhà. Bỗng có tiếng

chim kêu véo von trước nhà vọng lại.

Đăng Hưng ngước nhìn, lẩm bẩm:

- Chim khách. Lạ thật, trời mưa lạnh thế này mà lại có chim khách kêu.

Hạnh Thảo đã hái xong mớ rau, bước vào, cất nón:

- Chim khách kêu là điềm khách đến chơi nhà. Có lẽ nhà mình sắp có khách đến thăm,

mà vị khách này chắc là rất quý đó!

Đăng Hưng bảo:

291

- Khách nào đến thăm ta, hà hà, để ta lấy Kinh Dịch ra xem, cái điềm chim kêu ngày mưa

ứng vào việc gì đây.

Đăng Hưng tìm trên kệ tủ một lát.

- Hạnh Thảo, nàng có cất cuốn Kinh Dịch của ta không? Cuốn sách bìa màu vàng…

- Thiếp đâu có dám động đến sách vở của chàng, ở đâu còn có đó thôi.

Đăng Hưng lục lọi:

- Lạ thật, không thấy!

Đăng Thuật, con trai Đăng Hưng, ngước nhìn quanh, chỉ tay lên giàn gỗ cao sát mái:

- Cha ơi, kia kìa! Cuốn sách vàng đó, con thấy cha thường cầm đó?

Đăng Hưng vỗ trán:

- Ai xếp lên đó, lạ quá! Đầu óc ta bây giờ lắm lúc lộn xộn quá, chính ta làm rồi lại quên

bẵng, đi hỏi lung tung.

Đăng Hưng bắc ghế trèo lên lấy sách.

Hạnh Thảo lo lắng:

- Cái ghế cập kênh đó, chàng chờ một chút thiếp đến giữ ghế cho.

Đăng Hưng không nghe, cố kiễng chân với lấy sách. Cái ghế chênh chao, chân Đăng

Hưng bước hụt, cả người lao xuống.

Đầu đập xuống đất, Đăng Hưng lịm đi.

Khi bắt đầu tỉnh lại, mắt hé mở, ông nhận ra mình đang nằm bất động trên giường.

Hình ảnh vua Minh Mạng mặc áo bào vàng hiện ra mờ mờ lung linh trong mắt Đăng

Hưng.

Minh Mạng hoàng đế cúi xuống, xúc động:

- Đăng Hưng! Trẫm đến thăm khanh đây! Có nhận ra trẫm không?

Đăng Hưng khẽ động đậy đầu, ra hiệu là có.

Bên cạnh giường, Hạnh Thảo đang ôm mặt cố che những dòng nước mắt. Nhà vua thở

dài:

- Phu nhân đừng quá lo. Trẫm sẽ cho ngự y ra chữa, nhất định sẽ hồi phục.

Đăng Hưng mấp máy môi, khó nhọc:

- Tạ… ơn hoàng... thượng.

Minh Mạng gọi:

- Trung Trực, hãy đem tờ chiếu đến đây.

Trung Trực bước đến, mở rộng tờ chiếu chỉ trước mắt Đăng Hưng, đọc to:

- Hoàng thượng xuống chiếu cho Phạm Đăng Hưng phục chức làm Thượng thư bộ Lễ,

kiêm nhiệm chức Khâm tu ngọc phổ toản tu, chuyên coi việc biên soạn gia phả cho hoàng gia.

Đăng Hưng ngước mặt lên, cười khan không thành tiếng.

Minh Mạng hoàng đế cầm tay Đăng Hưng. Đăng Hưng cố siết chặt bàn tay của nhà vua

đang nắm tay mình.

- Hoàng thượng… Muộn rồi. Thần không… còn sống được bao lăm ngày nữa.

Hạnh Thảo nghe nói, bưng mặt khóc nấc.

Minh Mạng xúc động, nghiến răng, nắm chặt hai tay. Một lúc sau ngài mới bật ra tiếng:

292

- Trẫm còn làm gì được cho khanh bây giờ? Hãy nói đi, trẫm sẽ chuẩn y.

Đăng Hưng cố hết sức:

- Con gái… vào cung, sáu năm… chưa thấy mặt. Xin cho thần… gặp con một lần cuối

cùng.

Từ nhà Đăng Hưng quay về, Minh Mạng hoàng đế ngồi trên xe, quay lại nói với Trung

Trực đang phi ngựa kề bên:

- Trung Trực, trẫm đã hứa sẽ cho Đăng Hưng gặp con gái lần cuối. Việc này phải làm gấp

mới được.

Trung Trực lo lắng:

- Tâu hoàng thượng, lời xin của Đăng Hưng tưởng đơn giản mà lại khó vô cùng. Xưa nay

theo quy định, các phi thiếp đâu có được xuất cung về nhà, huống chi phủ thiếp Phạm Thị Hằng

vốn không được lòng thái hậu. Động đến chuyện này, thần chắc không dễ gì thái hậu đồng ý đâu!

Minh Mạng cau mày:

- Quân vô hí ngôn, vua không nói giỡn. Trẫm đã nói là phải được, huống chi đây là lời

hứa với người sắp mất. Mặc ngươi tính sao thì tính. Mà phải tính sao cho thái hậu đừng có nổi

giận, trẫm không muốn thấy thái hậu thịnh nộ một lần nữa đâu.

Trung Trực lắc đầu, nhăn nhó:

- Thế mới chết thần, thật là tiến thối lưỡng nan.

***

Bí quá, rồi cuối cùng Trung Trực cũng nghĩ được một cách.

Sáng hôm sau, trong cung Từ Thọ, thái hậu ngồi ghế giữa. Trung Trực đứng cúi đầu thưa

việc.

Thái hậu nghe xong, mặt đầy vẻ hồ nghi:

- Thật có việc đó ư? Hoàng thượng nằm mơ thấy Thuận Đức thần phi Hồ Thị Hoa sao?

Trung Trực nhắc lại rành mạch:

- Tâu lệnh bà, hoàng thượng làm việc đến khuya, thiếp đi trên án, chợt thấy Thần phi hiện

về. Thần phi bảo lên chầu Thượng đế đã được đúng hai mươi lăm năm rồi, nay trở về thăm

hoàng thượng và thái hậu. Nhân dịp giáng trần, Thần phi muốn xin ơn huệ này cho tất cả cung

tần, phi thiếp trong hậu cung.

Thái hậu gật gù:

- Xin cho tất cả cung tần phi thiếp có gia đình ở kinh thành được về thăm nhà trong ba

hôm. Cha chả, cái này chưa có tiền lệ từ trước đến nay. Nhưng mà, Thuận Đức thần phi là chính

thê của hoàng đế, nay lại là người tiên cao quý ở trên Trời, nếu Thần phi đã thỉnh nguyện thì khó

khăn mấy ta cũng làm cho thỏa nguyện.

Trung Trực mừng rỡ.

- Dạ tâu, ý thái hậu vui đẹp như vậy, thần xin về bẩm báo lại với hoàng thượng.

Trung Trực lui ra rồi, Hạnh Nhi sán đến gần:

- Tâu thái hậu, chuyện này liệu có thật không?

293

Thái hậu còn mải nghĩ ngợi. giật mình hỏi:

- Cái gì có thật?

- Dạ, chuyện Thần phi báo mộng. Mấy mươi năm nay có bao giờ nghe hoàng thượng nằm

mơ như vậy đâu!

Thái hậu cười:

- Hà hà. Ngày trước, khi sắp sinh hoàng thượng, ta cứ bảo nằm mơ thấy có tiên ông đến

trao cái ấn ngọc sắc đỏ, cho nên từ hồi ấy nhiều người đã đoán mò rằng con ta sau này sẽ lên

ngôi, việc về sau cũng một phần nhờ đó mà thành. Thêu dệt ra những giấc mơ, mượn ý Trời ý

quỷ, hù dọa người ta bằng các điềm báo, đó là sở trường của ta, cho nên làm gì mà ta không

hiểu. Hoàng thượng và Trung Trực lại tính đánh trống qua cửa nhà sấm sao!

Hạnh Nhi gục gặc:

- Chắc hoàng thượng có ý đồ gì, nên mới tìm cách nói khéo với thái hậu như vậy!

Thái hậu lim dim đôi mắt:

- Ý đồ gì thì ta chưa biết. Nhưng ta cũng không cần biết làm gì. Quan trọng là chuyện này

rất được việc cho ta.

- Tâu thái hậu, được việc gì ạ?

- Hôm trước ngươi nhắc ta việc đối phó với Quý nhân Nguyễn Thị Bảo, nhớ không? Ta

sẽ nhân dịp này, thi hành kế Man thiên quá hải, thì thật là hoàn hảo đó.

Hạnh Nhi thắc mắc:

- Tâu Thái hậu, thế nào là Man thiên quá hải?

- Man thiên quá hải là kế hàng đầu trong ba mươi sáu kế của Tôn Tử, nghĩa là Giấu trời

qua biển, lợi dụng sương mù để đưa thuyền ra khơi mà không ai biết. Lại gần đây, ta sẽ nói cho

ngươi nghe.

Chương 46

Số phận của Uyên Ý

Nghe tin truyền ra, Hằng mừng quýnh:

- Cái gì? Được về thăm nhà? Lạy Trời Phật, chị có nghe lầm không đây?

Đào Nhi quả quyết:

- Thật chị ạ! Lệnh thái hậu vừa ban ra, các cung các viện đều tíu tít lên, ai nấy sẵn sàng

xuất cung rồi đó!

Hằng háo hức:

- Vậy ta phải trình với hoàng tử để đi ngay mới được. Chà, tiếc quá, thái hậu chỉ cho phi

thiếp về mà không cho đem các con theo. Giá mà được đưa Tĩnh Hảo và Uyên Ý về thăm ngoại

thì sung sướng quá!

Đào Nhi chạy vội đi soạn hành lý tư trang cho chủ:

- Được vậy đã là phúc lắm rồi! Chị cứ yên tâm để hai hoàng tôn nữ cho chúng em trông

coi. Đi được có ba hôm chứ đâu lâu la gì.

Hằng dặn dò:

294

- Uyên Ý bây giờ bắt đầu biết đi, nghịch lắm, em nhớ trông coi thật cẩn thận.

Nói rồi Hằng vào bếp góp nhặt quà bánh:

- Mấy lâu nay ăn của ngon vật lạ gì cũng xót xa nhớ cha, nhớ dì Thảo. Bây giờ có gì cũng

cóp nhóp đem về làm quà mới được. Để coi, nấm đông cô này, hồng khô này, vải thiều này, rồi

lại cả món thịt muối này cũng tuyệt lắm, phải đem về cho cha uống rượu mới được.

Uyên Ý đang được thị nữ bồng tới gần, cô bé đưa hai tay bập bẹ “Mẹ… Mẹ…”

Hằng ôm con thơm lên má:

- Ngoan ngoan mẹ yêu, mẹ thăm ngoại mấy ngày rồi sẽ về với em ngay!

Chiều hôm đó từ giờ Thân trở đi, kiệu đỏ của các cung tần nối nhau ra cửa Chương Đức.

Kiệu của Quý nhân Nguyễn Thị Bảo đi qua trước kiệu của Hằng. Bảo ngồi trên kiệu

nhoài mình ra khỏi màn lụa:

- Hằng về nhà vui nghe! Ít hôm nữa nhất định sẽ có quà Kim Long cho Hằng đó.

Trong lúc đó, ở nhà họ Phạm, Đăng Hưng đang nằm trên giường, người gầy tọp đi, râu

tóc phờ phạc. Từng phút một, sức sống từ từ vơi dần khỏi cơ thể ông.

Mắt ông cứ đăm đăm nhìn ra cửa.

- Hạnh Thảo…

Hạnh Thảo đang ngồi túc trực bên giường:

- Thiếp đây!

Đăng Hưng thở nặng nhọc:

- Con trai đâu?

Hạnh Thảo gọi:

- Đăng Thuật, đến với cha đi con.

Đăng Thuật nãy giờ ngồi thu lu trong một góc nhà, buồn bã, nghe mẹ gọi liền chạy đến.

Đăng Hưng hổn hển:

- Nàng cố… nuôi con.

Hạnh Thảo mắt sưng mọng, chỉ khẽ gật đầu. Đăng Hưng đưa mắt đảo quanh:

- Hằng đâu?

Hạnh Thảo chặm mồ hôi trên trán chồng:

- Hằng ở trong cung, chàng quên sao?

- Hoàng thượng hứa… cho nó về thăm.

- Khó lắm, chàng ạ…

Đăng Hưng cố nói rõ tiếng:

- Ta cần gặp nó. Cần… lắm. Nàng ra xem… Hằng về chưa. Ta sợ… không kịp.

Hạnh Thảo cố giấu nước mắt, ra cửa, giả vờ nghiêng ngó một lúc.

- Thiếp thấy có kiệu xa xa, không biết có phải Hằng về đó không!

Đôi mắt mờ đục của Đăng Hưng sáng lên:

- Đó, đó. Hằng… về đó.

Đăng Thuật nhanh nhẩu, ngây thơ:

- Không phải cha ơi, con có thấy gì đâu?

Hạnh Thảo kéo con, ra hiệu đừng nói.

295

Giữa lúc đó tiếng Hằng vang lên ngoài sân. “Cha ơi, dì Thảo ơi, con về đây!” Hằng bươn

bả bước vào, hai thị nữ theo sau ôm một mớ quà cáp lỉnh kỉnh. Thấy cảnh tượng trước mắt, Hằng

rụng rời kêu lên:

- Trời ơi, cha sao thế này?

Đăng Hưng mừng quá nghẹn lời:

- Hằng! Con!

Hằng không ngờ gặp cha trong tình cảnh này, nàng đau đớn khóc vật vã bên giường.

Đăng Hưng biết mình không còn nhiều thời gian nữa, ông vội vàng gắng hết hơi sức, nói ngay:

- Con… Cha chờ con về để nói… hai chuyện.

Chuyện… thứ nhất, Mỹ Đường bị oan, ta làm sử quan… không viết ra được. Con cháu ta

mai sau… hãy nói sự thật.

Hằng cúi đầu, vừa vâng dạ, vừa đưa tay vuốt ngực cha.

- Chuyện thứ hai, dòng dõi Lê Văn Duyệt sắp gặp nạn. - Ông thở dốc - Ta đã hứa… sẽ

hết sức cứu giúp. Ta ra đi… việc khó ấy giao lại… cho con.

Hằng khóc ngất.

- Cha ơi, đến phút này cha vẫn không lo một chút nào cho cha, cha chỉ lo cho người khác

thôi sao?

Đăng Hưng sắp cạn hơi, mấy ngón tay ông bíu chặt tay Hằng:

- Có nghe ta… dặn dò không?

Hằng gục đầu xuống giường, nức nở.

- Con xin nghe lời cha dặn. Cha cứ yên tâm, con hiểu tấm lòng của cha lắm.

Đăng Hưng mỉm cười, khuôn mặt dãn ra như trút được một gánh nặng.

Ông buông tay, mắt vẫn mở, ngước lên Trời.

Cõi trên thênh thang đã mở ra đón ông bước lên.

***

Ba ngày vụt trôi qua. Thái hậu cho gọi Tổng quản thái giám Trần.

- Tổng quản thái giám, ngươi lo sắp đặt ngày mai đón các phi thiếp về cung, khi đón về

rồi, phải điểm danh sách lại, báo cho ta biết.

- Tâu thái hậu, thần tuân lệnh. Các bà, các chị cùng được về nhà một lúc, kiệu trong cung

không đủ, thần dự tính phải chia ra đón lần lượt, mỗi lượt mười người, từ giờ Dần đến giờ Tuất

mới xong.

Thái hậu hạ giọng.

- Đã nhận lệnh riêng của ta chưa?

Tổng quản Trần hạ giọng:

- Dạ thần nhớ. Đưa đi một trăm người, nhưng đón về chín mươi chín thôi. Bỏ lại một

người ở Kim Long, không đón.

Thái hậu cười nhạt:

296

- Đúng. Ta nhớ rõ lắm, nó bảo ta rằng làm tứ giai tần hay làm quý nhân, hay làm thứ dân,

nó cũng vẫn là chính nó thôi. Được! Ta đã đưa nó vào cung để trồng hoa trà mi, nay lại để cho

nó về với vườn trà mi của nó mãi mãi.

- Dạ, thần xin nhất nhất tuân theo.

- À, còn nữa, ngươi hãy lưu ý: Thị Hằng với Thị Bảo thường ngày thân thiết, nay về cung

thấy mất Bảo tất không khỏi chộn rộn. Vậy đón Thị Hằng sau cùng, càng trễ càng tốt.

Tổng quản Trần vâng dạ, rồi lui ra lo việc.

Mặc kệ ai sắp xếp lo toan, bên Thanh Phong các, Cam Lộ vừa được đón về, vẫn nói cười

ầm ỹ như mọi ngày.

Nàng ngồi trên ghế, áo vén lên cao, duỗi chân, gọi thị nữ đến xoa bóp.

Một nữ tỳ dắt Hồng Bảo đi chập chững gần đó. Miên Tông ngồi trước bàn, bữa ăn đã

được người hầu dọn sẵn.

Thấy Cam Lộ ngồi khểnh cho thị tỳ bóp chân, Miên Tông dừng đũa, nhìn:

- Nàng còn trẻ thế mà đã đau mỏi rồi sao?

Cam Lộ cười híp mắt:

- Hi hi… Thiếp về nhà, mẹ thiếp cứ bảo sao dạo này béo ú ra, không thon thả như ngày

trước! Cho nên thiếp phải sai thị nữ xoa bóp toàn thân cho bớt mập.

Miên Tông nhẹ nhàng:

- Nàng cứ ăn rồi ngủ, không động tới việc gì, con cái cũng giao cho vú bõ. Bảo sao

không béo ú lên.

Cam Lộ đỏng đảnh:

- Thiếp béo múp thế này có xấu đâu, nghe nói Dương Quý Phi ngày xưa cũng béo cơ mà.

Vậy mà Đường Minh Hoàng vẫn yêu lắm, không tệ như chàng đối với thiếp.

- Ta tệ chỗ nào, từ ngày nàng có Hồng Bảo, ngày nào ta cũng đến đây. Còn nàng, từ lúc

sinh con, cậy mình có công nên có chăm lo gì cho ta đâu. Đến bữa ăn của ta, nàng cũng chẳng hề

lưu ý.

Miên Tông cầm đũa gắp mấy miếng, ăn uể oải.

Giám Lê vào, thưa:

- Thưa hoàng tử, chị Hằng vẫn chưa về ạ!

Miên Tông lo âu:

- Sao vậy? Ai cũng về hết rồi mà.

Cam Lộ nói chen.

- Không phải ai cũng về hết đâu! Có Quý nhân Nguyễn Thị Bảo bỏ trốn rồi! Bề trên ra

lệnh giấu không được nói, sợ tiếng tăm không tốt tới tai hoàng thượng đó!

Miên Tông ngạc nhiên:

- Có chuyện đó ư? Quý nhân Bảo tính tình nghiêm cẩn, sao lại có chuyện phóng túng như

vậy được?

Cam Lộ trề môi:

- Ai biết? Dò sông, dò biển dễ dò. Lòng người không đáy, ai đo mà tường.

Miên Tông vẫn không tin:

297

- Ta thấy chuyện này lạ lắm. Nếu Quý nhân Bảo bỏ trốn, phạm tội bất trung tày trời như

thế, thì thái hậu đã cho bắt cả nhà tống giam mới phải.

Cam Lộ nói:

- Thái hậu nói, cung nga hàng mấy trăm người, bỏ đi một người cũng chẳng ảnh hưởng

đến ai. Làm to chuyện chỉ tổ tai tiếng, nên cũng không cần bắt nữa làm gì.

Miên Tông bảo Giám Lê:

- Quý nhân Bảo biệt tăm, Hằng lại không thấy về, ta thấy đáng lo lắm!

Giám Lê thưa:

- Thưa hoàng tử, chị Hằng chưa về được là vì phụ thân chị ấy bệnh nặng vừa mất ạ!

Miên Tông giật mình:

- Chết thật! Thái hậu đã biết chưa?

- Con đã trình lên thái hậu rồi. Thái hậu bảo đáng ra phi thiếp đã vào cung không được dự

các nghi lễ của gia đình nữa, nhưng dù sao nhìn thấy cha mới nhắm mắt mà phải quay lưng đi

ngay thì cũng bất cận nhân tình. Thái hậu bảo thôi cứ để đưa tang xong rồi hãy đón.

Miên Tông buồn rầu:

- Tội nghiệp, vậy là Phạm thượng thư đã qua đời. Ông ấy là nhạc gia của ta, ta phải đến

viếng thôi.

Cam Lộ chen vào:

- Sao hoàng tử lại phải viếng, hoàng tử hỏi thái hậu mà xem! Hồi sáng thái hậu giở sách

điển lễ ra tra cứu rồi bảo là cha của phủ thiếp qua đời thì hoàng tử chỉ cần sai thái giám trong

cung thay mặt đến tế.

Miên Tông bực mình:

- Nàng nói thật vô tình, nếu cha nàng qua đời nàng có muốn ta đến viếng hay không?

Cam Lộ cong cớn:

- Cha của thiếp khỏe mạnh, quắc thước, một bữa ăn được đến bốn bát cơm, làm sao mà

chết lúc này được. Sau này thiếp là vương phi vợ chính của chàng rồi thì cha thiếp tất nhiên được

hưởng nghi thức rỡ ràng, cha chị Hằng làm sao so được.

Miên Tông đứng dậy:

- Nói chuyện với nàng thật mệt, ta đi đây.

Cam Lộ nhí nhéo.

- Chàng nhất định đi viếng tang nhà họ Phạm sao? Thái hậu sẽ quở trách đó.

Miên Tông dứt khoát:

- Đây là tình riêng không liên quan gì đến điển lễ. Phạm thượng thư là một hiền thần

trung trực, ta muốn đích thân đến viếng để tỏ lòng tôn kính.

Ngày hai mươi tháng sáu, lễ an táng Phạm Đăng Hưng được cử hành. Quan tài được đưa

ra cửa. Trong nhà, theo tục lệ, một người cầm cái bình gốm ném xuống đất.

Một tiếng xoảng vang lên, những mảnh gốm văng tung tóe.

Đăng Thuật bé nhỏ, đội mũ rơm, chống gậy đi sau quan tài. Sau Đăng Thuật là Hạnh

Thảo và Hằng.

298

Hạnh Thảo đôi mắt đỏ hoe với vẻ đau đớn câm nín. Hằng thì gào khóc nức nở như đứt

ruột.

- Cha ơi cha, con đem đồ nhắm ngon cho cha, mà cha bỏ con đi đâu…

Trong đám đông, Trương Đăng Quế đăm đăm nhìn Hằng. Trong đôi mắt Quế là nỗi xót

thương vô hạn.

Cũng từ trong đám đông, Miên Tông đang nhìn Đăng Quế.

Quan tài đã ra cổng. Một đám tang đơn giản, nhưng rất nhiều người theo đưa, gồm những

người đi xe, đi ngựa, đi kiệu… và rất nhiều người nghèo đi bộ thành dãy dài, dưới hàng trăm

mảnh phướn trắng tua tủa đang vươn lên cao.

***

Trong lúc đó, tại biệt thất của Miên Tông, hai cô bé Tĩnh Hảo và Uyên Ý đang chơi trong

vườn. Đào Nhi và hai thị nữ theo trông coi.

Hai cô bé đang châu đầu bên một cái lồng chim, bên trong có hai con hoàng yến xinh

xắn.

Tĩnh Hảo đã lên năm, mặc áo lụa năm thân, tóc buộc trái đào. Uyên Ý chừng một tuổi

rưỡi, mặc yếm đỏ, quần lụa.

Đào Nhi hé cửa lồng chim cho khay hạt kê vào. Hai con chim châu đầu mổ. Hai cô bé

cười thích thú.

Tĩnh Hảo cầm một cái bánh ít lá gai, bóc lá, miệng thỏ thẻ.

- Để em lột bánh cho chim ăn tráng miệng nha.

Thị nữ cười:

- Chim không biết ăn bánh ngọt như mình đâu, lát nữa mình cho nó ăn chuối.

Một thị nữ của Cam Lộ bước vào, gọi:

- Chị Đào Nhi, phủ thiếp Cam Lộ bảo tôi gọi chị, có việc cần gấp.

Đào Nhi lắc đầu:

- Việc gì mà gấp, tôi đang bận đây. Mấy hôm nay chị Hằng về thăm nhà, tôi phải trông

coi hai tôn nữ không hề rời mắt.

- Tôi đâu có biết việc gì, nghe lệnh trên bảo thì truyền lại thôi. Hình như hoàng tôn Hồng

Bảo bị ốm hay sao ấy, thái hậu và hoàng tử lại đi vắng, nên phủ thiếp Cam Lộ mới gọi chị. Chị

không sang, hoàng tôn có bị làm sao thì chị liệu mà trả lời với thái hậu đấy.

Đào Nhi lưỡng lự một lúc, rồi quay sang hai thị nữ đang chơi với Tĩnh Hảo và Uyên Ý:

- Chị chạy một lát xem việc gì rồi về ngay, các em trông coi hai tôn nữ cẩn thận nhé.

Bước vào Thanh Phong các, Đào Nhi thấy Cam Lộ ngồi trên nệm gấm. Bên cạnh là Hồng

Bảo hai tuổi, áo thêu, mũ gấm rực rỡ.

- Này, Đào Nhi, ta nghe nói ngươi biết cách xâu lỗ tai phải không? Lỗ tai đeo tằm của

Tĩnh Hảo và Uyên Ý là do ngươi xỏ phải không? Ai cũng bảo ngươi khéo tay, xâu kim qua trái

tai mà em bé không đau, không khóc.

Đào Nhi vâng dạ:

299

- Dạ, đúng là em đã xâu tai cho cả hai tôn nữ, con gái đúng một tuổi xâu tai là vừa ạ.

- Hoàng tôn của ta mấy đêm nay đêm nào cũng giật mình khóc, dỗ mãi không chịu ngủ.

Ta nghe nói quỷ thần thường nhắm con trai mà quấy, cho nên các nhà sinh được con trai cưng

thường bắt con xỏ một bên tai đeo hoa, để quỷ thần tưởng là gái mà không quấy nhiễu. Ngươi

hãy xâu tai cho hoàng tôn đi.

Đào Nhi lễ phép:

- Việc xâu tai cho hoàng tôn thì em làm được! Nhưng xin khất phủ thiếp cho em hôm

khác. Hôm nay chị Hằng đi vắng, giao cho em coi sóc trong nhà. Em thực tình không dám vắng

mặt lâu.

Cam Lộ bực mình:

- Hứ! Ta đã bảo hoàng tôn khóc quấy không ngủ mấy đêm rồi, nên ta mới nóng lòng.

Nay ngươi lại nói khất hôm khác, rõ là ý không chịu sốt sắng giúp ta. Nếu đêm nay hoàng tôn

vẫn không ngủ yên rồi sinh bệnh thì sao? Thái hậu đã lệnh bên này với bên kia phải giúp đỡ nhau

không được tị hiềm. Ngươi không giúp ta, chắc là có ý tị hiềm rồi đó?

Đào Nhi phân trần:

- Khổ quá, em có dám trễ nải gì đâu, trong cung này ai mà chẳng biết hoàng tôn là cục

cưng của thái hậu. Chỉ vì phủ thiếp bên em chưa về…

- Phủ thiếp bên ấy chưa về thì sao, phủ thiếp bên này không sai khiến ngươi được à. Bên

đó cũng hai ba thị nữ, đâu phải chỉ mình ngươi, nói vô lý không chịu được.

Đào Nhi miễn cưỡng.

- Thôi, em là phận dưới, trên bảo thì dưới phải nghe. Xin phủ thiếp cho đem kim chỉ và

rượu ra đây để em làm nhanh còn về.

Cam Lộ bẻ bác:

- Làm nhanh sao được, phải cẩn thận chớ, lỗ tai của hoàng tôn không phải chuyện nhỏ

đâu.

Thị nữ đem kim chỉ và rượu. Đào Nhi cầm kim, xâu chỉ.

Giờ ấy Hằng cũng đang trên đường về.

Kiệu của Hằng đến trước cửa Chương Đức. Hằng mặc áo trắng, chít khăn trắng ngồi trên

kiệu.

Một nữ quan tiến ra:

- Đây là hoàng thành, xin phủ thiếp cất khăn tang trước khi nhập cung.

Hằng thẫn thờ đưa tay cất khăn tang.

- Khi vào cung rồi, xin phủ thiếp cất cả áo tang, miễn sao không mặc gấm vóc là được.

Hằng im lặng gật đầu, buồn bã. Thương cha vô vàn… Không được mặc chiếc áo tang cho

cha…

Về đến biệt thất, Hằng vừa thay áo, vừa hỏi:

- Tĩnh Hảo đâu, Uyên Ý đâu?

Một thị nữ bưng nước đến, thưa:

- Dạ, cả hai bé đang chơi trong vườn với chúng em, chị uống nước cho khỏe rồi em đưa

hai bé vào ngay.

300

Trong vườn Tĩnh Hảo gọi:

- Chị ơi, chim ăn hết kê rồi đó! Chị đi lấy chuối cho chim tráng miệng đi! Lúc nãy chị nói

cho chim ăn chuối mà.

Lúc ấy chỉ còn lại một thị nữ trong vườn.

- À phải rồi, đi lấy chuối, chị quên mất.

Cô ả chạy vào trong. Uyên Ý táy máy ở cửa lồng. Hai con chim sút ra, bay xập xòe về hai

hướng.

Tĩnh Hảo kêu:

- Chết, em làm chim sổng ra rồi, mình bắt lại đi em.

Hai cô bé bước tấp tễnh lần theo hai con chim. Hai con chim chập chờn lúc bay lúc đậu,

hai đứa trẻ bước thấp bước cao đi theo. Một con chim bỗng vỗ cánh bay cao tít, khuất dạng.

Uyên Ý thấy vậy, òa lên khóc, hai tay chới với theo đòi.

Tĩnh Hảo dỗ dành:

- Em nín đi, để chị bắt lại cho em.

Tĩnh Hảo hí húi trèo lên hết bậc cấp này lại đến hòn non bộ kia. Hai đứa trẻ dần dần đã đi

xa hẳn sang phía bên kia vườn.

Trong Thanh Phong các, Đào Nhi vừa xỏ xong lỗ tai cho Hồng Bảo. Hồng Bảo ngồi trên

nệm, cười toe, một bên tai đeo lủng lẳng một chiếc hoa vàng.

Đào Nhi thở phào:

- Vậy là xong rồi đó, em xin phép về kẻo bên ấy không ai.

Cam Lộ ngăn lại:

- Từ từ đã, ngươi làm ta ngứa tai quá thôi, bên ấy không ai à? Làm như thị nữ gia nhân đi

đâu hết cả rồi, chỉ có mỗi mình ngươi.

Đào Nhi cố nhẫn nhịn:

- Em đã chịu trách nhiệm trông coi, không dám vắng mặt lâu. Xin phủ thiếp cho em về.

Cam Lộ không chịu:

- Đứng đó đã, vừa mới xong việc, ngươi phải chờ một chút đã chớ! Nếu lỡ ra có chảy

máu hay có sưng thì ta biết làm sao! Ngươi mà cẩu thả là chết với ta đó!

Đào Nhi không nén nổi bực dọc.

- Hoàng tôn là vàng là ngọc, em đâu có dám cẩu thả, phủ thiếp dạy quá lời rồi.

Nói rồi Đào Nhi mặc kệ Cam Lộ, cứ việc chạy đi.

Vừa về gần tới Biệt thất, Đào Nhi đã nghe tiếng Hằng và thị nữ nhao nhác trong vườn:

- Tĩnh Hảo, Uyên Ý, các con đâu rồi, mẹ về đây nè.

- Lạ thật, lúc nãy thấy chị về, em vào rót nước, hai tôn nữ đang chơi ở đây với con Lài

Nhi mà.

Từ trong bếp, ả thị nữ Lài Nhi chạy ra, tay cầm chuối.

- Ủa hai tôn nữ đâu rồi? Mới chạy đi có một tí…

Thị nữ kia tức giận:

- Mới một tí! Mới một tí! Mày vào ngủ luôn trong bếp hay sao mà bỏ mặc hai tôn nữ đi

đâu không biết?

301

Hằng lo sợ quá, cắt ngang:

- Các em đừng cãi nhau nữa, mau đi tìm đi.

Hai thị nữ xục xạo tìm trong vườn.

Sau một hòn giả sơn rất to, Tĩnh Hảo đứng một mình, đang cầm một cành cây thò xuống

nước, vừa khều vừa khóc.

Đào Nhi vừa về tới, chạy đến xốc lên:

- Chết chưa, sao vậy?

Tĩnh Hảo nức nở.

- Em ngã xuống hồ, ta bẻ cành cây thả xuống cho em níu mà em không níu.

Đào Nhi thất kinh, vừa hô kêu cứu, vừa lao xuống hồ cạn, mò vớt ngay Uyên Ý lên.

Nghe tiếng hô, ai nấy rùng rùng chạy lại. Hằng ngã khuỵu xuống, cố lết đi.

Thái y lập tức được gọi đến xem mạch.

Thái hậu và Miên Tông đứng bên giường. Hằng quỳ sát bên con. Uyên Ý nằm mê man

trên chiếu.

Thái y đứng dậy, quỳ xuống trước thái hậu:

- Tâu lệnh bà, mạch đã hoàn toàn ngừng đập rồi ạ!

Miên Tông kêu lên:

- Mạch ngừng… con ta chết rồi sao?

Hằng rời hai tay khỏi thành giường, ngã lăn xuống đất, ngất xỉu.

Đào Nhi chạy vụt ra phía sau.

Mấy phút sau, một thị nữ chạy vào, hơ hãi.

- Chị Đào Nhi sợ tội, đập đầu tự tử rồi!

***

Trong cùng một lúc vừa mất cha, vừa mất con, Hằng như người rơi xuống vực sâu,

không còn biết bám víu vào đâu nữa.

Từ ngày xảy ra chuyện Miên Tông có con với Cam Lộ, Hằng đã thấy cuộc sống vô vị

lắm rồi; Những tưởng tình vợ chồng sẽ mãi mãi thủy chung như lời thề đêm tân hôn: “Ăn với

nhau, ở với nhau, đi ra đi vào với nhau… Núi mòn sông cạn không rời xa”. Nhưng rồi thực tế đã

đến, làm người đàn bà trong nội đình rốt cuộc không thể không chấp nhận cảnh chồng chung.

Giấc mơ ngắn ngủi đã qua, để lại trong lòng Hằng một cảm giác trống vắng, đổ vỡ không sao tả

xiết. Chỉ còn hai đứa con là niềm an ủi vô biên, thì nay…

Uyên Ý chết oan ức, đã vậy Đào Nhi, người thị tỳ thân tín cũng chết theo. Quý nhân Bảo,

người bạn tâm giao chia vui sẻ buồn cũng đã biệt tăm mất tích.

Hằng nằm liệt, mãi mấy tháng trời mới gượng dậy được. Gầy gò, hốc hác, nàng lê bước

ra hiên, ngước đôi mắt lờ đờ lên nhìn ánh nắng ban mai.

- Tĩnh Hảo đâu rồi? Sao ta không nhìn thấy?

Thị nữ thưa:

302

- Phủ thiếp nằm bệnh đã mấy tháng nay, nên thái hậu đưa tôn nữ về bên cung Từ Thọ

nuôi nấng, bảo khi nào phủ thiếp lành hẳn mới cho về ạ!

Hằng nhìn quanh:

- Sao cảnh vật khác xưa thế này. Ta nằm bệnh đã lâu đến thế sao?

- Dạ, hoàng tử sợ phủ thiếp thấy cảnh cũ nhớ lại chuyện buồn, nên đã cho sửa sang lại

khu vườn cho khác hẳn đi đó!

Hằng nhếch cười đau xót. Dù không thấy cảnh cũ, nàng vẫn nhớ rõ ràng cái đau vò xé

trong tim.

Thị nữ bưng chén cháo lại gần.

- Xin chị dùng một chút, quan thái y dặn phải tẩm bổ mỗi ngày nửa con chim câu mới

mau lại sức.

Hằng lắc đầu, nhăn mặt. Cổ nàng nghẹn đắng.

Miên Tông bước đến, đỡ lấy chén cháo, đút cho Hằng:

- Hằng, nàng có thương ta thì gắng lên.

Hằng vẫn lắc đầu.

- Chàng đừng mất thời gian với thiếp làm gì. Thiếp số xấu, vận rủi, chàng chẳng nên gần

thiếp làm gì cho thêm đen đủi.

Miên Tông dỗ dành:

- Nàng đừng nói thế. Vận rủi của nàng cũng là vận rủi của ta. Nàng đau bao nhiêu ta đau

bấy nhiêu, nàng gắng nguôi ngoai cho ta nguôi ngoai đi!

Hằng buồn rầu:

- Chàng nay đã có con trai, phước lộc song toàn, chẳng nên bịn rịn với kẻ xấu số như

thiếp làm gì. Thiếp đã chán đời lắm rồi, không thiết cái gì nữa! Cuộc đời này, được đó rồi mất

đó, tất cả chẳng qua là huyễn mộng mà thôi!

Miên Tông cầm tay Hằng:

- Hằng đừng nói tệ với ta như vậy! Dù lề thói trong cung cấm phải có nhiều phi thiếp,

nhưng nếu nói về tình, thì ta quả thật không hề phụ bạc lời thề. Lúc nào trong lòng ta cũng chỉ có

một mình Hằng mà thôi!

Hằng mệt mỏi ngả đầu trên thân cây bên ghế, mắt nhìn Miên Tông rớm lệ.

- Cái thời thề thốt ấy đã qua rồi! Hồi mình gặp nhau trong đêm hội hoa đăng trên sông

Hương… Rồi cái ngày chàng đi thi bắn vì thiếp… Lúc ấy thiếp đâu có tàn tạ, xấu xí như bây giờ.

Miên Tông khóc:

- Hằng, nàng không biết đâu, bây giờ ta còn thương nàng hơn khi xưa nữa! Hằng yên tâm

đi, sau này nàng có già có xấu bao nhiêu ta cũng vẫn thương yêu nàng y như khi mới gặp vậy đó!

Hằng không khỏi cảm động, như cành cây đang khô héo được cơn mưa:

- Chàng tốt quá. Vậy là thiếp cũng không đến nỗi là người xấu số nhất trên đời này.

Miên Tông cương quyết:

- Xấu số hay tốt số cũng vậy thôi, xấu thì cùng xấu, tốt thì cùng tốt, khi nào ta cũng có

nàng bên cạnh là được rồi.

Có tiếng trẻ con vang lên thỏ thẻ: “Mẹ… Mẹ ơi…”

303

Hằng quay lại.

Hai thị nữ dẫn Tĩnh Hảo đi về phía Hằng.

Hằng mừng quá, hai tay dang ra đón, ôm chặt con vào lòng.

Có Tĩnh Hảo, Hằng nguôi ngoai dần. Vì con, nàng cố gắng chống chọi với những ám ảnh

đau thương.

Miên Tông dành hầu hết thời gian thương yêu chăm sóc nàng. Dần dần nỗi đau tủi ghen

hờn cũng lắng xuống… Hằng bắt đầu chịu ăn uống, cố hết sức bám víu vào cuộc sống.

Chương 47

Biến loạn thành Phiên An

Trong dinh Tổng trấn ở Gia Định thành, Bố chính Bạch Xuân Nguyên ngồi trên bệ cao,

giữa hai hàng lính Uy vũ đứng hầu.

Dưới bệ, con trai Lê Văn Duyệt là Lê Yên đứng chắp tay. Sau lưng Lê Yên là dũng tướng

Lê Văn Khôi.

Bạch Xuân Nguyên gằn giọng:

- Lê Yên, ngươi có biết ta đòi ngươi đến đây vì sao không?

Lê Yên thưa:

- Bẩm đại quan, Yên tôi tuy là con thừa tự của nhà họ Lê, nhưng đang còn theo đòi đèn

sách, mọi việc đều do anh nuôi là Lê Văn Khôi đảm trách. Yên xin tiến cử anh Khôi thay mặt cả

nhà trình việc với quan lớn.

Bạch Xuân Nguyên ngạo mạn:

- Lê Văn Khôi? Có phải là tên thổ tù người Mường đi theo Lê Văn Duyệt không?

Lê Văn Khôi lạnh lùng:

- Vâng, ta chính là Bế Nghê, vốn thuộc dòng họ Bế danh tiếng ở Cao Bằng. Ta đi theo

Đức ông từ hơn mười năm nay, lập nhiều công trạng. Đức ông yêu tài chí của ta nên nhận làm

con, từ đó ta mới lấy tên là Lê Văn Khôi.

Bạch Xuân Nguyên vuốt bộ ria mép đang vểnh lên:

- Nghe nói ngươi khỏe lắm, săn bắt được cả cọp phải không?

Giọng Lê Văn Khôi đanh thép:

- Đánh cọp là chuyện nhỏ. Quốc uy mới là chuyện lớn. Năm tiên đế vừa lên ngôi, sứ thần

nước Xiêm cho người sang mừng, có ghé lại thành Gia Định. Nghĩa phụ ta sai ta tay không đánh

cọp trước mặt sứ thần, để cho họ biết nước Nam có người vũ dũng. Có phải ta cần săn cọp làm gì

đâu.

Bạch Xuân Nguyên hừ một tiếng:

- Chà, có vẻ ngươi cũng là thứ dữ đây. - Chợt Bạch đổi sắc, nghiêm mặt, đập bàn - Lê

Văn Khôi! Ta phụng mệnh hoàng đế vào đây tiếp quản thành Gia Định. Nay ta bãi bỏ chức tổng

trấn, chia đất thành tỉnh huyện, từ nay dù Nam, Bắc, Trung cũng đều một quan chế, một chính

sách cai trị như nhau. Vậy các lực lượng gia binh của nhà họ Lê phải lập tức giải tán, kê khai số

304

lính để sung vào quân ngũ của các tỉnh. Gia sản của họ Lê cũng phải kê khai, để ta trình lên

hoàng thượng xem xét.

Lê Văn Khôi nói lớn, dõng dạc:

- Quân đội của thành Gia Định lâu nay vẫn thuộc phiên chế của triều đình, nay có chia

vào quân ngũ các tỉnh cũng không liên quan đến chúng ta. Còn lực lượng gia binh là những

người hâm mộ nghĩa phụ ta tự nguyện theo dưới trướng. Nay nếu triều đình không cho giữ lại,

thì hãy để tự ý họ, hoặc về quê hoặc tình nguyện sung quân, chớ nên bắt buộc.

Bạch Xuân Nguyên quát to:

- Không được! Lệnh ta ban ra là theo ý hoàng thượng. Các ngươi phải tuân hành.

- Nếu quả là lệnh hoàng thượng, hãy cho ta xem chiếu chỉ.

Bạch Xuân Nguyên đập bàn:

- Cha chả, ngươi là thằng Mường, chữ nghĩa bao lăm mà đòi xem chiếu chỉ của thánh

thượng. Ta vâng theo mật chiếu vào đây là chính để tra xét những việc làm càn rỡ lộng quyền

của cha nuôi ngươi ngày trước. Mau về kê khai số gia binh và số tài sản, nếu chậm trễ là mắc tội

với triều đình đó.

Nói đoạn Bạch Xuân Nguyên rũ áo đứng dậy, sắc mặt hầm hầm bỏ vào trong.

Ngay hôm sau, dinh Bố chính có trát bắt giam mười hai bộ hạ của họ Lê, nói là để điều

tra những chuyện khuất tất vừa bị cáo giác.

Lê Văn Khôi lập tức mời lão phu nhân Đỗ Thị Phấn và tất cả các gia tướng đến hội ý.

Đứng giữa nhà, Khôi tuốt kiếm:

- Chúng nó quả thật cố tình muốn diệt họ Lê ta, không thể ngồi chờ chúng hãm hại được!

Nghĩa phụ ta oanh liệt trung trinh, làm gì nên tội mà chúng nó đòi kiểm kê gia sản. Rõ là muốn

mượn tiếng hoàng thượng để cướp của đó!

Các gia tướng đồng thời tuốt kiếm ra theo:

- Đúng! Cây dù muốn lặng, gió cũng không dừng. Bạch Xuân Nguyên xúc phạm đến uy

linh của Đức ông, tội ấy không thể tha. Phải cho nó biết tay mới được!

Đỗ Thị Phấn, vợ Lê Văn Duyệt hoảng sợ:

- Chết thôi, các ngươi tính làm sao cho cẩn thận, chống lại nó tức là chống lại triều đình

đó!

Lê Yên cũng cố can:

- Anh Khôi, không được đâu, cha vừa nhắm mắt, mình làm không khéo sẽ mang tiếng đại

nghịch bất đạo với thiên hạ.

Lê Văn Khôi cúi lạy phu nhân:

- Nghĩa mẫu! Việc gấp lắm rồi. Mình không giết chúng, tất chúng sẽ trói mình làm thịt

không nương tay. Mình không có tội gì chúng cũng đổ vấy thành tội, rồi trước sau mình cũng

chết oan chết uổng. Bọn tham lam ấy thấy cơ nghiệp chúng ta thế này, chúng thèm lắm rồi. Đêm

nay con phải đích thân đem quân vào tận dinh Bố chính bắt Bạch Xuân Nguyên trói lại, rồi sẽ

tính sau.

Đỗ Thị Phấn níu áo Khôi:

305

- Nhà ngươi đừng có làm càn, động đến mệnh quan của triều đình, phải tội chết chứ

chẳng chơi.

Lê Văn Khôi không để ý đến Đỗ Thị Phấn và Lê Yên nữa, quay lại nói với các gia tướng:

- Không còn con đường nào khác đâu! Các tướng hãy chuẩn bị, nhất định phải giết Bạch

Xuân Nguyên tế cờ, quyết làm đại sự.

Các gia tướng đều dạ ran.

Đêm ấy thành Gia Định xảy ra loạn lớn. Gia binh nhà họ Lê nhất loạt kéo vào dinh Bố

Chính, lính triều đình canh cổng tất cả đều làm lơ không chống lại. Bạch Xuân Nguyên chốc lát

đã bị bắt, trói gô lại như con lợn, khiêng đi.

Hai hôm sau tin khẩn cấp đã được kỵ sĩ hỏa tốc cấp báo về điện Cần Chánh. Vua Minh

Mạng nổi cơn thịnh nộ, nắm tay đấm xuống bàn thình thình.

- Bọn nghịch tặc! Dám đương đầu với trẫm sao! Trẫm đã nghi ngờ từ lâu, nay quả nhiên

cái kim trong bọc đã lòi ra đó! Trương Đăng Quế đâu? Đã cho người gọi Quế cho trẫm chưa?

Trung Trực tâu:

- Tâu hoàng thượng, thần đã cho người gọi, xin hoàng thượng chờ thêm một chút ạ!

Vua Minh Mạng nóng nảy đi lui, đi tới trước án thư. Bước chân ngài giật nẩy lên như

bước chân con hổ trong cũi.

Đăng Quế vào. Không đợi Quế thi lễ, vua nói ngay:

- Mau đứng dậy đi. Đăng Quế, ta gọi khanh nửa đêm, là vì nước đang sôi, lửa đang bỏng

đây. Bọn loạn thần tặc tử đã nổi dậy trong Nam. Bố chính Bạch Xuân Nguyên đã bị chúng đem

làm đuốc sống để tế cờ rồi! Trong vòng hai ngày chúng đã chiếm hết sáu tỉnh ta mới chia ra rồi

đó!

Đăng Quế bình tĩnh:

- Tâu hoàng thượng, thần cũng đã nắm được tin. Thực ra tình hình còn tệ hơn thế nữa. Ở

miền Bắc, anh rể của Lê Văn Khôi là Nông Văn Vân cũng đã hưởng ứng, nổi dậy ở châu Bảo

Lạc, xưng là Tiết chế Thượng tướng quân…

Minh Mạng đập bàn.

- Tiết chế Thượng tướng quân cái gì, một lũ giặc ngông cuồng, ngu muội không biết gì

đến đạo lý vua tôi. Đăng Quế, bao năm nay trẫm vẫn đề phòng: Hai miền Nam Bắc mà liên kết

lại, thì triều đình ở miền Trung không thể nào cự lại nổi. Lê Chất mất đi, Lê Văn Duyệt mất đi,

xóa sổ được Bắc thành và Gia Định thành, trẫm đã thấy yên trong bụng. Nhưng rồi tàn dư của

chúng lại nổi lên, đúng như cái viễn cảnh mà trẫm đã lo trước đó!

Đăng Quế vẫn bình tĩnh:

- Trước kia là hai đại thần đầy uy lực, mà giang sơn nhà Nguyễn vẫn vững vàng, huống

hồ nay là hai đám loạn, tuy mạnh đến đâu cũng là quân ô hợp. Xin hoàng thượng hãy yên tâm,

Quế đã tính rồi, chúng ta sẽ có cách giữ yên xã tắc.

Minh Mạng hơi dịu xuống:

- Đăng Quế, khanh quả là tâm phúc của trẫm. Một lời của khanh có sức nặng ngàn cân,

trẫm rất tin tưởng ở khanh! Loạn quân tuy ô hợp, nhưng dù sao cũng đừng khinh suất, một đốm

306

lửa cũng cần dập tắt ngay, không nên chậm trễ để cháy rừng. Trong đêm nay, trẫm sẽ cho thảo

chiếu phong khanh làm Thượng thư bộ Binh, giao cho khanh toàn quyền xử trí việc dẹp loạn.

Đăng Quế quỳ xuống.

- Thần tạ ơn hoàng thượng tin dùng, xin đem hết sức bình định nội loạn.

***

Tin biến loạn vừa loan ra ở kinh đô, mấy hôm sau trên phố Phú Xuân, một đám đông

xúm xít nghẽn cả đường vào thành.

Trên đường, một người đàn bà trẻ đang bị trói giật cánh khuỷu, có hai võ sĩ cầm gươm

điệu đi. Một người đàn ông tráng kiện, mình mặc áo chẽn gấm Tô Châu cỡi ngựa đi phía sau.

Một tốp gia binh chừng mười người cầm giáo theo hộ vệ.

Dân bên đường xì xào:

- Kiến An Công Nguyễn Phúc Đài, em ruột của hoàng thượng đó! Việc chi mà sáng sớm

lại bắt người dẫn đi rứa hè.

Một người khác nói nhỏ vừa nghe:

- Có phải ai xa lạ mô, cô nàng đó là vợ lẽ của Kiến An Công đó mà. Tui hay đưa rượu vô

trong phủ, tui biết.

Đoàn người đi đến trước chợ Đông Hoa, đối diện cửa Đông kinh thành.

Võ sĩ áp giải quát:

- Quỳ xuống!

Người đàn bà vừa khóc vừa quỳ.

Phúc Đài xuống ngựa, đi lên phía trước, đến trước vọng lâu, hai tay cầm sớ dâng lên khỏi

đầu, đọc lớn tiếng:

“Thần là Phúc Đài, có người thứ thiếp là cháu gái Lê Văn Khôi. Nay Khôi khởi loạn,

thần không dám liên quan đến nghịch tặc nên đã truất thị làm nô tỳ và bắt trói dẫn đến xin chịu

tội.”

Theo lệ, tội nhân không được vào nội thành, nên Phúc Đài phải dừng tại cửa Chính

Đông. Từ trên vọng lâu, một võ quan bước xuống nhận lấy sớ:

- Xin Đức ông chờ ở đây, hạ quan sẽ cho lính phi ngựa dâng sớ vào cung.

Lúc ấy trong điện Cần Chánh, vua Minh Mạng cùng năm sáu đại thần đang đứng trước

tấm bản đồ, cùng bàn việc. Các tin báo về triều đang làm vua căng thẳng:

Lê Văn Khôi đã chiếm hết tất cả sáu tỉnh miền Nam, chặn hết đường chở lúa gạo ra miền

Trung. Loạn quân đã kêu gọi cả người Hoa kiều, cả các cố đạo cùng giúp sức. Ở miền Bắc thì

anh rể Khôi là Nông Văn Vân đang từ châu Bảo Lạc tỏa về chiếm hết cả một dải dài dọc theo

sông Lô, hăm dọa tiến đánh cả đồng bằng sông Hồng…

Các đại thần lo lắng:

- Nếu đồng bằng sông Hồng mà cũng bị chặn, thì khó khăn không nhỏ.

Minh Mạng nghiến răng:

- Đúng vậy, nếu đồng bằng sông Hồng cũng bị chặn luôn, thì chúng ta sẽ không có quân

lương để mà đánh giặc đâu!

307

Một thái giám vào, hơ hãi:

- Tâu hoàng thượng, có việc khẩn cấp, võ quan giữ cửa Đông Hoa xin trình báo.

Thái giám trải tờ sớ trên án, Minh Mạng liếc qua.

- Hừm, các ngươi cứ làm như nghịch Khôi đã đánh vào tận cửa Đông Hoa không bằng.

Trung Trực, ngươi truyền khẩu lệnh của trẫm đến Phúc Đài: Dẫn vợ về đi, trẫm cho đoàn tụ.

Nói đoạn vua quay lại bàn việc với các đại thần.

Nội loạn bùng nổ, miền Nam bị chặn, giá gạo ở kinh thành tăng cao vùn vụt. Triều đình

đêm ngày bàn tính việc quân cơ, dân chúng thì chạy đôn chạy đáo vì cái ăn mỗi bữa. Chỉ riêng

hậu cung vẫn yên ắng trong ba lớp thành hoa lệ, chưa bị một chấn động gì trước những làn sóng

dữ bên ngoài.

Đêm ấy, trong Thanh Phong các, Cam Lộ nằm ngửa trên nệm. Ánh trăng xuyên qua màn,

chiếu lấp lóa lên thân thể sung mãn của nàng. Cam Lộ trăn trở, nằm sấp, nằm ngửa đủ các kiểu.

Lát sau, nàng bật dậy, gắt gỏng.

- Lan Nhi!

Thị nữ Lan Nhi thò đầu vào, ngái ngủ.

- Dạ!

- Hoàng tử đi đâu suốt mấy hôm nay, ngươi có biết không?

- Dạ, em có hỏi Giám Lê, nghe nói các hoàng tử vâng mệnh hoàng thượng đi duyệt các

đội quân Phấn Vũ ở kinh thành. Chiều nay em thấy hoàng tử đã về cung rồi, chắc là ở lại bên biệt

thất.

Cam Lộ cáu kỉnh:

- Ở bên chỗ con Hằng chứ gì, hừ, nó nay suy sụp quá rồi, chỉ còn như một bộ xương khô,

không biết hấp dẫn ở chỗ nào mà tối ngày hoàng tử cứ ở bên đó.

Nói đoạn Cam Lộ hậm hực xuống giường, xăm xăm đi ra ngoài, đi qua biệt thất.

Biệt thất của Miên Tông nằm cuối lối đi nhỏ quanh co dẫn qua vườn. Dưới ánh trăng,

ngôi nhà ngói năm gian thu mình sau một góc hoa lá.

Dưới mái hiên có chiếc sập nhỏ, trên sập bé Tĩnh Hảo đang ngủ say. Hằng ngồi quạt cho

con, dựa vào vai Miên Tông bên cạnh.

Cam Lộ thu mình nép vào một góc, nghe ngóng.

Cô nàng nghe Hằng vừa quạt vừa hỏi chồng:

- Hôm nay chàng được gặp hoàng thượng, có đem chuyện Quý nhân Bảo mất tích tâu với

người không?

Tiếng Miên Tông trả lời:

- Ta có gặp hoàng thượng, nhưng người đang bận rộn việc nước lắm, ta không dám đem

chuyện ấy ra nói. À, để ta nói nàng nghe, cả hoàng cung hôm nay ai cũng xôn xao chuyện chú

Kiến An trói vợ, buồn cười thật!

Tiếng Hằng:

- Chú ấy cũng thái quá! Làm gì mà sợ bóng sợ gió đến như vậy. Theo luật hoàng triều thì

con gái đã xuất giá không bị liên quan đến việc của cha của anh nữa. Huống hồ đây chỉ là cháu

308

gái trong họ của Nghịch Khôi chứ có phải cháu ruột đâu. Việc gì phải bắt trói dẫn đi, thật nhục

nhã cho người ta, tội nghiệp quá.

Miên Tông:

- Chẳng qua là muốn lấy lòng hoàng thượng thôi mà. Giờ thấy hoàng thượng đang căm

tức giặc Khôi thì ai cũng kiếm chuyện hùa theo mắng giặc để tỏ lòng trung. Thế giặc lớn quá, từ

thời tiên đế lên ngôi đến nay chưa có bao giờ có loạn ghê gớm như thế này.

Hằng nhỏ nhẹ:

- Thiếp nhớ ngày xưa cha thiếp thường bảo, giặc là tự lòng người mà ra. Lấy lòng thương

đối đãi thì đất nước yên bình, lấy sự khe khắt đối đãi thì đất nước loạn lạc. Chàng là trưởng tử,

nếu sau này được nối ngôi, thiếp mong chàng sẽ là ông vua nhân từ, không gây oán hờn thì oán

hờn không nảy sinh.

Miên Tông cười.

- Chuyện nối ngôi thì còn xa vời lắm, chớ nên nhắc tới nàng ơi!

Hằng cười theo.

- Đó là thiếp nói giả dụ thế. Thiếp cũng đâu có mong chàng làm vua, chỉ mong chàng

thương thiếp, lỡ ra thiếp có tội gì cũng đừng có trói thiếp dẫn đi như chú Kiến An trói vợ đấy

nhé! Ủa, ngoài vườn chẳng có ai, sao thiếp nghe như có tiếng sột soạt, lạ thật…

- Ta có nghe gì đâu, nàng đừng sợ, chắc là con tắc kè, đêm đến nó ra liếm sương đó!

Cam Lộ đang nấp trong bóng tối, nghe vậy vội lật đật nép theo rặng hoa, quay mình hối

hả bỏ đi.

Hôm sau Miên Tông đi sớm vì phải theo vua cha đi duyệt đội quân Phấn Vũ ở Trường

Bia. Hằng tiễn chồng đi rồi, dẫn bé Tĩnh Hảo ra vườn chơi, nàng dạy cho con biết tên các loài

hoa đẹp trong vườn.

Bỗng có lệnh thái hậu gọi gấp, nàng vội giao con cho thị nữ rồi lật đật đến hầu.

Hằng vừa bước vào, thái hậu lập tức vẫy tay, hai thái giám lực lưỡng nhảy ra trói nghiến

Hằng lại.

Hằng kêu lên:

- Thái hậu! Sao lại trói cháu?

Thái hậu quát:

- Mau khai ra, đêm qua ngươi xúi giục hoàng tử những gì?

Hằng ngơ ngác:

- Tâu thái hậu, hoàng tử và cháu hôm nào cũng trò chuyện, cháu cũng không nhớ mình đã

nói gì?

Thái hậu chỉ thẳng tay vào mặt cháu dâu:

- Vậy là không phải chỉ đêm qua, mà nhiều đêm rồi ngươi đã xúi giục chuyện bội nghịch

cho hoàng tử. Dám bênh vực bọn giặc, chê bai bề trên, tỏ ý bất mãn với chính sách của triều

đình. Tội ấy đáng xử sao mới đáng?

Hằng hoảng hốt:

309

- Tâu thái hậu, thật là tai bay vạ gió, cháu bỗng nhiên bị buộc những tội tày đình, thật như

ở trên trời rơi xuống? Xin thái hậu soi xét, chắc có ai muốn hại cháu nên mới đặt ra những điều

gắp lửa bỏ tay như vậy!

- À ngươi lại nói ta gắp lửa bỏ tay cho ngươi sao? Thật quả là to gan lớn mật, già hàm

lộng ngôn. Mau lấy gậy ra đây!

Hằng khiếp vía, òa khóc. Thái hậu thấy vậy, vỗ bàn uy hiếp:

- Khóc à? Ngươi cũng biết sợ à? Sợ thì mau cung khai. Thái giám, lấy giấy bút ra đây.

Hằng, ngươi mau đọc cho thái giám ghi lại, cung khai cho rõ, ngươi xúi giục hoàng tử những gì,

xúc phạm đến triều đình ra sao.

Hằng dập đầu sát đất:

- Cháu quả thật là oan, cháu xin hỏi ai đã cáo giác với thái hậu, ai đó chắc có lòng hại

cháu nên mới nói quá lên như vậy.

- Ai cáo giác à? Chính hoàng tử cáo giác ngươi đó, ngươi còn chối cãi nữa không?

Hằng giật mình, chới với:

- Hoàng tử ư? Hoàng tử cáo giác thiếp? Thật sao?

Trong một giây Hằng thấy trời đất sụp xuống, nàng gục đầu, thất vọng. Nhưng một

thoáng thôi, nàng lại ngửng phắt lên, quả quyết:

- Không, không bao giờ hoàng tử lại làm như vậy, cháu không tin, không bao giờ tin!

Thái hậu hăm dọa:

- Ta không thèm đôi co với ngươi, mau khai ra. Thái giám, nó không khai thì ngươi cứ

cho nó mấy gậy, coi có còn cứng đầu không. Bây giờ nhà ngươi muốn khai hay là muốn ăn gậy

vào lưng? Hằng, xem đây, cái gậy này to lắm. Sức của ngươi chỉ cần một gậy là cũng đủ chầu

Diêm Vương đó.

Hằng cắn môi, nức nở:

- Tâu thái hậu, cháu quả thật vô tội, không có gì để khai. Chết trong hơn sống đục, cháu

thà chết chứ không dám khai bậy bạ để nhục cho thân danh về sau.

Thái hậu tức giận:

- À, lì hả? Kéo nó ra, đánh!

Hai thái giám lực lưỡng kéo Hằng ra trước sân. Hằng cố trì lại nhưng không cưỡng nổi,

bị lôi đi xềnh xệch. Tóc nàng xổ ra, che lấp cả mặt mũi.

Trong khi đó Giám Lê đang hớt hải đi tìm Miên Tông. Chạy hộc tốc đến gần cửa Hiển

Nhơn, Lê mới thấy chủ nhân đang chuẩn bị lên ngựa. Lê vừa kêu vừa thở hồng hộc:

- Hoàng tử, hoàng tử, chết đến nơi rồi! Chị Hằng bị thái hậu bắt trói, sắp sửa bị khảo đả

bằng gậy, hoàng tử mau về đi!

Miên Tông thất sắc, chạy ngựa quay lui, lập tức về cung Từ Thọ, đúng lúc Hằng đã bị

kéo nằm sấp xuống đất, thái giám đang buộc hai tay hai chân nàng vào bốn cái cọc, sẵn sàng

chịu tội.

Miên Tông hết vía, vội lấy tay đẩy bật cây gậy sang bên, chạy tới quỳ xuống trước mặt

thái hậu.

310

- Xin thái hậu xét lại. Phủ thiếp có tội gì, xin thái hậu thu thập bằng chứng, nếu có bằng

chứng thì dẫu trị tội nặng đến đâu cũng cam lòng. Việc cáo giác không căn cứ, xin thái hậu thận

trọng kẻo án oan lại ảnh hưởng đến cả cháu đây.

Thái hậu trong lòng cũng chỉ định thị uy cho Hằng phải chịu khuất phục, hòng kiếm cớ

đuổi nàng khỏi cung chứ không định gây án mạng. Nay nghe Miên Tông nói vậy thì cũng ngại

ảnh hưởng không tốt đến cháu mình. Bà làm mặt lạnh, mím môi:

- Miên Tông! Sáng nay ta nghe nói ngươi vâng mệnh hoàng thượng đi duyệt binh. Chỉ vì

chuyện đánh đòn phủ thiếp mà ngươi dám bỏ mệnh vua quay về sao? Thôi được, ta cũng nể lời

hoàng tử một chút. Thái giám, cất gậy đi, ta sẽ cho điều tra rồi mới trị tội cho ngươi thỏa ý.

Miên Tông mừng quá:

- Cháu ngàn lần tạ ơn thái hậu đã tha cho Hằng!

Thái hậu cười mũi.

- Tha đâu mà tha! Đã tha đâu! Thái giám, đem nó ra trước cửa cung, trói vào cọc. Bêu

cho tam cung lục viện đều biết mà lo giữ mồm giữ miệng, tránh cái thói phạm thượng lộng ngôn

đi. Miên Tông, ngươi lập tức đi ngay, làm trai phải lo phò vua giúp nước chứ sao lại bịn rịn thê

tử như vậy, thật là đớn hèn. - Thấy Miên Tông xót xa không nỡ rời, thái hậu nạt lớn:

- Có đi ngay không? Ngươi còn xớ rớ đứng đó, ta lập tức cho đánh đòn phủ thiếp ngay,

đừng có mà trách ta.

Vậy là suốt hai hôm, Hằng bị trói vào cọc, bêu bên vệ đường dẫn vào cung Từ Thọ.

Nắng chang chang chiếu trên mặt Hằng. Mồ hôi rịn ra khắp trán.

Không ăn, không uống, bị hun đốt bởi nắng hè… Hằng cảm thấy sức mình đã kiệt. Hằng

lờ đờ nhìn quanh, đưa lưỡi liếm đôi môi khô vì khát nước cực độ.

Đúng lúc Hằng tưởng mình sắp ngất đi, thì viên tiểu thái giám đang đứng canh bỗng rời

vị trí, tiến lại gần.

Y nhìn quanh, không thấy ai, liền đến bên Hằng, rút bầu nước đeo bên hông, mở nút.

- Phủ thiếp hãy hớp một hớp nước, mau lên kẻo có ai thấy…

Thái giám đưa bầu lên môi Hằng. Hằng khẽ nhấp môi, liếm từng giọt nước, mắt bắt đầu

có thần trở lại.

Hằng thều thào:

- Chú là ai, sao lại có lòng giúp tôi?

Thái giám nói nhỏ:

- Phủ thiếp không biết đâu, tôi vốn họ Đỗ, quê quán ở trong Quảng, gặp năm đói cả nhà

suýt chết, may nhờ quan lớn Phạm Đăng Hưng nhịn phần lương cứu tế nên mới qua cơn. Về sau

tôi lớn lên, thương cha mẹ nghèo nên tự tình nguyện tĩnh thân để làm thái giám, được tòng sự

trong cung thái hậu. Không ngờ gặp con gái quan lớn Phạm trong tình cảnh này.

Hằng nghẹn ngào:

- Tôi mệt lắm… chắc chết mất. Nếu tôi chết, nhờ chú nói lại với hoàng tử, hãy thương

Tĩnh Hảo, thấy Tĩnh Hảo… tức là thấy tôi.

- Phủ thiếp thương con, sao không chịu cung khai. Thái hậu đã có lệnh, khi nào phủ thiếp

cung khai thì ghi vào giấy tờ hẳn hoi xong mới được cởi trói.

311

Hằng yếu ớt lắc đầu:

- Thái hậu thừa biết tôi không có tội, nên mới dọa nạt cho tôi chịu khai, để vịn vào lời

khai làm bằng cớ. Tôi thà chết chứ khai bậy bạ để lại tiếng xấu thì con tôi sẽ khổ suốt đời.

Thái giám Đỗ lại nhìn quanh, rồi lén lấy nắm cơm nhỏ trong tay áo, bẻ một miếng đưa

vào miệng Hằng.

- Phủ thiếp ráng nuốt đi, nuốt cho đỡ đói.

Hằng ghé răng cắn miếng cơm, cố nuốt vào bụng. Được vài miếng, bỗng nhiên Hằng trợn

mắt, cố nén cho khỏi nôn ra.

- Cơm sao có mùi lạ quá, tôi đói lắm… mà không nuốt nổi.

- Đâu, cơm trắng vừa dẻo vừa thơm, sáng nay tôi vừa lấy ở bếp hoàng cung mà. Phủ

thiếp hãy cố lên!

Hằng trợn mắt, cố cắn một miếng nữa, nuốt một cách khó nhọc, rồi bỗng nôn khan, bất

tỉnh.

Nghe tin Hằng ngất đi, thái hậu nửa tin nửa ngờ, bảo Hạnh Nhi:

- Ngất đi rồi sao, sao dễ dàng bị ngất vậy. Xưa nay, nếu bị giam đói, cho uống nước cầm

chừng, phải bảy ngày mới kiệt sức, đằng này mới hơn một ngày. Ngất thật hay ngất giả, ngươi

phải bảo thái giám Đỗ xem kỹ đó.

Hạnh Nhi thưa:

- Dạ chính con đã xem kỹ rồi, đã cho đâm dùi sắt vào huyệt dũng tuyền dưới lòng bàn

chân, vẫn cứ ngay đơ không cục cựa, không thể nào giả vờ mà được như vậy đâu ạ.

Thái hậu gật gù:

- Thôi được, dọa cho nó một trận thế cũng đủ rồi, chớ nên già néo đứt dây. Con ranh này,

cứ tưởng yếu bóng vía không ngờ nó cũng cứng gan, nhất định không chịu thua. Cho mở trói,

gọi thái y đến cứu cho tỉnh lại. Mau lên, mọi việc phải xong trước khi Miên Tông quay về.

***

Hằng mở mắt, thấy mình nằm trên giường, trong biệt thất.

Miên Tông ngồi bên cạnh. Thái y đến trước mặt Tông, chắp tay:

- Bẩm hoàng tử, xin trình hoàng tử hai điều.

Miên Tông vẻ mặt dàu dàu:

- Nói mau đi.

- Thứ nhất, sức khỏe của phủ thiếp đã tạm ổn. Vừa mới qua một cơn sợ hãi, nên trong

vòng bốn năm canh giờ nữa, trong lúc ngủ có thể giật mình, có thể nói mê. Tuy vậy hai mạch

nhâm đốc vẫn quân bình, chắc chắn sẽ hoàn toàn bình phục trong vòng vài ngày tới.

Miên Tông gật đầu:

- Vậy là may lắm rồi. Mấy hôm nay việc trong việc ngoài đều rối như tơ, có lẽ chính ta

mới là người đang hoảng loạn đây!

Thái y tiếp:

312

- Việc thứ hai xin báo với hoàng tử, phủ thiếp ngất đi không phải vì kiệt sức. Xin trình

hoàng tử tin vui, phủ thiếp đã có thai, chắc là ngửi mùi cơm, khó chịu nên mới ngất đi như vậy!

Miên Tông vẫn thẫn thờ, không lộ vẻ gì vui mừng.

-Thật sao?

- Thưa vâng, xin chúc mừng hoàng tử.

Chờ một lúc không nghe Miên Tông nói gì, thái y chắp tay vái, đi giật lùi ba bước rồi ra.

Miên Tông gượng vui, cầm tay Hằng.

- Thái y nói vậy, không biết có đúng không!

Hằng nắm chặt tay chồng:

- Hoàng tử, thái y này giỏi lắm, nói không sai chút nào. Mấy lần trước thiếp có thai, lần

nào cũng sợ cơm, cứ ngửi mùi cơm là ngất xỉu. Lần này cũng vậy, đúng là trước lúc bị ngất,

thiếp có nuốt một miếng cơm trắng!

Miên Tông thở hắt ra:

- Hằng, đứa con này chắc chắn là sẽ rất hiếu thảo. Mới tượng hình mà đã cứu được mẹ

nó!

Hằng mỉm cười yếu ớt, nắm lấy tay Miên Tông.

- Chắc là linh hồn Uyên Ý đã đầu thai trở lại, nên mới thương thiếp như vậy. Nếu đúng là

Uyên Ý thì lần này thế nào thiếp cũng lại sinh thêm một gái nữa đó!

Miên Tông nói như an ủi:

- Gái trai gì cũng được, nàng chớ có bận lòng.

Hằng ngước nhìn chồng, ngờ ngợ:

- Hoạn nạn qua rồi, lẽ ra phải mừng, sao chàng cứ buồn thiu như vậy?

Miên Tông u uất:

- Hằng ơi, hoàng thượng quở phạt ta nặng lắm…

Hôm qua Tông đã bị phụ hoàng mắng cho một trận. Nhà vua lúc này đang bận rộn việc

quân cơ hơn bao giờ hết. Ngài đi vội vã trên đường từ chỗ ở trong điện Càn Thành, ra điện Cần

Chánh, nơi các đại thần đang chờ vua đến để tâu bày việc trong Nam. Đoàn tùy tùng bươn bả

theo hầu. Thấy Miên Tông từ phía cung Từ Thọ lật đật đi tới, vua vẫn không dừng bước, vừa đi

vừa nặng lời quở trách:

- Miên Tông! Ta sai ngươi đi duyệt đội quân Phấn Vũ, ngươi trễ nải như vậy, có biết tội

ngươi là tội gì không?

Miên Tông vừa vội vã đi theo vừa phân trần:

- Tâu phụ hoàng, con đâu dám mang tội nghịch mệnh, chỉ vì bỗng có việc gấp quá nên

trong lòng hoảng loạn, xin phụ hoàng tha tội.

Minh Mạng quắc mắt:

- Hừ, hoảng loạn, chỉ vì một ái thiếp bị đánh đòn, mà ngươi bỏ ngang cả việc nước, như

thế có phải nam nhi không? Có xứng làm anh các hoàng đệ của ngươi không?

Miên Tông thất sắc:

- Con lần đầu lầm lỗi, xin phụ hoàng tha tội cho con một lần!

Minh Mạng vẫn đi, không ngoái lại:

313

- Không nói nhiều, ngươi mau lui ra, sáng nay họp Hội đồng Cơ mật, ta đang vội đây. -

Quay lại, ngài nói với Trung Trực: - Ngươi truyền lệnh trẫm, từ nay cấm trong cung không ai

được gọi Miên Tông bằng mấy tiếng hoàng trưởng tử nữa, vì nó thực sự không xứng đáng!

Trung Trực hô:

- Hạ thần tuân lệnh!

Nhà vua cùng Trung Trực bỏ đi.

Miên Tông xanh xám mặt mày, đứng sững như trời trồng.

- Phụ hoàng! Phụ hoàng không xem con là con trưởng của phụ hoàng nữa sao?

Nhưng nhà vua và đoàn tùy tùng đã lướt qua, không nghe thêm gì nữa.

Cái tin ấy lập tức được người ta mách với Hiền phi Ngô Thị Chính.

- Thật sao? Hoàng thượng đã truất ngôi trưởng tử của Miên Tông?

Khánh Nhi gật đầu quả quyết:

- Dạ đúng vậy! Tin tức hoàn toàn chính xác ạ!

Hiền phi vẫn nghi ngờ.

- Thật không. Đời nào thái hậu chịu bó tay, thế nào mà chẳng can hoàng thượng.

Hỷ Nhi cười:

- Hoàng thượng đang nóng như lửa, thái hậu cũng không dám bàn ngang lúc này đâu!

Hiền phi gật đầu:

- Ừ, hiện nay quan quân đang tập trung hết lực lượng tấn công vào thành Phiên An, quyết

bắt cho được giặc Lê Văn Khôi. Hoàng thượng không ăn không ngủ, ngày ngày ngồi trên điện

Cần Chánh theo dõi quân hỏa tốc đưa mệnh lệnh vào Nam. Lúc này ai mà phật ý ngài một chút

là chết đó! Miên Hoằng, con đâu rồi?

Miên Hoằng đang đi qua hành lang vào vườn, Hiền phi dẫn hai thị nữ bước tới.

- Miên Hoằng, phụ hoàng giao việc con đã làm chưa, sao còn thơ thẩn ở đó? Phải siêng,

phải gắng lên, lúc này là cơ hội của con, đừng có để lỡ con ạ!

Miên Hoằng nhăn nhó:

- Con túc trực giúp việc cho phụ hoàng từ lúc canh tư, bây giờ mới về, mẹ còn chưa vừa

ý sao?

Miên Tông mất đi lòng tin cậy của vua cha, đó là nỗi đau buồn rất lớn. Hằng cũng buồn

lây theo vận rủi của chồng. Dù sao lần này hình như Trời thương nàng phải chịu quá nhiều cay

đắng, nên đã bù đắp cho nàng: Chín tháng sau nàng sinh hạ một bé trai, được ban tên là Hồng

Nhậm.

Chương 48

Tru diệt

Một sáng mùa thu năm Ất Mùi, trước Phu Văn Lâu, dân thành Phú Xuân xúm đông

nghịt, hóng xem đoàn quân từ trong Nam ra.

314

Một hàng lính đi trước mở đường, từ ngả An Cựu tiến tới trong tiếng kèn vang dội. Viên

đội trưởng cầm loa, vừa bước đi vừa hô to:

- Bàng dân thiên hạ hãy nghe đây: Lê Văn Khôi ở thành Phiên An mưu việc đại nghịch,

giết hại đại thần, xúi dân làm loạn. Nay nhờ hồng phúc của thánh thượng, đã dẹp tan quân giặc,

thu lại thành trì. Nay giải bọn tù phạm về kinh, tận pháp trừng trị. Vậy bá cáo cho khắp bá tánh

được biết.

Hạnh Thảo tay dắt Đăng Thuật, đứng lẫn trong đám đông. Nghe mấy tiếng “tận pháp

trừng trị”, bà bất giác rùng mình, lẩm bẩm:

- Chết rồi, vậy là họ Lê chắc không khỏi tội tru di tam tộc, đúng như giấc mộng của

chồng ta khi trước.

Bà nghếch cổ nhìn qua đám đông, thấy đoàn xe tù đang tuần tự diễu qua. Cổ và tay bị

đóng gông, các phạm nhân bị nhốt trong cũi gỗ. Những khuôn mặt hốc hác lấm lem, những đầu

tóc xõa rối bù, những ánh mắt đầy vẻ căm hờn và tuyệt vọng câm lặng.

Từng chiếc cũi được kéo qua: Có cũi nhốt hai ba đứa trẻ, có cũi nhốt một cố đạo người

Tây, có cũi nhốt Lê Yên… Có đến cả trăm cũi, người xem bên đường không đếm xuể. Trong

đám đông có tiếng ai đó buột ra:

- Trời, ai đây, Lê phu nhân phải không?

Đúng đấy là cũi nhốt Đỗ Thị Phấn, vợ của Lê Văn Duyệt. Bà đang gục đầu, tóc xõa che

gần hết mặt, khóc không thành tiếng.

Một giọng khác to hơn, nói át đi:

- Phu nhân chi nữa mà phu nhân, chừ là con mụ giặc cái, sắp đi đời rồi đó!

Hạnh Thảo bồng con cố chen sát đến gần để nhìn cho rõ. Một chiếc cũi nữa trờ tới, trong

đó có Ngọc Ngôn đang ôm đứa bé còn nhay vú mẹ.

Nét mặt Ngọc Ngôn ngơ ngác, dường như không hiểu chuyện gì đang xảy đến cho mình.

Một tay ôm con, một tay Hạnh Thảo bụm mặt, che đôi mắt đỏ. Bà đã từng bế Ngọc Ngôn

khi nàng còn là một đứa bé lên năm.

Không dám nhìn thêm nữa, Hạnh Thảo vội trở về, lấy giấy bút viết thư cho Hằng.

Biến loạn thành Phiên An dẹp được là công trạng rất lớn của Trương Đăng Quế. Suốt hơn

hai năm trời, Quế giữ bộ Binh, lo điều binh khiển tướng, sắp đặt công việc đúng khớp đâu vào

đó. Tướng thì chọn toàn tướng giỏi như Tống Phúc Lương, Nguyễn Xuân, Phan Văn Thúy,

Trương Minh Giảng, Trần Văn Năng; Quân thì đôn quân suốt từ Phú Xuân đến Bình Thuận mới

đủ quân số đánh giặc. Lê Văn Khôi muốn theo gương Gia Long thuở trước, nhờ cố đạo cầu viện

phương Tây, nhưng bị phong tỏa quá chặt chẽ không thể nào xoay ngược thế cờ. Lo buồn, Khôi

mắc bệnh mà mất. Tám tháng sau, quân triều đình chia làm tám mũi tấn công dữ dội vào thành,

bắt gần hai ngàn người, kẻ bị xử tại chỗ, người bị giải về Kinh.

Trong cuộc họp với các quan đầu triều, hoàng đế Minh Mạng cười hể hả:

- Giặc Khôi đã bị Trời diệt, ngoài Bắc bè đảng của nó là Nông Văn Vân cũng đã bị quan

quân ta truy bắt, rốt cục chết cháy trong rừng. Chúng lập tâm đại ác, muốn kẹp triều đình vào

giữa hai gọng kềm nam bắc, nhưng lưới Trời lồng lộng, cái dã tâm của chúng lại quay lại hại

315

chúng. Trẫm đã truyền Đô sát viện xem xét tội trạng từng đứa một, làm bản án tâu lên, tận pháp

trừng trị để làm gương cho thiên hạ.

Các quan đồng thanh tung hô:

- Hoàng thượng vạn tuế, vạn vạn tuế! Xin chúc mừng hồng phúc của thánh thượng!

Đô sát Phan Bá Đạt tiến ra, tâu vua:

- Vâng lệnh hoàng thượng, thần đã xem xét rất kỹ tội ác của quân giặc. Hôm nay xin tâu

trình mức án từng tên, để hoàng thượng và triều đình xử trí.

Minh Mạng gật đầu:

- Được, khanh nói đi.

Phan Bá Đạt mở tờ tấu, giọng sang sảng trình bày:

- Trừ tên đầu đảng là giặc Khôi đã bị Trời tiêu diệt, còn thì đảng giặc cốt yếu có sáu

người, đều phải kết án lăng trì.

Nhà vua hỏi kỹ:

- Sáu người, trong đó có con trai Khôi và tên cố đạo người Tây dương phải không?

- Tâu, đúng vậy. Chính phạm thứ nhất là con trai Khôi là Lê Văn Cù. Tuy Cù mới tám

tuổi, nhưng khi Khôi chết thì bè lũ của Khôi đưa Cù lên thay làm minh chủ. Vậy thì vào lúc

thành bị phá, Cù chính là đầu đảng.

Minh Mạng cười nhạt:

- Hừm, làm giặc mà cũng đòi cha truyền con nối, rõ là chúng có dã tâm tiếm vị làm vua.

Còn tên cố đạo?

Phan Bá Đạt khẽ liếc Trương Minh Giảng như có ý nhường lời. Giảng tiến lên, tâu:

- Tâu hoàng thượng, chính thần đã bắt giữ cố đạo Marchand, người nước Pháp, dân miền

Nam thường gọi là cố Du. Vai trò của cố Du trong hàng ngũ địch thế nào thần chưa biết rõ. Chỉ

biết là khi thành bị phá thì ông ta đang rửa tội cho một tên giặc bị thương sắp chết.

Minh Mạng phán:

- Vậy là rõ rồi, giờ phút ấy mà còn ở trong thành thì rõ là quyết tâm theo giặc đến cùng.

Từ trước đến giờ, trẫm đã không thích đạo Tây dương. Các cố đạo Tây chỉ biết dạy dân theo

Chúa, chẳng đếm xỉa gì đến đạo lý thờ Trời tôn Vua như đạo Nho ta. Nay lại bắt được cố đạo

trong thành giặc, rõ là tả đạo xui dân làm loạn.

Bình Thái quận công hăng hái, làm động tác chém mạnh bàn tay.

- Vậy tên cố đạo này phải xử thật nặng, để cho dân khiếp vía không dám theo Tả đạo nữa.

Phan Bá Đạt chốt lại:

- Vâng, cũng như năm tên kia, phải khép vào án lăng trì.

Minh Mạng gật đầu, dõng dạc:

- Sau việc này, trẫm sẽ xuống chiếu cấm ngặt đạo Gia tô trên cả nước, nhất định không

cho các cố đạo Tây tự do đi lại nữa.

Hầu hết các quan nhất loạt đồng thanh hô:

- Hoàng thượng sáng suốt!

Phan Bá Đạt chờ cho yên tĩnh trở lại, mới tiếp tục trở lại với tờ tấu của mình:

316

- Về phần gia tộc họ Lê và các gia tộc có liên quan thì xử trí như sau: Lê Văn Khôi làm

giặc, đúng phép thì phải tru di tam tộc, họ cha là họ Lê, cùng với họ mẹ là họ Đỗ và họ vợ đều

phải chém hết.

Thượng thư bộ Công là Vũ Xuân Cẩn bước ra, tâu:

- Tâu hoàng thượng, Lê Văn Khôi thật ra là họ Bế. Họ Bế của Khôi đều ở miền thượng

du ngoài Bắc, vừa rồi theo Nông Văn Vân làm loạn đã bị giết hết rồi. Nếu truy đến cả họ Lê, e

rằng hơi quá!

Bình Thái quận công lập tức lên tiếng:

- Quan Thượng thư Vũ Xuân Cẩn nói sai rồi! Thế nào là quá? Thử hỏi nếu không làm

con nuôi của Lê Văn Duyệt, tên Khôi có nhẩy một bước từ ngoài Cao Bằng vào Phiên An làm

loạn được không? Nói vậy là tính che đỡ cho giặc đó!

Vũ Xuân Cẩn thất sắc:

- Bản chức chỉ biết công tâm bàn việc, không dám có ý riêng che đỡ cho ai, xin Bình

Thái quận công chớ quá lời.

Minh Mạng nghĩ thầm trong bụng: “Vũ Xuân Cẩn thường ngày sắc sảo, hôm nay sao lại

sinh ra lẩm cẩm thế?” Thấy Bình Thái quận công chặn họng Cẩn như vậy, nhà vua rất ưng trong

lòng nhưng bên ngoài không nuốn lộ vẻ thiên vị ai. Ngài liền quở:

- Thôi thôi, Bình Thái quận công hãy bình tĩnh. Trẫm đã cho phép các đại thần cứ vô tư

tâu bày ý kiến, khanh chớ nên uy hiếp người ta như vậy. Trương Đăng Quế, khanh có ý gì

không?

Đăng Quế nãy giờ vẫn lặng yên lắng nghe, nay vua hỏi đến mới điềm đạm lên tiếng:

- Tâu hoàng thượng, thần là bộ Binh, trách nhiệm chính là dẹp giặc. Dẹp giặc xong rồi,

việc xử phạt thuộc phần việc của bộ Hình và Đô sát viện. Vậy xin bộ Hình và Đô sát viện cứ làm

chủ.

Minh Mạng quay sang Phan Bá Đạt:

- Khanh phụ trách viện Đô sát, ý khanh thì sao?

Phan Bá Đạt tâu:

- Tâu hoàng thượng, thần xin thẳng thắn tâu bày: Khôi làm con nuôi Lê Văn Duyệt, đã từ

lâu không dùng họ Bế, nay bỗng dưng lại truy ra cái họ này thì thực là ý kiến hết sức vớ vẩn. Vả

lại, vụ này tuy gọi là loạn Lê Văn Khôi, nhưng thực chất đầu mối lại nảy nòi từ tên lộng quyền

Lê Văn Duyệt. Cho nên - Đạt cất cao giọng: - thần xin phép hoàng thượng được mở riêng một án

sưu tra về những tộc ác của Lê Văn Duyệt khi còn sống, dựa trên kết quả án này rồi mới xét luôn

việc gia tộc họ Lê.

Minh Mạng vỗ án, tâm đắc.

- Đúng! Khanh nói đúng lắm! Phải bắt đầu từ tên lộng quyền Lê Văn Duyệt. Trẫm giao

toàn bộ vụ này cho Phan Bá Đạt lo liệu. Khanh hãy lục lại các chứng cứ, xem lại toàn bộ thời

gian Lê Văn Duyệt vào Nam, xem thử tâm địa và hành trạng hắn ra sao.

Phan Bá Đạt hân hoan:

- Thần xin tuân lệnh hoàng thượng!

Vụ án Lê Văn Khôi làm loạn, phút chốc đã hóa thành vụ án Lê Văn Duyệt.

317

***

Chưa đầy nửa tháng sau, tội trạng của Lê Văn Duyệt được Phan Bá Đạt tuyên đọc trước

phiên đại triều tại điện Thái Hòa:

“Quyền thần Lê Văn Duyệt cậy là cố mệnh đại thần, được hoàng thượng tin tưởng, đã tỏ

ra kiêu căng hống hách, ngang ngược lộng quyền. Trong thì mặc cho người nhà mưu việc trái

phép, ngoài thì giao kết với bọn nhà buôn Tây dương. Lại dung túng cho bọn cố đạo đi lại truyền

giáo, tự ý giao du với nước Xiêm. Y mạnh miệng chê bai chính sách của vua, rõ là người vô quân

vô phụ. Đô sát viện đã tra xét tận tường, qua bộ Hình bàn nghị, nay xin hoàng thượng phê chuẩn

án tội của Lê Văn Duyệt như sau:

Xét toàn bộ án lục, có bảy tội đáng chém, hai tội đáng thắt cổ, một tội phải sung quân.

Nay Duyệt đã chết, nhưng theo luật nước, vẫn phải quật mả hành xác nghiêm trị. Họ Lê là họ

của Duyệt, họ mẹ là họ Phan, họ vợ là họ Đỗ đều phải liên can, theo luật xử tru di tam tộc. Án

đã kết, xin dâng lên hoàng thượng xem xét.”

Minh Mạng ngồi trên ngai, uy nghi phán hỏi:

- Đô sát viện đã có sớ tâu như vậy, các quan văn võ còn có ý kiến gì không?

Một vị quan trong hàng Nhị phẩm tiến ra, quỳ xuống:

- Tâu hoàng thượng, tội ác của Lê Văn Duyệt thật tày trời, người nghe ai cũng phải

nghiến răng chau mày, ai cũng muốn tru lục y mới hả dạ. Kính xin hoàng thượng cho quật mả,

bêu thây, tru di ba họ, để người đời thấy đó mà lo giữ bổn phận của kẻ làm tôi.

Một vị khác cũng tiếp bước tiến ra:

- Tâu, theo thần thì sở dĩ Duyệt bất trung như vậy là lỗi tại cha mẹ không dạy đạo trung

hiếu cho y. Xin triều đình ngoài việc quật mả, giết thây, còn phải phá bỏ bia mộ của cha mẹ tổ

tiên, không để lại dấu tích, vậy mới đáng tội.

Từ đó, kế tiếp nhau hết quan này đến quan khác đua nhau lên tiếng xin nghiêm trị Lê Văn

Duyệt cùng với cả cha mẹ tổ tiên và bà con thân thích ba họ.

Chợt có một vị chừng bốn mươi tuổi quỳ xuống nói lớn:

- Tâu hoàng thượng, Lê Văn Duyệt cho dù có tội, nhưng dù sao cũng đã có công lao

không nhỏ với Nguyễn triều. Lấy công bù tội, tưởng cũng nên gia giảm đôi phần. Vậy xin hoàng

thượng cho giảm bớt tội tru di tam tộc và tội khai quật mồ mả.

Minh Mạng chững lại, nhíu mày:

- Nhà ngươi là ai?

Vị quan tâu:

- Tâu hoàng thượng, thần là Phan Thanh Giản, viên ngoại lang bộ Hộ, vừa mới được

sung chức Cơ mật viện đại thần.

Minh Mạng không thèm hỏi nữa, quay sang Trương Đăng Quế đang đứng gần đó:

- Phan Thanh Giản nói vậy, Đăng Quế có ý kiến gì không?

Đăng Quế vẫn điềm đạm:

- Tâu hoàng thượng, Đô sát viện đã tra án, đình thần đã bàn nghị, hạ thần không có ý kiến

gì thêm. Chỉ riêng việc đào mả giết thây, thì hiện nay trong Nam đang hạn hán, trời nóng nước

318

khô, nếu thực hiện việc đào mả e không khỏi sinh ra dịch bệnh. Nếu hoàng thượng chuẩn y việc

này, xin cho quan tỉnh trong Nam chuẩn bị sẵn sàng để ứng cứu cho dân nếu lỡ có ôn dịch phát

sinh. Bởi nếu lỡ có ôn dịch xảy ra đúng sau việc giết mả, thì dân đen mê tín lại suy bậy bạ ra

rằng ý Trời không vừa lòng, như vậy không lợi cho việc trị dân ở vùng vừa chiếm lại.

Minh Mạng khẽ gật đầu, vừa ý:

- Đăng Quế chu đáo lắm. Thôi, cho các khanh tạm nghỉ ngơi, lát nữa trẫm sẽ quyết.

Trong lúc tạm nghỉ, các quan đứng thành từng nhóm, mỗi người theo một ý, sôi nổi luận

bàn.

Vũ Xuân Cẩn đến bên Phan Thanh Giản, kín đáo trao đổi.

- Lúc nãy ông nhắc công trạng Lê Văn Duyệt, tôi e rằng hoàng thượng phật ý đó, chẳng

qua ngài muốn tỏ ra vô tư nên không tiện nói thôi.

Phan Thanh Giản ngậm ngùi:

- Tôi cũng biết lời nói không lọt tai hoàng thượng, nhưng không nói thì không đành. Năm

năm trước tôi có đi công cán vào Nam, thật ngạc nhiên quá, tôi cứ tưởng mình đi qua một nước

khác. Thành Gia Định thật có phúc mới có được vị Tổng trấn như Đức ông Lê Văn Duyệt. Nay

thì…

Vũ Xuân Cẩn gật đầu, hạ giọng:

- Tôi biết! Thành Gia Định hồi ấy, trộm cướp không có, ăn xin rất hiếm. Tổng trấn rất

nhân từ, tha cả bọn giặc, bọn phỉ, bọn trộm cướp ăn năn. Nhưng kỷ cương phép nước thì rất tôn

trọng, một vị quan ra đường ghẹo gái cũng bị cách chức lưu đày. Một đứa con vô lễ chửi mẹ,

Tổng trấn biết được cũng phạt rất nặng. Bây giờ giậu đổ bìm leo, những kẻ vô lương tâm lại

nhẩy ra thêu dệt nên đủ thứ tội ác, thật đúng là ngậm máu phun người. Nhưng cái thế bây giờ

đang khó, nên có nói cũng chẳng ai nghe, lại liên lụy đến mình.

Phan Thanh Giản ghé tai Vũ Xuân Cẩn:

- Tôi thấy hoàng thượng đặc biệt ân sủng Trương Đăng Quế, ông ấy lại là người tốt

không a dua xu nịnh. Lúc nãy ông ấy đưa cái ý quật mả sợ ôn dịch, tôi cũng hiểu là cũng có lòng

khéo léo muốn gỡ bớt tội cho Đức ông đó. Hay là ta vận động ông ấy khuyên can hoàng thượng?

Vũ Xuân Cẩn lắc đầu:

- Ông lại thật thà, không biết đến thế thái nhân tình rồi! Trương Đăng Quế đứng đầu bộ

Binh, vừa rồi điều binh khiển tướng dẹp xong giặc, công ông ta là hàng đầu. Nay mai tất nhiên sẽ

sớm được hoàng thượng cất nhắc, chưa biết đến mức nào cỡ nào. Cho nên hiện nay Quế dè dặt

lắm, không dễ gì chịu làm mất lòng hoàng thượng đâu!

Đang còn bàn luận chưa xong thì phiên triều đã nhóm lại.

Trung Trực đứng trước bệ vua, tuyên đọc chiếu chỉ.

“Tội Lê Văn Duyệt nhổ từng cái tóc mà kể cũng không hết, nói ra đau lòng, dù có bửa

quan quách mà giết thây cũng là đáng tội. Song trẫm nghĩ hắn chết đã lâu, xương khô trong mả,

chẳng cần gia hình chi cho uổng công. Vậy sai Tổng đốc Gia Định đến chỗ mả hắn san bằng

mặt đất, ghi rõ tội trạng, tưởng như vậy cũng đủ bêu nhục muôn đời.

Nay trẫm tha tội cho họ vợ và họ mẹ, còn gia quyến của Duyệt gồm vợ, con, cháu và tất

cả họ Lê gốc ở Định Tường liên quan đến Duyệt trong vòng năm đời đều phải tru diệt. Nam nữ

319

đều phải chém đầu, bà con thân thuộc ngoài vòng trực hệ năm đời thì phải phát vãng lên miền

núi phía Bắc, chung thân không được quay về quê quán. Khâm thử.”

Chiếu chỉ đọc xong, các quan bên dưới đồng thanh:

- Hoàng thượng vạn tuế, vạn vạn tuế!

Không ai dám nói thêm một lời nào nữa.

Lệnh truyền đi hỏa tốc, chỉ ba hôm sau tại miền Nam lăng mộ Lê Văn Duyệt đã bị đập

phá tan nát, san bằng nấm mộ.

Một tấm bia, trông như một cái cọc hành hình cắm sâu trên mả. Trên bia ghi một dòng

chữ “Quyền yêm Lê Văn Duyệt phục pháp xứ”. (Đây là nơi tên lại cái Lê Văn Duyệt bị pháp

luật trừng trị.)

Một sợi xiềng dài được gắn một đầu vào tấm bia, đầu kia nối liền xuống quan tài dưới

lòng đất.

Chương 49

Tử tù chín tháng tuổi

Trong nhà Đồ ngoại – tức nhà tù ở phía Bắc kinh thành, đám đàn bà trẻ con vừa giải về

Kinh bị giam riêng một dãy. Trời cuối thu ở Phú Xuân đã bắt đầu chuyển mưa, lũ trẻ trong Nam

ra vừa thiếu ăn vừa chịu không nổi khí lạnh, tiếng khóc cứ ngằn ngặt vang ra từ những gian nhà

ẩm thấp hôi hám. Đêm nào cũng có trẻ chết, lính phải đào sẵn cái hố lớn sau nhà Đồ, trẻ nào chết

lập tức bị giật ra khỏi tay mẹ, ném xuống hố, rải vôi bột lên rồi lấp đất.

Hai mẹ con Ngọc Ngôn được giam riêng trong một phòng khuất nẻo. Nàng ngồi bệt trên

lớp rơm bẩn thỉu, tay khư khư ôm chặt đứa bé mới chín tháng vào ngực, như muốn che chắn cho

con trước những đợt gió lạnh đang lọt qua khe cửa. Mái tóc rối bù xõa xuống, che gần hết khuôn

mặt hốc hác.

Luống cuống, vụng về, nàng dỗ con:

- Nín đi con, nín đi mẹ thương…

Cửa tù chợt mở. Một ít cơm trộn với khoai khô đựng trong chiếc rổ tre được thảy vào.

Thấy bóng người, Ngọc Ngôn mừng rỡ nhổm dậy, lết tới:

- Đây là đâu, sao mấy ông lại bỏ tôi ở đây. Cho tôi về Gia Định đi, tôi muốn về với chồng

tôi…

Cửa tù đóng sầm lại. Ngọc Ngôn hoảng hốt day cửa. Vòng xích ổ khóa kêu leng keng

một lúc, rồi chỉ còn im lặng.

Đứa trẻ vừa lóp ngóp bò, vừa khóc ré lên trên cái ổ rơm hôi khai nồng nặc.

Cùng lúc ấy, xa ngoài mấy lớp cổng, Hạnh Thảo tay xách một giỏ quà, đứng trước điếm

canh.

- Chú Quyền ơi, cho tôi vào thăm người quen với!

Bà vừa nói vừa nhét một nén bạc vào tay người lính.

Lính canh cầm bạc, hạ giọng:

320

- Chị quen ai ở đây, bị giam về tội gì?

Hạnh Thảo nói nhỏ:

- Tôi có người quen mới bị áp giải tới đây, trong đoàn tù phạm trong Nam ra đó!

Lính canh giật nẩy mình:

- Úi trời, tù cỡ đó thì chịu thôi, không ai thăm được đâu.

Hắn moi cạp quần, trả nén bạc lại cho Hạnh Thảo.

Hạnh Thảo năn nỉ:

- Chú ráng cho tôi thăm một chút, tôi là đàn bà tay yếu chân mềm có phá phách gì được

mà sợ.

Lính canh thấy Hạnh Thảo nói mãi, sợ có người nghe thấy, liền trợn mắt, quát:

- Tù biệt cấm, nay mai sắp đem ra xử tử hết rồi, còn thăm viếng làm cái chi nữa?

Hạnh Thảo thất vọng quay ra, lủi thủi xách giỏ bước đi.

Vừa ra đến đường cái, bà thấy một đoàn quân đang trẩy đi. Ở giữa có một người cỡi ngựa

rất uy nghi. Đó chính là Binh bộ Thượng thư Trương Đăng Quế.

Hạnh Thảo mừng quá, kêu to:

- Chú Quế! Chú Quế!

Tiếng bà gọi chới với lạc cả giọng. Nhưng tiếng quân đi, tiếng vó ngựa rầm rập, khiến

Trương Đăng Quế không nghe thấy, cứ tiếp tục lướt qua.

***

Miên Tông vừa bước vào biệt thất, Hằng đã vội vã kéo ra ngoài vườn, đến một góc khuất

bên khóm hoa.

Nàng nhìn lui nhìn tới rồi thì thầm:

- Hoàng tử, nghe thiếp nói điều này…

Nàng ghé tai Miên Tông nói nhỏ một lúc. Miên Tông nhăn nhó:

- Không dễ đâu nàng ơi! Chớ có dại chọc vào miệng sư tử. Nàng có biết mấy năm nay

chinh chiến tốn biết bao nhiêu tiền của, công sức, nhân mạng, phụ hoàng đã căm ghét bọn giặc

tận xương tận tủy. Bây giờ mà ai xin tội cho giặc là chết chắc luôn đó!

Hằng đặt một ngón tay lên môi:

- Chàng hãy nói nhỏ thôi! Thiếp đâu dám xin tội cho giặc, mà có muốn xin cũng không ai

cho. Thiếp chỉ xin hoàng thượng lưu tâm đến đứa bé con của Ngọc Ngôn, nó dù sao cũng là cháu

ngoại của Gia Long hoàng đế, cũng là máu mủ với hoàng thượng đó!

Miên Tông vẫn lắc đầu quầy quậy:

- Ta hiểu nàng có bụng dạ từ bi thương người hoạn nạn, nhưng chuyện này quá sức ta đó

Hằng à! Lâu nay phụ hoàng giận ta không thèm gọi ta là trưởng tử, cái tội ấy chưa gỡ được, lại

chọc giận người lần nữa thì tai họa không biết đến đâu mà lường. Nàng tha cho ta đi.

Hằng im không nói nữa, vẻ mặt rầu rầu. Không ngờ Ngọc Ngôn khờ dại vậy mà cũng

sinh được đứa con nối dõi cho dòng họ Lê. Nhớ đến lời trối trăn của cha già, lòng nàng cứ trăn

trở hoài, không sao yên tâm được. Cũng biết là khó lắm, phiền lắm, không chừng lại mang họa

vào thân. Vậy mà như có quỷ thần xui khiến, cứ vương mang trong lòng, không thể dứt ra nổi…

321

Hằng nhớ tới hình ảnh Ngọc Ngôn khi còn nhỏ, cùng với em trai là Phúc Quân được vú

Sửu đùm bọc trong gian lãnh cung tối tăm. Phúc Quân giờ may mắn được Công chúa Ngọc Tú

nhận làm con, cũng là yên phận. Còn vú Sửu, bây giờ bà ấy ở đâu rồi, chẳng biết còn sống hay

không? Thương nhất là Ngọc Ngôn, giờ này đang ở trong tù chờ chết.

Thấy Hằng cứ đăm chiêu nghĩ ngợi, Miên Tông an ủi:

- Làm phúc là tốt, nhưng làm phúc mà hại thân thì không nên đâu Hằng à. Ta thương

nàng lắm. Thôi đừng tự làm khổ mình nữa, số phận của Ngọc Ngôn như vậy, đành phải chịu

thôi!

Hôm sau, Hằng đến tìm Hiền phi.

Khánh Nhi đang rót trà, Hiền phi bảo:

- Em ra sau đi, khi nào ta gọi hãy lên.

Thị nữ lui. Hiền phi hạ giọng:

- Việc Hằng vừa nói đó, nghe thì đơn giản nhưng không phải dễ đâu! Đứa con trai của

Ngọc Ngôn là đứa cháu nối dõi của Lê Văn Duyệt, thuộc trực hệ của quân giặc, đời nào thoát

khỏi tội. Không được đâu Hằng ạ!

Hằng tha thiết:

- Đứa trẻ vô tội, nỡ nào để người ta bắt giết oan uổng. Dù sao đó cũng là con gái và cháu

ngoại của Gia Long hoàng đế. Hoàng thượng nhiều việc, không thể nhớ hết. Nếu Hiền phi nhắc

được một lời với ngài, thật là làm phước lớn lắm!

Hiền phi thở dài:

- Khó lắm Hằng ơi! Hằng cũng biết khi trước Thái hậu cố gán Ngọc Ngôn vào làm dâu

họ Lê, vừa là chơi khăm Đức ông Duyệt vừa là muốn tống khứ cô ta đi khỏi hoàng cung cho

khuất mắt. Nay gặp chuyện này, tất nhiên bà ấy chỉ muốn cô ta chết đi cho rồi. Hằng không biết

đó, từ ngày xảy ra cái chuyện nung chảy cái ấn vàng, thái hậu có thèm nhìn mặt ta đâu, nay nếu

ta lại làm trái ý thì chính ta chắc cũng dở sống dở chết với bà ấy…

Hằng rơm rớm nước mắt:

- Vậy là hết cách rồi sao, trong cung này Hiền phi không giúp thì còn ai giúp được.

Hiền phi chợt nhớ ra:

- A, hay là Hằng đến nói với Tiệp dư Lê Thị Ái? Tiệp dư còn trẻ tuổi, dù có nói lỡ điều gì

nông nổi chắc hoàng thượng cũng không bắt tội. Còn thái hậu thì Hằng biết rồi, lúc nào cũng che

đỡ cho Ái chứ không khắt khe như đối với ta đâu…

Hằng lại đi qua Tây viện.

Tiệp dư Ái mới nghe nói đã khiếp vía:

- Phủ thiếp đừng nói tới việc đó, ta sợ lắm. Xưa nay ta chưa hề dám động đến việc triều

đình. Huống hồ xin tội cho giặc, ta làm sao dám.

Hằng cúi đầu, thất vọng.

- Tiệp dư đã dạy thế, Hằng xin lui.

Đêm ấy trong biệt thất, Miên Tông đã ngủ say, Hằng vẫn còn trăn trở trên giường. Nàng

trằn trọc nghĩ mãi. “Cha ơi, lẽ nào con đành phụ lời trăn trối của cha sao?”

Chợt một ý nghĩ lóe lên trong tâm trí:

322

“Mình nhớ ra rồi. Sao mình lại quên người này được? Phải rồi, chỉ có người này là giúp

được mình thôi.”

Nàng vội vàng lấy giấy, thắp đèn, viết.

“Dì Hạnh Thảo,

Nhận được thư này, dì hãy làm theo lời con dặn…”

***

Nhận thư Hằng, Hạnh Thảo phúc đáp ngay:

“Hằng ơi, Hằng ở trong cung không biết đâu, việc tìm gặp Trương Đăng Quế bây giờ

thật vô cùng khó! Đăng Quế giờ đây công trạng hiển hách, phủ đệ tấp nập người ra kẻ vào, quân

lính canh gác đêm ngày, một con kiến cũng không dễ gì qua lọt. Bây giờ dì đến, chịu khó chầu

chực chắc Quế cũng tiếp, nhưng chỉ e không biết đám gia nhân bộ hạ vây kín trong ngoài có

chịu để dì vào không thôi. Nói vậy nhưng dù thế nào dì cũng sẽ thử xem. Dẫu việc không thành

cũng cố cho hết tấm lòng với cha con…”

Đọc thư xong, Hằng đi lui đi tới, vẻ bứt rứt. Mấy hôm nay Hồng Nhậm lại bị cảm lạnh,

ba hôm mới khỏi. Bận bịu chăm sóc con nhưng Hằng vẫn nóng lòng chờ thư. Nay được thư lại

càng thêm thất vọng.

Không muốn để lộ vẻ xao xuyến trong lòng, Hằng đưa con cho thị nữ bồng rồi bước ra

vườn, ngồi úp mặt vào đôi bàn tay, lặng đi.

Chợt sau cụm đá, một khuôn mặt gầy gò, nhăn nheo nhô lên.

Hằng nghe động, giật bắn mình, ngẩng nhìn.

- Ngươi là ai?

- Tôi đây, phủ thiếp có nhận ra tôi không?

Hằng sững người, ngây ra nhìn. Một người đàn bà đã già lắm rồi, thân hình quắt queo tàn

tạ, ánh nhìn héo hắt. Hằng ngờ ngợ mãi, rồi mới chợt nhớ ra, kêu lên:

- Vú Sửu!

Đó chính là vú Sửu, vú già của Ngọc Ngôn ngày trước.

Vú Sửu gật đầu, gượng cười:

- Tôi biết mà, cái lưng bây giờ còng thế này, phủ thiếp còn nhận ra tôi là còn may.

- Lâu nay bà ở đâu, làm gì?

- Từ lúc Ngọc Ngôn và Phúc Quân được hoàng thượng giao cho Thục tần nuôi dưỡng, tôi

bị sung vào làm nô tỳ ở đội Thượng xa, chuyên lo chăm sóc lau dọn những cỗ xe của hoàng

cung. Quanh năm sống bên chuồng ngựa nên thân thể mới lôi thôi hôi hám như thế này đấy ạ.

Hằng ái ngại:

- Trời đang lạnh mà sao bà ăn mặc mong manh thế, để tôi gọi người lấy cho bà mảnh áo.

Vú Sửu gạt đi:

- Thôi, phủ thiếp đừng đánh động, đừng để ai thấy tôi tới đây. Tôi quen rồi, không thấy

lạnh… Phủ thiếp, tôi nghe nói Ngọc Ngôn đã bị bắt giam trong nhà đồ ngoại, ngày kia sẽ bị đem

ra xử tội. Ngọc Ngôn khờ dại chẳng có tội gì, xin phủ thiếp mở lòng từ bi làm phúc!

323

Hằng nghẹn ngào.

- Biết làm sao đây bà ơi! Tôi cũng đang nóng lòng muốn gỡ cho hai mẹ con Ngọc Ngôn

đây, nhưng chẳng biết làm sao lấy tay che trời được!

Người vú già quỳ xuống, khóc:

- Trong cung này tôi chẳng còn biết cầu cứu ai, chỉ biết phủ thiếp là người có tấm lòng,

xin phủ thiếp tìm cách cứu cho. Tôi bồng bế Ngọc Ngôn từ nhỏ, nếu tôi làm được gì, dù có mất

cái mạng già này tôi cũng không hề tiếc.

Hằng lặng đi, cúi đầu suy tính một lúc, rồi nhìn quanh.

- Bà ơi, mau đứng dậy, đừng làm vậy có ai để ý không hay đâu…Giờ tôi nghĩ chỉ có cách

này, nhưng phải thận trọng lắm mới được…

Vú Sửu nghe nói có cách thì mừng rỡ cảm động, hai giọt nước mắt ứa ra, ngập trong hai

hố mắt trũng sâu.

Hằng kéo bà già lại sát bên, thì thầm:

- Bà hãy đi tìm tiểu thái giám họ Đỗ, hiện phục dịch trong cung thái hậu. Giám Đỗ là

người chịu ân cha tôi, sẽ hết lòng giúp đỡ…

Chập tối hôm ấy, trong điện Cần Chánh, vua Minh Mạng cùng Đăng Quế bàn việc mải

đến đầu giờ Tuất mới tạm nghỉ. Câu chuyện đang bàn bạc xoay quanh việc tổ chức cuộc “Đại

chính pháp”, tức hành hình với các tội nhân trong cuộc biến loạn vừa qua. Vua bảo Đăng Quế:

- Máu chảy đầu rơi vốn không phải việc ưa nhìn. Nhưng bậc đế vương trị nước không

thể chỉ biết ra ân mà không biết thị uy. Ngày trước khi Gia Long tiên đế thống nhất sơn hà, đã

đem hết bọn tội phạm Tây Sơn ra trước Thái miếu làm lễ rồi mới tận pháp trừng trị. Nay ta noi

theo như nếp cũ, cho đưa hết đảng nghịch vào Thái miếu, dâng tù trước linh hồn tiên đế, rồi sẽ

dẫn giải ra cửa An Hòa đến pháp trường gia hình. Bá cáo cho dân đen đến xem càng đông càng

tốt, để truyền bá cho thiên hạ cả nước biết oai Trời phép vua mà kính sợ.

Đăng Quế tâu:

- Việc thi hành án với phạm nhân đã có bộ Hình lo liệu. Phần hạ thần phụ trách bộ Binh,

sẽ lo bảo vệ kinh thành thật chặt chẽ, không để cho xảy ra bất cứ chuyện gì bất trắc. Thần sẽ tăng

cường quân bảo vệ hoàng thượng, các hoàng tử và các đại thần trên đường đến pháp trường xem

phạm nhân thọ án.

Minh Mạng nhấn mạnh:

- Không phải chỉ lo bảo vệ cho trẫm và các quan, mà hơn thế nữa, phải tăng cường canh

giữ ở tất cả các nơi trong kinh thành. Phải xem nơi nào cũng có thể là đầu mối gây rối loạn.

Đăng Quế cúi đầu tỏ ý tuân lệnh. Minh Mạng đổi sắc mặt, giọng nói đang đanh thép

chuyển sang trầm ấm:

- Đăng Quế! Loạn lớn xảy ra hơn ba năm trời, từ Bắc vào Nam. Khanh ngày đêm mưu

tính, lo toan các việc, việc gì cũng đúng khớp, nên mới có kết quả tốt đẹp thế này. Trẫm đang

chờ xong việc trị tội lũ giặc rồi sẽ ban thưởng cho khanh đây.

Đăng Quế điềm đạm:

- Hoàng thượng ban khen, hạ thần rất cảm kích.

Minh Mạng vui vẻ:

324

- Trẫm đang định phong cho khanh hàm Thái tử thiếu bảo, tước là Tuy Thạnh Bá, đặc

tiến Vinh Lộc đại phu. Sau lễ Dâng tù, trong ngoài yên ổn, sẽ xuống chiếu cho cả triều đình đều

biết.

Đăng Quế vẫn điềm đạm:

- Hoàng thượng hậu tình, thần chỉ còn biết tạ ơn.

Minh Mạng cầm tay tiễn Quế ra tới cửa điện. Dừng lại trên thềm, ngài tỏ vẻ ân cần:

- Đăng Quế, trẫm xem khanh như cánh tay của trẫm. Khanh hết lòng bảo vệ hoàng triều,

trẫm cũng sẽ hết lòng lo cho khanh. Trẫm sắp nói với khanh một việc này vui lắm.

Đăng Quế cúi đầu:

- Tâu, xin hoàng thượng cứ nói.

- Trẫm đã bàn với Hiền phi, làm sao cho Đăng Quế thành người trong thân thuộc, như

vậy mới thỏa lòng trẫm. Hiền phi xem hết trong các nhà tôn thất, chọn được quận chúa Ngọc Lê

vừa xinh vừa hiền, là con gái cưng của hoàng thúc Phúc Long Công, tức là em gái con chú của

trẫm đó! Trẫm sẽ đứng ra làm chủ hôn, cho của hồi môn không khác gì hồi môn các công chúa.

Nay mai Tôn Nhân phủ chọn xong ngày lành tháng tốt, sẽ cho khanh cưới về làm vợ!

Đăng Quế chững lại, bất ngờ:

- Tâu hoàng thượng, quận chúa cành vàng lá ngọc, Quế chỉ sợ không xứng mà thôi!

Minh Mạng cười lớn:

- Khanh đừng có khiêm tốn. Khanh lấy Ngọc Lê thì thật đúng là trai anh hùng gặp gái

thuyền quyên. Phúc Long Công có được người con rể tài tuấn như khanh, chắc chắn là cảm ơn

trẫm nhiều lắm đó!

Mặc dù là người ít nói và rất chừng mực, hôm đó khi về tới phủ, Đăng Quế bước vào tiền

sảnh, trên mặt lộ rõ vẻ hân hoan. Quế vừa đi vừa tỉm tỉm cười vui, nghĩ thầm: “Ai ngờ cái anh

chàng đánh cá trên sông Trà Khúc lại có ngày sánh duyên với thiên kim quận chúa!”

Lính hầu tiến lên thưa:

- Bẩm quan lớn, có người xin gặp quan lớn, con đã bảo người ta vào ngồi dưới nhà chờ.

Đăng Quế đang mải nghĩ đến cái vui được hoàng đế ngự giá tứ hôn, cau mày bảo chú

lính:.

- Mấy hôm nay bận việc quá mà người đến thăm lại quá nhiều. Ta đã bảo không tiếp ai

cả, sao ngươi lại cho vào làm gì.

Lính hầu khúm núm:

- Dạ, hôm nay con đã từ chối cả chục người rồi. Nhưng người này lạ lắm, từ chối mấy

cũng không chịu đi, cứ bảo là người nhà của quan lớn. Người ta chờ cũng đã hơn hai canh giờ

rồi đó!

Đăng Quế miễn cưỡng:

- Người nhà của ta ư? Ai vậy? Được rồi, ngươi xuống mời lên đây.

Quế nói rồi buông mình xuống tràng kỷ, nhìn quanh, lẩm bẩm.

- Hoàng thượng đứng ra làm mối, tôn nhân phủ lo tổ chức hôn lễ. Vậy thì rất rỡ ràng long

trọng, ta phải kíp sửa sang dinh phủ thật tráng lệ cho xứng với nhạc gia tương lai của ta. Một

người đàn bà bước vào. Quế quay nhìn: đó chính là Hạnh Thảo.

325

Hạnh Thảo thi lễ:

- Xin chào quan lớn Thượng thư!

Đăng Quế giật mình:

- Ô kìa! Ai như Phạm phu nhân?

Hạnh Thảo dè dặt:

- Tôi là phu nhân Phạm thượng thư ngày trước đây! May quá, tôi cứ sợ quan lớn không

nhận ra tôi.

Đăng Quế lật đật đứng dậy chào:

- Xin phu nhân đừng nói thế! Quế tôi không bao giờ quên được tình nghĩa của ân sư.

Chẳng qua mấy năm rồi chinh chiến, vào nam ra bắc luôn luôn, hết loạn quay về còn lu bù công

việc nên chưa đến thăm phu nhân và công tử được.

Hạnh Thảo cảm thấy an tâm, mỉm cười:

- Chú Quế nói vậy, tôi cũng thấy an lòng, chứ khi đến đây thực tình tôi cũng băn khoăn

lắm!

- Đêm hôm đã muộn, phu nhân ráng chờ, chắc có điều gì dạy bảo Quế phải không?

- Có, có chuyện này tôi muốn cầu xin Đăng Quế…

Trong giờ phút ấy, ở một góc hoàng thành….

Đêm lạnh không trăng, ánh sáng vàng vọt từ mấy ngọn đèn chai lủng lẳng dưới mái hiên

của một dãy nhà dài tối om. Từ trong bóng tối, một chiếc xe song mã từ từ tiến ra. Thái giám Đỗ

mặc đồ xà ích ngồi ghế đánh xe, vú Sửu thì mặc giả thái giám cầm đèn lồng ngồi trên bậc cấp.

Trong xe, một bóng đàn ông đang ngồi. Xe lăn bánh, ngựa gõ vó lộp cộp tiến ra cửa Hiển

Nhơn, là cửa bên tả hoàng cung, dành riêng cho nam giới.

Lính canh hô:

- Xe đi đâu? Dừng lại!

Thái giám Đỗ lên tiếng:

- Đây là xe của hoàng trưởng tử, ngươi mau cho mở cửa.

Lính canh trả lời:

- Sắp tới lễ dâng tù, có lệnh của Thượng thư Trương Đăng Quế canh giữ cẩn thận. Từ

canh ba trở đi không cho ai ra vào hoàng thành.

Thái giám Đỗ hách dịch:

- Bây giờ mới cuối canh một, hoàng tử có việc gấp do thái hậu sai, ngươi dám chống lệnh

chăng?

Tên lính rời chỗ đi vào điếm canh hỏi ý đội trưởng. Một lát, y ló ra, thắc mắc:

- Lạ quá, hoàng tử xuất cung ban đêm, sao đầu phiên gác không thấy đội Thượng xa báo

xuống. Ta phải đi hỏi lại để ghi sổ rồi mới mở cửa được.

Thái giám Đỗ đưa ra tấm thẻ bài.

- Ngươi có thấy thẻ bài của cung Từ Thọ đây không? Việc gấp phải đi ngay, ngươi lần

chần trễ việc của thái hậu thì đừng có trách.

Lính canh hơi nao núng:

326

- Chà, thôi được… Nhưng phải kéo màn xe lên cho tôi xem kỹ, lệnh trên nghiêm lắm, xe

nào cũng phải kiểm soát không chừa ai cả…

Giám Đỗ đang còn cự nự, nhưng vị hoàng tử đang ngồi trên xe đã vẫy tay ra hiệu cho

phép.

Tên lính cẩn thận mời đội trưởng ra đích thân khám xét. Đội trưởng đến bên cửa xe, kéo

màn che lên nhìn.

Một lúc lâu sau, hắn buông màn xuống.

- Xin mời hoàng tử đi. Xin hoàng tử tha tội cho con, là lính chỉ biết tuân thượng lệnh.

Chiếc xe lăn bánh, chốc lát mất hút vào đêm tối.

Tốp lính canh nhiều người lo lắng:

- Có đúng là hoàng trưởng tử không bác? Mấy đời bọn ta thấy mặt các ngài đâu.

Đội trưởng xùy một tiếng dài:

- Yên tâm đi, ai không biết chứ ta thì quá rành, cậu khỏi lo. Hồi trước ta đã từng theo hầu

ngài đi săn mà, ngài khen ta nhanh nhẹn, còn ban thưởng cho một nén bạc đó.

Mấy chú lính trầm trồ:

- Chà, vinh dự quá ta.

Đội trưởng vênh mặt.

- Chứ sao, cũng lâu rồi nhưng ta còn nhớ mặt ngài rõ lắm.

Qua khỏi cổng rồi, Giám Đỗ ra roi chạy thật nhanh, chốc lát đã đến trước cửa phủ Binh

bộ Thượng thư.

Trong phủ, Trương Đăng Quế vẫn đang tiếp Hạnh Thảo.

- Phu nhân! Xin phu nhân thông cảm cho Quế đi. Nếu là việc của phu nhân và nhà họ

Phạm, thì dẫu phu nhân sai Quế nhảy vào lửa, Quế cũng không từ. Nhưng việc này không liên

quan đến phu nhân, hơn nữa không thuộc trách nhiệm của Quế, biết làm sao được?

Hạnh Thảo cố gắng:

- Chú Quế! Chú cũng biết rằng, quan lớn tôi ngày trước cả đời không bao giờ mưu tính

cho bản thân cái gì, nay tôi cũng dạy con theo gương ấy, chẳng bao giờ nhà họ Phạm cầu xin cái

gì cho mình đâu. Quan tôi cho tới khi nhắm mắt vẫn đau đáu lo cho dòng dõi của Đức ông Lê

Văn Duyệt. Đức ông trung trinh báo quốc, thiên hạ ai cũng biết Đức ông không hề có tội!

Đăng Quế lắc đầu:

- Thưa phu nhân, nói rằng Đức ông không có tội cũng đúng, mà nói Đức ông có tội cũng

đúng. Có tội hay không, nhiều khi cũng do chữ thời chữ thế, người biết lẽ đời không thể không

hiểu điều đó!

Hạnh Thảo gặng hỏi:

- Theo chú Quế, thì Đức ông có tội gì, đến nỗi mang lấy kết cục hôm nay?

Đăng Quế thẳng thắn:

- Thành Gia Định giàu có hơn kinh đô Huế. Đức ông tài giỏi hơn hoàng thượng. Đó là sự

thật. Nếu Đức ông tham nhũng, sai sót, hà hiếp dân… tất thảy những tội ấy cũng chưa đến nỗi tru

di tam tộc. Nhưng giàu hơn vua, giỏi hơn vua, ấy là những đại tội mà không vị vua nào tha được!

Hạnh Thảo chững lại, nghẹn ngào:

327

- Chú Quế, chú đã thay đổi nhiều lắm rồi!

Đăng Quế đanh giọng:

- Quế cả đời vẫn tự xem mình là học trò của Phạm thượng thư. Quế tôn trọng nhân cách

trong sạch của người. Nhưng thực tế cho thấy, Phạm thượng thư tài như thế, uy tín như thế, mà

suốt đời lận đận, rồi cuối cùng cũng uổng phí cả tài chí của mình. Quế cũng muốn giữ nhân cách,

phẩm hạnh, tình người. Nhưng Quế không vì vậy mà để cho mình bị loại trừ trên con đường sự

nghiệp!

Một tiếng nói chợt vang lên từ trước cửa:

- Vậy nếu ở trong hoàn cảnh phải vứt bỏ phẩm hạnh, nhân cách, tình người mới giữ được

sự nghiệp, thì quan thượng thư có vứt bỏ không ?

Đăng Quế và Hạnh Thảo giật mình nhìn ra. Đăng Quế trố mắt nhìn:

- Ai vậy? Sao trông giống như hoàng trưởng tử!

Người vừa đến đứng ngay giữa khung cửa, lên tiếng:

- Quan thượng thư nhìn lầm rồi! Ta không phải là hoàng trưởng tử.

- Vậy người là ai?

Người vừa đến lột chiếc mũ hoàng tử, để lộ khuôn mặt dưới ánh đèn:

- Ta đây.

Đăng Quế kinh ngạc:

- Hằng!

Hằng bỏ luôn áo khoác ngoài, để lộ quần áo phụ nữ bên trong.

Đăng Quế lặng người, ngẩn ra nhìn không chớp mắt.

Mải lâu sau, Quế mới kêu lên:

- Hằng… Hằng!

Hằng nhìn nét mặt sững sờ của Đăng Quế, bất giác hình ảnh xa xưa nhiều năm trước hiện

về. Thoáng như chợt quên hoàn cảnh khốc liệt hiện tại, nàng cười tinh nghịch:

- Hằng đây.

Đăng Quế vẫn như người nằm mơ chưa tỉnh:

- Hằng! Có đúng Hằng đó không?

Hằng tiến lại gần. Đăng Quế quá xúc động, chỉ biết đứng ngây ra, vẻ mặt bàng hoàng vui

sướng.

Hằng cũng không giấu niềm vui, trên khuôn mặt phúc hậu hiện lên những dáng nét hồn

nhiên của thời thiếu nữ.

Đăng Quế bước lên một bước, muốn tiến lại gần Hằng. Rồi chợt nhớ ra địa vị của nàng,

Quế dừng lại, ngập ngừng:

- Phủ thiếp!

Nghe hai tiếng “phủ thiếp”, Hằng cũng bỗng dưng trở nên nghiêm trang.

- Xin chào Trương thượng thư!

Đăng Quế chắp tay:

- Phủ thiếp! Quế không thể ngờ lại có cái phúc được gặp lại phủ thiếp!

Hằng mỉm cười:

328

- Trước đây mấy canh giờ, chính tôi cũng không ngờ mình có đủ can đảm đến tận nơi

đây!

Đăng Quế vẫn nhìn Hằng không chớp mắt.

- Phủ thiếp vẫn mạnh khỏe và xinh đẹp như xưa! Đó là điều Quế vẫn ngày đêm cầu

mong!

Hằng quay mặt đi, không để cho Quế nhìn thấy vẻ cảm động lộ ra trên nét mặt.

Hạnh Thảo thấy vậy, liền nhẹ nhàng theo cửa sau lui bước.

Hằng đã bình tĩnh lại, nàng cất giọng đĩnh đạc:

- Trương thượng thư! Thời gian của tôi ngắn ngủi lắm, không dám nói gì nhiều. Xin thỉnh

cầu ngài hãy vì tôi mà nghĩ đến tính mạng của hai con người vô tội.

Đăng Quế cũng trở lại vẻ nghiêm nghị:

- Quế biết, đó là hai mẹ con công chúa Ngọc Ngôn. Xin thưa, phủ thiếp ở trong cung,

không thể thấy chiến trường dữ dội đến dường nào. Không phải chỉ có hai mạng người đó đâu,

trong trận chiến vừa qua hàng mấy ngàn sinh linh vô tội đã chết oan chết uổng. Riêng trong cái

ngày thành Phiên An bị phá, gần hai ngàn mạng trong thành bị giết, không đủ đất mà chôn, tất cả

phải lùa xuống một cái hố khổng lồ, vùi chung một nấm. Chiến tranh là vậy, sự tàn khốc đã là

quy luật.

Hằng cúi đầu, nhắm mắt.

- Vâng, tôi hiểu. Tôi hiểu những giờ phút khốc liệt mà ngài đã trải qua. Nhưng giờ đây

chiến tranh đã chấm dứt rồi. Mỗi mạng người đều quý, cứu được ai thì cứu. Xin ngài nương tay

làm phúc.

Đăng Quế bực dọc:

- Phủ thiếp làm như Quế định đoạt được việc này. Quế không phải là kẻ kết án, cũng

chẳng phải là đao phủ. Phải là người cầm đao mới nói chuyện nương tay hay không được chứ?

Việc này thuộc bộ Hình, án đã kết, chiếu chỉ đã ban ra, Quế không thể làm gì hơn được!

Hằng nhìn thẳng vào mắt Đăng Quế.

- Ngài không thể can thiệp, hay ngài sợ can thiệp sẽ làm mất lòng hoàng thượng, ảnh

hưởng đến tiền đồ của mình?

Đăng Quế bặm môi:

- Phủ thiếp vừa nói một câu rất nặng nề với Quế đó! Nhưng Quế không trách người đâu,

vì đó chính là sự thật.

Hằng mở to mắt:

- Ngài chịu chấp nhận sự thật đó sao? Chiến trường đã làm cho ngài trở nên cứng cỏi

lạnh giá như vậy sao?

Đăng Quế cười gằn:

- Không phải tại vì chiến trường đâu, mà chính là quan trường đó! Quế không muốn bị

loại trừ trên con đường sự nghiệp, bởi Quế biết rõ, không có quyền lực, không thể làm được gì

đáng kể. Một người tốt ở địa vị bình thường, giỏi lắm chỉ có thể tận hiếu với cha mẹ, tử tế với

láng giềng, ngày rằm phóng sinh vài ba con cá làm phước. Cái tốt ấy cùng lắm chỉ ảnh hưởng

đến một xóm một làng là cùng. Nhưng người tốt mà ngồi ở địa vị cao trọng thì mới có thể quyết

329

định những việc lớn lao, một lời nói có thể thay đổi chính sách, cứu được muôn dân, an bang tế

thế. Cái tốt đó mới là khó!

Hằng mỉa mai:

- Vậy là để làm cho được cái tốt lớn lao đó, nên ngài chịu sống theo cách mũ ni che tai,

khoanh tay rủ áo, ai chết mặc ai?

- Phủ thiếp lại mắng oan Quế rồi! Quế mà đớn hèn như vậy thì ai là người đang trải thân

lo liệu cho cơ nghiệp triều Nguyễn đây? Nhưng để làm cho được đại sự, nhiều khi phải tâm niệm

một chữ nhẫn, phải thỏa hiệp, phải nhẫn nhịn, phải tạm thu mình để giữ lấy vị trí của mình trong

guồng máy quyền lực!

Hằng chua chát.

- Đăng Quế! Chữ nhẫn của ngài thật đáng nể lắm đó! Ngài đã trở nên từng trải và khôn

ngoan từ bao giờ vậy?

Đăng Quế trừng mắt:

- Phủ thiếp tưởng làm bề tôi của một ông vua khó tính và nóng tính như hoàng thượng là

dễ lắm hay sao? Quế tất nhiên phải khác, làm sao giữ mãi như xưa được!

Hằng rơm rớm, nghẹn ngào:

- Vậy đó, mà trong lòng tôi lúc nào cũng chỉ nhớ hình ảnh Trương Đăng Quế hiên ngang,

một mình vung gươm đánh đuổi bọn giặc Đá Vách, giải cứu cho người cô thế… Tôi nhớ có lần

Đăng Quế đã nói với tôi, bất cứ điều gì làm được cho tôi, Đăng Quế sẽ làm!

Đăng Quế dịu lại, ôn tồn.

- Đúng vậy, bất cứ điều gì làm được cho phủ thiếp, Đăng Quế sẽ làm. Ngày ấy vung

gươm đuổi mấy tên giặc cỏ để bảo vệ phủ thiếp là chuyện dễ lắm. Bây giờ mà bảo vệ được cho

phủ thiếp mới là khó. Lâu nay, phủ thiếp ở trong cung, gặp bao nhiêu cay đắng khổ sở, là vì sao

phủ thiếp có biết không? Là vì Phạm thượng thư thất sủng, không có tiếng nói trong triều, nên

phủ thiếp không có chỗ dựa. Quế thực lòng tâm nguyện sẽ giữ cho được quyền lực trong tay để

bảo vệ cho phủ thiếp trong cung cấm. Chuyện này còn khó hơn chuyện xưa gấp vạn lần!

Hằng xúc động, rơi nước mắt.

- Cảm tạ Đăng Quế đã có ý tốt với ta. Bao nhiêu nỗi nhục nhằn cay đắng trong cung, ta

chịu được hết, Đăng Quế không phải bận lòng đâu. Ta chỉ khổ tâm một điều là lời hứa với cha

già lúc lâm chung, sẽ bảo toàn cho dòng dõi của nhà họ Lê. Nếu Đăng Quế làm được điều đó cho

ta, ta sẽ chịu ơn cả đời.

Đăng Quế thở dài, lắc đầu, im lặng.

Hằng dõng dạc:

- Ngài cũng biết, ta đã liều cả sự an toàn mới đến được đây. Trước canh ba ta phải quay

về, thời gian gấp lắm, ta chỉ nói được có thế thôi. Chấp nhận hay không tùy lương tâm của ngài.

Xin từ tạ.

Dứt lời Hằng lập tức quay ra cửa, xuống thềm.

Đăng Quế kêu lên:

- Phủ thiếp, xin nghe Quế nói đã…

Chiếc xe đã chạy đi, để mặc Đăng Quế bàng hoàng đứng sững trên ngưỡng cửa.

330

Trong bóng tối, có một bóng đen nãy giờ ẩn mình trên mái nhà nghe ngóng. Thấy xe đã

chạy xa, hắn tung mình, biến mất vào màn đêm dày đặc.

(xem tiếp Chương 50 – QUYỂN HẠ)