"VĂN HÓA ONLINE-CALIFORNIA" THỨ HAI 03 OCT 2016
Dr Lưu Đạt: Vài Ý Kiến Xây Dựng Cộng Đồng Người Việt Chân Chính/Tử Tế
Thưa Hai Anh Nguyễn Tường Vân & Nhất Hùng:
Trong điện thư gửi trước đây, tôi có chia sẻ với anh Nhất Hùng hai [02] vấn đề hoàn toàn khác nhau [nhưng bổ túc]:
- Vấn đề thứ nhất: thế lãnh đạo [leadership] mà anh Nhất Hùng vừa "nhiệm cách" với chức vụ "Đồng Chủ Tịch" CĐ MD, DC VA đòi hỏi ở anh một cung cách mẫu mưc hơn -- danh chính ngôn thuận -- trong mọi sinh hoạt cộng đồng, từ tư duy tới hành động. Trách nhiệm cá nhân của anh được tăng truởng với trách nhiệm tập thể. Lời lẽ, ý nghĩ và cách thức cư sử của người lãnh đạo một tổ chưc cộng đồng/xã hội dân sự/thiện nguyện/chuyên nghiệp, v.v. đều tiêu biểu bản chất, chứng minh sứ mạng và thành tích văn hoá của tổ chức [organization mission, culture qualification & merit]. Xứng đáng thanh danh hay không là do thành phần quản trị hội đoàn tự tay và tự tâm khơi tạo.
Chăc tại Thủ Đô Hoa Kỳ và ở các địa phương khác [các Tiểu Bang & Thế giới tự do] -- Người Việt Chúng ta đều mong có những tổ chức cộng đồng [community & civic organizations] và các tổ chức bất vụ lợi/chuyên nghiệp/văn hoá giáo dục/tôn giáo/từ thiện [non-profit --- professional, cultural/educational, charitable/religious -- organizations], xứng đáng với sứ mạng & chức nghiệp giao phó. Chúng ta mong thấy tạo dựng được phẩm giá tập thể trong từng cộng đồng chúng ta qua những chủ trương có ý nghĩa và thành tích chân chính. Đó là niềm hãnh diện, bổn phân và trách nhiệm chung. Được tiếng là sự chọn lựa chận thực hành sử tốt đẹp, hay mang tiếng do thành tích bất cẩn, xao nhãng tai hại của chính chúng ta vậy.
- Vấn đề thứ hai mà tôi muốn nêu ra là cách ứng dụng phẩm giá và trách nhiệm của TẤT CẢ CHÚNG TA, từ cá nhân tới tập thể, từ "tư nhân" tới "công dân", từ thường dân tới lãnh đạo dân sự, pháp thể. Đó là cách thực thi ý niệm thượng tôn luập pháp, điển hình [hiện vụ] qua tự do và trách nhiệm ngôn luận, tự do và trách nhiệm truyền thông báo chí, mà tại Hoa Kỳ được quy định qua Tu Chỉnh Án Một, Hiếp Pháp Hoa Kỳ [ First Amendment to the Constitution], mà đại ý như sau:
[A] tự do ngôn luận [tự do suy nghĩ, tự do "viết lách", tự do phát biểu ý kiến văn hoá, giáo dục, chính trị, thờ phụng; tự do sáng tạo văn học, nghệ thuật, v.v.] và liên hệ, tự do báo chí, truyền thông [tự do in ấn, công bố, đăng tải, chuyển bài/tài liệu trên mạng, v.v.] được hiến định và bảo vệ, miễn những hành vi trên tôn trọng sự thật, đạo lý chân chính, không vi phạm luật pháp, an ninh, phẩm giá, đời tư của người khác [đệ tam nhân]. Mọi công dân/tư nhân/cá nhân, pháp nhân-đoàn thể trong nước đều có quyền này, trên căn bản thượng tôn và thi hành hiến pháp và luật pháp .
[B] Ngược lại NẾU LẠM DỤNG, SAI PHẠM tự do ngôn luận [vu khống, xuyên tạc, đưa tin thất thiệt; chụp mũ, mạ lỵ thậm từ làm mất danh dự, uy tín tha nhân; vi phạm an ninh, đời sống riêng tư cá nhân họ về mặt tài chính, y tế, bệnh tật, danh dự gia đạo, v.v.] và liên hệ, VI PHẠM quyền tự do báo chí, truyền thông [in ấn, công bố, đăng tải văn thư, hình ảnh trái phép, chuyển bài, phổ biến tin tưc thất thiệt, vi pham danh dự tha nhân trên mạng, hay trên diễn đàn công cộng, v.v.]. Tât cả các hành vi phạm pháp trên tại Hoa Kỳ [ngày nay, xem lịch trình tiến hoá trong tài liệu đính kèm] chỉ bị coi là sai phạm dân sự [civil torts, chịu phạt vạ tiền tài, tịch biên gia sản], chứ không bị giam tù như trưóc đây hay tại các nước khác trên thế giới ngày nay.
[BB] AI CHỊU TRÁCH NHIỆM SAI PHẠM: [1] TÁC GIẢ/NGUỒN (cá nhân/pháp thể/cơ sở tập thể) đã nói/viết/ghi/chụp...sự kiện, tài liệu có tính cách thất thiệt, phỉ báng, sai phạm. [2] và cả Thành Phần PHỔ BIẾN [PUBLICATION] sự kiện, tài liệu có tính cách thất thiệt, phỉ báng, sai phạm trên [printers, publishers, foundations, individual netters involved in the "untruth/illegal/not authorized/unprotected" publication],
[BBB] KHI NÀO XẨY RA SAI PHẠM PHỈ BÁNG, MẠ LỴ THẬM TƯ; [1] nếu phỉ báng, mạ lỵ, vu khống, chụp mũ xẩy ra riêng tư giữa 2 người cãi cọ nhau trong nhà, trực tiếp qua điện thoại hay thư từ, thì nội vụ chỉ có tính cách "chửi bới", cãi cọ song phương. [2] Chỉ khi nào nội vụ sai quấy trên diễn ra [a] trược mặt công chúng [có đệ tam nhân hay tập thể chứng kiến], trước mắt [độc giả/khán giả], hay qua tai [thính giả] có tính cách công khai, có đệ tam nhân trực diện nội vụ [defamation/prima facie] hay nhân chứng đa phương tiếp diện dây chuyền [unauthorized/unprotected publication].
[BBBB] AI LÀ NẠN NHÂN TRONG VỤ SAI PHẠM, TẠI SAO: [1] cá nhân, tư nhân, tập đoàn hợp lệ, hợp pháp khi [a] bị mạ lỵ, vu khống, bị mang tiếng thất thiệt, và do đó [b] nạn nhân chịu thiệt hại về danh dự, tài chính. [2] các nhân vật công chúng, nổi tiếng, kể cả "mang tiếng" [public figures/officials, celebrities, [bad] news makers] [a] bị mạ lỵ, vu khống, mang tiếng thất thiêt, [b] do manh tâm ác ý hiện tại, do chểnh mảng của tác giả tài liệu hay do cơ sở phổ biến bất cẩn; nên [c] nạn nhân chịu thiệt hại danh dự, tài chính.
TẠM KẾT: tác giả, người làm truyền thông, người đăng tin, phổ biến tài liệu công khai trên mạng hay nơi thị trường [a] với tư cách cả nhân, [b] chức vụ tập thể ĐỀU CÓ QUYỀN & TRÁCH NHIỆM thi hành hai mặt định chế tự do và trách nhiệm ngôn luận, tự do và trách nhiệm truyền thông báo chí, mà tại Hoa Kỳ được quy định qua Tu Chỉnh Án Một, Hiếp Pháp Hoa Kỳ [ First Amendment to the Constitution] và các luật lệ bổ túc.
NHẤT LÀ CẦN THỰC THI THEO LẼ PHẢI VÀ CÔNG TÂM CON NGƯỜI, VỚI BẤT CỨ TƯ CÁCH, VỊ TRÍ NÀO TRONG XÃ HỘI TÂN TIẾN, NHÂN BẢN.
Thân gửi Dr. Lưu N. Đạt,
Tôi rất khâm phục Anh là người đầu tiên đã nêu rõ "Vài ý kiến xây dựng Cộng Đồng Người Việt Chân Chính" bởi vì từ 41 năm qua, người VN tỵ nạn tại HK là "xứ sở cai trị bằng Luật Pháp", mà người VN chưa hành xứ đúng cách, nên họ dễ dàng phạm phải các lỗi lầm như "phỉ báng", xuyên tạc sự thật, lạm dụng "tự do ngôn luận"... Các tiêu chuẩn mà Anh đã đóng góp cho Cộng Đồng "phải" là các mẫu mực để mọi người trong Cộng Đồng tuân theo, tránh khỏi các vụ kiện tụng, các vụ bất hòa..., nhờ vậy Cộng Đồng VN sẽ là một Cộng Đồng "lịch sự", Hòa Bình và An Lạc.
Thân mến, Ph. V. Tuấn. 01 Oct. 2016.
Trân trọng,
Lưu Nguyễn Đạt, PhD, LLB/JD, LLM
VietThuc Foundaion
Xin cảm ơn Anh Phạm V. Tuấn đã hồi âm và góp ý về nhu cầu Xây Dựng Cộng Đồng Người Việt Chân Chính/Tử Tế [Leadership VS Defamation].
Chúng ta đều thấy cần cổ võ/xây dựng lại giữa chúng ta một giới báo chí Việt, một mạng lưới xã hội Việt, một mẫu cộng đồng người Việt nói chung biết tự kiểm và phối hợp lương tâm con người với đà tiến hoá của nền dân chủ hiện đại, mỗi lức tăng trưởng và cải tiến để khỏi tự hủy.
Tiến bộ phúc lợi của từng công dân, quyền lực và lương tâm nhân ban, nghề nghiệp phải kết sinh, song hành, đa thức, đa diện.
Sống và cư xử đúng mức; bảo trọng phẩm giá con người; thực thi và dung hoà quyền hạn và trách nhiệm công dân, nghề nghiệp…đó mới là cách sống toàn diện, xứng đáng với con người tự do, tự trọng, khi biết tôn trọng sự thật, luật pháp và lẽ phải song hành.
