VĂN HÓA ONLINE - ĐIỂM NÓNG 1 C - THỨ SÁU 19 JAN 2018
Nhân kho báu triều Nguyễn...
TRẦN ANH TUẤN
Văn Hoá Online-California số ra ngày 16.1.2018 có bài về kho báu của triều Nguyễn được lưu giữ ở viện bảo tàng Monnaie de Paris, Pháp.
Bài cho biết Monnaie de Paris còn giữ được nhiều thỏi vàng, có thỏi nặng đến 100 lạng, tức 3.85kg. Nhưng thỏi lớn nhất nặng đến 4.4 kg. Bài kèm theo nhiều hình ảnh đẹp về những thỏi vàng, tiền vàng, và nén bạc.
Bài ngắn, nhưng truyền tải một sự kiện mới mẻ và hào hứng, giúp người Việt vì bài này mà biết thêm một nguồn lưu giữ cổ vật qúi hiếm của người Việt tại Pháp.
Nhưng bài viết có hai thông tin mâu thuẫn nhau. Một là tác giả bài viết cho biết kho báu triều Nguyễn này "tất cả đều được đúc vào khoảng thời gian từ 1820-1841" ngay trong phần mở bài. Nhưng đến phần kết bài, tác giả lại cho biết trong kho báu có tiền vàng "Thiệu Trị thông bảo, Tự Đức thông bảo." Thiệu Trị thì mãi đến năm 1841 mới lên ngôi (1841-1847) còn Tự Đức mãi đến năm 1848 mới làm vua (1848-1883). Hai là bài viết thông báo tại Monnaie de Paris chỉ có "... bốn nén bạc... do tướng Courcy mang về, gồm hai nén từ thời Minh Mạng và hai nén từ thời Tự Đức. Mỗi nén (10 lạng) nặng khoảng 385gr..." Nhưng chú thích bức hình cuối cùng lại ghi, nguyên văn: "Bốn nén bạc (trị giá 1, 10, 30, 100 lạng, 1841-1847) trong kho báu triều Nguyễn..."
Những mâu thuẫn này cần được giải thích thế nào để nguồn tin có thể trở nên tin cậy được?
Qua bài viết, độc giả đã thấy những nén vàng nén bạc vốn lưu trữ thuộc kho tàng trong Hoàng Thành Huế nên là những phẩm vật nguyên toàn, chưa từng được sử dụng. Chúng mới tinh, óng ánh mầu kim loại quí.
Tôi biết có ba nén bạc thời Tự Đức. Đây là những nén bạc từng lưu hành trong dân gian nên hình dạng đã bị méo mó. Nhưng chữ Hán trên hai mặt trước và sau của cả ba nén bạc đều còn rất rõ, là TỰ ĐỨC NIÊN TẠO (tức Chế tạo đời Tự Đức) và TINH NGÂN NHẤT LƯỢNG (tức Một lạng bạc ròng).
Hiệu đề được đúc như thế, nhưng ba nén đều có khuôn khổ khác nhau và trọng lượng khác nhau. Nén nhỏ và nhẹ nhất dài 5cm nặng 50gr. Nén thứ nhì dài 5.7cm nặng 60gr. Nén lớn nhất dài 6.2cm nặng 65gr.
Tất cả ba nén này, như vậy, đều khác với tiêu chuẩn của một lạng, là 38.5gr. Đây là bằng chứng cho thấy ngày xưa, việc đúc tiền trong nước ta không có cân lượng và mẫu mã chính xác chăng? Nén bạc lớn nhất trong ba nén kể trên, như vậy là xấp xỉ hai (2) chứ đâu phải một (1) lạng?!
Tôi biết trong cộng đồng gốc Việt tại Hoa Kỳ có rất nhiều người là chủ nhân của những bộ sưu tập tiền cổ hiếm qúi. Thí dụ như kỹ sư Nguyển Đức K. ở San Jose, người đa tài đa năng với một tập hợp những nén vàng nén bạc tiền vàng tiền bạc tiền đồng tiền điếu phong phú và quí hiếm, cùng bộ sưu tập tem Việt độc đáo. Ông cũng là người có khả năng gây trồng nhân giống mấy chục loại sen, và là người có giấy phép của chính quyền Mỹ cho nuôi một số loài chim tuyệt chủng để gây giống...
Mong những nhà sưu tập hiện đang thụ đắc những bộ cổ vật quí hiếm trong dòng sử Việt sẽ chia sẻ thêm không những về kho báu triều Nguyễn mà còn về những di sản khác của tổ tiên người Việt.
Ba nén bạc thời Tự Đức: Tự Đức niên tạo (mặt trước, NDC dịch, bộ sưu tập TAT)
Ba nén bạc thời Tự Đức: Tinh ngân nhất lượng (mặt sau, NDC dịch, bộ sưu tập TAT)
TRẦN ANH TUẤN
18.1.2018
