VĂN HÓA ONLINE – THẾ GIỚI HÔM NAY – THỨ BẨY MAR 25, 2023
Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về Email: lykientrucvh@gmail.com
LÒ LỬA TRUNG ĐÔNG BÙNG NỔ
Vệ binh Iran nã tên lửa vào căn cứ Mỹ ở Syria, TT Biden trả đũa mạnh nhưng không tìm kiếm xung đột với Iran
Bản dịch từ BASSEM MROUE, Associated Press/Mar 25, 2023 / 11:22 AM MDT
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trong cuộc họp với Thủ tướng Canada Justin Trudeau ở Ottawa, Canada ngày 24/3/2023. REUTERS
BEIRUT (AP) - Các chiến binh do Iran hậu thuẫn đã được đặt trong tình trạng báo động ở miền đông Syria hôm thứ Bảy, một ngày sau khi lực lượng Hoa Kỳ tiến hành các cuộc không kích trả đũa vào các địa điểm ở quốc gia bị chiến tranh tàn phá này, các nhà hoạt động đối lập cho biết.
Các cuộc không kích diễn ra sau khi một máy bay không người lái nghi do Iran sản xuất giết chết một nhà thầu Mỹ và làm bị thương 6 người Mỹ khác hôm thứ Năm.
Tình hình đã ổn định sau một ngày tên lửa được bắn vào các căn cứ có quân đội Hoa Kỳ ở miền đông Syria. Các tên lửa được bắn ra sau cuộc không kích của Hoa Kỳ vào ba khu vực khác nhau ở tỉnh Deir el-Zour, miền đông Syria, giáp biên giới với Iraq, các nhà hoạt động đối lập cho biết.
Mặc dù đây không phải là lần đầu tiên Hoa Kỳ và Iran thực hiện các cuộc tấn công nhau ở Syria, nhưng cuộc tấn công và phản ứng của Hoa Kỳ có nguy cơ làm đảo lộn những nỗ lực gần đây nhằm giảm căng thẳng trên khắp Trung Đông rộng lớn hơn, nơi các cường quốc đối địch đã có những bước tiến tới hòa dịu trong những ngày gần đây sau nhiều năm hỗn loạn.
Rami Abdurrahman, người đứng đầu Đài quan sát nhân quyền Syria, một cơ quan giám sát chiến tranh đối lập, cho biết: “Sự yên tĩnh tiếp tục khi các dân quân được Iran hậu thuẫn đang cảnh giác vì lo ngại về các cuộc không kích mới có thể xảy ra.
Tổng thống Joe Biden cho biết hôm thứ Sáu 24/3 rằng Hoa Kỳ sẽ đáp trả “mạnh mẽ” để bảo vệ nhân viên của mình sau khi lực lượng Hoa Kỳ trả đũa bằng các cuộc không kích vào các địa điểm ở Syria do các nhóm liên kết với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran sử dụng.
Các cuộc tấn công diễn ra sau cuộc tấn công hôm thứ Năm bởi một máy bay không người lái nghi là do Iran sản xuất đã giết chết một nhà thầu Hoa Kỳ và làm bị thương năm quân nhân Hoa Kỳ và một nhà thầu Hoa Kỳ.
Phát ngôn nhân U.S. Air Force Brig, Tướng Patrick Ryder phát biểu trong cuộc họp báo tại Ngũ giác Đài, Thứ Sáu, ngày 24 tháng 3 năm 2023, tại Washington. (Ảnh AP/Alex Brandon)
“Hoa Kỳ không, không tìm kiếm xung đột với Iran,” Biden nói tại Ottawa, Canada, nơi ông đang có chuyến thăm cấp nhà nước. Tuy nhiên, ông nói rằng Iran và các lực lượng ủy nhiệm của họ nên chuẩn bị cho việc Hoa Kỳ “hành động mạnh mẽ để bảo vệ người dân của chúng tôi. Đó chính xác là những gì đã xảy ra đêm qua.”
Các nhà hoạt động cho biết vụ đánh bom của Mỹ đã giết chết ít nhất bốn người. Tại Iran, các phương tiện truyền thông trong nước dẫn lời người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao của quốc gia này, Keivan Khosravi, nói rằng Tehran sẽ ngay lập tức đáp trả bất kỳ cuộc tấn công nào của Mỹ vào các căn cứ của Iran ở Syria. Ông Khosravi cho biết: “Bất kỳ thái độ viện cớ nào để tấn công vào các căn cứ được thiết lập theo yêu cầu của chính phủ Syria sẽ ngay lập tức phải đối mặt với câu trả lời”. Khosravi bác bỏ cáo buộc của Hoa Kỳ rằng Iran đứng đằng sau các cuộc tấn công vào các căn cứ của Mỹ ở Syria, cho thấy đây là các cuộc tấn công chống lại “sự chiếm đóng bất hợp pháp một phần của Syria”.
Một tuyên bố được đưa ra vào cuối ngày thứ Sáu 24/3/2023 bởi Trung tâm tư vấn Iran tại Syria đã cảnh báo Hoa Kỳ không nên thực hiện thêm các cuộc tấn công ở Syria. Nếu không, “chúng tôi sẽ phải trả đũa.” Họ cảnh báo rằng "nó sẽ không phải là một cuộc trả thù đơn giản."
Đại diện cho Tehran ở Syria, cho biết các cuộc không kích của Mỹ nhắm vào những nơi được sử dụng để lưu trữ các sản phẩm thực phẩm và các trung tâm dịch vụ khác ở Deir el-Zour. Tuyên bố cho biết cuộc đình công đã giết chết bảy người và làm bị thương bảy người khác mà không cho biết quốc tịch của những người thiệt mạng.
Một quan chức của nhóm do Iran hậu thuẫn ở Iraq cho biết các cuộc tấn công đã giết chết 7 người Iran. Đài quan sát đã nâng số người chết trong các cuộc tấn công của Hoa Kỳ lên 19 người, nói rằng họ đã thiệt mạng ở ba địa điểm, bao gồm một kho vũ khí ở khu phố Harabesh ở thành phố Deir el-Zour và hai đồn quân sự gần thị trấn Mayadeen và Boukamal.
Các nhóm dân quân do Iran hậu thuẫn và lực lượng Syria kiểm soát khu vực này, nơi cũng đã chứng kiến các cuộc không kích bị nghi ngờ là của Israel trong những tháng gần đây được cho là nhắm vào các tuyến đường tiếp tế của Iran.
Theo các quan chức Hoa Kỳ, hai cuộc tấn công đồng thời đã được phát động vào các lực lượng Hoa Kỳ ở Syria vào cuối ngày thứ Sáu.
Các quan chức cho biết dựa trên thông tin sơ bộ, đã có một cuộc tấn công bằng tên lửa vào nhà máy Conoco, nơi quân đội Hoa Kỳ đang đóng quân, và một quân nhân Hoa Kỳ đã bị thương nhưng đang trong tình trạng ổn định.
Cùng lúc đó, một số máy bay không người lái đã được phóng tại Green Village, thuộc tỉnh Deir el-Zour, nơi quân đội Hoa Kỳ cũng đóng quân. Một quan chức cho biết tất cả trừ một trong số các máy bay không người lái đã bị bắn hạ và không có thương tích nào của Hoa Kỳ ở đó.
Các quan chức đã phát biểu với điều kiện giấu tên để thảo luận về các hoạt động quân sự. Lực lượng Vệ binh Cách mạng bán quân sự của Iran, lực lượng chỉ phục tùng Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei, đã bị nghi ngờ thực hiện các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái mang bom trên khắp Trung Đông rộng lớn.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết cộng đồng tình báo Hoa Kỳ đã xác định máy bay không người lái trong cuộc tấn công hôm thứ Năm có nguồn gốc từ Iran, nhưng không đưa ra bằng chứng trực tiếp nào khác để hỗ trợ cho tuyên bố này.
Máy bay không người lái đã tấn công một căn cứ của liên quân ở thành phố Hasakeh, đông bắc Syria. Iran dựa vào một mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm trên khắp Trung Đông để chống lại Hoa Kỳ và Israel, kẻ thù truyền kiếp của họ trong khu vực.
Hoa Kỳ đã có lực lượng ở đông bắc Syria kể từ năm 2015, khi họ triển khai như một phần của cuộc chiến chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo và duy trì khoảng 900 binh sĩ ở đó, làm việc với các lực lượng do người Kurd lãnh đạo kiểm soát khoảng một phần ba Syria.
Việc trao đổi các cuộc đình công diễn ra khi Ả Rập Saudi và Iran đang làm việc để mở lại các đại sứ quán ở các quốc gia của nhau. Vương quốc này cũng thừa nhận những nỗ lực mở lại đại sứ quán của Ả Rập Xê Út ở Syria, nơi mà Tổng thống Bashar Assad đang gặp khó khăn đã được Iran hậu thuẫn trong cuộc chiến lâu dài của đất nước ông.
Bộ Ngoại giao cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Bảy rằng họ đã liên lạc với các quan chức Saudi về cách tiếp cận của họ đối với khu vực, bao gồm cả việc Syria nói thêm rằng lập trường của Washington chống lại việc bình thường hóa với chính phủ của Assad “vẫn không thay đổi và chúng tôi đã rõ ràng về điều này”.
Bộ Ngoại giao cho biết thông điệp nhất quán của Hoa Kỳ gửi tới các đối tác khu vực đang hợp tác với chính phủ Syria là “các bước đáng tin cậy để cải thiện tình hình cho người dân Syria nên được đặt lên hàng đầu và là trung tâm trong bất kỳ cam kết nào”.
Theo các quan chức, Iran đã tiến hành 80 cuộc tấn công nhằm vào các lực lượng và địa điểm của Hoa Kỳ ở Iraq và Syria kể từ tháng 1 năm 2021. Phần lớn trong số đó là ở Syria.
Hoa Kỳ dưới thời Biden đã tấn công Syria trước đây vì căng thẳng với Iran — vào tháng 2 và tháng 6 năm 2021, cũng như tháng 8 năm 2022. Cuộc xung đột ở Syria bắt đầu từ năm 2011 đã khiến gần nửa triệu người thiệt mạng.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ - Tướng Mark Milley (trái) đang đến thăm một căn cứ quân sự của Mỹ ở Đông Bắc Syria hồi đầu tháng 3. Ảnh: REUTERS
Các nhà báo của Associated Press Nasser Karimi ở Tehran, Iran và Jon Gambrell ở Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã đóng góp cho báo cáo này.
++++++++++++++++++++++++++++++++++
XEM THÊM:
Vương Nghị hòa giải Iran- Saudi Arabia
14/03/2023
Vương Nghị, trưởng Ban Đối ngoại Trung ương đảng Cộng Sản Trung Quốc, trong cuộc họp với Thư ký Hội đồng Tối cao An ninh Quốc gia Iran, Ali Shamkhani, và ngoại trưởng Saudi Arabia (Ả Rập Xê Út), Musaad bin Mohammed Al Aiban, tại Bắc Kinh, ngày 10/03/2023. via REUTERS - CHINA DAILY
Thỏa thuận tái lập bang giao giữa Iran và Ả Rập Xê Út, hai cường quốc đối nghịch nhau ở vùng Trung Đông, được bất ngờ công bố hôm 10/03/2023 tại Bắc Kinh, đã được đánh giá là lịch sử. Thế nhưng, theo hãng tin Pháp AFP, nhiều nhà phân tích vẫn hoài nghi về khả năng sự xích lại gần nhau giữa hai kẻ cựu thù này mang lại được hòa bình cho một khu vực thường xuyên bị tranh chấp giữa Teheran và Riyad khuấy động.
Phải nói là chiều hướng chung có vẻ rất lạc quan. Vài ngày sau khi công bố thỏa thuận hòa giải với Ả Rập Xê Út, ngày 13/03, chính quyền Iran cho biết họ sẵn sàng xích lại gần Bahrain, một vương quốc nhỏ ở vùng Vịnh, đồng thời là một đồng minh kiên định của Riyad. Giống như Ả Rập Xê Út, Bahrain cũng đã đoạn giao với Iran vào năm 2016 sau vụ người biểu tình tại Iran tấn công vào các cơ quan ngoại giao của Ả Rập Xê Út ở Iran sau khi Riyad hành quyết một giáo sĩ Shia nổi tiếng.
Nếu phía Teheran phô trương thái độ lạc quan về triển vọng hòa giải, thì trái lại, Riyad có thái độ thận trọng hơn, với ngoại trưởng Ả Rập Xê Út hôm 13/03 cho rằng trong quan hệ song phương, vẫn còn nhiều điểm nhạy cảm cần được giải quyết.
Theo ghi nhận của AFP, trong một tuyên bố chung, được công bố sau các cuộc đàm phán ở Trung Quốc, Teheran và Riyad “đã đồng ý nối lại quan hệ ngoại giao và mở lại các đại sứ quán và cơ quan đại diện (ngoại giao) trong thời hạn tối đa hai tháng”. Thế nhưng, về những điểm khác, bản tuyên bố vẫn còn khá mơ hồ, chỉ cam kết tôn trọng chủ quyền và không can thiệp vào "công việc nội bộ" của nhau.
Đối với giới phân tích, các diễn biến tới đây tại Yemen sẽ cho phép thấy rõ hơn ảnh hưởng của thỏa thuận hòa giải vừa ký giữa Iran và Ả Rập Xê Út. Trong thời gian qua, Riyad đã lãnh đạo một liên minh quân sự can thiệp vào Yemen để chống lại phiến quân Houthi được Iran hậu thuẫn. Để đối phó lại, Iran được cho là đã hỗ trợ phiến quân Houthi dùng drone và tên lửa tấn công vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Ả Rập Xê Út.
Publicité
Trả lời AFP, ông Mohammed Alyahya, chuyên gia về Ả Rập Xê Út tại Trung tâm Belfer, Đại Học Harvard (Hoa Kỳ) nhận định rằng rất có thể Iran đã hứa với Trung Quốc, nước bảo trợ cho “hòa ước” giữa Teheran và Riyad, rằng họ sẽ không tấn công trực tiếp Ả Rập Xê Út làm tình hình xấu đi thêm.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng việc nối lại quan hệ giữa Teheran và Riyad không đồng nghĩa với hòa bình ngay lập tức ở Yemen. Ngoài Yemen, tình hình các nơi khác như Syria, Liban và Irak cũng cần được theo dõi vì tại các nước này, Teheran và Riyad đã ủng hộ các phe đối địch với nhau.
Theo ông Faisal Abbas, tổng biên tập báo Arab News, tình hình ổn định trong khu vực sẽ tùy thuộc rất nhiều vào thiện chí của Iran: “Nếu Teheran kiên trì đến cùng trong việc thực thi thỏa thuận, thì đó có thể là một nhân tố thay đổi cuộc chơi thực sự và mở ra một kỷ nguyên hòa bình và thịnh vượng chưa từng có trong khu vực”. Đối với chuyên gia này, hai bên “cần có thêm thời gian để xây dựng lòng tin và có những hành động cụ thể để củng cố thỏa thuận”.
