Nguyễn Minh Không - vị quốc sư danh y 'khổng lồ'

11 Tháng Mười 20198:00 SA(Xem: 7381)

VĂN HÓA ONLINE - VIỆT NAM - THỨ SÁU 11 OCT 2019


Nguyễn Minh Không - vị quốc sư danh y 'khổng lồ'


Trinh Nguyễn


07/09/2019 


Nhân vật mang sắc màu thần thoại của một 'ông khổng lồ', một danh y chữa được bệnh hóa hổ cho vua, một nhà tổ chức đại tài... là những gì lưu lại về nhân vật quốc sư Nguyễn Minh Không.


image070

Đền thờ Thánh Nguyễn ở Ninh Bình. Ảnh: Ngữ Thiên


Rồng năm móng và "ông khổng lồ"


TS Trần Hậu Yên Thế, Trường đại học Mỹ thuật VN, đã sững sờ về sự xuất hiện của hình rồng năm móng trên áo của vị sư trong bức họa dát vàng và ngọc trai.


Đây là bức chân dung cổ quý hiếm vẽ vị quốc sư Nguyễn Minh Không với thủ pháp tranh Mật tông Thangka. Đó cũng là bức tranh cổ của VN đầu tiên có kỹ thuật thếp vàng lên lụa và dát ngọc, làm tôn lên vị trí quan trọng của người trong tranh. “Rồng năm móng liên quan đến hoàng gia. Việc khoác cho vị đại sư này một tấm áo rồng năm móng, người nghệ sĩ xưa muốn ngầm ám chỉ đây là vị quốc sư danh tiếng bậc nhất thời Lý, là người đã từng cứu sống vua Lý Thần Tông”, ông Thế cho biết.


Tại hội thảo khoa học “Thân thế, sự nghiệp thiền sư Nguyễn Minh Không” tổ chức tại Ninh Bình ngày 6.9, có nhiều câu chuyện nói lên tầm vóc của thiền sư Nguyễn Minh Không. Ẩn giấu dưới những câu chuyện đó là các quan niệm về giá trị của thời đại ông.


PGS-TS Trần Thị An, Đại học Quốc gia Hà Nội, phân tích những thần thoại về ông khổng lồ khai sơn phá thạch vùng Ninh Bình. Ông có thể xếp đặt lại vị trí các quả núi, sớm đi tu và khi đắc đạo thì lấy hiệu là Minh Không. Công trạng ông gắn với một số địa danh ở H.Gia Viễn và một số địa phương khác của Ninh Bình như núi Đồng Cân (Huyện Hoa Lư), hòn Nẹ (Huyện Kim Sơn)…


Như vậy, với cảm thức huyền thoại, người dân đã nhập Nguyễn Minh Không vào vị thần tối cổ, vị thần thần thoại để tạo nên hình tượng thần nhân. “Ý nghĩa sâu xa của nhân vật thần thoại này là những cống hiến mang tính khởi thủy cho vùng đất Ninh Bình như sắp đặt giang sơn, dạy dân chinh phục thiên nhiên bằng trồng cấy và đánh cá, khởi nguồn tu tập. Rồi từ đó, lan tỏa không gian huyền thoại ra vùng đồng bằng châu thổ Bắc bộ”, bà An nói.


Theo bà An, truyện kể về Nguyễn Minh Không còn cho thấy ông là một vị tổ chức đại tài. Truyện kể đã hình tượng hóa cách thết đãi ấn tượng của Nguyễn Minh Không - chỉ thổi một nồi cơm nhỏ mà đủ cho hàng trăm quân sĩ. Truyện cũng ly kỳ hóa cách tổ chức chuyến đi thần tốc cho quân sĩ - chỉ ngủ một đêm là đến kinh thành.


Cũng theo bà An, có thể thấy diễn ngôn Phật giáo ở hình tượng thiền sư Nguyễn Minh Không. “Nó cho thấy ngụ ý sâu xa về sức mạnh của một nhóm tinh hoa trí thức có đủ tài, đủ đức để gây dựng một triều đại, củng cố sức mạnh của triều đại đó. Nhóm tinh hoa này còn có vai trò đối với sự trường tồn của triều đại đó. Đây mới là thông điệp mà diễn ngôn Phật giáo muốn thể hiện qua câu chuyện về một đại diện ưu tú nhất của họ là quốc sư Nguyễn Minh Không”, bà An cho biết.


image072

Bức họa quốc sư Nguyễn Minh Không ở đền thờ Thánh Nguyễn tỉnh Ninh Bình.  Ảnh: Quốc Phong


Thiền sư Nguyễn Minh Không cũng được xây dựng là ông tổ của nghề đúc đồng. Truyền thuyết dân gian ven Hồ Tây (Hà Nội), thần tích một số làng nghề đúc đồng ở Nam Định, Thanh Hóa và Bắc Ninh cho thấy việc dân gian tôn ông làm tổ nghề đúc đồng. Truyện có mạch thiền sư Minh Không sang phương Bắc, thu hết đồng đen của vua Trung Quốc vào túi, dùng nón làm thuyền chở về Đại Việt, vua nhà Lý đúc tứ đại khí, chuông vang lên, trâu vàng phương Bắc nghe tiếng mẹ chạy về Đại Việt.


Tuy nhiên, điều quan trọng, theo PGS-TS Trần Thị An, truyền thuyết tổ nghề này thu hút vào nhiều nhánh truyện khác như thần thoại về trâu vàng, về địa danh Kim Ngưu, sự kiện về An Nam tứ đại khí. “Điều này càng thể hiện tầm vóc và ảnh hưởng lớn của Nguyễn Minh Không trong đời sống dân gian khiến cho truyện kể về ông ở thể loại nào cũng có khả năng hút các nhánh truyện khác vào mình”, bà An nói.


Theo tác giả Lê Viết Nga, Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh, tại tỉnh Bắc Ninh - quê mẹ của Nguyễn Minh Không, có 3/8 huyện có di tích thờ thiền sư Nguyễn Minh Không. Các loại hình di tích thờ Nguyễn Minh Không khá đa dạng gồm cả chùa, đình, đền và cụm đền chùa, tại một số nơi có lễ hội gắn liền với Nguyễn Minh Không.


TS Nguyễn Hữu Mùi, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm, cho biết chỉ riêng tại đền Thánh Nguyễn (Ninh Bình) đã có 50 đạo sắc liên quan đến Nguyễn Minh Không. Trong đó, đạo sắc có niên đại sớm nhất là thế kỷ 17, đạo sắc có niên đại muộn nhất là thế kỷ 20 cùng với văn bia và 2 cuốn tư liệu chữ Hán liên quan đến Nguyễn Minh Không.


TS Nguyễn Mạnh Cường, Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Ninh Bình, đề xuất: “Cần lồng ghép các giá trị di sản liên quan đến thiền sư Nguyễn Minh Không trong kế hoạch phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình. (???) Tiến hành kết nối các di sản liên quan đến thiền sư trong cả nước”, ông nói.


Thiền sư Nguyễn Minh Không người Gia Viễn, Ninh Bình. Ông có nhiều công lao với đời sống chính trị, tư tưởng văn hóa của Đại Việt thời Lý. Ông là một trong số ít thiền sư được Đại Việt sử ký toàn thư chép các sự kiện liên quan. Năm 1131, triều đình nhà Lý dựng nhà cho Đại sư Minh Không; năm 1136, sư chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thần Tông; năm 1141 ông qua đời./( Thanh Niên)


(???)  VH: Nghe đến kế hoặch phát triển du lịch mà phát khiếp.


 


++++++++++++++++++++++++++++++++++


 


XEM THÊM:


(Bài vở, góp ý gởi về VĂN HÓA ONLINE - CALIFORNIA: Email: vaamacali@gmail.com)


 


- Nhiếp ảnh gia Pháp "kêu trời": chùa cổ ngàn năm Phật Tích đã biến mất "thời hiện đại".

 


- Nhiếp ảnh gia Nicolas Cornet với 20,000 bức ảnh chùa Việt Nam.
24 Tháng Giêng 2014(Xem: 16215)
Ông Lê Hiếu Đằng, cựu quan chức thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và người tuyên bố ly khai Đảng hồi đầu tháng 12/2013, vừa qua đời ở Bệnh viện 115, thành phố Hồ Chí Minh, hưởng thọ 70 tuổi.
16 Tháng Giêng 2014(Xem: 25474)
Hầu hết chúng ta chỉ biết đến trận hải chiến Hoàng Sa xẩy ra vào tháng 1/1974 giữa Hải Quân VNCH và quân Trung Cộng, nhưng ít ai biết là 15 năm trước đó, tháng 1/1959, đã có một trận đánh giữa Thủy Quân Lục Chiến VNCH và quân Trung Cộng ở Hoàng Sa.
06 Tháng Giêng 2014(Xem: 16802)
Đại sứ LB Nga tại Việt Nam Andrey G.Kovtun "không nắm chính xác kế hoạch bàn giao các tàu ngầm còn lại cho Việt Nam, nhưng tin chắc là không có vấn đề gì trục trặc".
02 Tháng Giêng 2014(Xem: 15843)
Đầu năm dương lịch 01/1/2014, ông Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng CSVN đọc bản “thông điệp” gởi đến quốc dân dài 3,781 chữ. Trong bản thông điệp này, ông nhấn mạnh đến từ “đổi mới” và “dân chủ”. Nhiều người tỏ ra mừng rỡ và dấy lên niềm hy vọng ông Nguyễn Tấn Dũng sẽ là một Gorbachev của Việt Nam, và tương lai ông sẽ là Tổng bí thư hay Tổng thống theo thể chế Đại nghị Xã hội Chủ nghĩa! Nhiều người tỏ ra lạc quan “phấn khởi an tâm” về hai chữ “đổi mới và dân chủ”
26 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 16376)
Thay cho các chiến dịch 'phê phán', 'công kích', Đảng Cộng sản và chính quyền Việt Nam nên cho công bố đầy đủ các ý kiến, quan điểm và mở ra các cuộc 'hội thảo, thảo luận' công khai trao đổi với những người có ý kiến khác như các ông Lê Hiếu Đằng hay Tống Văn Công, theo một ý kiến quan sát từ Việt Nam.
24 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 15567)
Trước đây trong bài trả lời phỏng vấn mang tựa đề “Hậu hội đồng nhân quyền: Dân chủ Việt Nam sẽ ra sao?” trên RFI ngày 02/12/2013, nhà bình luận Phạm Chí Dũng có nhận định là đã “bắt” được tín hiệu về việc Nhà nước Việt Nam đang dần phải thừa nhận mô hình xã hội dân sự. Hôm nay chúng tôi xin phép trao đổi thêm về vấn đề này với ông Phạm Chí Dũng.
16 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 16211)
Theo đại sứ Hoa Kỳ tại VN- David Shear thì Hoa Kỳ ủng hộ một nước VN vững mạnh, thịnh vượng và độc lập mà cũng tôn trọng nhân quyền và pháp quyền. VN có dịp để chứng minh cam kết đối với Tuyên ngôn Thế giới về Nhân quyền khi trở thành thành viên của Hội đồng Nhân quyền LHQ.
11 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 16155)
Vào ngày 18 tháng 11 năm 2013, hồ chứa bùn đỏ thuộc địa phận xã Thuận Quí, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận bị sự cố vỡ bờ moong, tức là hồ chứa đã khiến cho bùn đỏ tràn ngập khắp mọi nơi, sức chảy của nó mạnh tương đương một trận lũ quét, nhiều vật liệu, vật dụng và gỗ khối trôi theo dòng bùn đỏ, tấp vào nhà dân.
08 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 19274)
Lý do ông có quyết định này là vì ‘Đảng Cộng sản Việt Nam bây giờ không còn như trước (đấu tranh giải phóng dân tộc) mà đang suy thoái biến chất, thực chất chỉ là đảng của những tập đoàn lợi ích, trở thành lực cản cho sự phát triển đất nước, dân tộc, đi ngược lại lợi ích dân tộc, nhân dân’.
01 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 18475)
Quốc hội khóa XIII, tại kỳ họp thứ 6, ngày 28-11-2013 đã thông qua và ra nghị quyết thực hiện bản Hiến pháp vẫn giữ nội dung cơ bản của thể chế chính trị như Hiến pháp 1992, mặc dù đã nhận được yêu cầu của nhiều người nặng lòng vì nước đòi dừng việc thông qua Hiến pháp sửa đổi, trả quyền hiến định cho nhân dân.
28 Tháng Mười Một 2013(Xem: 17310)
Tình trạng độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản trên chính trường Việt Nam đã được khẳng định với việc thông qua Dự thảo sửa đổi Hiến pháp hôm nay 28/11/2013, dội một gáo nước lạnh vào các hy vọng mở cửa cho đa đảng. Ông Uông Chu Lưu, Phó chủ tịch Quốc hội trong bài diễn văn đọc trên truyền hình hôm nay nói rằng : « Rất nhiều người đòi hỏi Đảng phải là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội ». Bản dự thảo gần như được nhất trí thông qua với 486 phiếu/488 đại biểu hiện diện. Có hai đại biểu không biểu quyết.
25 Tháng Mười Một 2013(Xem: 15686)
Vào ngày 18 tháng 11 năm 2013, hồ chứa bùn đỏ thuộc địa phận xã Thuận Quí, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận bị sự cố vỡ bờ móng, tức là hồ chứa đã khiến cho bùn đỏ tràn ngập khắp mọi nơi, sức chảy của nó mạnh tương đương một trận lũ quét, nhiều vật liệu, vật dụng và gỗ khối trôi theo dòng bùn đỏ, tấp vào nhà dân.
21 Tháng Mười Một 2013(Xem: 15753)
Người dân nghèo Việt Nam thật quá cam chịu! Dân tộc Việt Nam thật quá nhẫn nhục! Cả rẻo đất hình chữ S đã quằn quại trong một thảm cảnh vô cảm đồng loại chưa từng có! Những vụ xả lũ thủy điện như một cách “giết sống” đến ba chục mạng người mà vẫn không một quan chức nào phải chịu trách nhiệm!
17 Tháng Mười Một 2013(Xem: 15411)
Cựu viên chức phụ trách visa không di dân của tổng lãnh sự quán tại TP. HCM đã thú tội nhận ba triệu đôla hối lộ để cấp khống gần 500 visa vào Mỹ. Truyền thông Mỹ đưa tin Michael Sestak, viên chức Bộ ngoại giao Mỹ, đã nhận tội tại một tòa án liên bang hôm 6/11.
09 Tháng Mười Một 2013(Xem: 15429)
Truyền thông Nga cho hay nhà sản xuất đã hoàn tất việc chạy thử tàu ngầm đầu tiên cho Việt Nam để chuẩn bị giao hàng. Hãng thông tấn Interfax-AVN đưa tin chiếc tàu ngầm Dự án 636 lớp Varshavyanka, được xây dựng tại Nhà máy đóng tàu Admiralty ở St Petersburg, đã chạy thử thành công.
05 Tháng Mười Một 2013(Xem: 17716)
Ngày 23/09/2013, ra đời bản "Tuyên bố về thực thi quyền Dân sự và Chính trị" của Diễn đàn Xã hội Dân sự Việt Nam, nhằm “trao đổi và tập hợp các ý kiến góp phần chuyển đổi thể chế chính trị của nước ta từ toàn trị sang dân chủ một cách ôn hòa”. RFI Tiếng Việt có cuộc phỏng vấn với Luật sư Trần Quốc Thuận, Ủy viên Hội đồng tư vấn dân chủ pháp luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nguyên Phó chủ nhiệm Văn Phòng Quốc Hội. Luật sư Trần Quốc Thuận là người ký tên vào bản Tuyên bố.
31 Tháng Mười 2013(Xem: 15357)
Tàu ngầm Hà Nội, tàu ngầm đầu tiên trong số 6 tàu ngầm lớp Kilo 636 mà Nga đóng theo đơn đặt hàng của Việt Nam, sẽ được chuyển giao cho Hải quân Việt Nam ngày 7/11 tới để bắt đầu hành trình về cảng Cam Ranh.
28 Tháng Mười 2013(Xem: 19841)
Sáng 27.10, hàng ngàn người dân huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi đã kéo đến UBND huyện để phản ứng việc chính quyền cho các DN nạo hút cát ven biển Cửa Đại, gây sạt lở nặng, làm thiệt hại đất sản xuất, hồ nuôi tôm của dân. Sự việc càng diễn biến phức tạp hơn, khi đến 14h chiều 27.10, người dân đã tràn ra QL 1A, cắt chặn tuyến đường huyết mạch Bắc - Nam trong nhiều giờ đồng hồ.
24 Tháng Mười 2013(Xem: 19503)
Trong bản tuyên bố chung Việt Nam- Trung Quốc nhân chuyến viếng thăm của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tại Hà Nội giữa tháng 10 vừa qua, hai quốc gia đã thông báo « nhất trí » thành lập Viện Khổng tử ở Việt Nam. Thật ra, Viện Khổng tử đã được Trung Quốc thành lập ở rất nhiều nước khác trên thế giới. Việc thành lập Viện Khổng tử ở Việt Nam đã được chính phủ Hà Nội quyết định từ năm 2009, nhưng thông báo chính thức về việc thành lập viện này đã một lần nữa gây lo ngại cho giới nhân sĩ trí thức Việt Nam về nguy cơ xâm lăng văn hóa của Trung Quốc, trong bối cảnh mà phim ảnh Trung Quốc từ nhiều năm qua tràn ngập các đài truyền hình Việt Nam và văn hóa Trung Quốc chi phối ngày càng nhiều đời sống của người dân Việt Nam, đặc biệt là trong kiến trúc đền chùa.