Báo Xuân Quý Mão 2023 tại Sài Gòn

23 Tháng Giêng 20237:51 SA(Xem: 2468)

VĂN HÓA ONLINE – DIỄN ĐÀN 3 – THỨ BA JAN 24, 2023

Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về:  lykientrucvh@gmail.com


Khai bút đầu năm


Báo Xuân Quý Mão 2023 tại Sài Gòn

image011

Trần Anh Tuấn


Truyền thống báo Xuân ở nước ta bắt đầu với tờ Nam Phong số Tết Mậu Ngọ 1918 ở ngoài Bắc của chủ bút Phạm Quỳnh. Trong Nam mãi đến năm 1928 mới có báo Xuân Mậu Thìn thuộc Đông Pháp Thời Báo do Diệp Văn Kỳ chủ biên. Đặc biệt trong số Xuân Mậu Thìn đó có bài của Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu với lối văn biền ngẫu độc đáo, được trích lại nguyên văn nơi trang 61 báo Xuân HTV, cơ quan ngôn luận của Đài Truyền Hình Tp HCM năm 2019: “Người ta sanh ra ở đời, nếu chẳng chơi thì cũng thiệt, mỗi năm một lần xuân, nếu bỏ qua thì cũng hoài: Vậy thời chơi xuân cũng là phải...”


Đến thời Việt Nam Cộng Hòa (1954-75), thì báo Xuân nở rộ mà hình bìa thường là hình phụ nữ đẹp (nghệ sĩ cải lương, minh tinh màn bạc, nữ ca sĩ...)


Sau tháng Tư năm 1975, báo Xuân vẫn còn là một sản phẩm tinh thần trong các gia đình. Trong nhiều năm gần đây, báo Xuân trong nước rất đẹp về hình thức nhờ máy in tối tân và giấy tốt. Hầu như báo Xuân nào cũng in khổ lớn (28cmx40cm) giấy dầy, cầm rất nặng tay khiến độc giả mất cái thú nằm đọc.


Tôi đã có dịp giới thiệu và phân tích báo Xuân trong nước cách nay gần hai thập niên, trên tạp chí Văn Học do Tháng Ba Gãy Súng Cao Xuân Huy chủ biên tại miền Nam California (số 225, tháng 5-6.2005). Năm ấy, khi giới thiệu báo Xuân trong nước, tôi có tới 20 loại khác nhau gồm 9 loại ở Hà Nội, 1 ở Huế, và 10 ở Tp. Hồ Chí Minh.


Năm nay, tôi muốn trở lại nội dung của báo Xuân Quý Mão 2023 để nhận xét vài nét về xã hội trong nước hiện thời.


Tôi chỉ có 6 loại, tất cả xuất bản ở Sài Gòn, gồm 4 tờ địa phương và hai tờ có tính cách toàn quốc. Báo Xuân lác đác năm nay do tình trạng phổ thông trên toàn thế giới là người đọc ấn phẩm càng ngày càng ít, nên Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Ngay sạp báo ngoài đường ở Sài Gòn nay cũng là một hiện tượng hiếm thấy.


Đó là báo Xuân Pháp Luật của Ủy Ban Nhân Dân Tp HCM, Phụ NữNgười Lao Động của Thành Ủy Tp HCM, Tuổi Trẻ của Đoàn Thanh Niên Cộng Sản Tp. HCM, Tiền Phong của Trung Ương Đoàn Thanh Niên Cộng Sản HCM, và Thanh Niên của Hội Liên Hiệp Thanh Niên Việt Nam.


Nội dung báo xuân 2023 khác biệt với báo Xuân những năm trước.


Thứ nhất, không còn thiệp Chúc Mừng Năm Mới của chủ tịch nước như những năm trước. Loại thiệp này là một thói quen được Hồ Chí Minh khởi đầu từ thập niên 1950 và liên tục những năm sau. Dưới đây là thiệp Tết năm 1968, cũng là hiệu lệnh tấn công toàn lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa do Hồ Chí Minh đọc trên đài phát thanh.


image013Thiệp cũng là hiệu lệnh tấn công VNCH Tết Mậu Thân 1968

(Tài liệu TAT)


Thứ hai, trong phần mở đầu những năm trước, báo Xuân có bài của hay về lãnh tụ luôn luôn kèm theo hình ảnh. Không Lê Duẩn thì cũng Lê Đức Thọ, không Võ Nguyên Giáp thì cũng Phạm Văn Đồng, không Võ Chí Công thì cũng Nguyễn Văn Linh, không Đỗ Mười thì cũng Lê Khả Phiêu, không Nông Đức Mạnh thì cũng Phan Văn Khải, không Trần Đức Lương thì cũng Nguyễn Minh Triết, không Trương Tấn Sang thì cũng Nguyễn Tấn Dũng, không Trần Đại Quang thì cũng Nguyễn Phú Trọng, không Nguyễn Xuân Phúc thì cũng Phạm Minh Chính. 


Nhưng hiện tượng tung hô lãnh tụ trong báo Xuân năm nay chỉ còn mờ nhạt. Hai tờ Phụ Nữ Pháp Luật không có bài nào.


Riêng Hồ Chí Minh thì báo Xuân đến tận năm nay vẫn còn hình và bài về “Người.” Các thế hệ bây giờ cần hiểu là trong ngôn ngữ Hà Nội từ thập niên 1950, danh từ “Người” viết hoa là chỉ riêng Hồ Chí Minh, cho nên có thi sĩ chỉ vì câu thơ “Xưa nay, người vẫn thiếu tin Người” đã bị chính quyển Hà Nội đầy ải suốt đời!


Bài viết về Hồ Chí Minh năm nay là loại nịnh hót thế này trong thế kỷ XXI, nguyên văn nơi trang 4 trong tờ báo Xuân Người Lao Động: “Tổ quốc và dân tộc, nhân dân và nhân loại đã dành cho Người tình yêu thiết tha nhất.” Song song với sự bợ đỡ trong báo Xuân Người Lao Động vừa kể là bài viết trong báo Xuân Tiến Phong với tựa đề “Tượng đài bác Hồ trên khắp hành tinh.” Có lẽ ngay trong nước cũng không thiếu người phải xấu hổ lây vì loại người điếu đóm này!


Đề tài bao trùm nội dung các báo Xuân năm nay là hoạt động kinh tế. Tờ nào cũng có bài vở hình ảnh các doanh nghiệp khắp nơi và tên tuổi các doanh nhân thành đạt. Thật ra, làm kinh tế là khuynh hướng tốt cho đất nước và dân chúng, nói như người xưa, “phi thương bất phú.” Nhưng cái tai hại trong xã hội bất bình đẳng giữa cán bộ độc tài độc đảng và dân trong nước là sự chênh lệch giầu-nghèo. Hiện có khoảng 7-10 hay nhiều hơn nữa những tỷ phú Mỹ kim tại Việt Nam. Còn dân thường nhiều người nhiều nơi cật lực kiếm một đô la một ngày đã khó.


Với sân sau là những cán bộ có chức có quyền, sinh hoạt kinh tế nở rộ với đủ mọi ngành nghề xuất xứ ma de in Việt Nam như lời tuyên bố của Thủ Tướng-Chủ Tịch nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam vừa phải về vườn hôm 17.1.2023. Mặt khác, một số nông dân có sáng kiến tạo ra những sản phẩm và thực phẩm ngon lạ, như bác Nguyễn Văn Đường là tỷ phú mơ muối mơ nướng xuất cảng sang Tàu và Nhật, và anh Nguyễn Sỹ Bính ở Hạ Long, Vân Đồn thành công trong việc trồng rong sụn làm thực phẩm, mỹ phẩm, dược liệu trong vịnh Bái Tử Long trong báo Xuân Tiền Phong. Tờ Phụ Nữ ghi nhận những sáng kiến của lớp trẻ về nông sản, như Bùi Phương Thanh ở Sơn La tạo ra giống mận Ruby xuất cảng sang Mã Lai, Singapore, Cao Thị Cẩm Nhung ở Hậu Giang chế ra khô mít, snack mít, ba tê mít, bánh phồng mít, thác lác mít, dưa chua mít, chả mộc mít với thương hiệu Lemit Foods, và Nguyễn Trường Thịnh ở Tp HCM sản xuất sữa chua sấy khô. Ngoài ra, có anh Nguyễn Tấn Việt cuồng sâm Ngọc Linh đã tạo được một bảo tàng sâm Ngọc Linh tại quận Tân Phú, Tp HCM.


Khi mua gạo ST25 từng được giải thưởng gạo ngon quốc tế ở San Jose, tôi được thông báo hiện có nhiều loại gạo giả danh. Vậy quảng cáo trong tờ Thanh Niên về gạo ST25 hiệu A An là Sóc Trăng nguyên gốc hay giả danh?


Du lịch và khu nghỉ mát có nhiều, như Stelia ở Tuy Hòa, Cổng Trời Đông Giang ở Quảng Nam, The Lugar Resort and SPA ở An Giang,... Hầu như tỉnh nào cũng có những khu du lịch hoặc là sinh thái, hoặc là thắng cảnh, hoặc là di tích. Đặc biệt là vụ du lịch tu thiền, tức là đi sâu vào rừng núi rồi ngồi thiền định, kết quả của một xã hội đủ thứ ồn ào chăng?! Sáng kiến độc đáo thì có công ty Sasco thiết lập Phòng Chờ cầu nguyện cho du khách Hồi Giáo ở phi trường Tân Sơn Nhất.


Báo Xuân 2023 cũng giới thiệu những cá nhân điển hình thành công trong ngành nghề. Như anh Nguyễn Văn Thạo ở huyện Thuận Thành Bắc Ninh là nghệ nhân khắc mộc bản. Như anh Nguyễn Đức Duy nghệ nhân chạm khắc trên da bò. Như Nguyễn Trà Giang từng quản lý hai đội tuyển quốc gia nam và nữ về môn khúc côn cầu của Thái Lan.


Một đề tài khác chiếm nhiều trang trong báo Xuân là sự tiến bộ của ngành điện toán trong nước với những áp dụng vào đời sống xã hội trong mọi ngành, kể cả ngành AI tức trí tuệ nhân tạo.


Tuổi Trẻ giới thiệu ba khuôn mặt phụ nữ thành công trong kỹ nghệ điện toán là Nguyễn Thị Thu Hương (phụ trách tuyển dụng cho công ty Luxoft khu vực Châu Á-Thái Bình Dương), Nguyễn Quỳnh Trang (quản lý truyền thông thị trường Châu Á-Thái Bình Dương cho công ty Meta), và Võ Dương Tú Diễm (giám đốc công ty bảo mật Karpersky khu vực Việt-Cambodia-Myamar). Pháp Luật giới thiệu Nguyễn Phạm Phương Thảo (giám đốc khối kinh doanh chính phủ và giáo dục của Google tại Singapore). Thanh Niên giới thiệu Lương Hoài Xuân tốt nghiệp điện toán tại Bồ-Đào-Nha, Thụy Sĩ làm việc cho các công ty Bloomberg, Google, Affirm.


Thật ra, số chuyên viên điện toán ở Việt Nam rất, rất ít so với tuổi trẻ gốc Việt tại Hoa Kỳ. Nhưng xã hội Mỹ khác xa xã hội Việt. Sống, làm việc, thành công... là sự nghiệp riêng tư của cá nhân ở Mỹ, không có chuyện thông tin tuyên truyền. Lợi tức của kỹ sư điện toán Lương Hoài Xuân được US$200,000.00 một năm đã thành tin nóng ở Việt Nam, nhưng ở Hoa Kỳ tuổi trẻ gốc Việt chuyên viên điện toán có người đã thành tỷ phú Mỹ Kim, mà nào ai biết?!  

image015

Hiện tượng Việt kiều hồi hương tiếp tục được quảng bá trên báo Xuân là một đề tài khác. Người về làm từ thiện. Người về mở công ty thương mại. Người về sản xuất thực phẩm. Người về tặng sách giáo khoa. Vân vân. Thế hệ thứ ba gốc Việt thì có Nguyễn Thị Ngân Hà (tốt nghiệp American University ở Washington D.C) tổ chức Vietconnect từ năm 2019 mục đích truyền tải thông tin tuyên truyền từ Việt Nam cho sinh viên đại học gốc Việt tại Mỹ.


Năm nay là năm đầu tiên tôi thấy báo Xuân trong nước, tờ Phụ Nữ, đề cập đến Phùng Thị Lệ Lý, tức Le Ly Hayslip, một phụ nữ gốc Đà Nẵng nhưng phản chiến phụ họa với chính quyền Việt Nam. Năm 1988 Lệ Lý thành lập tổ chức “East Meets West Foundation” kêu gọi các cựu quân nhân Hoa Kỳ tham chiến ở Việt Nam đóng góp tiền bạc, xây dựng nhà cửa, trường học, cô nhi viện, bệnh viện, cầu cống, đường xá thay cho... chính phủ.


Lời kêu gọi của Le Ly Hayslip và những người đứng sau rất có lớp lang. Lớp lang vì Phùng Thị Lệ Lý dân làng Kỳ La, quận Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng, học đến lớp ba tiểu học thì chữ nghĩa đâu viết sách tiếng Anh bán chạy ở Hoa Kỳ, dù phải có tên đồng tác giả người Mỹ trên bìa cho sách thêm chút tín lực?! Sự vận động xã hội Mỹ của nhóm này rất thành công, bằng chứng là được sự ủng hộ của John Kerry, một sĩ quan hải quân phản chiến lấy được vợ giầu (John là cựu thượng nghị sĩ, cựu ứng cử viên tổng thống, hiện là đặc sứ của tổng thống Joe Biden) và đạo diễn Olive Stone. Lớp lang vì song song với tổ chức quyên góp tiền là xuất bản sách. Hai quyển When Heaven and Earth Changes Places: A Vietnamese Woman’s Journey from War to Peace in năm 1989 và Child of War Woman of Peace in năm 1993 ghi tên Le Ly Hayslip trên bìa.   


Về giáo dục, các báo Xuân có bài viết và quảng cáo của nhiều đại học quốc tế mở chi nhánh ở Việt Nam, nên sinh viên tốt nghiệp vừa giỏi chuyên môn vừa thạo Anh văn.  Mặt khác có hiện tượng lấy Anh văn làm chuyển ngữ như ở một trường công lập có tên Đại Học Quốc Tế tại Tp HCM với quảng cáo nơi trang “Thông tin giáo dục” trong báo Xuân Tuổi Trẻ. Đây là chỉ dấu vọng ngoại của người Việt!


Tờ Pháp Luật vẫn theo truyền thống hàng năm, là ghi lại những cảnh “kỳ cục” nơi pháp đình. Đó là chuyện phó viện trưởng Viện Kiểm Soát Nhân Dân huyện Chợ Lách, Bến Tre năm 2020 đã quên không ra cáo trạng truy tố 19 hồ sơ vụ án khiến các bị can vẫn nhởn nhơ tiếp tục phạm pháp. Chuyện thứ hai là năm 2022, Trần Xuân Mão ở Quảng Ninh ra tòa ly dị xin cho xem lại hồ sơ, rồi dựt hồ sơ từ tay nữ thẩm phán phóng xe chạy mất! Chuyện kỳ cục thứ ba là bà TL ở thành phố Long Khánh tỉnh Đồng Nai tố cáo cán bộ Viện Kiểm Soát Thành Phố hiếp dâm bà trong phòng làm việc. Nhưng sau khi điều tra, Viện Kiểm Soát Tỉnh kết luận là đúng có chuyện ấy, nhưng không phải hiếp dâm! Và chuyện tiếp theo là trong phiên tòa ngày 12.5.2022 xử 22 bị cáo trong vụ bắn chết người tại quán karaoke X.O. ở Mỹ Tho thì hai nhóm bênh vực bị cáo và nguyên cáo đánh nhau và nổ súng trước tòa.   


Bài nên đọc nhất trong Tuổi Trẻ là bài viết của danh thủ dương cầm Đặng Thái Sơn về người mẹ của ông, cụ Thái Thị Liên. Cụ đã 106 tuổi hiện sống tại Hà Nội. Sau khi chồng bị tuyệt đường sinh kế từ giữa thập niên 1950 vì liên lụy trong vụ án Nhân Văn Giai Phẩm, cụ Thái Thị Liên một mình bương chải nuôi chồng và đàn con suốt ba thập niên 1950-70 cho đến khi Thái Sơn thắng giải dương cầm quốc tế Chopin 1980 ở Ba Lan thì gia đình mới ổn định về sinh kế.


Cụ Thái Thị Liên, dân miền Nam, là tấm gương sáng của phụ nữ Việt theo truyền thống từ ngàn xưa với sự can trường và gương nghị lực, với sự khẳng khái và gương hy sinh. Nói theo Đặng Thái Sơn, mẹ ông “gian nan tủi nhục vô chừng.” 


Chuyện nhà của cụ Thái Thị Liên cũng là bằng chứng cho thảm cảnh của người Việt sống dưới chế độ Cộng Sản. Nguyên chồng bị án Nhân Văn Giai Phẩm  nên khi con trai Đặng Thái Sơn muốn được du học Liên Xô ngành dương cầm năm 1976 thì hai vợ chồng Đặng Đình Hưng-Thái Thị Liên phải ly dị thì Thái Sơn mới được phép. 

image016

Về quảng cáo trong báo Xuân năm nay, đáng kể nhất là quảng cáo của cơ sở thu gom rác của một gia đình gốc Việt.


Suốt từ năm 2015 liên tục cho đến năm nay 2023, VWS có quảng cáo chiếm cả trang bìa hai qua hình thức phỏng vấn hay bài viết đặt hàng trong nhiều báo Xuân mỗi năm.


VWS tên công ty ở Việt Nam, là phần hoạt động của công ty California Waste Solutions (CWS) do gia đình họ Dương ở miền bắc California làm chủ. CWS được thành lập cuối năm 1990, đến 1991 trúng thầu thu gom rác tại thành phố Oakland. Sau đó, CWS tiếp tục trúng thầu tại thành phố San Jose. Cả hai thành phố đều ở phía bắc California.


Sau khi thành công ở Oakland và San Jose và thành thục kỹ thuật thu gom rác phế thải, CWS vươn về Việt Nam. Đó là năm 1994, CWS tiếp xúc với phái đoàn của Ủy Ban Nhân Dân Tp HCM sang Mỹ là bước đầu hình thành “Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước” tại xã Đa Phước, huyện Bình Chánh với số vốn đầu tư 500 triệu Mỹ kim (?) năm 2007.


Sự thành công của CWS tại tiểu bang California và VWS tại Tp. HCM dựa trên hai thế lực, là kim tiền và chính trị.


Để thắng việc thầu rác tại thành phố Oakland chẳng hạn, CWS hiến tặng viên thị trưởng Oakland lúc ấy là Elihu Harris quà cáp khủng thì làm sao viên chức đó quên được, khi xét đơn xin thầu thu gom rác của công ty CWS?!


CWS cũng tích cực tham gia góp tiền tranh cử tại Mỹ. CWS đóng góp 150,000 Mỹ kim cho Đảng Dân Chủ thời tổng thống Obama. Và đóng góp 40,000 Mỹ kim cho quỹ tranh cử của dân biểu Trần Thái Văn thuộc Đảng Cộng Hòa tại California. Theo lệ thường, cứ đóng góp US$100,000.00 cho quỹ của đảng cầm quyền sẽ được qua đêm tại phòng Abraham Lincoln trong Tòa Bạch Ốc và chụp hình với tổng thống đương nhiệm. Đó là lý do có ảnh của giám đốc CWS-VWS David Dương đứng cạnh tổng thống Bush (Cộng Hòa) và Obama (Dân Chủ) trên các báo Xuân trong nước.


Trong thực tế, gia đình họ Dương chủ thầu và tái chế rác ở California có làm được công trạng gì cho xã hội Mỹ hay cho cộng đồng gốc Việt tại Hoa Kỳ đâu, ngoài việc làm ăn nuôi gia đình như hàng triệu người gốc Việt khác, và đóng góp tiền cho quỹ của hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa?! Chính phủ Obama còn cử giám đốc họ Dương vào Ủy Ban Duyệt Xét Học Bổng gì đó cũng cùng lý do, tức thêm tiền thêm... chức vị hữu danh vô thực! 


Tại Việt Nam, một bằng chứng về thế lực kim tiền đã giúp gia đình họ Dương trong việc làm ăn là ngay sau khi Tp HCM thay đổi bí thư thành ủy từ Đinh La Thăng qua Nguyễn Thiện Nhân thì công ty thu gom rác VWS bị báo chí tố cáo tội phá hoại môi trường với mùi hôi, nước thối, và ruồi nhặng. Chiến dịch tố cáo rất lớp lang và rầm rộ trên nhiều phương tiện truyền thông từ dân chúng địa phương đến cư dân khu Phú Mỹ Hưng. Rồi chỉ ít lâu sau, những bài báo tố cáo công ty VWS biến mất, và VWS lại... sống hùng sống mạnh với hình viên giám đốc trên bìa báo Xuân!


Nhưng nào ai biết công ty thu gom tái chế rác VWS tại Việt Nam sẽ tồn tại bao lâu nữa, sau bài học của vua chả giò Hòa Lan Trịnh Vĩnh Bình. Nhân vật này đã về Việt Nam 63 lần đem tổng cộng 2,328,250 Mỹ kim tiền mặt và 96 kí vàng về đầu tư rồi bị 13 năm tù, tịch thu tài sản vì tội “trốn thuế” năm 1998?!


Trường hợp Trịnh Vĩnh Bình được cả chính phủ Hòa Lan lẫn Liên Hiệp Âu Châu bênh vực. Còn chính phủ Hoa Kỳ thì khác, họ bênh vực công dân Hoa Kỳ gốc Âu mà ít khi họ bênh vực công dân các sắc dân thiểu số.  


Huống chi, chính phủ Hoa Kỳ hiện nay là thế lực quốc tế nâng đỡ sự tồn tại của chính phủ Việt Nam. Hoa Kỳ bảo vệ Việt Nam không phải vì lý tưởng cao đẹp gì, không vì tương tranh Dân Chủ với Cộng Sản, không vì Tự Do hay Dân Chủ, mà chỉ vì bảo vệ quyền lợi của bọn tư bản gốc Âu! Giám đốc David Dương của VWS khôn lanh ở điểm này: ông cho biết sẽ hợp tác với Douglas M. Leone để viên tỉ phú Mỹ này cùng về Việt Nam đầu tư.


Chính nhờ báo Xuân năm nay, độc giả đã có thể biết nhiều về sự trợ giúp -cũng có nghĩa là đầu tư- của Hoa Kỳ vào chính quyền Việt Nam trong hiện tại và tương lai. Tờ Người Lao Động có bài của Cameron Thomas-Shah, Phát Ngôn Viên Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội về chi tiết những trợ giúp của Hoa Kỳ thông qua Tòa Đại Sứ.


Như hợp tác với Bộ Ngoại Giao Việt Nam thành lập Trung Tâm Hợp Tác Mỹ-Việt (USVCC, tức United States Vietnam Coorperation Center?) Như sự thành lập hai Trung Tâm Hoa Kỳ ở Hà Nội và Tp. HCM tổ chức những chương trình giáo dục cho tuổi trẻ Việt Nam. Như liên hệ với các đại học Cần Thơ, đại học An Giang, và đại học Thái Nguyên. Như đại học Harvard trợ giúp Đại Học Y Khoa Hà Nội, Đại Học Y Dược Khoa Huế, và Đại Học Y Khoa Tp HCM.


Kết quả của chương trình Fulbright đến nay đã có tới 1,600 -đa số dưới 40 tuổi- được học bổng du học tại Hoa Kỳ. Cuối cùng, thành viên của tổ chức Peace Corps cũng đã có mặt tại Việt Nam.


Trần Anh Tuấn


Giao Thừa Quý Mão


21.1.2923
20 Tháng Giêng 2023(Xem: 2085)