26/12/2004: Sóng thần tàn phá bờ biển Ấn Độ Dương

VĂN HÓA ONLINE - THẾ GIỚI HÔM NAY - THỨ SÁU 28 DEC 2018

Sóng thần, tranh cổ của họa sĩ Nhật Bản.Ảnh minh họa

26/12/2004: Sóng thần tàn phá bờ biển Ấn Độ Dương

Posted on 26/12/2018 by HongLoan

Nguồn: Tsunami devastates Indian Ocean coast, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 2004, một trận động đất mạnh ngoài khơi bờ biển Sumatra, Indonesia đã dẫn đến một cơn sóng thần khiến nhiều người tử vong, đồng thời tàn phá bờ biển Ấn Độ Dương. Đây là trận động đất mạnh thứ hai từng được ghi nhận và ước tính 230.000 người chết đã khiến thảm họa này trở thành một trong 10 thảm họa tồi tệ nhất mọi thời đại.

Vào 7 giờ 58 phút sáng, một trận động đất khủng khiếp đã xảy ra ở bên dưới Ấn Độ Dương,  cách Sumatra 160 dặm về phía tây. Không chỉ được ghi nhận với cường độ 9,3 độ (chỉ có trận động đất ở Chile vào năm 1960 được đo với cường độ cao hơn ở mức 9.5 độ, mặc dù có thể đã có những cơn địa chấn mạnh hơn trước khi thiết bị đo địa chấn được phát minh ra) và kéo dài gần 10 phút, trận động đất đã nâng toàn bộ 750 dặm bề mặt đường đứt gãy nằm dưới đáy biên lên tới độ cao 40 feet (12,2m).

Sự chuyển động của bề mặt trái đất – có bằng chứng rằng những tảng đá khổng lồ nặng hàng nghìn tấn bị đẩy đi vài dặm dọc đáy đại dương – đã gây ra một sự dịch chuyển khổng lồ của nước biển. Người ta ước tính rằng cơn sóng thần tạo ra mức năng lượng lớn gấp hai lần tổng năng lượng của tất cả các quả bom được sử dụng trong Thế chiến II.

Trong vòng 15 phút, sóng thần đã tấn công bờ biển Sumatra. Ở mạn cực bắc của hòn đảo là một khu vực đông dân cư được gọi là Aceh. Ở đó, những con sóng cao tới 80 feet (24,4m) đã đổ vào những dải bờ biển rộng lớn và lên tới 100 feet (30,5m) ở một số nơi khác. Toàn bộ cộng đồng dân cư bị nước cuốn trôi chỉ trong vài phút. Số người chết ở Indonesia được ước tính vào khoảng 130.000 đến 160.000 người, và 500.000 người trở thành vô gia cư. Khoảng một phần ba nạn nhân là trẻ em.

Những con sóng khổng lồ đã không tác động tới bờ biển phía bắc Indonesia và hướng đến Thái Lan, nơi 5.000 đến 8.000 người đã tử vong. Sóng thần cũng di chuyển về phía đông qua Ấn Độ Dương. Tại Sri Lanka, sóng thần đã cập bờ khoảng 90 phút sau trận động đất. Mặc dù những con sóng không cao như ở Aceh, chúng vẫn mang đến thảm họa. Khoảng 35.000 người tử vong và 500.000 người khác trở thành vô gia cư. Ngoài ra, khoảng 15.000 người đã chết ở Ấn Độ. Những con sóng tử thần thậm chí còn di chuyển 5.000 dặm tới Nam Phi, nơi hai người thiệt mạng.

Tổng cộng, khoảng 190.000 người được xác nhận đã chết, và 40.000 đến 45.000 người mất tích và được cho là đã chết. Mặc dù hàng tỷ đô la viện trợ nhân đạo đã được chi viện cho khu vực bị ảnh hưởng sau thảm họa – ước tính khoảng 7 tỷ đô la trong vòng 18 tháng đầu tiên – một số khu vực vẫn đang bị tàn phá nặng nề.