Chủ trương bất bạo động “có còn thời ăn khách”?

31 Tháng Tám 201412:00 SA(Xem: 19641)
“VĂN HÓA MAGAZINE” THỨ BA 02 2014

Chủ trương bất bạo động “có còn thời ăn khách”?

Lê Nguyên Hồng

Gửi cho BBC từ Sydney

BBC - thứ sáu, 29 tháng 8, 2014

dien-dan-september-01-2014-1
Tướng Prayuth Chan-ocha đã trở thành thủ tướng Thái Lan

Trái với dự đoán của người quan tâm, nhận định các cuộc biểu tình của phe ủng hộ cựu thủ tướng Yingluck Shinawatra sẽ bùng phát trên cả nước sau cuộc đảo chính quân sự ngày 22/05/2014 do quân đội Hoàng Gia Thái Lan thực hiện, nhưng cho đến nay, khi thủ lĩnh đảo chính – tướng Prayuth Chan-ocha lên làm thủ tướng, đất nước Thái vẫn khá bình yên.

Nếu đi sâu tìm hiểu, có thể thấy các cuộc biểu tình rầm rộ từ sau cuộc đảo chính năm 2006 (cũng do quân đội thực hiện) lật đổ cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra đến trước khi chính phủ của bà Yingluck Shinawatra bị phế truất, đều là những cuộc tranh giành quyền kiểm soát đất nước giữa những phe phái lớn ví dụ như Phe áo đỏ và Phe áo vàng.

Mặc dù những cuộc biểu tình kéo dài có làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh và sự phát triển kinh tế của nước Thái, đặc biệt là ngành du lịch, nhưng nói chung Thái Lan vẫn đang phát triển tương đối ổn định.

Quân đội

Người dân sống ở Bangkok và nhất là khách du lịch đều nhận thấy, từ năm 2008 đến nay, ngay cả những lúc các cuộc biểu tình lên đến đỉnh cao của sự căng thẳng, ngoại trừ tại một vài điểm người biểu tình đóng quân, các hoạt động sinh hoạt và thương mại của thủ đô vẫn diễn ra bình thường.

Thái Lan có một thể chế chính trị Quân chủ Lập hiến tương tự như Anh, Hà Lan, Đan Mạch, Na Uy. Bởi vậy mô hình chính trị của họ là đa nguyên đa đảng, tôn trọng quyền đấu tranh ôn hòa của con người bằng việc pháp luật cho phép tự do hoạt động chính trị và lập hội biểu tình. Nhưng sự tự do đó vẫn phải đối mặt với những thách thức vũ lực, một khi nó vượt quágiới hạn sự chịu đựng của quân đội.

Tại Thái Lan, việc áp dụng phương pháp đấu tranh bất bạo động của các phe đối lập có những lúc tưởng như đã thành công hoàn hảo. Nhưng “cái tát” bất thình lình của cuộc đảo chính quân sự ngày 22/05/2014 đã làm cho nhiều người bừng tỉnh.

Thì ra hình thức đấu tranh bất bạo động đã lộ ra những điểm yếu chết người!

Nếu đi sâu nghiên cứu những tài liệu đấu tranh bất bạo động ví dụ như cẩm nang “Từ độc Tài đến Dân chủ” của Tiến Sĩ Gene Sharp thì có thể thấy rằng, phương pháp đấu tranh bất bạo động luôn hứa hẹn sự chiến thắng tuyệt đối cho người đấu tranh. Tuy nhiên, người ta có thể phải nghĩ lại sau vụ đảo chính ngày 22/05/2014 tại Thái Lan.

Bất bạo động

dien-dan-september-01-2014-2
Mahatma Gandhi được ca ngợi vì phương pháp đấu tranh bất bạo động

Dường như chiến thuật và chiến lược của Mahatma Gandhi – người được cho là phát minh ra phương pháp đấu tranh bất bạo động đầu tiên trên thế giới – Liên Hiệp Quốc đã phải chọn ngày sinh của ông (22/10/1869) là Ngày quốc Tế đấu Tranh bất Bạo động, cũng có thể sẽ chưa hoàn toàn đúng trong mọi trường hợp.

Không những ở Ấn Độ thời Gandhi, mà Nam Phi thời Nelson Mandela, họ đã thành công nhờ sự nỗ lực đấu tranh phi bạo lực, nhưng cũng phải nhờ vào sự mệt mỏi của nước Anh trong việc cai trị các thuộc địa và phong trào đòi trả độc lập cho các quốc gia bị đô hộ trên toàn thế giới sau Thế Chiến II.

Tại Nam Phi, nhiều người cho rằng Nelson Mandela đã thành công nhờ phương pháp đấu tranh bất bạo động. Thực ra, ban đầu lý do ông bị bắt và lãnh án tù chung thân chính là vì lãnh đạo một số hoạt động đấu tranh võ trang.

Tại Chile, người dân đã hạ bệ được nhà độc tài Pinochet bằng con đường tranh cử công bằng. Nhưng nếu như không nhờ các hoạt động võ trang mạnh mẽ của phe đối kháng, đặc biệt là vụ ám sát hụt giết chết một số cận vệ và làm Pinochet bị thương năm 1986; thì chưa chắc y đã chịu chấp nhận tổng tuyển cử.

Rõ ràng là tại Nam Phi và Chile, áp lực từ các hoạt động võ trang của phe đối kháng đã có những tác dụng nhất định.

Chúng ta phản đối cách đấu tranh dùng bạo lực. Ngày nay quốc tế cũng không ủng hộ đấu tranh bằng bạo lực. Thậm chí có thể những người phản kháng cứng rắn bằng bom mìn, súng đạn, sẽ bị coi là thành phần khủng bố. Vì vậy chuyện kết hợp đấu tranh bạo lực và ôn hòa cùng lúc là khó thực hiện.

Vậy vấn đề ở đây của phương pháp đấu tranh bất bạo động là gì?

"Hai điều kiện tiên quyết cần để một phong trào phản kháng ôn hòa có thể thành công là: Khi sự tức giận của người dân đã lên đến đỉnh điểm và nhà cầm quyền đã thực sự suy yếu."

Hai điều kiện tiên quyết cần để một phong trào phản kháng ôn hòa có thể thành công là: Khi sự tức giận của người dân đã lên đến đỉnh điểm và nhà cầm quyền đã thực sự suy yếu – đó gần như là một chân lý!

Nhưng đối với Thái Lan, mặc dù bộ phận người dân ủng hộ phe anh em nhà Thacksin có thể đã rất tức giận, nhưng mối đe dọa từ sức mạnh vũ lực của quân đội đã làm họ phải do dự, cân nhắc: Trước và sau 12 cuộc đảo chính do quân đội thực hiện từ năm 1932 đến nay, đã có những bài học bằng máu của hàng ngàn sinh mạng trong các cuộc biểu tình ví dụ như cuộc biểu tình của học sinh sinh viên tháng 3 năm 1976 tại khu vực Tượng đài Chiến thắng Anusawari.

Nhớ lại sự kiện Thiên An Môn hay gần đây là các cuộc đàn áp đẫm máu ở Tân Cương, Tây Tạng (Trung Quốc), để giải tỏa bế tắc, người phản kháng đã buộc phải chuyển sang sử dụng bạo lực. Đó rõ ràng là những thất bại của phương pháp đấu tranh ôn hòa.

Đối với thực tiễn Việt Nam, nhìn vào hai yếu tố quan trọng để phương pháp đấu tranh bất bạo động có thể thành công, những câu hỏi đặt ra là: Hiện nay người dân đã tức giận hay chưa? Và thể chế Cộng sản đã thực sự suy yếu hay chưa?

Yếu tố người dân tức giận đã có, nhưng công bằng mà nói, đó chỉ là những phản ứng từ một bộ phận nào đó những người có nhận thức đúng, bộ phận dân oan, bộ phận những cán bộ nhà nước bị thất sủng mà thôi.

Về yếu tố chính thể suy yếu đã có, nhưng đó chỉ là sự suy yếu về “chính trị chủ nghĩa” vì lý tưởng Cộng sản đã không còn. Nhưng từ nhiều năm nay hệ thống chính trị cầm quyền ở Việt Nam đã kịp thời biến tướng dù rằng trên danh nghĩa họ vẫn là những người Cộng Sản.

Cho tới hôm nay công an và nhất là quân đội vẫn thuộc quyền kiểm soát của họ, ràng buộc chắc chắn với chế độ bằng hiến pháp, bằng những đãi ngộ dành riêng cho giới lãnh đạo quân đội và công an (quân đội và công an thậm chí còn dám vươn ra nắm giữ một số mảng phát triển kinh tế thị trường).

"Nếu kinh tế Việt Nam sụp đổ như Argentina năm nào, thì sẽ có hai cường quốc tranh nhau trợ giúp, đó là Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhằm biến Việt Nam thành đồng minh chắc chắn của họ."

Điều đặc biệt là nền kinh tế Việt Nam mặc dù nạn tham nhũng tràn lan, với những vụ việc thất thoát ngân sách cực lớn tới hàng tỉ USD; nhưng vẫn chưa có bất cứ dấu hiệu nào thể hiện sự sụp đổ của nó.

Một yếu tố khác mà chế độ cầm quyền Cộng sản có lợi thế là: Nếu kinh tế Việt Nam sụp đổ như Argentina năm nào, thì sẽ có hai cường quốc tranh nhau trợ giúp, đó là Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhằm biến Việt Nam thành đồng minh chắc chắn của họ.

Trở lại với điểm yếu của việc đấu tranh bằng phương pháp bất bạo động. Nhiều người khi tiếp nhận phương pháp này có thể đã reo lên: A, nó đây rồi!… Nhưng sự thật thành công của phương pháp ấy chỉ thuộc về họ 50% mà thôi, còn lại là phải phụ thuộc vào những yếu tố khác, họ buộc phải chấp nhận đóng vai “bắc nước chờ gạo người” – đó là những yếu tố ví dụ như quân đội không còn phục tùng nhà cầm quyền, hoặc quân đội không đảo chính như Thái Lan.

Lịch sử đã cho thấy, trên thế giới này, sức mạnh bạo lực vẫn ngự trị ở đỉnh cao: Pinochet của Chile, Gaddafi của Libya chẳng hạn – đều lên nắm quyền nhờ đảo chính quân sự. Và điều chắc chắn rằng, một khi quân đội đã đoạt quyền thì họ sẽ không nhả quyền lực ra một cách dễ dàng, đôi khi họ còn là hiện thân của sự độc tài ở mức cao hơn.

Đối với những gì đang diễn ra ở Afghanistan, Iraq, Syria, Ukraine, kinh hoàng nhất hiện nay là sự tàn bạo của Phiến quân Hồi giáo IS; hiện tượng bạo lực vẫn đang leo thang và ngự trị. Chúng ta thấy bóng ma bạo lực vẫn đang là nỗi ám ảnh khủng khiếp đối với loài người.

Chẳng có ai dám phản kháng ôn hòa với những kẻ đã mất tính người giống như Phiến quân Hồi giáo IS, bạo lực rồi sẽ phải đối mặt với bạo lực mà thôi. Đó chính là những thách thức đôi khi là không thể vượt qua của phương pháp đấu tranh bất bạo động.

Bài viết phản ánh văn phong và quan điểm riêng của tác giả, đang sống ở Sydney, Australia./

++++++++++++++++

VN áp dụng chính sách ngoại giao con tin

BBC - thứ sáu, 29 tháng 8, 2014

Chính quyền Việt Nam sử dụng các nhà hoạt động làm con tin cho các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ, theo nhận định của nhà báo tự do Phạm Chí Dũng.

"Chính sách ngoại giao con tin thực ra đã bắt đầu từ năm 2013, theo các nguồn tin không chính thức", ông nói với BBC trong cuộc phỏng vấn ngày 29/8.

"Nhưng tôi cho rằng Việt Nam đang ở thế yếu ớt, đặc biệt là kinh tế. Nếu không cẩn thận thì sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng ngân hàng trong tương lai gần."

"Trong năm nay hoặc đầu năm sau có thể xảy ra biến động lớn về ngân hàng, dẫn tới hàng loạt sự đổ bể và sản xuất kinh doanh trong kinh tế," ông Dũng nói.

"TPP là một điều kiện then chốt, một món mồi hấp dẫn cho nhà nước, thậm chí có thể coi như là một cứu cánh."

"Nếu không có sự nhân nhượng về nhân quyền như Thượng Nghị sỹ John McCain đã nói hoặc Quốc hội Hoa Kỳ đã yêu cầu thì sẽ không có TPP, không có vũ khí sát thương, không có gì hết."

"Và lúc đó nhà nước thay vì phải đối mặt với quốc tế thì sẽ phải đối mặt với cơn giận dữ của dân chúng."/

17 Tháng Tám 2014(Xem: 20049)
Văn Hóa Magazine Online nhận được E-mail từ bạn đọc và từ Viet Art Center vietartcenter@aol.com, một thư ngỏ của Ô. Phan Kỳ Nhơn, Chủ tịch Liên Ủy Ban Chống CS & Tay Sai và một của Đức Cha Dominic Mai Thanh Lương, Giám mục Phụ tá Giáo phận Orange.
15 Tháng Tám 2014(Xem: 17163)
Sự kiện hai Thượng nghị sĩ Mỹ là John McCain (đảng Cộng hòa, bang Arizona) và Sheldon Whitehouse (đảng Dân chủ, bang Rhode Island) đến thăm Việt Nam một cách khá bất ngờ, trong ba ngày kể từ 08/08/2014 đã gây chú ý trong dư luận.
12 Tháng Tám 2014(Xem: 19149)
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry tại Hội nghị Ngoại trưởng khối 10 nước ASEAN lần thứ 47-AMM47. Đề nghị của phía Mỹ là phải ngưng tất cả mọi hoạt động, mọi leo thang trên Biển Đông.
07 Tháng Tám 2014(Xem: 17266)
Trong một cuộc họp khẩn cấp kéo dài đến tối khuya Chủ Nhật hôm trước, Hội Đồng này đã thông qua một lời nhận định mạnh mẽ nhất về cuộc chiến này, dưới hình thức “một bản thông báo cấp tổng thống” (presidential statement) lên tiếng yêu cầu đôi bên hãy tức thời ngưng bắn để có thể thực hiện được một cuộc trợ giúp và cứu trợ cần thiết cho khối dân Palestine khốn khổ đang nằm trong hai lằn lửa đạn.
04 Tháng Tám 2014(Xem: 19448)
Nhưng tôi không khỏi có cảm giác đó chính là những gì ông muốn nói khi được hỏi về sự phát triển của vùng cao nguyên ở Việt Nam trong cuộc gặp tình cờ tại miền nam nước Pháp. Chính xác hơn ông Nguyên Ngọc nói về "lời nguyền tài nguyên".
31 Tháng Bảy 2014(Xem: 19375)
Ngoại trừ các đảng viên nắm quyền, đa số các đảng viên đã không còn tin vào chủ nghĩa xã hội? Đa số các đảng viên về hưu ‘không còn tha thiết với con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội nữa’, một đảng viên kỳ cựu tham gia ký tên vào thư ngỏ gửi Ban chấp hành Trung ương Đảng nói với BBC.
28 Tháng Bảy 2014(Xem: 20362)
Đã hơn một tuần kể từ khi Trung Quốc di chuyển giàn khoan 981, dù có một vài nghi ngại nhưng nhìn chung dư luận Việt Nam đã tương đối lắng dịu, đặc biệt với sự xuất hiện của siêu bão Ramasun và vụ tai nạn máy bay MH17.
25 Tháng Bảy 2014(Xem: 17527)
Giáo sư Tương Lai cho biết sáng qua, khi đọc nội dung tuyên bố của tổ chức Diễn đàn Xã hội Dân sự (một tổ chức phản động chống Nhà nước) đã lên tiếng quyết liệt phản đối âm mưu lợi dụng tình hình phức tạp trên Biển Đông hiện nay để thực hiện mưu đồ chính trị của tổ chức này.
22 Tháng Bảy 2014(Xem: 17978)
“Trong tình hình đất nước Việt Nam chúng ta ngày nay, những người tham gia đấu tranh – qua hình thức xã hội dân sự (XHDS) hay đảng chính trị (ĐCT) – hầu hết là những người lý tưởng, sẵn sàng hy sinh hạnh phúc cá nhân cho đại nghĩa. Lãnh đạo Hà Nội sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn để triệt tiêu các đoàn thể không nằm trong khuôn khổ của chế độ, nên những người có lòng đối với dân tộc và đất nước càng phải đoàn kết, gắn bó với nhau hơn bất kể phương thức đóng góp cho đại cuộc là XHDS hay ĐCT.
21 Tháng Bảy 2014(Xem: 18777)
Thế là chuyện lạ đã xảy ra...Quốc Hội Hoa Kỳ đã nhất trí thông qua Nghị Quyết về biển Đông, yêu cầu Trung Quốc quay về nguyên trạng trước ngày 1/5/2014, tức là yêu cầu TC rút giàn khoan 981, một việc mà Quốc Hội Việt Nam đã không dám làm, đã không thể làm và thực sự đã không làm...
17 Tháng Bảy 2014(Xem: 18191)
Sáng ngày 16/7, trang nhà của Bộ ngoại giao Trung Quốc đã chính thức xác nhận giàn khoan Hải Dương 981 đã di dời ra khỏi vùng biển của Việt Nam và đang hướng về đảo Hải Nam. Tin này cũng được báo Tuổi Trẻ Online ngày 16/5 loan tải dẫn lời của ông Ông Hà Lê, Phó Cục trưởng Cục kiểm ngư thuộc Bộ Ngư nghiệp và Phát triển nông thôn của CSVN.
15 Tháng Bảy 2014(Xem: 17589)
Ngày 4 tháng 7 năm 2014 Hội Nhà báo độc lập Việt Nam (HNBĐLVN) tên tiếng Anh là Independent Journalists Association of Vietnam (IJAVN) công khai tuyên bố thành lập nhằm “Làm thế nào để báo chí và các nhà báo cất được tiếng nói theo đúng nghĩa của hai từ “tự do”?
13 Tháng Bảy 2014(Xem: 21536)
Nhớ lại những ngày đầu năm 1973. Sau đợt ném bom Hà Nội những ngày Giáng Sinh tháng 12 năm 1972. Hội nghị Paris họp lại. Hai bên ngả ngũ rất nhanh. Không khí Hà Nội hân hoan, mọi việc khẩn trương, ngừng bắn, hòa bình đến nơi rồi. Trong tầm tay. Phía Mỹ mệt mỏi ra mặt, chỉ muốn quên 2 chữ Việt Nam cho sớm nhất. Phía ‘’ta’’ lúc ấy cũng mệt mỏi, Bắc Kinh hòa hoãn với Mỹ, thậm chí chìa tay bè bạn để cô lập Liên Xô.
10 Tháng Bảy 2014(Xem: 17904)
Những người bạn trẻ mới ra tù như Nguyễn Tiến Trung và Đỗ Thị Minh Hạnh đều thốt lên với gương mặt rạng rỡ đến ngỡ ngàng “Thật không thể tin nổi!”.
08 Tháng Bảy 2014(Xem: 18877)
Một nhà nghiên cứu hải quân của Mỹ nhận định trên nhật báo New York Times rằng Trung Quốc nhiều khả năng sẽ chiến thắng ‘trong mọi kịch bản có thể’ nếu xảy ra chiến sự với Việt Nam.
06 Tháng Bảy 2014(Xem: 17800)
Để có một xã hội dân sự đúng nghĩa và hiệu quả, Tự do Ngôn luận là một quyền không thể thiếu. Một khi chính kiến và ý kiến của mọi thành phần xã hội có được môi trường biểu hiện một cách tự do, thì tinh thần dân chủ mới có điều kiện thực thi.
03 Tháng Bảy 2014(Xem: 19862)
Nhà báo Bùi Tín hiện sống tự do ở Pháp, là một nhà báo chuyên nghiệp, một nhà bình luận thời sự quốc tế, và là cộng tác viên thường xuyên của đài VOA. Đối tượng chính của nhà báo Bùi Tín là giới trí thức trong và ngoài nước, đặc biệt là tuổi trẻ Việt Nam quan tâm đến quê hương tổ quốc.
01 Tháng Bảy 2014(Xem: 18181)
Năm 16 tuổi, tôi tình nguyện đi bộ đội khi bom Mỹ ném quanh Hà Nội và cuộc chiến trực tiếp cầm súng đã làm tôi hết cả tuổi xanh. Hòa bình trở về, bao nhiêu năm sau, nỗi ám ảnh bởi những gì trải qua trong chiến tranh luôn gây cho tôi những cơn mơ khủng khiếp
29 Tháng Sáu 2014(Xem: 16556)
Trung Quốc tiếp tục leo thang gây căng thẳng tại Biển Đông : Phát hành bản đồ « đường 10 đoạn » nuốt gọn 80% biển Đông Nam Á, đưa thêm 4 giàn khoan dầu vào khu vực, sử dụng hàng trăm tàu thuộc lực lượng tuần duyên trấn áp cảnh sát biển Việt Nam. Bắc Kinh thật sự tính toán gì ?
26 Tháng Sáu 2014(Xem: 16307)
- Gần 2 tháng bị phản đối vì đặt trái phép giàn khoan 981, Trung Quốc không lùi bước mà kéo thêm 4 giàn khoan ra Biển Đông, có nhiều tuyên bố phá vỡ nguyên trạng hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, diễn biến tiếp tới theo ông sẽ là gì?