VĂN HÓA ONLINE - THẾ GIỚI HÔM NAY - THỨ SÁU 30 NOV 2018
Vụ Ukraine-Nga: Trump 'có thể hủy gặp Putin tại G20'
Bản quyền hình ảnh AFP Image caption Một số thủy thủ Ukraine bị bắt đã ra tòa ở Crimea
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông có thể hủy bỏ cuộc hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin sau vụ Nga bắt tàu Ukraine.
Ông Trump nói với tờ Washington Post rằng ông đang chờ "báo cáo đầy đủ" về vụ này.
Hai nhà lãnh đạo dự kiến gặp nhau bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Buenos Aires vào cuối tuần này.
Trong khi đó, Mỹ kêu gọi các quốc gia châu Âu cần làm nhiều hơn để trợ giúp Ukraine.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert, nói Washington muốn thấy việc trừng phạt nghiêm khắc hơn đối với Nga.
Donald Trump nói gì?
Ông nói với tờ Washington Post rằng báo cáo từ đội an ninh quốc gia sẽ "mang tính quyết định".
"Có lẽ tôi sẽ không họp [với ông Putin]. Tôi không thích sự hung hăng như thế", ông nói.
Hai vị lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận về an ninh, kiểm soát vũ khí và các vấn đề ở Ukraine và Trung Đông khi G20 diễn ra vào hôm 30/11 và 1/12, cố vấn an ninh quốc gia John Bolton cho hay.
Bản quyền hình ảnh Reuters Image caption Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đề xuất ban hành thiết quân luật tại nghị viện
Hôm 26/11, Ukraine ban hành thiết quân luật trong 30 ngày ở những vùng đất dễ bị Nga tấn công nhất sau khi Tổng thống Petro Poroshenko cảnh báo nguy cơ "cực kỳ nghiêm trọng" của cuộc xâm lược.
Poroshenko nói rằng thiết quân luật là cần thiết để tăng cường năng lực phòng thủ của Ukraine sau khi Nga bắt giữ ba tàu hải quân Ukraina cùng thủy thủ đoàn vào cuối tuần trước.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông không thích những gì đã xảy ra giữa Nga và Ukraine và đang làm việc với các nhà lãnh đạo châu Âu về vụ này.
Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo gọi vụ Nga bắt các tàu Ucraina là "một sự leo thang nguy hiểm và vi phạm luật pháp quốc tế" và kêu gọi hai nước kiềm chế.
"Hoa Kỳ lên án hành động gây hấn của Nga. Chúng tôi kêu gọi Nga trả các tàu và thủy thủ đoàn cho Ukraine, tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine," thông cáo của Pompeo viết.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông Pompeo điện đàm với ông Poroshenko và nhắc lại sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ đối với chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine khi đối mặt với "sự hung hãn" của Nga.
Quốc hội Ucraina thông qua việc ban hành thiết quân luật sau khi Poroshenko trấn an một số nhà lập pháp hoài nghi rằng động thái này không nhằm hạn chế quyền tự do dân sự hoặc trì hoãn các cuộc bầu cử dự kiến tổ chức trong năm tới.
Động thái được đưa ra vào cuối ngày khi Ukraine và Nga cùng đưa cáo buộc lẫn nhau về vụ bắt tàu hải quân, trong bối cảnh các đồng minh của Kiev cân nhắc việc lên án hành động của Moscow.
Bản quyền hình ảnh Reuters Image caption Các tàu Ukraine bị Nga bắt đưa đến cảng Kerch
Thiết quân luật có hiệu lực từ 9 giờ sáng ngày 28/11, giờ Kiev.
Vụ bắt tàu đã làm bùng lên cơn giận dữ trên đường phố đêm qua.
Người biểu tình tụ tập bên ngoài Đại sứ quán Nga tại thủ đô Kiev; một xe hơi của cơ quan ngoại giao này bị đốt cháy.
Vụ bắt tàu xảy ra ở vùng biển ngoài khơi Bán đảo Crimea, đánh dấu sự leo thang căng thẳng nghiêm trọng giữa hai quốc gia.
Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc sẽ có cuộc họp khẩn cấp để thảo luận tình hình.
Nga và Ukraine đang quy trách nhiệm cho nhau về những gì xảy ra, trong đó hai tàu chiến và một tàu dẫn đường bị bắt và một số thành viên thủy thủ đoàn của Ukraine bị thương.
Căng thẳng giữa hai bên ngày càng trở nên gay gắt quanh quyền tiếp cận Hắc Hải và Biển Azov, ngoài khơi bán đảo Crime.
Crimea bị Moscow sáp nhập từ Ukraine vào Nga hồi 2014.
Các lực lượng Ukraine từ lâu nay đã giao tranh với phe ly khai được Nga hậu thuẫn ở miền đông Ukraine, nhưng đây là lần đầu tiên quân đội hai nước công khai xung đột trong những năm gần đây.
Vụ việc bắt đầu khi Nga cáo buộc các tàu Ukraine tiến vào vùng lãnh hải của Nga một cách bất hợp pháp.
Sáng Chủ Nhật, hai chiến thuyền của Ukraine là Berdyansk và Nikopol cùng tàu lai dắt Yani Kapu tìm cách đi từ cảng Odessa ở Biển Đen tới Biển Azov, là vùng biển nằm giữa hai quốc gia.
Ukraine nói Nga đã tìm cách chặn tàu chiến và đâm vào tàu lai dắt.
Các tàu của Ukraine vẫn tiếp tục di chuyển tới Eo biển Kerch, là lối duy nhất dẫn vào Biển Azov, nhưng bị một tàu chở dầu nằm dưới cầu Kerch chặn đường.
Nga xây cây cầu này hồi đầu năm nay nhằm nối liền phần đất Nga với Crimea, bất chấp sự phản đối từ Ukraine.
Hôm Chủ Nhật, Nga cũng điều hai chiến đấu cơ và hai trực thăng tới khu vực.
Moscow cáo buộc tàu Ukraine đi vào bất hợp pháp vùng lãnh hải của Nga và nói việc giao thông đi lại ở nơi nay hiện tạm bị ngưng vì các lý do an ninh.
Hải quân Ukraine sau đó nói các tàu của họ đã bị đâm vào, hỏng không hoạt động được trong lúc đang tìm cách rời khỏi khu vực.
Kiev nói có 23 người Ukraine trên khoang và sáu thành viên thủy thủ đoàn bị thương.
Cơ quan an ninh Nga FSB sau đó xác nhận một trong các tàu tuần tra của Nga đã dùng vũ lực bắt giữ ba tàu Ukraine, nhưng nói chỉ có ba thủy thủ bị thương.
Nga cáo buộc Ukraine phạm luật khi cho tàu tới khu vực trong một "hành động khiêu khích có kế hoạch".
Tuy nhiên, Ukaine nói họ đã thông báo trước cho Nga về kế hoạch di chuyển tàu ở vùng biển này tới Mariupol, và nói việc bắt tàu là "thêm một hành động hung hăng có vũ trang nữa" của Nga.
Bản quyền hình ảnh Photoshot Image caption Một tàu chở dầu nằm dưới cầu Kerch, án ngữ lối đi dẫn vào biển Azov
Vụ bắt tàu khiến Ukraine tức giận.
Vào cuối ngày Chủ Nhật, khoảng 150 người đã tụ tập bên ngoài Tòa Đại sứ Nga tại Kiev, ít nhất một xe hơi của Tòa Đại sứ bị đốt.
Bản quyền hình ảnh Reuters Image caption Khoảng 150 người biểu tình tụ tập bên ngoài Đại sứ quán Nga tại Kiev trong đêm Chủ Nhật
Bản quyền hình ảnh AFP Image caption Phe hữu ở Ukraine đòi thiết quân luật
Thiết quân luật gồm những gì?
Trong cuộc họp của Ủy ban An ninh Quốc gia và Hội đồng Quốc phòng Ukraine, Tổng thống Petro Poroshenko gọi hành động của Nga là "vô cớ và điên rồ".
Ông nói trong thứ Hai ông sẽ yêu cầu Quốc hội áp lệnh thiết quân luật, nhưng nhấn mạnh rằng điều đó không có nghĩa là "tuyên chiến".
"Ukraine không có kế hoạch đánh bất kỳ ai," ông nói.
Việc áp lệnh thiết quân luật sẽ khiến chính phủ có quyền hạn chế các cuộc biểu tình công cộng, điều tiết truyền thông, tạm ngưng các kỳ bầu cử, và buộc công dân phải tiến hành các nhiệm vụ "cần thiết cho xã hội" như làm việc tại một cơ sở quốc phòng nào đó, truyền thông địa phương nói.
Bộ Quốc phòng Ukraine tuyên bố đã ra sắc lệnh đặt quân đội vào tình trạng sẵn sàng chiến đấu toàn bộ.
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Hải quân Nga chặn tàu Ukraine sau khi cáo buộc các tàu này tiến vào vùng lãnh hải của Nga bất hợp pháp
Nếu thông qua, thiết quân luật cũng sẽ áp đặt lệnh giới nghiêm ở một số vùng vào buổi tối.
Nato và EU đều đã ra thông cáo kêu gọi Nga cho phép Ukraine tiếp cận eo biển Kerch./(BBC 29/11/18)
