VĂN HÓA ONLINE – ĐIỂM NÓNG – THỨ TƯ 11 OCT 2023
Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về Email: lykientrucvh@gmail.com
Israel - Gaza War: Vì sao lại là Hamas-Gaza?
Mẫu hạm USS Gerald Ford CVN 78 tiến vào Địa Trung Hải
Ngoại Trưởng Nga đề nghị “hai nhà nước hòa bình” ở Trung Đông
Hamas tuyên bố sẽ đánh sang cả Bờ Tây và Jerusalem
300,000 quân Israel áp sát biên giới dải Gaza
Ảnh từ trên xuống: Bản đồ các nước quanh Địa Trung Hải; bản đồ dải đất “địa quân sự” Gaza và Israel; Một nhà thờ Hồi giáo ở Gaza bị pháo nát; Hàng không Mẫu hạm Gerald Ford CVN 78 đang tiến vào Địa Trung Hải.
VĂN HÓA ONLINE
11/10/2023
Chuyện gì đang xảy ra ở Israel và Gaza? Hamas là gì?
TẠM DỊCH:
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67039975
- Published
- 22 minutes ago. Oct 11, 2023
Nhóm chiến binh Palestine Hamas đã phát động một cuộc tấn công công chưa từng có vào Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023. Các chiến binh của nhóm này tiến vào các cộng đồng Israel gần dải đấT Gaza, giết chết hàng trăm người và bắt hàng trăm con tin.
Ông bà già và trẻ nhỏ nằm trong số những người được người thân nhân xác định đã bị Hamas bắt giữ. https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-67053011
Bối cảnh nhóm Hamas và cuộc tấn công mới nhất của họ là gì?
Hamas là gì?
Hamas là một nhóm chiến binh người Palestine cai trị Dải Gaza. Nhóm này thề sẽ hủy diệt Israel và muốn thay thế nó bằng một nhà nước Hồi giáo. Hamas đã có nhiều cuộc chiến tranh với Israel kể từ khi nước này nắm quyền ở Gaza vào năm 2007. Họ đã bắn - hoặc cho phép các nhóm chiến binh khác bắn - hàng nghìn quả tên lửa vào Israel và thực hiện các cuộc tấn công chết người khác.
Israel đã nhiều lần tấn công Hamas bằng các cuộc không kích để trả đũa và đưa quân vào Gaza trong hai cuộc chiến. Cùng với Ai Cập, nước này đã phong tỏa Dải Gaza kể từ năm 2007 vì lý do mà nước này mô tả là lý do an ninh.
Hamas - hoặc trong một số trường hợp, phía cánh quân sự của họ, Lữ đoàn Izzedine al-Qassam - đã bị Israel, Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Anh cũng như các cường quốc khác coi là nhóm khủng bố.
Iran ủng hộ nhóm này, cung cấp kinh phí, vũ khí và đào tạo.
Dải Gaza là gì và tại sao nó quan trọng?
Dải Gaza là lãnh thổ dài 41 km (25 dặm) và rộng 10 km nằm giữa Israel, Ai Cập và Biển Địa Trung Hải. Ban đầu bị Ai Cập chiếm đóng, Gaza bị Israel chiếm giữ trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967 cùng với Bờ Tây và Đông Jerusalem. Israel đã rút quân và khoảng 7.000 người định cư khỏi khu vực vào năm 2005. Gaza hiện là nơi sinh sống của khoảng 2,3 triệu người và là một trong những nơi có dân số dày đặc nhất thế giới.
Vị trí ‘địa quân sự chiến lược’ của dải đất Gaza dài 41 km (25 dặm) và rộng 10 km nằm giữa Israel, Ai Cập và Biển Địa Trung Hải.
Dải đất ‘địa quân sự’ Gaza dài 41 km (25 dặm) và rộng 10 km nằm giữa Israel, Ai Cập và Biển Địa Trung Hải. Lằn ranh đỏ là hàng rào điện tử ‘biên giới’ giữa Gaza và Israel.
Israel kiểm soát không phận Gaza và bờ biển, đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc di chuyển của người và hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới.
Tương tự, Ai Cập kiểm soát người ra vào qua biên giới với Gaza. Theo Liên Hợp Quốc, khoảng 80% dân số Gaza phụ thuộc vào viện trợ quốc tế và khoảng một triệu người sống dựa vào viện trợ lương thực hàng ngày.
Sau cuộc tấn công chưa từng có của Hamas, Israel tuyên bố "bao vây" Gaza - cắt nguồn cung cấp điện, nhiên liệu, thực phẩm, hàng hóa và nước. Nhà máy điện duy nhất của Gaza dự kiến sẽ hết nhiên liệu vào thứ Tư. Không có điện, hệ thống nước và nước thải của Gaza cũng sẽ ngừng hoạt động.
Palestine là gì?
Bờ Tây và Gaza, được gọi là lãnh thổ của người Palestine, cũng như Đông Jerusalem và Israel đều là một phần của vùng đất được gọi là Palestine từ thời La Mã cho đến giữa Thế kỷ 20.
Đây cũng là vùng đất của các vương quốc Do Thái trong Kinh thánh và được nhiều người Do Thái coi là quê hương cổ xưa của họ.
Israel tuyên bố là một nhà nước vào năm 1948, mặc dù vùng đất này vẫn được những người không công nhận quyền tồn tại của Israel gọi là Palestine. Người Palestine cũng sử dụng tên Palestine như một thuật ngữ bao trùm cho Bờ Tây, Gaza và Đông Jerusalem.
Israel's borders explained in maps
Tại sao Hamas phát động cuộc tấn công mới nhất?
Mặc dù cuộc tấn công của phiến quân vào ngày 7 tháng 10, 2023 là bất ngờ, nhưng nó xảy ra vào thời điểm căng thẳng giữa Israel và Palestine đang gia tăng.
Năm nay là năm đẫm máu nhất trong lịch sử đối với người Palestine ở Bờ Tây do Israel chiếm đóng, điều này có thể thúc đẩy Hamas tấn công Israel bằng một cuộc tấn công ngoạn mục. Hamas cũng có thể đang tìm cách giành được một chiến thắng tuyên truyền đáng kể trước Israel để nâng cao sự nổi tiếng của nước này đối với những người dân Palestine bình thường.
Việc Hamas bắt giữ quá nhiều con tin Israel được cho là nhằm gây áp lực buộc Israel phải trả tự do cho khoảng 4.500 người Palestine bị giam giữ trong các nhà tù của Israel - một vấn đề gây xúc động mạnh đối với tất cả người Palestine.
Cũng có suy đoán rằng cuộc tấn công được dàn dựng bởi Iran - kẻ thù không đội trời chung của Israel - mặc dù Lãnh đạo tối cao của Iran đã phủ nhận sự liên quan của đất nước ông.
Iran và Hamas cũng kiên quyết phản đối triển vọng ngày càng tăng về một thỏa thuận hòa bình lịch sử giữa Israel và Ả Rập Saudi. Điều này có thể bị cản trở nếu phản ứng quân sự của Israel trước các cuộc tấn công của Hamas gây ra sự phẫn nộ lan rộng trong thế giới Ả Rập.
Điều này so sánh với các cuộc tấn công trước đây của Hamas như thế nào?
Biên tập viên quốc tế của BBC Jeremy Bowen cho biết đây là hoạt động tham vọng nhất mà Hamas từng tiến hành từ Gaza và là cuộc tấn công xuyên biên giới nghiêm trọng nhất mà Israel phải đối mặt trong hơn một thế hệ.
Dân quân đã chọc thủng hàng rào ngăn cách Gaza với Israel ở nhiều nơi. Thông tin chi tiết về một vụ thảm sát tại một cộng đồng Israel, Kibbutz Kfar Aza, đã xuất hiện - với lời nói chung của một vị tướng Israel về việc trẻ sơ sinh bị giết. Lính Israel nói với Jeremy Bowen rằng một số người chết đã bị chặt đầu.
Kể từ khi cuộc tấn công mới nhất bắt đầu, số người chết ở Israel đã lên tới 1.200 người - trong khi hơn 1.000 người đã thiệt mạng do các cuộc không kích của Israel vào Gaza.
Tại sao tình báo Israel không lường trước được cuộc tấn công?
Với các nguồn lực tổng hợp của Shin Bet, các cơ quan an ninh nội địa của Israel, cơ quan gián điệp bên ngoài Mossad và tất cả tài sản của Lực lượng Phòng vệ Israel, phóng viên an ninh của BBC Frank Gardner nói rằng thật đáng kinh ngạc khi không ai thấy điều này sắp xảy ra hoặc không hành động. nếu họ có cảnh báo. Israel được cho là có cơ quan tình báo rộng khắp và được tài trợ tốt nhất ở Trung Đông, với những người cung cấp thông tin và điệp viên bên trong các nhóm chiến binh Palestine, cũng như ở Lebanon, Syria và các nơi khác.
Hàng rào biên giới giữa Gaza và Israel có camera, cảm biến chuyển động trên mặt đất và quân đội thường xuyên tuần tra.
Hàng rào có dây thép gai được cho là một "rào cản thông minh" để ngăn chặn chính xác kiểu xâm nhập đã diễn ra trong cuộc tấn công này. Nhưng các chiến binh Hamas chỉ đơn giản là san phẳng đường đi của họ, cắt lỗ trên dây hoặc tiến vào Israel từ biển và bằng dù lượn.
Mỹ tham gia như thế nào?
Mỹ là đồng minh thân cận nhất của Israel và các chính quyền kế tiếp nhau đã tuyên bố cam kết “bọc sắt” của Mỹ đối với an ninh của Israel.
Sau cuộc tấn công của Hamas, Mỹ tuyên bố đang di chuyển một Hàng không Mẫu hạm, tàu chiến và máy bay phản lực tới phía đông Địa Trung Hải, đồng thời sẽ cung cấp thêm thiết bị và đạn dược cho Israel.
Ngoài việc thể hiện sự ủng hộ đối với Israel, động thái này có thể là lời cảnh báo đối với nhóm chiến binh hùng mạnh của Lebanon, Hezbollah - kẻ thù của Israel và ủng hộ Hamas - không tấn công Israel.
Ít nhất 14 công dân Mỹ - cùng với nạn nhân từ khoảng 16 quốc gia, ngoại trừ Israel - đã thiệt mạng trong vụ tấn công của Hamas. Một số công dân Mỹ cũng nằm trong số hàng chục người bị Hamas bắt làm con tin ở Gaza.
Điều gì đã xảy ra vào năm 1973 và tại sao mọi người lại so sánh nó với cuộc tấn công mới nhất của Hamas?
Một số người đang so sánh cuộc tấn công của Hamas với cái mà người Israel gọi là Chiến tranh Yom Kippur năm 1973. Gần như đúng 50 năm trước, Israel đã vướng vào một cuộc tấn công bất ngờ của Ai Cập và Syria vào ngày lễ Yom Kippur của người Do Thái.
Các lực lượng Ả Rập đã đạt được những tiến bộ đáng kể trước khi Israel có thể đẩy lùi họ.
Trong cuộc chiến đó, 2.656 binh sĩ Israel đã thiệt mạng và hàng nghìn người khác bị thương. Về phía Ả Rập, khoảng 18.000 người thiệt mạng và hàng chục nghìn người bị thương.
Việc Israel mất cảnh giác và chịu quá nhiều thương vong đã tác động sâu sắc đến tâm lý của người Israel, và việc nước này tập trung vào việc chuẩn bị quân sự sau đó đã thuyết phục người Israel rằng một sự kiện như vậy sẽ không bao giờ xảy ra nữa.
Israel và thế giới Ả Rập có thể phản ứng thế nào?
Chỉ huy quân đội Hamas, Mohammed Deif đã kêu gọi người Palestine và những người Ả Rập khác tham gia hoạt động của phiến quân để "quét sạch sự chiếm đóng của [Israel]".
Theo phóng viên Yolande Knell của BBC tại Jerusalem, không rõ liệu người Palestine ở Bờ Tây và Đông Jerusalem hay những nơi khác trong khu vực có chú ý đến lời kêu gọi của ông hay không.
Israel chắc chắn nhìn thấy tiềm năng của một cuộc chiến tranh có thể mở ra trên nhiều mặt trận.
Một trường hợp xấu nhất sẽ chứng kiến sự tham gia của phong trào Hezbollah ở Lebanon.
Kể từ cuộc tấn công, nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn đã phóng một số tên lửa và đạn pháo vào miền bắc Israel. Lực lượng Israel đã đáp trả bằng cách tấn công các vị trí của Hezbollah và các cơ sở hạ tầng khác.
Quân đội Israel đã ra lệnh tăng cường quân số lớn và dự kiến sẽ sớm tiến hành một cuộc tấn công trên bộ vào Dải Gaza.
Họ cho biết 300.000 lính đang ở gần biên giới Gaza "sẵn sàng thực hiện sứ mệnh mà chúng tôi đã được giao".
Mẫu hạm USS Gerald Ford CVN 78 tiến vào Địa Trung Hải
Nguồn hình ảnh, PA Media. Mẫu hạm USS Gerald R. Ford đang di chuyển tới khu vực
Mỹ cho biết đang điều một tàu sân bay, tàu và máy bay phản lực tới phía đông Địa Trung Hải và cũng sẽ cung cấp thêm thiết bị và đạn dược cho Israel.
Động thái nay diễn ra sau cuộc tấn công của Hamas vào miền nam Israel, mà Tổng thống Biden gọi là "cuộc tấn công kinh hoàng và chưa từng có".
Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết Mỹ cũng đang nỗ lực xác minh các báo cáo cho biết công dân của họ nằm trong số những người bị giết và bị bắt giữ. (BBC 09/10/2023)
Mẫu hạm USS Gerald R. Ford của Hoa Kỳ trên đường đến Oslo Fjord, tại Jeloya, Moss, Na Uy, ngày 24 tháng 5 năm 2023. Terje Pedersen / NTB được quyền cấp phép.
ANKARA, Oct 10 (Reuters) - Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan hôm thứ Ba đã chỉ trích Hoa Kỳ vì đã điều động một nhóm tấn công của Mẫu hạm Grrald Ford đến gần Israel hơn. Ông cho rằng sẽ có “các cuộc thảm sát nghiêm trọng” ở Gaza sau cuộc tấn công bất ngờ của các chiến binh Hamas vào Israel hôm thứ Bảy. Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết hôm Chủ nhật 08/10 rằng Hoa Kỳ sẽ di chuyển một nhóm tấn công của USS Gerald R. Ford đến gần Israel hơn.
Nga kêu gọi giải pháp 'hai nhà nước' cho hòa bình Israel, Palestine
TTO - Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh đây là giải pháp duy nhất, hướng tới cùng tồn tại hòa bình và chấm dứt xung đột giữa Israel và các phe Palestine.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov (phải) trong cuộc họp báo chung với Tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập Aboul Gheit ngày 9-10 - Ảnh: REUTERS
Lời kêu gọi được ông Lavrov đưa ra trong cuộc họp báo chung với Tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập (AL) Aboul Gheit tại Matxcơva ngày 9-10, theo Hãng tin Reuters.
Ngoại trưởng Lavrov khẳng định Nga và AL có thể giúp ngăn chặn đổ máu tại Israel và các vùng lãnh thổ Palestine.
Theo ông, các cuộc đàm phán về giải pháp "hai nhà nước" là con đường duy nhất mang lại ổn định cho khu vực Trung Đông. Giải pháp này hướng tới một Nhà nước Palestin và Nhà nước Israel độc lập, cùng chung sống hòa bình.
Tuy nhiên đã qua hàng chục năm, đàm phán vẫn chưa có tiến triển khi hai bên tiếp tục tranh cãi về đường biên giới.
Ngoại trưởng Nga kế đó cáo buộc Mỹ và phương Tây đang phá hoại tiến trình hòa bình ở khu vực.
Ông Lavrov nhấn mạnh Mỹ đã tìm cách "độc quyền" đối thoại giữa người Palestine và người Israel.
"Washington đồng thời cản trở việc thành lập một Nhà nước Palestine, ủng hộ Israel và thiển cận tin rằng chiến thắng của Nhà nước Do Thái sẽ giải quyết mọi vấn đề", theo ông Lavrov.
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda nói “bạo lực giữa Hamas-Israel có lợi cho Nga”
BBC 09/10/2023
Làn sóng bạo lực vừa nổ ra giữa Hamas và Israel “chắc chắn có lợi cho Nga và nỗ lực chiến tranh của họ ở Ukraine,” Tổng thống CH Ba Lan, ông Andrzej Duda phát biểu hôm Chủ Nhật 08/10/2023.
Theo ông Duda, Nga “hưởng lợi từ chỗ sự chú ý của cộng đồng quốc tế về cuộc xâm lược ở Ukraine bị hướng sang Trung Đông”.
Tổng thống Ba Lan cũng tin rằng xung đột nổ ra cuối tuần qua “có thể gây ra thêm sức ép về di dân vào châu Âu”, theo Reuters trích lời nhà lãnh đạo Ba Lan.
Theo bài của hãng tin Anh hôm 08/10, một ngày sau khi Hamas bất ngờ tấn công Israel, ông Duda nói với đài Ba Lan Polsat News, rằng “hẳn sẽ có thêm làn sóng di dân vào châu Âu”.
Tuy thế, Ba Lan nhất quyết không chấp nhận chia sẻ trách nhiệm nhận di dân vào EU.
Trước đây, chính phủ cánh hữu ở Ba Lan đã cho rào biên giới khi những làn sóng người Trung Đông từ Belarus tìm cách tràn vào.
Các chính khách Ba Lan nói chế độ Aleksandr Lukashenko ở Belarus dùng di dân như một thứ vũ khí để tạo bất ổn ở biên giới phía Đông của họ. Một số đài báo Ba Lan ghi cảnh các nhóm đàn ông Trung Đông được Belarus chở ra biên giới, cung cấp đá, gậy để đập phá hàng rào và tìm cách trèo vào lãnh thổ Ba Lan. Belarus bác bỏ chuyện đó.
Nay, một tuần trước bầu cử Quốc hội ở Ba Lan (15/10), ông Duda nói “sức ép sẽ lại đến từ vấn đề biên giới” và ông cam kết hợp tác với EU và các nước trong khối tự do đi lại Schengen để giải quyết vấn đề.
Tại cuộc bầu cử tuần tới, ngoài việc chọn ra các nghị sĩ vào Quốc hội, cử tri Ba Lan còn được hỏi về vấn đề di dân và hàng rào ở biên giới với Belarus.
Hamas tuyên bố sẽ đánh sang cả Bờ Tây và Jerusalem
MINH KHÔI
https://tuoitre.vn/hamas-tuyen-bo-se-danh-sang-ca-bo-tay-va-jerusalem-20231008070734548.htm
TTO - Các tay súng thuộc nhóm vũ trang Hamas của Palestine đã hiện diện khắp các thị trấn của Israel ngày 7/10/2023, giết hại và bắt giữ nhiều dân thường cũng như binh sĩ.
Các địa điểm trúng tên lửa của Hamas, ngày 7-10 - Ảnh: AFP
Theo Hãng tin Reuters, ít nhất 200 người Israel được cho là đã thiệt mạng và hơn 1.100 người bị thương trong các cuộc đấu súng nổ ra ở hơn 20 địa điểm bên trong Israel, ngày 7/10/2023.
Biển thi thể
Tại Sderot, miền nam Israel, thi thể thường dân nằm rải rác trên đường cao tốc, xung quanh là kính vỡ. Nhân chứng còn thấy một người phụ nữ và một người đàn ông gục chết ngay trên ghế trước chiếc ô tô của mình và nhiều cảnh tượng thương tâm khác.
"Tôi đi ra ngoài và nhìn thấy vô số thi thể của những kẻ khủng bố, dân thường. Một biển thi thể…", một người dân Sderot mô tả.
Cô Esther Borochov, người thoát được khỏi một bữa tiệc khiêu vũ bị các tay súng tấn công, kể với Reuters rằng cô sống sót bằng cách giả chết trong một chiếc ô tô sau khi người lái xe cố gắng giúp cô trốn thoát bị bắn.
Tòa nhà ở Gaza trúng tên lửa do Israel đáp trả, ngày 7-10 - Ảnh: AFP
Những người chết và bị thương được đưa vào các bệnh viện đổ nát và quá tải với tình trạng thiếu vật tư và thiết bị y tế trầm trọng.
Đường phố vắng tanh, chỉ có xe cứu thương chạy đua tới hiện trường. Israel cắt điện, nhấn chìm đường phố vào bóng tối.
Đến đêm 7-10 ở miền nam Israel, người dân vẫn chưa thể rời khỏi nơi trú ẩn, nơi họ đã ẩn náu khỏi các tay súng từ đầu ngày.
Ông Dani Rahamim nói với Reuters qua điện thoại rằng tiếng súng đã giảm bớt nhưng vẫn chưa ngớt.
Thất bại của tình báo Israel
Lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh cho biết cuộc tấn công bắt đầu ở Dải Gaza sẽ lan sang Bờ Tây và thủ đô Jerusalem của Israel.
"Đây là bình minh của thất bại và tủi nhục đối với kẻ thù của chúng ta. Những gì đã xảy ra cho thấy sự chuẩn bị tuyệt vời của chúng ta và điểm yếu của kẻ thù", lãnh đạo Hamas nói.
Loạt tên lửa do Hamas phóng từ dải Gaza về phía Israel, ngày 7-10 - Ảnh: AFP
Hamas cho biết họ đã bắn loạt 150 tên lửa về phía thành phố Tel Aviv vào tối 7/10/2023, để trả đũa cuộc không kích của Israel làm sập tòa nhà cao tầng với hơn 100 căn hộ.
Hamas là tổ chức theo đuổi mục tiêu hủy diệt Israel. Nhóm vũ trang này nói họ đáp trả cuộc tấn công leo thang của Israel nhằm vào người Palestine ở Bờ Tây và Jerusalem, cũng như phản đối Israel giam giữ người Palestine trong các nhà tù.
Trong khi đó, đại sứ Israel tại Pháp thừa nhận nước này chưa "chuẩn bị đầy đủ" cho cuộc tấn công Hamas phát động.
"Chúng tôi chưa chuẩn bị đầy đủ cho cuộc chiến", Đại sứ Israel Raphael Morav nói trong cuộc phỏng vấn với Đài Europe 1 của Pháp.
Người Israel đi hiến máu - Nguồn: @Israel/ X (Twitter)
Quân đội Israel đã xác nhận nhiều người dân đang bị giam giữ, bao gồm các quan chức cấp cao. Phía Hamas nói họ bắt giữ đủ tù nhân để Israel trả tự do cho tất cả người Palestine trong các nhà tù.
Việc Israel hoàn toàn bị động được coi là một trong những thất bại tồi tệ nhất trong lịch sử của tình báo nước này. Israel trước đây luôn tự hào về khả năng giám sát chặt chẽ các tay súng xâm nhập.
