Giàn khoan HD-981. Photo Nguyễn Đông.
40 năm sau, Trung cộng cắm dùi giàn khoan HD-981 trên thềm lục địa VN, thực hiện giấc mơ biến đường “lưỡi bò vô hình” thành lãnh thổ lãnh hải hiện thực, biến vùng biển đảo không tranh chấp thành vùng tranh chấp, thâu tóm dần dần các hải đảo, (lại sắp vẽ vùng nhận dạng phòng không Trường Sa). Hoàng Sa trở thành căn cứ hải quân quan trọng bậc nhất của Tàu khựa bảo vệ căn cứ tàu ngầm nguyên tử Hải Nam, là cứ điểm xuất phát hải quân vượt thẳng qua eo biển Luzon-Cao Hùng tiến ra tây Thái bình dương, mới đây, Hàng không Mẫu hạm Liêu Ninh từng diễn tập dài ngày ở vùng biển này.
Nhìn lại các diễn biến chính trị diễn ra vào thời điểm cùng với vụ HS, trước khi “vi hành”, TT Thiệu đã “hảo ý chơi thâm” để lại cái “gân gà HS” khó nhai cho các bên hậu thế, nay đã đến lúc “bừng tỉnh ngộ” vì nguồn tài nguyên vô tận, vì vị trí chiến lược, vì nền an ninh quốc gia, vì con đường lợi ích hàng hải quốc tế ở Biển Đông… mà tha hồ đông tây xâu xé. Cho nên cũng không lấy gì làm lạ, từ năm 1975 đến nay, không thấy có một chính phủ lưu vong danh chính ngôn thuận VNCH nào ở hải ngoại đứng lên quy tụ hàng triệu dân Việt tị nạn đòi lại Hoàng Sa. (VH)
Tiến sỹ Nguyễn Thị Lan Anh, Phó Khoa Luật Quốc tế của Học viện Ngoại giao.
Được sự đồng ý và hiệu đính về phần dịch của Tiến sỹ Nguyễn Thị Lan Anh, Dân Trí xin trích đăng bài viết trên chuyên trang Bình Luận của Trường Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế S.Rajaratnam (RSIS - thuộc Đại học Công nghệ Nanyang), Singapore, đề ngày 9/6/2014.
Mở đầu bài viết, Tiến sỹ Lan Anh cho biết: "Một tháng đã qua kể từ khi Biển Đông một lần nữa lại dậy sóng gần quần đảo Hoàng Sa. 40 năm trước, vào tháng 1 năm 1974, Hoàng Sa là nơi Trung Quốc đã sử dụng vũ lực bất hợp pháp chống lại Việt Nam Cộng hòa.
Để chiếm đóng bất hợp pháp Hoàng Sa từ Việt Nam Cộng hòa, Trung Quốc đã đánh đắm một tàu hải quân của Việt Nam Cộng hòa, gây hư hại 4 tàu khác, khiến 53 người Việt Nam thiệt mạng và 16 người bị thương. Việc sử dụng vũ lực này khiến cho Trung Quốc lần đầu tiên có được sự kiểm soát hoàn toàn quần đảo Hoàng Sa."
Không chỉ là tranh chấp chủ quyền
Trong bài viết của mình, tiến sỹ Lan Anh cho biết, “chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa được thiết lập dựa trên các hoạt động thực thi chủ quyền của Nhà Nguyễn đối với Hoàng Sa và Trường Sa trong lịch sử, ít nhất từ thế kỷ thứ 17, khi các quần đảo này còn là các vùng đất vô chủ. Trong thời kỳ mở rộng chế độ thực dân của phương Tây, chủ quyền đối với Hoàng Sa tiếp tục được Pháp, nước đô hộ Việt Nam, thực hiện.
Chủ quyền các quần đảo này sau đó được chuyển giao từ Pháp sang chính quyền Việt Nam Cộng hòa, theo Hiệp định Geneva năm 1954 và sau đó được Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam kế thừa khi miền Bắc và miền Nam thống nhất vào năm 1975. Việt Nam đã liên tục khẳng định yêu sách chủ quyền của mình bằng cách phản đối các hoạt động do Trung Quốc tiến hành ở Hoàng Sa.”
Tuy nhiên cũng theo tiến sỹ, “mặc dù chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa
có cơ sở pháp lý vững chắc, nhưng Trung Quốc vẫn khẳng định họ có chủ quyền
“không thể tranh cãi” đối với quần đảo này. Trung Quốc từ chối thừa nhận có
tranh chấp về chủ quyền đối với quần đảo và từ chối thảo luận vấn đề chủ quyền
với Việt
Tiến sỹ Lan Anh cho rằng, “hành động khiến cho quần đảo Hoàng Sa trở thành điểm
nóng mới nhất trên Biển Đông là việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan nước sâu Hải
Dương-981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam,
gần quần đảo Hoàng Sa.”
Tiến sỹ khẳng định: “thoạt đầu, các lập luận về việc hạ đặt giàn khoan có thể khiến dư luận hiểu nhầm đây là lập luận về chủ quyền đối với Hoàng Sa. Tuy nhiên, khi nhìn sâu hơn, vụ việc này thực chất liên quan đến việc thực thi luật biển quốc tế.”
Khoảng cách địa lý không phải là vấn đề
Theo tiến sỹ Lan Anh, Đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa, nơi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan nước sâu Hải Dương-981, là một cồn cát nhỏ, rộng 1,6km2, không có khả năng cho con người cư trú và không có đời sống kinh tế riêng. Vì vậy, theo Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, Tri Tôn là đảo đá và chỉ có thể có vùng lãnh hải 12 hải lý.
Theo thực tiễn của các quốc gia trên thế giới, trong phân định ranh giới biển, đảo Tri Tôn và các đảo khác thuộc Hoàng Sa sẽ phải giảm hiệu lực để nhường hiệu lực lớn hơn cho đất liền do chiều dài của đường bờ biển của các đảo nhỏ này ngắn hơn nhiều so với đường bờ biển đất liền của Việt Nam. Tức là đường phân định biển sẽ nằm rất gần với Tri Tôn hoặc thậm chí khoanh vùng cho đảo này chỉ có 12 hải lý.
Trung Quốc và Việt
Tuy nhiên, do chưa có thỏa thuận về phân định ranh giới cho Hoàng Sa, lập
luận rằng giàn khoan nằm gần với Hoàng Sa hơn là bờ biển Việt Nam là không tạo
ra cơ sở pháp lý cho Trung Quốc. Giàn khoan đã được hạ đặt trái phép ở khu vực
Trung Quốc không có quyền đơn phương tiến hành các hoạt động như vậy.
Việc hạ đặt giàn khoan của Trung Quốc vi phạm DOC
Tiến sỹ Lan Anh nhận định: “Cơ sở thực sự mà Trung Quốc đưa ra yêu sách đối với
các nguồn tài nguyên thiên nhiên nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam
không phải là dựa trên vùng đặc quyền kinh tế từ Hoàng Sa, mà từ đường lưỡi bò
mà Bắc Kinh đã vẽ ra trên bản đồ Biển Đông. Mặc dù không đưa ra bất kỳ tài liệu
chính thức nào để minh chứng cho yêu sách này, không đưa ra bất kỳ cơ sở pháp
lý nào theo luật quốc tế, Trung Quốc vẫn đang sử dụng bản đồ đường lưỡi bò để
yêu sách các quyền đối với toàn bộ các nguồn tài nguyên thiên nhiên của vùng
nước và đáy biển bên trong đường lưỡi bò, thậm chí ngay cả khi các tài nguyên
này nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia khác.”
Theo tiến sỹ Lan Anh, Trung Quốc phải dựa vào đường lưỡi bò để yêu sách bởi sự thực là khu vực có tiềm năng giàu dầu lửa và khí đốt ở ngoài khơi bờ biển Việt Nam đều nằm ở bên ngoài các khu vực mà Trung Quốc có thể yêu sách quyền chủ quyền dựa theo luật biển quốc tế. Vì vậy, Trung Quốc đã quyết định phớt lờ luật biển quốc tế và khẳng định tuyên bố chủ quyền của mình dựa theo bản đồ đường lưỡi bò, chiếm tới 85% Biển Đông.
Tiến sỹ phân tích, theo quy định của luật biển quốc tế, hai nước Trung Quốc và
Việt Nam phải có nghĩa vụ pháp lý để nỗ lực đạt được thỏa thuận tạm thời, có tính
thực tiễn cao. Luật biển quốc tế cũng đặt ra trách nhiệm đối với Trung Quốc và
Việt Nam, theo đó, không bên nào được phép có bất kỳ hành động đơn phương gây
nguy hiểm hay phương hại đến việc đàm phán để đạt được thỏa thuận phân định
biển cuối cùng.
Các tòa án quốc tế đã phán quyết rằng trong các “vùng có các yêu sách biển chồng lấn”, việc một nước cố gắng khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên bằng cách khoan là trái luật, bởi hành động đơn phương như vậy sẽ làm thay đổi mãi mãi hiện trạng và vì vậy gây nguy hiểm hoặc phương hại đến việc đàm phán về một thỏa thuận phân định ranh giới biển cuối cùng.
Trong các cuộc thảo luận với ASEAN về một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông
mang tính ràng buộc về pháp lý, Trung Quốc luôn luôn khẳng định cần phải áp dụng
đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) năm
2002. Tuy nhiên, hành động đơn phương khoan dầu của Trung Quốc là sự vi phạm rõ
ràng các điều khoản của DOC, trong đó có quy định các bên phải kiềm chế thực
hiện các hành động sẽ làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp.
Kết thúc bài viết của mình, Tiến sỹ Lan Anh bày tỏ hi vọng “Trung Quốc sẽ sớm
hiểu ra rằng bắt nạt các nước láng giềng, vi phạm luật quốc tế không phải là
cách hành xử của một cường quốc có trách nhiệm trên trường quốc tế.”
Vũ Quý (dịch)
++++++++++++++++
Đảo Hải Nam và quần đảo Hoàng Sa (Paracel Islands) nằm dưới vĩ tuyến 17 được chia là 2 nhóm HS đông và HS tây.
BBC 2/4/14
Nhà báo Bill Hayton nói trận hải chiến Hoàng Sa là câu chuyện thảm họa về các cá nhân muốn bảo vệ đất nước nhưng thất bại bởi khả năng tác chiến kém cỏi và sự lãnh đạo tồi tệ của giới chóp bu quân sự Sài Gòn.
Bài viết của nhà báo Bill Hayton, làm việc ở BBC, là tác giả cuốn
April 2005
(VNExpress) 16 công ty Mỹ, trong đó có nhiều tập đoàn lớn nhất nhì thế giới, muốn tìm cơ hội đầu tư vào Việt Nam khi suy thoái kinh tế vẫn chưa kết thúc.
Tập đoàn dầu khí Chevron của Mỹ đang đàm phán với PetroVietnam về dự án khai thác khí trị giá hơn 4 tỷ USD. Ảnh: tehrantimes
Đoàn đến Việt Nam tìm hiểu cơ hội
kinh doanh lần này có các tập đoàn lớn như Abbott, tập đoàn tài chính AIG, Công
ty Caterpillar, tập đoàn dầu khí Chevron, Công ty ConocoPhillips, Công ty dầu
khí ExxonMobil, hãng Ford, tập đoàn General Electric, hãng truyền thông Time
Warner.
Trong buổi họp báo sáng nay, ông Matthew P. Daley, Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh
Mỹ - ASEAN (US-ASEAN) nói: “Mặc dù kinh tế đang ở giai đoạn khó khăn, các công
ty Mỹ vẫn hết sức quan tâm đến việc đầu tư vào Việt
Chủ tịch Hội đồng US-ASEAN cho rằng từ giữa những năm 90 của thế kỷ trước, xu
hướng đầu tư vào Việt Nam trong cộng đồng doanh nghiệp Mỹ ngày càng phát triển.
Ông khẳng định trong vòng 3-5 năm tới, nước này sẽ trở thành nhà đầu tư số một
tại Việt
Tập đoàn General Electric (GE) - công ty lớn nhất thế giới theo xếp hạng năm
2009 của Forbes, hay Chevron - công ty lớn thứ 9 thế giới, đã có mặt tại Việt
Nam từ nhiều năm thông qua các tổ chức phi chính phủ. Nhiều tổ chức trong số đó
tham gia hỗ trợ người dân vùng sông
Ông Hank Tomlinson, Tổng giám đốc
Chevron Việt Nam cho biết, Chevron đang đàm phán với Tập đoàn dầu khí quốc gia
Việt Nam về dự án khí ở ngoài khơi biển Đông trị giá 4 tỷ USD, trong đó Chevron
sẽ góp 2,5 tỷ USD. Tính đến nay Chevron đã đầu tư 300 triệu USD làm công tác
thăm dò.
Dự án nhằm cung cấp khí cho khu vực Mekong để chạy các nhà máy điện,
đáp ứng nhu cầu điện năng. Nếu dự án sớm được Chính phủ phê duyệt, Chevron sẽ
trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt
Nhận xét về môi trường kinh doanh tại Việt Nam, ông Stuart Dean, Chủ tịch
General Electric khu vực Đông Nam Á nói: "Việt Nam là một trong những nước
hết sức tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài". Ông cho biết dự án
của GE tại Hải Phòng được chính quyền cấp giấy phép xây dựng chỉ vài ngày sau
khi nộp đơn.
Doanh nghiệp sẽ có buổi làm việc với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh
đạo của Chính phủ trong hai ngày tới để thảo luận về cơ hội đầu tư trong nhiều
lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, năng lượng, hàng không, dịch vụ tài chính ngân
hàng, y tế, phát triển nguồn nhân lực, khai thác mỏ và truyền thông.
Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN có hơn 100 tập đoàn thành viên, phần lớn trong
số đó nằm trong danh sách 100 công ty hàng đầu của Mỹ do tạp chí Fortune bình
chọn.
Thanh Bình