Biển Đông rộng khoảng 3,5 triệukm2 nằm trong khu vực 5 đoạn gạch đỏ. Hiện đang có dư luận tiên đoán Trung Quốc sẽ phỏng theo mô hình “Nhận dạng Phòng không Hoa Đông” lấn tới việc “Nhận dạng Phòng không biển Đông” (!) gây lo ngại cho các nước đang tranh chấp khu vực này trong đó bao gồm con đường hải lộ quốc tế là “lợi ích quốc gia” của Hoa Kỳ từ eo Malacca tới eo biển Cao Hùng-Luzon. Minh họa và phụ chú của Văn Hóa Magazine dựa theo hải đồ của Vũ Hữu San.
RFI Thứ bảy 30 Tháng Mười Một 2013
Lập vùng phòng không tại Biển Đông đối với Trung Quốc không dễ !
Creative commons / US Air Force
Trọng Nghĩa
Ngay khi loan báo thành lập vùng nhận dạng phòng không ADIZ của mình trên Biển Hoa Đông ngày 21/11/2013, Trung Quốc còn nói thêm là sẵn sàng thiết lập vùng phòng không của họ tại các vùng biển khác. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, đối với Trung Quốc, việc lập thêm vùng phòng không tại Biển Đông không phải là một công việc dễ dàng.
Dẫu sao thì tuyên bố của Bắc Kinh đã làm dấy lên quan ngại về khả năng Trung Quốc triển khai « mô hình Hoa Đông » tại Biển Đông, nơi họ đòi hởi chủ quyền trên 80% diện tích, trực tiếp tranh chấp với 4 nước Đông Nam Á là Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.
Philippines là nước đầu tiên đã công khai bày tỏ thái độ lo âu. Trả lời phỏng vấn trên một đài truyền hình hôm 28/11/2013, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho rằng tuyên bố lập vùng phòng không của Trung Quốc trên Biển Hoa Đông đã gợi lên khả năng nước này có thể làm điều tương tự ở Biển Đông.
Ngoại trưởng Philippines xác định : « Có nguy cơ là Trung Quốc sẽ kiểm soát không phận (ở Biển Đông) ». Đây là một điều đáng ngại vì theo ông Del Rosario, tại vùng Biển Hoa Đông, với vùng phòng không vừa thành lập, Trung Quốc đang « biến cả một vùng trời thành không phận nội địa của Trung Quốc. Và đó là một hành động lân chiếm, phương hại đến sự an toàn của hàng không dân sự. ».
Một số nhà phân tích tuy nhiên đã thử tìm hiểu về tính khả thi của một vùng phòng không của Trung Quốc trên Biển Đông và đã cho rằng căn cứ vào tình hình hiện nay, đây là một đề án rất khó thực hiện.
Trong một bài phỏng vấn dành cho hãng tin Mỹ Bloomberg vào hôm qua, 29/11, chuyên gia về Biển Đông Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc đã nêu bật một số trở ngại ngăn không cho Bắc Kinh áp đặt một vùng phòng không trên Biển Đông như họ đã làm được đối với Biển Hoa Đông
Câu hỏi trước tiên là kích thước của vùng phòng không đó. Theo ông Thayer, Bắc Kinh có hai lựa chọn : một là thiết lập một khu vực giới hạn chung quanh đảo Hải Nam, và hai là khuếch đại vùng này để bao gồm tất cả các vùng bên trong đường lưỡi bò mà Bắc Kinh dùng để đòi hỏi chủ quyền.
Đối với giáo sư Thayer, trong giả thuyết mà Bắc Kinh chọn phương án thứ hai, họ sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc kiểm soát vùng phòng không tại Biển Đông vì không có phương tiện kỹ thuật.
Nếu tại vùng Đông Bắc Á, tức là vùng Biển Hoa Đông, phi cơ Trung Quốc có thể nhanh chóng bay từ đất liền ra biển, không cần phải tiếp tế nhiên liệu, có thể đến nơi mau hơn, ở lâu hơn trên không, quay về để lấy nhiên liệu rồi bay tiếp, thì tại Biển Đông, Trung Quốc chưa có được tiềm lực không quân hùng hậu như vậy.
Họ có thể triển khai máy bay, nhưng thời gian trụ lại trên không rất ít oi, và không quân Trung Quốc lại phải hoạt động ở những vùng xa xôi. Nếu gặp khó khăn, họ phải đi lại trên một chặng đường dài chứ không như ở miền Bắc.
Mặt khác, ở Biển Đông, Trung Quốc phải tính đến sự hiện diện của không quân Việt Nam, vốn đã cho phi cơ của mình tuần tra trên vùng đảo Trường Sa. Mặt khác, vùng phòng không đó lại cản trở việc quân đội Mỹ luân phiên trung chuyển qua các căn cứ tại Philippines.
Tóm lại, chỉ riêng về mặt địa chính trị và thuần túy kỹ thuật, vùng phòng không của Trung Quốc tại Biển Đông là một điều khó thực hiện. Đó là chưa kể đến khía cạnh chính trị, khi Trung Quốc đang lại tìm cách chiêu dụ các nước Đông Nam Á.
B-52 của Mỹ sẽ trở lại Biển Đông?
Nhà thơ Trần Tiến Dũng
Gửi cho BBC từ Sài Gòn
Cập nhật: 16:28 GMT - thứ năm, 28 tháng 11, 2013
Pháo đài bay B-52 của Mỹ tiếp dầu trên không
Những ngày gần đây, báo chí và nhiều trang mạng xã hội ở Việt Nam đều đồng loạt đưa ảnh, viết bài về máy bay B-52 của Mỹ bay vào vùng nhận dạng phòng không( ADIZ) của Trung Quốc áp đặt trên biển Hoa Đông.
Kể từ sau chiến tranh Việt Nam, lần đầu tiên những pháo đài bay nổi tiếng này quay lại với đời sống thông tin Việt Nam.
Trong quá khứ, không quốc gia nào trên thế giới rành cái bụng bom của loại oanh tạc cơ khổng lồ này bằng Việt Nam.
Lần này, B-52 không bay trên bầu trời Bấm Việt Nam, không có tiếng bom nổ bảo vệ Nam Việt Nam, không rụng cánh để tạo nên hùng ca cho những người cộng sản; nhưng pháo đài bay của không quân Hoa Kỳ vẫn cứ là tâm điểm được dư luận đặc biệt chú ý.
Từ góc sân tập thể dục sáng ở Sài Gòn, một nhóm đàn ông trung niên không ngớt lời táng tụng sự kiện B-52 bay thẳng vào vùng ADIZ của Trung quốc.
Một ông mặc áo thể thao hiệu Nike nói, "B-52 Mỹ mà xin phép Trung quốc bay ở không phận quốc tế là kể như trở thành thứ tàu bay giấy."
Một ông khác to tiếng hơn:
"Bây giờ mình chỉ chờ coi Trung Quốc chữa thẹn bằng vũ khí gì?"
"Ông giỡn chơi hoài, hồi nào tới giờ B52 là biểu tượng của sức mạnh quân đội Mỹ; nó bay vô vùng nhận diện phòng không của Trung Quốc bỏ xong "trái bom" sĩ diện cho nổ rền trời rồi bay ra. Bây giờ mình chỉ chờ coi Trung Quốc chữa thẹn bằng vũ khí gì."
Giữ nguyên trạng
Qua hành động ở biển Hoa Đông, Trung Quốc vừa thách thức vừa thăm dò để tiến nới mở rộng quyền kiểm soát bầu trời và mặt biển.
Mục tiêu là đẩy Mỹ ra khỏi không phận và lãnh hải có các hải đảo mà Trung Quốc đang tranh chấp với Nhật Bản, Đài Loan... và cả những không - hải phận quốc tế mà Hoa Kỳ thường xuyên hiện diện từ sau Thế Chiến thứ 2.
Không có gì là khiên cưỡng khi dư luận nhìn nhận pháo đài bay B-52 đã bảo chứng tuyên bố mạnh mẽ lời của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ:
"Chúng tôi xem động thái mới này như một nỗ lực phá vỡ cân bằng nhằm thay đổi nguyên trạng khu vực. Hành động đơn phương này làm tăng nguy cơ hiểu lầm và tính toán sai lầm."
Dư luận Việt Nam quan tâm đến sự kiện pháo đài bay B-52 không chỉ vì chuyện ăn miếng trả miếng giữa hai cường quốc Mỹ - Trung, mà hướng về phi vụ B52 này trong tâm thế chờ đợi sự tỉnh táo của Trung Quốc; bởi vì ai cũng biết là họ đã đe dọa áp đặt tiếp vùng ADIZ trên Biển Đông.
Những lời lẽ hiếu chiến của một bộ phận trong giới quân sự Trung Quốc về việc đòi kiểm soát tàu bè, máy bay và đòi bắt giữ, bắn hạ ngay trên không - hải phận quốc tế họ áp đặt hoặc trong vùng tranh chấp đã khiến dư luận Việt Nam và các quốc gia có liên quan càng thêm kỳ vọng ở pháo đài bay B-52.
Nếu trung Quốc tìm cách chữa thẹn bằng cách tức thì áp đặt vùng ADIZ ở biển Đông. Dư luận Việt Nam cùng các nước có tranh chấp lãnh hải cũng như có chung quyền lợi ở vùng biển quốc tế này đặt ra vấn đề với Mỹ:
Liệu pháo đài bay B-52 có trở lại Biển Đông, bay vào vùng phòng không Trung Quốc đơn phương áp đặt để bảo vệ "lợi ích quốc gia" hay không?
Đã qua rồi thời B-52 ném bom tại Việt Nam
Không ai ngây thơ tin rằng Trung Quốc để cho phá sản chính sách lấn chiếm lãnh hải và không phận vùng biển của các nước láng giềng và độc quyền kiểm soát các vùng biển quốc tế ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương chỉ vì vài phi vụ không mang vũ khí của pháo đài bay B-52.
Nhưng đã qua rồi thời đại Chiến tranh Lạnh, khi mà lằn ranh giữa chiến tranh và hoà bình luôn bị thử thách bởi vũ khí nguyên tử và các loại vũ khí hủy diệt khác.
Vẫn còn đó bài học về sự kiện vịnh Con Heo ở Cuba năm 1962, với nguy cơ đẩy thế giới vào cuộc chiến tranh nguyên tử giữa hai siêu cường Mỹ - Xô.
Cuộc cạnh tranh chiến lược toàn diện và đối chọi sức mạnh quân sự Mỹ - Trung sẽ còn gay gắt; nhưng dù sao hai pháo đài bay B-52 không mang vũ khí của Mỹ bay qua Biển Hoa Đông cũng được dư luận ở những quốc gia đang bị nước lớn Trung Quốc bắt nạt - xâm lấn xem là chuyến bay biễu diễn giúp họ hả hê mà hy vọng vào sự toàn vẹn lãnh thổ và hòa bình.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của nhà thơ, nhà báo tự do Trần Tiến Dũng từ Sài Gòn.
