"VĂN HÓA ONLINE-CALIFORNIA" THỨ HAI 19 SEP 2016
Vai trò của Nga trong tập trận Trung-Nga
TS. Vũ Cao Phan Nhà nghiên cứu, Đại học Bình Dương
Image copyright Reuters
Trong tình hình thế giới và khu vực hiện nay, dưới bất kì góc độ nào, cuộc tập trận này diễn ra là đáng tiếc.
Thứ nhất, nó được thực hiện ở Biển Đông, dù nằm trên phần lãnh hải Trung Hoa và là địa bàn của Hạm đội Nam Hải (đóng tại Trạm Giang – Quảng Đông) nhưng đủ nhạy cảm vì khá gần Việt Nam, khá gần vùng tranh chấp biển giữa Trung Quốc với một số quốc gia láng giềng.
Thứ hai, cuộc tập trận diễn ra sau phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế PCA (và kế hoạch tập trận được tuyên bố từ tháng 4/2016, khi kết quả phán quyết đã có thể dự báo) rõ ràng nhằm mục đích cộng hưởng căng thẳng chiến lược.
Tuy các áp lực đã được giảm nhẹ do đạt được sự hiểu biết nhất định giữa các bên - đặc biệt là giữa ASEAN và Trung Quốc - qua Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN+ vừa kết thúc, nhưng như tờ Straits Times (Singapore) dẫn ý kiến nhiều nhà quan sát trong vùng cho thấy, cuộc tập trận sẽ có tác động tiêu cực tới mối quan hệ này.
Thứ ba, tuy là cuộc tập trận thường niên giữa lực lượng hải quân hai nước Nga – Trung nhưng theo thông báo của chính các bên tham dự, nó có quy mô chưa từng có, cả về số lượng chất lượng tàu thuyền lẫn thời gian thực hiện. Riêng Nga đã đưa đến ba tàu khu trục, một tàu kéo, một tàu dầu, hai tàu cao tốc cỡ lớn cùng nhiều thành phần khác, một lực lượng hùng hậu nhất từ trước tới nay.
Thứ tư, các nước vừa cùng tuyên bố không quân sự hóa và căng thẳng hóa Biển Đông nhưng cuộc tập trận của Nga - Trung đã lập tức kéo theo cuộc tập trận đáp lại có quy mô không kém của Mỹ trên một khu vực khác ở Thái Bình Dương( Guam – Mariana Islands) vào cùng thời điểm. Căng thẳng đương nhiên nhân đôi.
Image copyright Reuters
Một điều đáng quan tâm là nhân tố Nga, vị thế Nga trong cuộc tập trận này. Cơn cớ gì để Nga phải đến tận Biển Đông – cách rất xa đất nước mình – tập trận?
Cùng với việc gần đây Nga chính thức tuyên bố ủng hộ lập trường của Trung Quốc trước phán quyết của Tòa Trọng tài, hình như gió muốn đổi chiều? Có thể và không hẳn. Nhưng lấp ló hình bóng một đàn em…
Mới đây, trả lời phỏng vấn về cuộc tập trận, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nói rằng hai nước Trung – Nga đang duy trì đà hợp tác chiến lược vô cùng cao.
Nhiều nhà lãnh đạo hai bên gần đây từng tuyên bố: Quan hệ Nga – Trung đang ở giai đoạn “ tốt nhất trong lịch sử”.
Hy vọng như thế. Và lịch sử là lịch sử.
Thời Liên Xô (tiền thân và cũng là hậu thân của nước Nga), tại một hội nghị của Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, khi nhiều ý kiến đề xuất Phong trào này cần được định danh là “do Liên Xô và Trung Quốc dẫn đầu”, Mao Trạch Đông đã phản đối.
Ông nói, “một cơ thể có hai đầu là một quái thai” và đề nghị chỉ cần nêu một mình Liên Xô là đủ . Tuy nhiên, Trung Quốc – dù tiềm lực kinh tế và quân sự lúc đó thua xa – chưa bao giờ cảm thấy mình ở “ngôi dưới” ,đi theo sự dẫn dắt của Liên Xô.
Nga tố cáo Mỹ đưa tàu chiến vào thực hiện tuần tra FONOP làm căng thẳng Biển Đông. Thế còn họ, họ có vai trò như thế nào khi công bố cuộc diễn tập này nhấn mạnh hai nội dung chính: đối kháng chống ngầm và đánh chiểm hải đảo, với rất nhiều thao tác tinh vi phức tạp thể hiện sự "tin cậy đặc biệt " như lời tướng về hưu Doãn Trác (Trung Quốc) tuyên bố?
Trong khi đó Đô đốc S.Swift, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương thì cáo buộc Nga và Trung Quốc, bằng cuộc tập trận này, đã "tìm cách leo thang tình hình vốn đang phức tạp tại Biển Đông".
BBC 15 tháng 9 2016
Bài phản ánh văn phong và quan điểm riêng của tác giả, nhà quan sát chính trị và bang giao quốc tế, Đại học Bình Dương, nguyên Đại tá, giảng viên Học viện Quốc phòng Việt Nam.
