Yangon trỗi dậy từ bàn tay sắt quân đội

13 Tháng Ba 20168:20 CH(Xem: 5678)

"BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ  HAI 14  MAR  2016

Yangon trỗi dậy từ bàn tay sắt quân đội

Kate Mayberry

 

BBC 10 tháng 3 2016

image187

Image copyright AFP

Myanmar đang chuyển mình nhanh chóng và thủ đô thương mại Yangon có những thay đổi rõ nét.

Các con đường một thời vắng người và rợp bóng cây nay đầy xe hơi, xe buýt và xe tải. Cần cẩu thấy ở khắp nơi, tuy là loại thấp so với của các nước láng giềng Đông Nam Á, và các tòa nhà mới đang mọc lên giữa nhiều giàn giáo bằng tre.

Những cải cách kinh tế và chính trị bắt đầu vào 2010, gỡ bỏ sự o ép 50 năm của chính quyền quân sự đã gây mối quan tâm từ bên ngoài. Với việc dần dần xóa bỏ cấm vận quốc tế, lượng doanh nhân Mỹ và châu Âu tới thăm nước này tăng nhanh, họ háo hức muốn biết tiềm năng của một trong những thị trường mới nổi cuối cùng của châu Á. Đầu tư nước ngoài đạt con số kỷ lục 8 tỷ USD vào năm ngoái, theo một báo cáo của Reuters, gấp 25 lần mức trước khi có chương trình cải tổ.

“Nhiều thập niên dưới chính thể quân sự và bị cô lập khiến Yangon không phát triển như các thành phố châu Á khác và phần lớn di sản thuộc địa của thành phố vẫn được bảo tồn,” Stephanie Ashmore, giám đốc Phòng Thương Mại Anh ở Myanmar, nói. Nhưng điều tốt đẹp nhất về Yangon là người dân ở đây, Ashmore nói. “Họ là những người ấm áp tình người, niềm nở, vui tính và độ lượng nhất mà tôi từng gặp.”

image189

Image copyright Other Image caption Chùa Sule ở trung tâm Yangon (Ảnh: Getty Images)

Trong sự thúc ép và rối ren này ta khó có thể tưởng tượng sự dã man của các tướng lĩnh chiếm quyền năm 1962 và nỗi sợ hãi đã từng ngự trị ở thành phố này.

Tại ngôi nhà bên hồ ở Yangon nhà chính trị gia nổi tiếng nhất đất nước Aung San Suu Kyi bị quản chế gần 20 năm. Cũng chính ở thành phố này mà sự phản đối của sinh viên bị đàn áp dã man và cuộc cách mạng cà sa do sư sãi lãnh đạo đã kết thúc đẫm máu.

Đảng của bà Suu Kyi hiện đã nằm trong chính phủ sau cuộc bầu cử bước ngoặt tháng 11 và một tổng thống mới sẽ nhậm chức cuối tháng 3. Phe quân đội vẫn còn ghế trong quốc hội và vẫn còn tranh chấp ở biên giới, nhưng thành công của việc bầu cử và sự chuyển giao quyền lực êm thấm làm tăng mức độ lạc quan một cách cẩn trọng về tương lai.

image191

Image copyright Other Image caption Đảng NLD của Aung San Suu Kyi cho Đảng Dân Chủ đã thắng lớn tại cuộc bầu cử tháng 11 vừa qua. (Ảnh: Getty Images)

Nền kinh tế Myanmar có tiềm năng tăng trưởng 8% mỗi năm từ năm 2000 đến 2030 với đà cải cách và sự hỗ trợ đầu tư của nước ngoài, theo Viện McKinsey Global. Nhưng trong lúc luật mới đang được soạn thảo thì, để sở hữu tài sản và đầu tư dễ dàng đối với người nước ngoài, Myanmar vẫn là một nơi khó khăn để kinh doanh trên thực tế. Đất nước này vẫn xếp thứ 167 trong số 189 nước trong cuộc khảo sát của Ngân hàng Thế giới về mức dễ dàng để kinh doanh vì nhiều lý do.

“Nhà đầu tư nào cũng sẽ không thoát khỏi phải làm việc với doanh nhân kiểu con ông cháu cha mà họ đã kiếm lời trong thời độc tài quân sự,” Daniel Aguirre, là cố vấn pháp lý quốc tế, sống ở Yangon được 2 năm, giải thích. “Những vấn đề đất đai, vốn đóng vai cốt yếu trong kinh doanh, là không thể lường trước được. Bộ máy tư pháp hiện chưa độc lập và còn hết sức yếu kém. Myanmar chưa ‘mở cửa cho kinh doanh’ và các nhà đầu tư nên cảnh giác.”

image193

Image copyright Other Image caption Chú tiểu hành khất trên đường phố Yangon (Ảnh: Stefan Munder /Flickr/CC BY 2.0)

Cho dù như vậy, cơ sở hạ tầng của Yangon đang được cải thiện chậm chạp với hàng trăm triệu đôla đầu tư vào hệ thống giao thông và cấp thoát nước. Các khách sạn mới được xây dựng (làm giảm giá thuê phòng cao ngất), điện đã được đảm bảo hơn (tuy mất điện vẫn xảy ra) và điện thoại di động và dịch vụ internet đang mở rộng. Giá một thẻ SIM giảm mạnh, chỉ còn 1,5 USD so với 200 USD ba năm về trước.

Với một chính quyền mới và dân số trẻ và năng động hơn 7 triệu thì Yangon lại trở thành nơi thu hút đối với những người mơ ước cho cuộc sống tốt đẹp hơn. Thay đổi ở Myanmar không thể ngày một ngày hai nhưng Yangon đang hướng về tương lai.

Sân bay

Sân bay quốc tế Yangon ở khoảng 15 Km phía bắc trung tâm thành phố, và có taxi (theo phiếu trả tiền trước) ở ngay sảnh đến. Số chuyến bay tới Yangon đã tăng trong những năm gần đây và gây áp lực đối với các tiện nghi hạn chế của sân bay. Việc thay đổi cổng ra máy bay (chỉ có vài cổng) vào phút chót thường xảy ra, và các tiện nghi là không thích hợp cho máy bay cỡ lớn. Hiên đang xây dựng mở rộng nhà ga sân bay.

Tiền tệ

image195

Image copyright Other Image caption Trong khi giao thông ở Yangon không đông đúc như ở Bangkok hoặc Jakarta nhưng tắc nghẽn ngày càng thường xuyên (Ảnh: Getty Images)

Myanmar vẫn là nền kinh tế tiền mặt và thẻ tín dụng (mặc dù được khuyến khích ở các khách sạn và nhà hàng sang) không được chấp nhận nhiều. Chính quyền đang cố gắng khuyến khích nhân dân sử dụng tiền địa phương (đồng kyat Myanmar) nhưng đồng đôla vẫn được ưa chuộng. Hiện đã có máy rút tiền ATM nhưng không phải lúc nào cũng hoạt động, do vậy nên mang theo nhiều tiền mặt. Tờ đôla cũng nên phải là tiền mới tinh. Tờ rách, có nếp gấp hoặc nhầu sẽ không được chấp nhận.

Thị thực

Hiện thị thực du lịch và kinh doanh có thể được cấp theo mạng và nhận khi tới Yangon, Mandalay và Nay Pyi Taw. Một visa du lịch có giá 50 USD, kinh doanh 70 USD. Những người đi theo thị thực kinh doanh có thể ở 70 ngày tính từ ngày đến, visa du lịch có thời hạn 28 ngày.

Những điều cần biết về văn hoá

Dân Myanmar chắc sẽ muốn thử khả năng tiếng Anh của họ, nhưng khi đi taxi hãy nói với người ở khách sạn viết địa chỉ nơi đến bằng tiếng Myanmar. Hoặc là thuê taxi theo ngày. Bạn đừng ngỡ ngàng khi thấy mọi người lái bên phải nhưng chỗ ngồi tài xế lại là bên phải, đây là di sản lạ kỳ của chính quyền quân đội. Giao thông thì không tắc nghẽn như Bangkok và Jakarta nhưng cũng là đông và hay bị tắc, do vậy nên đi đâu thì cũng nên giành thời gian đủ để phòng bị kẹt xe.

Quan hệ khăng khít trong kinh doanh là điểm cốt yếu trong một đất nước khiếm khuyết vì bất trắc và tham nhũng, Myanmar xếp thứ 147 trong 168 nước về chỉ số tham nhũng mới nhất của Transparency International. “một người nước ngoài phải bỏ rất nhiều thời gian để xây dựng quan hệ (uống rất nhiều trà) để tạo lòng tin rất cần thiết để kinh doanh,” Aguirre của ICJ cảnh báo. Các nhà đầu tư cũng cần lưu tâm đến những lệnh thanh trừng quốc tế vẫn còn sót lại.

Khách sạn

image197

Image copyright Other Image caption Do có nhiều thập niên cô lập nên nhà cửa ở Yangon trông còn tương đối thấp so với các nước láng giềng Đông Nam Á

Khách sạn Strand đã có thời kỳ được cho là “khách sạn đẹp nhất phía Đông Suez.” Chắc rằng nó không còn giữ danh hiệu này nữa nhưng nó vẫn có dảng vẻ lớn lao mang nét thuộc địa đã phai tàn với sàn đá hoa, trần cao và quạt trần. Khách sạn này có 31 phòng hạng nhất với giá từ 339 USD trở lên.

Khách sạn Belmond Governor’s Residence được coi là nơi tốt nhất của thành phố. Đó là một nhà gỗ một tầng rất thú vị từ những năm 1920, có 49 phòng, vườn nhiệt đới xinh đẹp và bể bơi. Đó cũng là điểm uống cocktail ưa thích vào lúc hoàng hôn. Giá phòng từ 549 USD trở lên.

Khách sạn Sule Shangri-La (là khách sạn ưa chuộng trong những năm độc tài quân sự) được mở lại vào 2014 sau khi được tân trang lại cơ bản. Từ đây có thể đi bộ tới City Hall và Chùa Sule. Hệ thống Internet nổi tiếng là nhanh và tốt nhất thành phố. Giá phòng từ 178 USD trở lên.

Khách sạn Novotel Max Yangon mở cửa vào năm ngoái và là tài sản đầu tiên của thành phố của hãng Pháp Accor Group đã hơn 10 năm nay. Khách sạn hiện đại 366 phòng này cách sân bay 20 phút và có nhiều nhà hàng để lựa chọn và một bể bơi. Giá phòng từ 172 USD trở lên.

Món ăn cho một người

Quán cà phê Press Office là quán ngon với nhiều bánh mì và bánh ngọt hấp dẫn trong khi quán Monsoon có nhiều loại thức ăn Đông Nam Á, từ món cà ri Myanmar đến lok lak (thịt bò rán).

Quầy Strand Café lịch sự và có điều hòa nhiệt độ của khách sạn Strand là một nơi kín đáo và có món mỳ sợi Myanmar rất ngon. Quạt trần, cây trong chậu và ghế mảnh gợi nhớ không khí ngày xưa. Đó cũng là nơi ăn uống nhẹ ban chiều. L’Opera là quán ăn thực thụ Ý, nó trong một vườn đẹp bên hồ Inya, gần khách sạn Inya Lake.

Giải trí

image198

Image copyright Other Image caption Tháp mạ vàng tại chùa Shwedagon cao khoảng 100 mét (Ảnh: iStock)

Yangon không có nhịp sống sôi động về đêm như ở các nước láng giềng nhưng các quán ăn mới, quán cà phê và phòng tranh luôn mở cửa, nên muốn giải trí thì cũng có thứ để làm bạn vừa long.

Hoàng hôn là một trong những thời điểm tốt nhất để thăm chùa Shwedagon, nơi linh thiêng nhất của đạo Phật ở Myanmar và người ta cho rằng chùa đã có từ 2500 năm. Tháp chính của chùa được mạ vàng và khảm đá quý, cao 100 m và thu hút các tín đồ và du khách khắp thế giới. Giầy dép phải để lại ở cửa vào chính và du khách phải ăn mặc chỉnh tề, không mặc quần soóc, may ô hoặc quần áo hở hang. Vé vào là 8 USD.

Tổng Quỹ Yangon Heritage được thành lập năm 2012 nhằm bảo tồn những công trình lịch sử của thành phố và tổ chức các tua hấp dẫn đi bộ nói tiếng Anh (30 USD/người) quanh trung tâm thuộc địa của thành phố 3 ngày/1 tuần. Quỹ có khu trưng bày tranh; ban công của một tòa nhà được xây dựng từ những năm 1920 là nơi yên bình khất nẻo so với sự ồn ào của con đường Pansodan phía dưới.

Chợ Bogyoke Aung San là chợ nổi tiếng nhất Yangon và nơi thích hợp để mua đồ lưu niệm truyền thống, kể cả hàng sơn mài và vải vóc.

Điều cần biết đặc biệt

Để tránh gây xúc phạm ta nên ăn mặc chỉnh tề, không xoa đầu ai hoặc dùng chân chỉ ai vì nó là biểu hiện thiếu tôn trọng. Để có sự hiểu biết thực sự về cuộc sống của người dân ta nên tới quán trà. “Nên đi vào sáng sớm hoặc tối khuya,” Olivia Cable, nhà nghiên cứu về Myanmar, nói. “Việc này không đắt tiền và là cách tuyệt vời để thấy cách người Myanmar giao tiếp trong xã hội.”

21 Tháng Mười 2016(Xem: 5581)
27 Tháng Ba 2016(Xem: 7078)
08 Tháng Ba 2016(Xem: 12562)
14 Tháng Giêng 2016(Xem: 5835)
04 Tháng Giêng 2016(Xem: 6476)