Hoa Kỳ tố cáo Trung Quốc ‘vô trách nhiệm’
khi cắt đường chiến hạm Mỹ trên Biển Đông
Tuần dương hạm Mỹ USS Cowpens
Trọng Nghĩa
Trung Quốc đã hành động một cách « vô trách nhiệm » trong một vụ đối đầu với một chiếc tàu Hải quân Mỹ trong tháng này tại vùng Biển Đông. Trên đây là lời tố cáo đích danh của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel hôm 19/12/2013. Đây là phản ứng chính thức đầu tiên của Washington về sự cố Mỹ - Trung mới trên Biển Đông từng được nhiều giới chức quốc phòng Hoa Kỳ tiết lộ trong những ngày qua, và mới chỉ được Bắc Kinh xác nhận ngày 18/12.
Phát biểu nhân một cuộc họp báo chung với Tướng Martin Dempsey, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Chuck Hagel nhận định : « Hành động đó của Trung Quốc, cắt ngang đường đi phía trước... chỉ cách khoảng 100 mét trước mũi tàu Cowpens, không phải là một hành động có trách nhiệm ». Lãnh đạo Lầu Năm Góc bình luận thêm : « Đó là một hành động vô ích, vô trách nhiệm. »
Nhận định của ông Hagel là phản ứng công khai đầu tiên của một quan chức cấp cao tại Lầu Năm Góc kể từ khi sự cố xảy ra cách đây hai tuần, cụ thể là ngày 05/12/2013.
Theo một số viên chức quân sự Mỹ thì vào hôm đó, tuần dương hạm Mỹ có tên lửa dẫn đường USS Cowpens, khi đang đi trên Biển Đông, trong hải phận quốc tế, đã phải bẻ lái để tránh va chạm với một tàu đổ bộ Trung Quốc đã có thao tác chặn đường nguy hiểm. Chiếc tàu Trung Quốc này thuộc đội chiến hạm tháp tùng theo tàu sân bay Liêu Ninh được Bắc Kinh phái xuống tập trận trên Biển Đông.
Rút tỉa kinh nghiệm từ vụ đối đầu trên biển lần đầu tiên từ nhiều năm nay giữa Hải quân Mỹ và Trung Quốc, ông Hagel nêu bật sự cần thiết phải có thủ tục rõ ràng giữa quân đội hai nước để tránh nguy cơ đụng độ hoàn toàn có thể xẩy ra trong vùng Thái Bình Dương.
Đối với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, sự cố như vừa xẩy ra là « một thứ rất dễ gây cháy, có thể là ngòi nổ hoặc tia lửa làm cho một tính toán sai lầm nào đó nổ tung ». Do đó, theo ông, hai bên cần làm việc « để có một cơ chế có khả năng làm dịu một số vấn đề khi xảy đến »./
Biển Đông : Bắc Kinh dịu giọng sau khi khiêu khích Mỹ
Hàng không mẫu hạm USS George Washington và tuần dương hạm USS Cowpens tại vùng Biển Đông - Reuters
Trọng Nghĩa
Sau khi để cho báo chí liên tục tố cáo hành động bị cho là « sách nhiễu » của Mỹ sau vụ « suýt va chạm » giữa tầu chiến hai nước trên Biển Đông, sau nhiều ngày im lặng, Trung Quốc vào hôm nay 18/12/2013 đã chính thức lên tiếng giảm nhẹ hẳn tầm mức nghiêm trọng của vụ việc. Bắc Kinh đã có phản ứng như trên trong bối cảnh ngày càng có nhiều thông tin về sự cố được nhiều chuyên gia xem là động thái khiêu khích mới của Trung Quốc trong hồ sơ Biển Đông.
Phản ứng của Bắc Kinh được đưa ra trong một bản thông cáo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc đăng trên trang web của bộ này. Đây là tuyên bố chính thức đầu tiên của Bắc Kinh, gần hai tuần sau khi vụ việc xẩy ra, và năm ngày sau khi phía Mỹ công khai tiết lộ vụ việc, được mô tả như là một sự cố nghiêm trọng, trong đó tuần dương Mỹ USS Cowpens và một chiếc tàu đổ bộ Trung Quốc suýt va chạm vào nhau.
Ngược lại với phía Mỹ, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã trình bày vụ việc dưới một lăng kình hoàn toàn nhẹ nhàng khi xác định rằng đây chỉ là một sự « gặp nhau » giữa hai bên. Bản thông cáo ghi nhận như sau : « Mới đây, một tàu hải quân Trung Quốc khi đang tuần tra bình thường đã gặp một tàu quân sự Mỹ ở Biển Đông. Trong suốt cuộc gặp gỡ, tàu hải quân Trung Quốc đã xử lý tình huống một cách đúng đắn, theo đúng các quy định khi hoạt động ».
Trong bản thông cáo của mình, Bộ Quốc phòng Trung Quốc không cho biết thêm chi tiết về vụ việc, nhưng không ngần ngại tố cáo một số bài báo nói về vụ này là đã không đúng với sự thực.
Về sự cố xẩy ra hôm 05/12 và sau đó được Hoa Kỳ tiết lộ hôm 13/12, báo chí chủ yếu dựa trên các chi tiết được Hải quân Mỹ cung cấp, theo đó, khi đang hoạt động hợp pháp trong vùng biển quốc tế ở biển Đông, tuần dương hạm USS Cowpens của Mỹ đã bị buộc phải chuyển hướng để tránh va chạm với một tàu hải quân Trung Quốc đã lao đến cắt đường.
Trong bài nhận định đăng trên báo mạng The Diplomat hôm qua, 17/12/2013, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viên Quốc phòng Úc xác nhận rằng chiếc USS Cowpens của Mỹ đã được giao nhiệm vụ giám sát hành trình của tàu sân bay Trung Quốc Liêu Ninh từ khi chiếc này tiến vào hải phận trong vùng Biển Đông. Về sự cố ngày 05/12, ông cho biết :
« Ngày 05/12, một chiếc trong đội tàu bảo vệ chiếc Liêu Ninh đã liên lạc vô tuyến với chiến hạm Mỹ Cowpens và yêu cầu chiếc này khỏi khu vực. Tàu USS Cowpens trả lời rằng họ đang ở hải phận quốc tế, do đó từ chối thay đổi hành trình. Ngay sau đó, chiếc Cowpens đã bị một chiếc tàu đổ bộ Trung Quốc đuổi theo, qua mặt rồi đột ngột quay mũi chỉ cách mũi tàu Mỹ khoảng không đầy 500 mét và dừng lại. Vào lúc đó chiếc Cowpens đã bị buộc phải bẻ lái khẩn cấp để tránh va chạm. ».
Diễn tiến vụ việc là như trên, nhưng theo Giáo sư Thayer, tờ Hoàn cầu Thời báo Trung Quốc, nổi tiếng với quan điểm hiếu chiến, đã đổ lỗi cho chiếc USS Cowpens là đã thâm nhập vào vùng bảo vệ có bán kính 40km của tàu sân bay Liêu Ninh, đã bám đuôi và sách nhiễu đội tàu hộ tống cho chiếc Liêu Ninh, thậm chí đã có hành vi gây hấn trước ».
Ai đúng ai sai trong việc thuật lại sự cố, câu hỏi này đang còn chờ đáp án, nhưng rõ ràng là trong vụ « suýt va chạm trên Biển Đông », một lần nữa lại có hiện tượng trống đánh xuôi, kèn thổi người, giữa một bên là Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, và bên kia là báo chí tại Trung Quốc, được lệnh nã pháo vào Mỹ, nhưng đến khi chính quyền thay đổi cái nhin thì đã muộn./
