VĂN HÓA ONLINE – ĐIỂM NÓNG A – THỨ SÁU JAN 13, 2023
Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về: lykientrucvh@gmail.com
Từ kịch bản Trường Sa tới biến hóa vô lường ở biển Tây Philippines?
Bản đồ minh họa đường lưu thông hàng hải từ Bắc xuống Nam xuyên qua biển Tây Philippines, xuyên qua biển Hoàng Sa, biển Trường Sa băng ngang Biển Đông tới eo Malacca; Vị trí đảo Palawan tây-nam Philippines, đảo Cagayan phía bắc Philippines cách căn cứ Cao Hùng Đài Loan 200km, đảo Pag Asa (Thị Tứ) và rạn san hô Ba Đầu hình chữ V thuộc cụm Sinh Tồn cách đảo nhân tạo Vành Khăn 60 hải lý ở khu vực biển Trường Sa. VHO Map.
Lý Kiến Trúc
VĂN HÓA ONLINE
12/1/2023
Kịch bản Trường Sa
Ngày 14/3/1988, Hải quân Trung Quốc sau trận tàn sát 64 lính công binh Việt Nam, Trung Quốc chiếm đá Gạc Ma, một rạn san hô ở phía nam quần đảo Trường Sa; ngay trong đêm hôm đó, lực lượng công binh Việt Nam đã bí mật tỏa ra đi chiếm một số thực thể trọng yếu và “cắm cờ chủ quyền” trên đó.
Chiến dịch “cắm cờ chủ quyền” này phát xuất từ quyết định táo bạo của Tổng bí thư Lê Duẩn và Đại tướng Bộ trưởng Quốc phòng Lê Đức Anh.
Mặt trận Trường Sa thực tế đã nổi lên hai vùng “Xôi đậu Da beo” của Việt Nam và Trung Quốc xen kẽ lẫn nhau.
Ngày 13/10/2013, - Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đến Hà Nội từ ngày 13-15/10/2013, hội đàm với Thủ tướng CsVN Nguyễn Tấn Dũng tại trụ sở Chính phủ. Hai bên đưa ra Bản tuyên bố chung ghi nhận:
“Hai bên nhất trí thực hiện đầy đủ, hiệu quả "Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông" (DOC), tăng cường tin cậy, thúc đẩy hợp tác, cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông (South China Sea), theo tinh thần và nguyên tắc của "Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông" (DOC), trên cơ sở đồng thuận, nỗ lực hướng tới thông qua "Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông" (COC).”
Thủ tướng Lý Khắc Cường và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại trụ sở chính phủ VN ở Hà Nội ngày 13/10/2023 Ảnh: Đức Tám
Ngày 1/5/2014, giàn khoan khổng lồ HD-981 kéo vào vùng biển Lý Sơn-Quảng Ngãu, cách bờ biển 123 hải lý, tức nằm sâu trong lãnh hải đặc quyền Việt Nam.
Chính quyền Việt Nam thời bấy giờ dưới quyền Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã dấy lên phong trào biểu tình rầm rộ trong nước và hải ngoại chống giàn khoan HD-981 xâm phạm lãnh hải Việt Nam; thực ra, HD-981 là kế “nghi binh” thu hút dư luận quần chúng và quốc tế làm mờ đi đại chiến dịch 7 đảo nhân tạo.
(chú thích thêm: quyền lực Thủ tướng của ông Dũng lúc bấy giờ sáng chói làm lu mờ tất cả các ủy viên Bộ chính trị hàng đầu đảng CsVN).
Tháng 5/2014, Tập Cận Bình hạ lệnh mở đại chiến dịch thi công nạo vét, bồi đắp 7 rạn san hô ngầm ở trung tâm Trường Sa thành 7 đảo nhân tạo nổi lên mặt nước.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã “cứu” Trường Sa?
Ngày 27/8/2014, Tướng Lê Hồng Anh, Ủy viên bộ chính trị đảng CsVN, đặc phái viên của Tbt Nguyễn Phú Trọng đến Bắc Kinh ký một thỏa thuận với Lưu Vân Sơn, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Bí thư Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Bình luận về sự kiện này, Tân Hoa Xã nói Việt Nam và Trung Quốc “đạt được nhận thức chung nguyên tắc ba điểm về tiếp tục phát triển quan hệ Trung-Việt” qua chuyến thăm của ông Lê Hồng Anh.
Giới quan sát cho rằng, thỏa thuận Lê Hồng Anh-Lưu Vân Sơn đã “cứu” được quần đảo Trường Sa thoát khỏi bàn tay Trung Quốc. Nhận thức này có thể bắt nguồn từ bài học Hoàng Sa năm 1974. Mất Hoàng Sa nhưng phải giữ cho được Trường Sa.
Hai bên tuân thủ các nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao nhất hai Đảng, hai nước, nghiêm túc thực hiện:
1 - “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc,” sử dụng tốt cơ chế đàm phán cấp Chính phủ về
2 - Biên giới lãnh thổ Việt Nam-Trung Quốc; tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu dài mà hai bên đều có thể chấp nhận được, đồng thời tích cực nghiên cứu và bàn bạc các giải pháp mang tính quá độ không ảnh hưởng đến lập trường và chủ trương của mỗi bên, kể cả vấn đề hợp tác cùng phát triển;
3 - Kiểm soát tốt những bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp, mở rộng tranh chấp; duy trì đại cục quan hệ Việt-Trung và hòa bình, ổn định trên Biển Đông. (BBC 27/8/2014)
Ba điểm này được nêu vào sáng 27/8/2014. Danh từ Biển Việt Nam, Biển Trung Quốc được nhắc tới trong bản thỏa thuận.
Ngày 27/8/2014, Tbt Tập Cận Bình tiếp ông Lê Hồng Anh. Tại cuộc gặp, ông Lê Hồng Anh chuyển lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang mời Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sớm thăm Việt Nam.
Ngày 7/4/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Bắc Kinh thăm bốn ngày.
Trung Quốc đã đón tiếp long trọng phái đoàn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đánh dấu chuyển biến sau thời gian căng thẳng năm 2014.
Cuộc hội đàm ở Bắc Kinh hôm 8/4/2015 giữa Tbt Trọng và Chủ tịch Tập Cận Bình đã ký một loạt thỏa thuận “góp phần củng cố, tăng cường tin cậy chính trị, hữu nghị giữa hai nước”.
Ngày 05-06/11/2015, Tập Cận Bình đến thăm Việt Nam hai ngày, tại Hà Nội, ông Tập hội đàm với Thủ tướng CsVN Nguyễn Tấn Dũng, Tbt Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Sinh Hùng.
Chủ tịch Tập Cận Bình và phu nhân Bành Lệ Viện bước xuống từ Air China ở sân bay Nội Bài thăm Hà Nội ngày 05-06/11/2015. TTXVN
Thủ tướng CsVN Nguyễn Tấn Dũng ôm chầm lấy Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Hà Nội sau khi hội với Thủ tướng Lý Khắc Cường năm 2013 ở Hà Nội. Ông Dũng sau khi gặp ông Cường và ông Tập năm 2015, quyền lực của ông lên cao tột đỉnh, nhiều đồn đoán cho rằng chức Tổng bí thư đảng CsVN trong tầm tay ông Dũng.
Nếu chức tổng bí thư về tay ông Dũng, bộ ba Nam Kỳ Quốc gồm Trương Tấn Sang, Nguyễn Minh Triết, Nguyễn Tấn Dũng có khả năng làm thay đổi bàn cờ chính trị và diện mạo Việt Nam; ví dụ như chế độ Việt Nam sẽ theo thể chế liên bang, có 3 kỳ dưới quyền 3 thống đốc toàn quyền tự trị; nhưng cuối cùng cánh Nam Kỳ Quốc không vượt qua được cánh Bắc Kỳ Quốc; ông Dũng bị thành “đồng chí X”, một quân bài chiến lược khó lường. Giấc mộng tranh bá đồ vương chia ba thiên hạ của cánh Nam Kỳ Quốc tan theo mây khói.
Ngày 25/11/2015, Sau khi hội đàm với Tbt Tập Cận Bình ở Hà Nội, Thủ tướng Cs VN Nguyễn Tấn Dũng trả lời trong phiên chất vấn của Quốc Hội VN, ông báo cáo (hay tố cáo?) Việt Nam đã chiếm giữ 21 đảo, với 33 điểm đóng quân, nhiều nhất ở Trường Sa (tổng cộng 54 đơn vị), và (tố cáo?) Trung Quốc chiếm 7 bãi đá ngầm, Đài Loan chiếm 1 đảo nổi, Philipines chiếm 9 đảo, còn Brunei có đòi hỏi chủ quyền trên biển nhưng không có chiếm giữ đảo đá nào; (1) PHỤ LỤC A
Vào thời điểm năm 2915, báo cáo (hay tố cáo?) tình hình Hoàng Sa và Trường Sa của ông Dũng gây chú ý rất lớn. Các thông tin này thuộc loại quốc phòng tối mật, đặc biệt đối với Bắc Kinh, đại chiến dịch 7 đảo nhân tạo đang thi công cật lực mới có hơn 1 năm.
Báo cáo về 7 đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng (một biến cố vô tiền khoáng hậu ở Biển Đông), Thủ tướng CsVN Nguyễn Tấn Dũng đã xác nhận diện mạo hiện nay ở vùng biển chiến lược.
Hành lang Trường Sa là con đường lưu thông hàng hải huyết mạch của Hoa Kỳ và quốc tế, trị giá hàng năm lên tới 3,5 ngàn tỷ đôla; ông Dũng lên tiếng “cụ thể là chúng ta yêu cầu các bên giữ nguyên trạng”, trong số các thực thể nguyên thủy và tân lập ở Trường Sa, 7 đảo nhân tạo của Bắc Kinh là các căn cứ hỏa lực lớn “khống chế” an ninh con đường hàng hải.
TT Nguyễn Tấn Dũng phát biểu ở Quốc hội VN: "4 vấn đề về Biển Đông"
Thủ tướng CS VN Nguyễn Tấn Dũng báo cáo trước Quốc hội ngày 18/11/2015 và ngày 25/11/2015, về tình hình quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và bối cảnh Biển Đông, xác nhận sự hiện diện của 7 đảo nhân tạo ở Trường Sa do Trung Quốc xây dựng từ tháng 5/2014.
Mặt trận tranh chấp chủ quyền ở vùng biển Trường Sa đã hiện lên các vùng “Xôi đậu Da beo” của các nước ven biển có yêu sách chủ quyền, đều được thiết kế tiềm năng quân sự và binh sĩ trú phòng.
Hỏa lực mạnh nhất, diện tích lớn nhất, các cơ sở quân sự lớn như kho tàng, đường băng, hải cảng vẫn thuộc về 7 đảo nhân tạo. Nếu 7 đảo nhân tạo liên hợp chiến thuật với 54 đơn vị quân sự của Việt Nam, hai nước sẽ bao trùm toàn bộ không gian, mặt biển và lòng biển ở Trường Sa (rộng khoảng 200 ngàn km2).
Biến hóa vô lường ở biển Tây Philippines
Ngày 19/11/2022, Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn APEC ở Bangkok, Thái Lan.
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn APEC hôm 19/11/2022 ở Bangkok, Thái Lan. Reuters.
Phát biểu của Chủ tịch Tập Cận Bình tại Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương - APEC-Bangkok ngày 19/11/2022: “kỷ nguyên chèn ép, bắt nạt” sẽ chấm dứt. “Chung sống trong tình trạng hỗn loạn” ở Biển Đông sẽ được chuyển thành “chung sống trong hòa bình” mà không có sự xâm phạm nào đối với các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia khác, và khu vực này sẽ được quản lý bởi luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS. (Trương Minh Vũ/27/11/2022/RFA)
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại APEC-Bangkok ngày 19/11/2022. AP
Sáng 23/11/2022, (giờ Palawan): Năm ngày sau phát biểu của ông Tập, Air Force Two chở Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris đáp xuống sân bay Puerto Princesa đảo Palawan tây-nam Philippines. Trên boong tàu hải cảnh BRP Teresa Magbanua, Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris gởi một thông điệp gắn bó không thể lay chuyển với Philippines, bà đã “thổi bùng lên ngọn lửa ngoạn mục ở biển Tây Philippines.”
Phó Tổng thống Kamala Harris phát biểu trên boong tàu hải cảnh BRP Teresa Magbanua ngày 23/11/2022 ở cảng Puerto Princess thủ phủ đảo Palawan tậy-nam Philippines. Reuters.
Đêm 22/11/2022, trước khi bà Harris đến Palawan, một sự cố bất thường nổi lên ở vùng biển đảo Pag Asa (Thị Tứ) nằm trong Quần đảo Kalayaan mà Philippines coi là đô thị thứ 33.
Một tàu kéo của Cảnh sát biển Philippines ở đảo Thị Tứ đã tìm thấy mảnh vỡ nổi lềnh bềnh trên mặt biển và đang kéo nó về hòn đảo.
Nhưng ngay sau đó, Cảnh sát biển Trung Quốc đã dùng vũ lực thu gom.
Bắc Kinh còn đưa ra một tuyên bố gián tiếp cáo buộc chính quyền Palawan nói dối bằng cách tuyên bố rằng thủy thủ đoàn của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines đã tự nguyện từ bỏ “mảnh vỡ tên lửa” thu được sau một cuộc đàm phán “thân thiện” trên biển cả.
Có chắc chắn đó là “mảnh vỡ tên lửa” hay là mảnh vỡ từ vật thể nào khác hoặc nghi từ dưới đáy biển trồi lên?
Lý lịch mảnh vỡ chắc chắn được Tử Cấm Thành (Zǐjìnchéng) – Xi Jinping biết, Malacanang – Tổng thống Marcos Jr biết và Pentagon – Tổng thống Joe Biden và bà Harris biết.
Vài ngày sau, Chủ tịch Tập Cận Bình bày tỏ một cử chỉ ngoạn mục: Mời Tổng thống Philippines Marcos Jr đến thăm Bắc Kinh.
Ngày 03/1/2023, Trước khi bước lên chiến phản lực cơ Boeing cùng với phu nhân Maria Louise đến Bắc Kinh, Marcos tuyên bố với giới báo chí:
“Khi tôi rời Bắc Kinh, tôi sẽ mở ra một chương mới trong sự hợp tác chiến lược, toàn diện của chúng ta với Trung Quốc,” ông nói với các quan chức và nhà ngoại giao, bao gồm cả đại sứ Trung Quốc, trước khi lên máy bay từ một căn cứ không quân ở thủ đô; ông nói thêm: “Tôi mong chờ cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình khi chúng ta nỗ lực hướng tới việc chuyển quỹ đạo quan hệ của chúng ta lên một nấc thang cao hơn, hy vọng sẽ mang lại nhiều triển vọng và cơ hội phong phú cho hòa bình và phát triển cho người dân của cả hai nước chúng ta,”
Đề cập đến tranh chấp lãnh thổ của hai nước ở Biển Đông, ông cho biết ông mong muốn thảo luận các vấn đề chính trị và an ninh song phương và khu vực. “Các vấn đề giữa hai nước chúng ta là những vấn đề không thuộc về hai người bạn như Philippines và Trung Quốc”, “Chúng tôi sẽ tìm cách giải quyết những vấn đề đó vì lợi ích chung của hai nước chúng ta.” (tạm dịch từ Manila/AP 03/1/2023).
Không thuộc hai người bạn như Philippines và Trung Quốc có nghĩa là sẽ còn tùy thuộc vào các người bạn khác?
Ngày 04/1/2923, Trong một bài phát biểu qua video do văn phòng của ông Marcos công bố hôm thứ Tư 04/1/2023, Marcos cho biết các bên đã thảo luận “những gì chúng ta có thể làm để tiến lên phía trước, để tránh những sai lầm có thể xảy ra, những hiểu lầm có thể gây ra vấn đề lớn hơn những gì chúng ta đã có.” Marcos cho biết ông đưa ra trường hợp của ngư dân Philippines, những người đã bị hải quân và lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc từ chối tiếp cận các khu vực hoạt động truyền thống của họ. “Chủ tịch (Xi) đã hứa rằng chúng tôi (Xi và Marcos) sẽ tìm ra một thỏa hiệp và tìm ra một giải pháp có lợi để ngư dân của chúng tôi có thể đánh bắt cá trở lại trong ngư trường tự nhiên của họ.” (tạm dịch từ Beijing/AP 04/1/2023)
Những tuyên bố của ông Marcos tỏ ra ưu tư về cuộc sống của ngư dân thật ra là lời “chào hàng” bóng bẩy cho cuộc bàn thảo với họ Tập về các giải pháp tìm cách “đả thông” sự tranh chấp biển-đảo và tài nguyên giữa Manila và Bắc Kinh bấy lâu nay và có thể không bỏ qua việc mưu tìm các biện pháp giải quyết ổn thỏa cuộc cạnh tranh gay gắt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ở vùng biển rộng 3,5 triệu kms; do đó, không có gì ngạc nhiên khi Marcos từng nói gạt Phán quyết 12/7/2016 của La Haye sang một bên và nay … “rùng mình” khi nhìn thấy mảnh vỡ.
Ngày 12/1/2017, Tbt Nguyễn Phú Trọng đến Bắc Kinh, ký kết 15 văn kiện hợp tác, trong đó có thỏa thuận về “Nguyên tắc ba điểm” ở biển Biển Đông/South China Sea.
Ngày 12/1/2017, Tiệc trà lần thứ nhất ở Bắc Kinh. Chủ tịch Tập Cận Bình mở Tiệc trà mừng Nguyễn Phú Trọng tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh, trong dịp ông Trọng đến Trung Quốc ký kết 15 văn kiện hợp tác trong chuyến đi Bắc Kinh; Nguyên tắc ba điểm” ở biển South China Sea/Biển Đông trong hiệp ước Bắc Kinh-Hà Nội đánh dấu Biển Việt Nam – Biển Trung Quốc. Giới quan sát cho rằng Nguyên tắc ba điểm 2017 Việt -Trung gần như gạt ảnh hưởng Mỹ ra khỏi Trường Sa, vùng biển “mắt xích” nối dài chiến lược Indo-Pacific.
Ngày 08/11/2017, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Đệ nhất phu nhân Melania Trump đến thăm Bắc Kinh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và phu nhân Bành Lệ Viện đã cùng vợ chồng ông Trump đến thăm Tử Cấm Thành, biểu tượng lịch sử hàng ngàn năm thời hoàng kim các triều đại Trung Nam Hải.
Tổng Thống Donald Trump cùng Đệ Nhất Phu Nhân Melania Trump (trái) và Chủ Tịch Tập Cận Bình cùng Đệ nhất Phu nhân Bành Lệ Viện trước Tử Cấm Thành (Zǐjìnchéng) ở Bắc Kinh. Nguồn: Jim Watson/AFP/Getty Images. Tổng thống Trump và phu nhân còn được mời đến thăm Vạn Lý Trường Thành, kiệt tác bất hủ của Trung Quốc.
Ngày 10/11/2017, lúc 12p5', Air Force One chở Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hạ cánh xuống sân bay Đà Nẵng. Ngày 11/11/2017 Hội nghị Thượng đỉnh APEC long trọng tổ chức tại Đà Nẵng, Việt Nam. Tại đây, Tổng thống Donald Trup công bố Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở (Indo-Pacific). Sau khi dự xong APEC, Tổng thống Trump đã bay ra Hà Nội hội đàm với ông Nguyễn Xuân Phúc, ông Nguyễn Phú Trọng vào ngày 12/11/2017, trước khi bay qua Manila Philippines.
Ngày 13/11/2017, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Hà Nội gặp Tbt Nguyễn Phú Trọng.
Ngày 13/11/2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mở Tiệc trà mừng Tập Cận Bình tại nhà sàn cố Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Hà Nội. Ảnh: TTXVN
Ngày 31/11/2022, Tbt Nguyễn Phú Trọng lại đến Bắc Kinh từ ngày 30/10 đến ngày 01/11/2022 gặp Tập Cận Bình. Trong dịp này, hai bên đã ra bản Tuyên bố chung. Xem nguyên văn bản Tuyên bố chung trên Văn Hóa Online (nhấn mạnh điểm số 9).
https://www.nhatbaovanhoa.com/a11492/bac-kinh-31-10-2022-tuyen-bo-chung-viet-nam-trung-quoc
Ngày 31/10/2022, Tiệc trà lần hai ở Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh. Chủ tịch Tập Cận Bình mở tiệc trà mừng Tbt Nguyễn Phú Trọng đến Bắc Kinh ký kết bản Tuyên bố chung VN-TQ 2022.
https://www.nhatbaovanhoa.com/a11492/bac-kinh-31-10-2022-tuyen-bo-chung-viet-nam-trung-quoc
Ngày 04/1/2023, Tổng thống Philippines Marcos Jr đến Bắc Kinh hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình theo lời mời của Chủ tịch Tập.
Trong ba ngày ở Bắc Kinh, ông Marcos Jr và bộ tham mưu của ông chắc chắn không phí phạm thì giờ trong các buổi nghị hội với Chủ tịch Tập Cận Bình và các quan chức hàng đầu của Trung Quốc về chính trị, quân sự, kinh tế, ngoại giao.
Các tin tức kết quả về cuộc hội đàm giữa ông Tập-Marcos riêng về tình hình biển Tây Philippine gần như kín như bưng.
Sau khi Marcos về lại Manila, người ta tự hỏi, Manila có rơi vào vòng tay Bắc Kinh vì quyền lợi quốc gia của họ hay không, và, những mật đàm ở Bắc Kinh có đến tai Washington không. Hiện nay, Philippines đang là trung tâm an ninh của Hoa Kỳ ở mặt trận phía Bắc South China Sea liên quan an ninh mật hiết với mặt trận phía Nam Đài Loan.
Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris thân hành đến đảo Palawan ngày 23/11/2023 chứng tỏ vị trí biển Tây Philippines rất quan trọng đối với Hoa Kỳ.
Đảo lớn Luzon, và đảo Cagayan là nơi có căn cứ quân sự của Mỹ cách Cao Hùng-Đài Loan 200km.
Tổng thống Marcos Jr và Chủ tịch tập Cận Bình nghiêm chỉnh chào Quốc ca hai nước tại Bắc Kinh hôm 04/1/2023. Theo BEIJING/MANILA (Reuters), Trung Quốc sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán về dầu khí và quản lý các vấn đề hàng hải một cách “thân thiện” với Philippines, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết hôm thứ Tư 04/1/2023, theo truyền hình nhà nước Trung Quốc. Ông Tập có cuộc hội đàm với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr, đang có chuyến thăm ba ngày ở Bắc Kinh. Các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển South China Sea, nơi giàu dầu mỏ, khí đốt và cá, là nơi mang lại khoảng 3 nghìn tỷ đô la thương mại hàng hải qua lại hàng năm, vùng biển từng là nguyên nhân gây căng thẳng giữa Bắc Kinh và một số nước Đông Nam Á, bao gồm cả Philippines. Photo AP.
Ngày 12/1/2023, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đến thủ đô Hoa Thịnh Đốn hội đàmvới Tổng thống Joe Biden.
Thứ Năm, 12/1/2023, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida bước xuống bậc thang chuyên cơ khi ông đến Căn cứ Không quân Andrews. (Nguồn AP / Alex Brandon)
Trong cuộc hội đàm với Tổng thống Joe Biden tại tòa Bạch Ốc, hãng AP đưa tin, “Các cuộc đàm phán với Tổng thống Biden “sẽ là một cơ hội quý giá để khẳng định sự hợp tác chặt chẽ của chúng tôi trong việc tăng cường hơn nữa liên minh Nhật-Mỹ và nỗ lực của chúng tôi cùng nhau hướng tới đạt được một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở.” Thủ tướng Kishida nói với các phóng viên ngay trước khi rời Nhật Bản để đến 5 quốc gia Âu châu. (AP Jan 12, 2023)
Những năm trước đây, liên Hải quân Nhật-Mỹ từng tổ chức các cuộc “hành quân tập trận” ở vùng Biển Tây Philippines.
Philippines là một quốc đảo nằm trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở (Indo-Pacific), đồng thời là nút chặn hai đường biển lưu thông từ Bắc xuống Nam, một từ eo bể Đài Loan băng qua biển Hoàng Sa và hai từ phía biển Đông Đài Loan băng qua eo bể Ba Sĩ (Cao Hùng-Luzon) chảy xuống biển South China Sea băng qua khu vực biển Trường Sa đi tới Malacca.
Hải quân Nhật Bản và Hải quân Mỹ từng “hành quân tập trận” ở vùng biển Tây Philippines nhiều lần. Ngày 25/2/2015, Đô đốc Nhật Takei từng tới thăm một doanh trại quân đội trên đảo Palawan ở miền Tây Nam Philippines. Ngày 13/6/2022, Hạm đội đổ bộ tác chiến của Hàng không Mẫu hạm Hoa Kỳ USS Carl Vinson và USS Abraham Lincoln cùng với Mẫu hạm Trực thăng Nhật Bản Izumo “hành quân tập trận” ở biển Tây Philippines. Ảnh chụp từ màn hình TV Nhật.
Kịch bản Trường Sa đổ máu năm 1988 ở đá Gạc Ma có lập lại ở biển Tây Philippines hay không?
Từ năm 2014 cho đến nay, chưa thấy có động tác vũ lực “đổ máu” nào từ Trung Quốc trong việc chiếm cứ thực thể địa lý của Philippines. Nhưng ngược lại, Trung Quốc đã kiện toàn mạng lưới hỏa lực và an ninh bao trùm biển và quần đảo Trường Sa trong đó bao gồm cả các vùng “Xôi đậu Da beo” của Việt Nam lẫn Philippines.
Gần đây các nguồn tin của CSIS phổ biến cho thấy Việt Nam, quốc gia chiếm giữ nhiều đảo đá nhất ở Trường Sa đã gia công bồi đắp cải tạo thêm diện tích ở các đảo có vị trí chiến lược quan trọng như đảo Phan Vinh, Nam Yết, Sơn Ca, Đá Lớn, Tiên Nữ. (2) PHỤ LỤC B
Động thái này xác lập chủ quyền Việt Nam và củng cố an ninh các vùng “Xôi đâu Da beo” của Việt Nam ở Trường Sa. Mặc dù có nhiều thực thể của Việt Nam chống lấn yêu sách với các thực thể của Philippines, giao hảo giữa hai nước tỏ ra khá yên tĩnh cho đến ngày hôm nay.
Chuyến đi Bắc Kinh của Tổng thống Philippines Marcos diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc chưa từng sử dụng võ lực để đánh chiếm một hòn đảo, đá nào của Philippines.
Tuy nhiên, sự kiện hàng trăm tàu cá dân quân của Trung Quốc kết bè bám trụ dài ngày ở vùng biển rạn san hô đá Ba Đầu không thể không tính tới trong chiến lược bành trướng của Bắc Kinh. Philippines và Hoa Kỳ lên tiếng phản đối rất mạnh trong vụ đá Ba Đầu nhưng cuối cùng mọi việc “êm xuôi”.
Đá Ba Đầu dù nằm trong phạm vi cụm Sinh Tồn nhưng vị trí của nó gần như “thả nổi”. Bắc Kinh sẽ tận dụng “kẽ hở chủ quyền” của đá Ba Đầu “lơ lửng” để ra tay chiếm lĩnh vùng biển – đá này.
Giới quan sát cho rằng họ Tập sẽ sử dụng những chiêu thức tinh vi hơn, “mềm” hơn qua quân bài Philippines trong cuộc cạnh tranh ráo riết với Hoa Kỳ ở biển South China Sea.
Có thể chăng, đá Ba Đầu sẽ là đảo nhân tạo đầu tiên của Trung Quốc ở vùng biển giáp ranh vùng EEZ biển Tây Philippines.
Ảnh trên: Hơn 200 tàu cá dân quân Trung Quốc bám trụ ở vũng biển bên trong đá Ba Đầu ngày 03/11/2021; (ảnh dưới) vị trí đá Ba Đầu lý tưởng nối liền đảo nhân tạo Vành Khăn, bãi Cỏ Mây và bãi Cỏ Rong. Ba Đầu cách đảo Palawan 413km, Vành Khăn cách Palawan 316km. Thị Tứ cách Palawan 505km. EEZ của Palawan: 200 hải lý = 370km. Bản đồ minh họa của VHO.
Một cuộc trao đổi gọi là “công bằng” vì lợi ích của Philippines và Trung Quốc đã diễn ra ở Bắc Kinh, cuộc hội đàm của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Joe Biden ở Hoa Thịnh Đốn sẽ “biến hóa” như thế nào ở vùng biển Tây Philippines nói riêng và vùng biển “mắt xích khó nhai” South China Sea – sẽ ra sao?
Xin chờ.
Khai thác dầu khí
Cập nhật ngày 14/1/2023, Theo nhà báo Franco Jose C. Barona viết trên tờ Manila Times ngày 11/1/2023, “Tòa án tối cao Philppines trong cuộc bỏ phiếu đa số đã ra phán quyến Thỏa thuận Khảo sát Địa chấn Biển chung (JMSU) giữa Công ty Dầu khí Quốc gia Philippines, Tập đoàn Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia Trung Quốc và Tổng công ty Dầu khí Việt Nam là 'vô giá trị' và 'vi hiến'.
Tòa Tối cao phán quyết thỏa thuận JSMU 2005 là vi hiến khi cho phép các tập đoàn nước ngoài tham gia vào việc thăm dò tài nguyên thiên nhiên của đất nước mà không tuân thủ các biện pháp bảo vệ được quy định trong Mục 2, Điều XII của Hiến pháp năm 1987.”
Phán quyết của Tòa Tối cao Philippines ngày 10/1/2023 ra đời sau chuyến đi của Tổng thống Marcos Jr đến Bắc Kinh đàm phán với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 04/1/2023.
Nếu vùng khảo sát thăm dò sắp tới do hai nước Trung-Phi phát hiện trong vùng lãnh hải của Philippines (200 hải lý/UNCLOS) thì không có chuyện gì đáng bàn cãi.
Nhưng nếu nó nằm trong vùng tranh chấp giữa ba nước Việt-Trung-Phi ví dụ như ở bãi Macclesfield Bank thì: - Phán quyết của Tòa Tối cao Philippines 12/1/2023 sẽ “xóa bỏ” Thỏa thuận 2005, mở đường cho Thỏa thuận Marcos-Tập 2023.
Việt Nam sẽ phản ứng ra sao trước liên minh dầu khí Manila – Bắc Kinh?
(Xem thêm ở mục BIỂN ĐÔNG)
Lý Kiến Trúc
California 14/1/20223
XEM THÊM:
Các bài Phỏng vấn của báo Văn Hóa về Biển Đông
(1) PHỤ LỤC A
Philippines chiếm 9 thực thể: Đảo Song Tử Đông, Đảo Thị Tứ, Đảo Bến Lạ, Đảo Loại Ta, Đảo Loại Ta Tây, Đá Công Đo, Đảo Bình Nguyên, Đảo Vĩnh Viễn, Bãi Cỏ Mây; Malaixia chiếm 5 thực thể: (Đá Én Ca, Đá Hoa Lau, Đá Kỳ Vân, Đá Suối Cát, Đá Kiêu Ngựa, và 1 bãi Thám Hiểm (gồm Đá Gia Hội, Đá Gia Phú, Đá Sâu); Đài Loan chiếm 1 đảo Ba Bình bây giờ họ gọi là Taiping Island và bãi Bàn Than. Indonesia chiếm cứ quần đảo Natuna phía cực nam Trường Sa từ lâu.
(2) PHỤ LỤC B
Jan-2023 - Việt Nam bồi đắp cải tạo đảo Phan Vinh, Nam Yết, Sơn Ca, Đá Lớn
Đảo Phan Vinh:
Đảo Nam Yết:
Đảo Sơn Ca:
Vị trí đảo Sơn Ca:
Đảo Đá Lớn:
