VĂN HÓA ONLINE - Ý KIẾN - THỨ SÁU 20 DEC 2019
Mọi liên lạc bài vở - vui lòng gởi về Email: vaamacali@gmail.com
Ngừng thô bạo với di sản
08/12/2019 Thanh Niên
Những di sản đang bị khai thác quá độ, các công trình được “cấy” vào di sản vô phép, di sản phi vật thể bị mang đi diễn phục vụ du lịch theo kiểu phản văn hóa...
Tràng An từng được UNESCO khuyến cáo cần tính lại lượng khách tham quan để không ảnh hưởng đến di sản. Ảnh: Ngọc Thắng
Xâm hại di sản và khai thác quá độ
Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó giám đốc Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế, bức xúc khi nói về bảo tồn nhã nhạc cung đình Huế. Ở Huế, những người làm di sản luôn thực hiện câu “Huế luôn luôn mới”. Có nghĩa là họ không bảo tồn di sản cứng nhắc mà luôn tìm cách đánh thức các tiềm năng.
Để bảo vệ bền vững di sản, Huế đã hướng cho các di sản hòa quyện với nhau, chẳng hạn nhã nhạc cung đình Huế được tổ chức trong không gian của di sản khác. Tuy nhiên, ông Trung không khỏi lo lắng: “Ở đâu đó việc bảo vệ di sản còn làm chưa tốt. Chúng tôi từng phát hiện nhã nhạc cung đình Huế diễn ở Hà Nội bằng cách mở giọng hát một ca sĩ nổi tiếng ở Huế rồi người ta hát nhép. Việc làm như thế là sai lệch và thô bạo với di sản”.
Ở đâu đó việc bảo vệ di sản còn làm chưa tốt. Chúng tôi từng phát hiện nhã nhạc cung đình Huế diễn ở Hà Nội bằng cách mở giọng hát một ca sĩ nổi tiếng ở Huế rồi người ta hát nhép. Việc làm như thế là sai lệch và thô bạo với di sản. Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó giám đốc Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế
Trong khi đó, bà Lê Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT-DL), xác nhận đã có những đơn thư của các nhóm thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu gửi lên cục này. Theo đó, họ phản ứng về việc có những đền phủ tự ý phong cho mình là phủ chính, khiến các đền phủ xích mích về vai trò của nhau. Cũng có những đơn phản ánh việc hầu đồng bị mang ra thương mại hóa ở những không gian không phù hợp. Trong khi đó, Bộ VH-TT-DL đã có văn bản yêu cầu chỉ được thực hành tín ngưỡng ở những nơi có ban thờ Mẫu.
PGS-TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học, thì nhắc tới công trình cầu xuyên lõi di sản Tràng An (Ninh Bình) năm trước. Công trình này cho thấy việc quản lý di sản thiên nhiên thế giới này quá lỏng lẻo. Hiện nay, cầu tuy đã được phá dỡ, song ảnh hưởng cảnh quan vẫn còn phần nào. Một trường hợp khác cũng gây tranh cãi vừa qua là việc xây nhà nghỉ, quán cà phê ở đèo Mã Pì Lèng (Hà Giang). Công trình mang tên Panorama này làm cảnh quan của khu vực bị ảnh hưởng.
Mặt khác, việc khai thác di sản quá độ cũng được đặt ra. Cách đây 8 năm, việc đóng cửa hang động ở Quảng Bình đã được các nhà nghiên cứu của Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh đặt ra. Điều này nhằm giúp các hang động được “nghỉ phép” và tái tạo thạch nhũ.
Tuy nhiên, cho tới giờ này vẫn chưa có kỳ “nghỉ phép” năm nào như vậy. Hoặc UNESCO cũng đã khuyến cáo về việc cần tính toán lại lượng khách tham quan vịnh Hạ Long (Quảng Ninh). Việc giới hạn số khách này sẽ giúp môi trường vịnh được bảo đảm tốt hơn. Nó cũng hướng việc khai thác vịnh Hạ Long tới mục tiêu bền vững.
Cần đẩy mạnh giáo dục di sản
Trong khi các di sản đang được khai thác chưa hợp lý như vậy, việc đẩy mạnh giáo dục di sản cũng chưa phải khả quan mọi lúc, mọi nơi. Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội) hiện là khu di sản hiếm hoi có chương trình giáo dục di sản cho cộng đồng.
Trình diễn nhã nhạc tại Festival Huế . Ảnh: Bùi Ngọc Long
Bà Nguyễn Thị Yến, Trưởng phòng thuyết minh của hoàng thành, cho biết chương trình Em tập làm nhà khảo cổ hiện rất thu hút học sinh. Học sinh tới và được tham gia thử khai quật khảo cổ để phát hiện các hiện vật của hoàng thành.
Các em cũng được chơi các game liên quan như ghép và vẽ những hiện vật tiêu biểu của các triều đại từng tìm thấy ở đây. “Chúng tôi đã ký kết với Sở Giáo dục - Đào tạo Hà Nội và các em học sinh đến mỗi lúc nhiều hơn. Huế cũng đang học tập điều này”, bà Yến nói./
Dinh Thượng Thơ 130 tuổi sẽ được bảo tồn thành nhà truyền thống UBND TP.HCM
10/12/2019 Thanh Niên Online
Công trình số 59-61 Lý Tự Trọng (Q.1) gần 130 tuổi từng là Dinh Thượng Thư sẽ bảo tổn, cải tạo thành nhà truyền thống UBND TP.HCM.
Tòa nhà số 59-61 Lý Tự Trọng, Q.1. Ảnh: Ngọc Dương
Văn phòng UBND TP.HCM vừa có thông báo của tập thể Thường trực UBND TP.HCM về phương án thiết kế kiến trúc xây dựng mở rộng, nâng cấp trụ sở HĐND, UBND TP.HCM và giải pháp bảo tồn công trình tại địa điểm số 59-61 Lý Tự Trọng (Q.1).
Sau khi nghe báo cáo phương án thiết kế, Thường trực UBND TP.HCM thống nhất chủ trương chọn phương án thiết kế của đơn vị tư vấn Gensler theo hướng khối kiến trúc mới sẽ thiết kế phủ bên trên và bảo tồn công trình số 59-61 Lý Tự Trọng để cải tạo thành nhà truyền thống UBND TP.HCM.
Tòa nhà này từng là Dinh Thượng Thơ. Ảnh: Tư liệu
Sở Quy hoạch Kiến trúc làm việc với đơn vị tư vấn Gensler để nghiên cứu, điều chỉnh thiết kế cho phù hợp với chủ trương nêu trên; tham mưu phương án kinh phí thuê tư vấn, báo cáo UBND TP.HCM xem xét.
Tòa nhà 59-61 Lý Tự Trọng gần 130 năm tuổi, có kiến trúc văn hóa độc đáo của Sài Gòn xưa, trước đây từng là Dinh Thượng Thơ và hiện tòa nhà đang là trụ sở làm việc của Sở Thông tin Truyền thông, Sở Công thương./