Mỹ đã tiến một bước “vô hiệu hóa” yêu sách chủ quyền của TQ ở Biển Đông

10 Tháng Sáu 20189:24 CH(Xem: 6516)

VĂN HÓA ONLINE - THỜI SỰ  B - THỨ HAI 11 JUNE 2018


Mỹ đã tiến một bước “vô hiệu hóa” yêu sách chủ quyền của TQ ở Biển Đông?


Tiến sĩ Trần Công Trục


08/06/18


 (GDVN) - Việc Mỹ điều 2 chiến hạm tiến hành tuần tra "tự do hàng hải" bên trong 12 hải lý của 4 đảo ở Hoàng Sa ngày 27/5 là diễn biến mới đặc biệt, hàm chứa nhiều ẩn ý.


Tối 1/6, Hội nghị thượng đỉnh An ninh châu Á (còn gọi là Đối thoại Shangri-La) lần thứ 17 chính thức khai mạc tại Singapore.


Diễn đàn quy tụ các quan chức quốc phòng cấp cao đến từ hơn 40 quốc gia châu Á-Thái Bình Dương, cùng nhiều học giả hàng đầu trong khu vực. 


Đối thoại Shangri-La lần thứ 17 đã tập trung vào các vấn đề an ninh nóng của khu vực. Vấn đề  an ninh hàng hải, trong đó vấn đề Biển Đông, đã làm nóng các phiên thảo luận của Đối thoại năm nay. 


Dư luận đặc biệt quan tâm đến những phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Pháp, Anh… cũng như những động thái của các nước này tiến hành trong thời gian trước, trong và sau Đối thoại Shangri-La 17.


Những diễn biến nổi bật trên Biển Đông trước, trong và sau Đối thoại Shangri-la 17


Cuối tháng Năm, 2 chiến hạm Hoa Kỳ đã thực hiện một cuộc tuần tra nhằm thực hiện quyền “tự do hàng hải” ở trong phạm vi vùng biển 12 hải lý xung quanh một số đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, hiện đang bị Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp. 


image041

Chiến hạm Mỹ thực hiện tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông, hình minh họa: The National Interest.


Cuộc tuần tra này được thực hiện ngay sau khi Trung Quốc điều máy bay ném bom H-6K ra diễn tập cất hạ cánh trên đảo Phú Lâm, tiếp theo những hoạt động quân sự khác của Trung Quốc trên Biển Đông.


Sau khi kết thúc Đối thoại Shangri-La 17, ngày 5/6, Mỹ lại tiếp tục  điều máy bay chiến lược B-52 bay vào khu vực cách quần đảo Trường Sa 32 km.


Giải thích cho những hoạt động nói trên, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis trên đường đến Singapore tham dự Đối thoại Shangri-La17, đã nói rằng:


“Mỹ đang nỗ lực hết sức để hợp tác với các nước Thái Bình Dương, đó là cách mà chúng tôi làm việc trên thế giới.


Nhưng chúng tôi cũng sẽ đối đầu với những gì chúng tôi cho là không phù hợp với luật pháp quốc tế, không phù hợp với phán quyết của Tòa quốc về vấn đề đó.” 


Sở dĩ Mỹ phải làm như vậy là để cảnh báo:


“Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông hiện đã là một thực tế, nhưng Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với những hậu quả không lường trước được”, ông James Mattis phát biểu ngày thứ Bảy 2/6 tại Đối thoại Shangri-La. 


image042

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tại Đối thoại Shangri-la năm nay, ảnh: Reuters / VOA


Hưởng ứng nội dung phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ , Bộ trưởng Quốc phòng Pháp, trong bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 17 đã nhắc lại kế hoạch tăng cường hoạt động tự do hàng hải nhằm đối phó với việc quân sự hóa của Bắc Kinh trong khu vực, và nhấn mạnh: 


“Một số khu vực hàng hải quốc tế được cho là rất quan trọng đối với an ninh, kinh tế của một số quốc gia trong và ngoài khu vực.


Điều quan trọng là các quốc gia không vì những lợi ích của riêng mình mà bỏ qua luật pháp quốc tế . 


Chúng ta cần phải tuân thủ  trật tự quốc tế dựa trên các qui tắc.


Bất đồng cần phải được giải quyết bằng các biện pháp pháp lí và tham vấn, chứ không phải đối đầu, tự do hàng hải phải được tuân thủ”. 


Đồng quan điểm với Bộ trưởng Quốc phòng Pháp, Bộ trưởng Quốc phòng Anh, Gavin Williamson, cũng thông báo tại Đối thoại Shangri-la năm nay rằng:


3 tàu chiến hải quân hoàng gia Anh sẽ được điều đến khu vực trong năm nay để bảo vệ trật tự dựa trên pháp luật trong dài hạn, để “nói rõ rằng các quốc gia cần phải chơi theo luật lệ và phải nhận những hậu quả, nếu không làm như vậy”.


image043

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Gavin Williamson phát biểu tại Đối thoại Shangri-la lần thứ 17,


Nếu đúng như những gì mà Mỹ và đồng minh đã tuyên bố và đang triển khai trên thực tế thì chắc chắn sẽ được dư luận hoan nghênh và hưởng ứng. 


Bởi vì, bảo vệ quyền “tự do hàng hải” và “thượng tôn pháp luật” trong khu vực Biển Đông trong tình hình hiện nay là trách nhiệm của cả cộng đồng;


Nó cũng là nguyện vọng tha thiết của nhân loại trong công cuộc đấu tranh bảo vệ môi trường hòa bình, ổn định cho sự hợp tác và phát triển của mọi quốc gia dân tộc.


Vấn đề bảo vệ quyền tự do hàng hải, tự do bay qua Biển Đông, trên cơ sở thượng tôn pháp luật, luôn luôn là mối quan tâm hàng đầu của công đồng khu vực và quốc tế, đặc biệt là các nước có nền kinh tế phát triển, các cường quốc hàng hải, các siêu cường quân sự. 


Vì vậy, những động thái và phát biểu của những giới chức cấp cao quốc phòng Mỹ, Pháp , Anh… tại Đối thoại Shangri-La 17 vừa qua chắc chắn sẽ được các quốc gia liên quan khác nghiên cứu, tận dụng;


Trên cơ sở đó phát huy tối đa những yếu tố tích cực của những động thái này nhằm vừa phục vụ cho công cuộc đấu tranh bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của mình trong Biển Đông;


Đồng thời, vừa góp phần bảo vệ hòa bình, giữ vững an ninh chính trị và ổn định xã hội vì sự hợp tác, phát triển, phồn vinh của công đồng khu vực và quốc tế.    


Tuy nhiên, điều đáng suy ngẫm là, dư luận vẫn còn có những hoài nghi về động cơ đích thực cuả các hoạt động nói trên do Mỹ tiến hành trong thời gian gần đây. 


image040

Tiến sĩ Trần Công Trục, ảnh do tác giả cung cấp.


Mặc dù nằm ngoài mong muốn của mình, chúng tôi vẫn phải nói rằng sự hoài nghi nói trên là có cơ sở thực tế.


Để có thể chia sẻ với nghi vấn này, chúng tôi chỉ xin tập trung phân tích dưới góc độ  pháp lý liên quan đến hoạt động của 2 tàu chiến Mỹ vừa đi vào vùng quần đảo Hoàng Sa.


Lý do nào khiến Mỹ tuần tra tự do hàng hải bên trong 12 hải lý ở Hoàng Sa?


Thông tin về 2 tàu chiến Mỹ thực hiện một chuyến tuần tra vào trong phạm vi biển 12 hải lý xung quanh một số  đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà đang bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép, nếu chiểu theo UNCLOS 1982 thì:


Đây đáng lý ra phải là hoạt động thực hiện quyền “đi qua vô hại” trong lãnh hải 12 hải lý của một số đảo ở quần đảo Hoàng Sa, chứ không phải là thực hiện quyền “tự do hàng hải” trong vùng đặc quyền về kinh tế 200 hải lý hay ở vùng biển cả. 


Bởi lẽ, nếu căn cứ từ nguồn gốc, các đảo này quá nhỏ không thích hợp cho cộng đồng sinh sống và không có đời sống kinh tế riêng nên chúng chỉ có hiệu lực trong việc xác định phạm vi lãnh hải 12 hải lý, chứ không có quyền có vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý. 


Vì vậy, vùng biển nằm ngoài phạm vi lãnh hải 12 hải lý của từng đảo là vùng “biển cả”, hay còn được gọi theo thói quên là vùng “biển quốc tế”


Quyền “đi qua vô hại” trong lãnh hải không đồng nghĩa với quyền “tự do hàng hải”


Khi thực hiện quyền “đi qua vô hại” trong lãnh hải thì các tàu thuyền nước ngoài phải tuân thủ các quy định của quốc gia ven biển, nhất là các tàu quân sự, nhằm đảm bảo tôn trọng chủ quyền, quốc phòng, an ninh của quốc gia ven biển…


Như vậy, nếu chiểu theo quy định của UNCLOS 1982, lý do nhằm bảo vệ quyền “tự do hàng hải” khi điều tàu chiến đi sâu vào trong vùng biển 12 hải lý xung quanh các đảo ở quần đảo Hoàng Sa không phải là lý do có sức thuyết phục. 


Theo chúng tôi, sự kiện này có khả năng nhằm vào những mục đích sau đây:


Thứ nhất:


Sự kiện 2 tàu chiến Mỹ tuần tra vào trong vùng lãnh hải 12 hải lý như phân tích ở trên phải chăng đây là hành động nhằm “vô hiệu hóa” yêu sách “chủ quyền” đối với quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà Trung Quốc đã xâm chiếm bất hợp pháp? 


Và như thế thi cũng có thể hiểu đây là sự phản đối, bác bỏ, trên thực tế yêu sách “chủ quyền và quyền tài phán” mà ngày 17/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng, đã phát biểu trong một cuộc họp báo thường kỳ, rằng: 


"Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan tôn trọng chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc, và không làm bất cứ điều gì có thể ảnh hưởng đến quan hệ song phương hay hòa bình, ổn định của khu vực này."  


Nếu thật sự như vậy thì có thể nói đây là một sự thay đổi đáng ghi nhận về lập trường của Mỹ đối với những tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trong Biển Đông. 


Thứ hai:


Tuy nhiên, căn cứ vào những diễn biến “lời qua tiếng lai”, “ăn miếng trả miếng” giữa Mỹ và Trung Quốc trong thời gian gần đây, có thể thấy rằng:


Động cơ đích thực của tất cả những động thái nói trên có lẽ không chủ yếu nhằm để bảo vệ “quyền tự do hàng hải”, “thượng tôn pháp luật”;


Trong bối cảnh hiện nay, động cơ của Washington có lẽ chủ yếu là để ngăn cản sự trỗi dậy mạnh mẽ bằng mọi giá của Trung Quốc trong cuộc tranh giành vị trí siêu cường khu vực và quốc tế của Mỹ. 


Những động thái nói trên giữa một bên do Mỹ đứng đầu và một bên do Trung Quốc đứng đầu, vào thời điểm hiện nay, có lẽ cho thấy rõ nguyên nhân làm cho tình hình Biển Đông căng thẳng, phức tạp.


Biển Đông tiềm ẩn nguy cơ gây bất ổn và xung đột chính là xuất phát từ cuộc cạnh tranh địa- chính trị, địa- kinh tế, địa - chiến lược giữa hai thế lực đó.


Và đặc biệt là thêm một lần nữa, nó phơi bày động cơ đích thực của các siêu cường đang trực tiếp hay gián tiếp nhảy vào vòng tranh chấp khốc liệt này. 


Thứ ba:


Từ đó, có thể thấy rằng quan hệ Mỹ-Trung đang có dấu hiệu mở màn cho một trân đấu, với những động tác vờn nhau, trước khi tung những miếng đòn “tỉ thí” trên võ đài. 


Vì vậy, phải chăng những động thái nói trên của Mỹ, trước mắt là nhằm góp phần “dẹp bỏ” những rào cản đối với cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều, mà theo nhận định từ phía Mỹ, dường như đã có bàn tay “can thiệp” gây cản trở của Trung Quốc; 


Đồng thời những động thái này cũng để gây sức ép, tạo lợi thế trong cuộc đàm phán thương mại giữa hai đối thủ cạnh tranh đang diễn ra với rất nhiều dấu hiệu cho thấy có khả năng xẩy ra một “cuộc chiến tranh thương mại”, đầy những rủi ro và hệ lụy. 


Có thể nói, đây thực sự mới là lý do đích thực của những gì đang diễn ra trong Biển Đông hiện nay đáng được nghiên cứu để có được nhưng phương thức ứng xử thích hợp và hiệu quả nhất.


Tiến sĩ Trần Công Trục
16 Tháng Giêng 2015(Xem: 11166)
Tính tới tối 14/1, theo hệ thống đếm trên trang, tới nay, “Chân dung quyền lực” hiện đã có hơn 13 triệu người truy cập và đôi khi, cùng một thời điểm, có hàng nghìn người trên trang này. Một tờ báo của Nhật Bản mới đăng tải bài viết dài về sự xuất hiện của trang blog “Chân dung quyền lực”, với nhận định rằng những lời đồn thổi trên mạng có thể gây bất ổn chính trị tại Việt Nam.
12 Tháng Giêng 2015(Xem: 11104)
(VNTB) - Lần thứ hai liên tiếp, blog đình đám có tên Chân dung quyền lực lại tỏ ra rất nhạy cảm tin tức khi thông báo chính xác ngày về Đà Nẵng 9/1 của bệnh nhân kiêm Trưởng ban nội chính trung ương Nguyễn Bá Thanh.
08 Tháng Giêng 2015(Xem: 62220)
Tất cả đều quy về Bắc Kinh sau cái chết của Phạm Quý Ngọ và cái (sắp) chết của Nguyễn Bá Thanh. Nhìn lại những dữ kiện, chúng ta có thể thấy rằng sự nghiệp lẫn cuộc đời của Nguyễn Bá Thanh có nhiều "thay đổi âm thầm" sau chuyến đi Bắc Kinh vào cuối năm 2013 và cái (sắp) chết của ông so với cái chết của Phạm Quý Ngọ xem ra không khác nhau lắm.
04 Tháng Giêng 2015(Xem: 10560)
Các tội ác và nguy cơ từ phía tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” tự xưng (IS) là có thật. Không chỉ Mỹ và đồng minh thân cận (Anh, Pháp) mà cả Nga và Trung Quốc đều thừa nhận như vậy. Các điều tra viên Liên Hợp Quốc đã khẳng định, IS phạm các tội ác chiến tranh và chống lại loài người. Các tội ác của IS bao gồm tra tấn, sát hại người vô tội, thảm sát, giết người theo lối tàn bạo, hãm hiếp, cưỡng hôn, đào tạo lính trẻ em, hà khắc với nữ giới, biến phụ nữ thành nô lệ tình dục, khôi phục chế độ nô lệ…
28 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10013)
"Cũng đã có những dư luận, những câu chuyện bàn tán cho rằng, trước Đại hội Đảng của Việt Nam thì sự viếng thăm của lãnh đạo cao cấp của Đảng Cộng sản Trung Quốc sang Việt Nam, trong câu chuyện mạn đàm chắc không thể không nói đến câu chuyện nhân sự dự kiến trong đại hội đảng."
22 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10265)
Trong bài phân tích của cây viết Murray Hiebert đăng vào dịp cuối năm 2014, CSIS đánh giá cuộc bầu cử tại Miến Điện, phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc ra trọng tài quốc tế, các xáo trộn dân chủ tại Thái Lan, tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Thái Bình Dương (TPP), và tiến trình xây dựng cộng đồng kinh tế ASEAN sẽ là những sự kiện định hình cho hướng đi của khu vực.
16 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 9505)
Tiến sỹ Trần Công Trục : Việt Nam đã 'biết trước' về kế hoạch thiết lập 'vùng nhận dạng phòng không' (ADIZ) trên Biển Đông của Trung Quốc và tùy vào thái độ của Trung Quốc mà 'chắc chắn' sẽ có các biện pháp đưa tranh chấp chủ quyền với TQ ra các cơ quan tài phán quốc tế.
09 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10279)
Ngày thứ Tư là Ngày Nhân quyền Liên hiệp quốc. Nhiều nhà quan sát mô tả năm 2014 là như một năm khủng khiếp về các vụ vi phạm nhân quyền. Theo tường thuật của thông tín viên Henry Ridgwell của Đài VOA ở London, chiến tranh là nguyên chính của những vụ vi phạm nhân quyền trên toàn thế giới-và trong 12 tháng qua, những cuộc xung đột qui mô lớn đã gia tăng cường độ.
04 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10493)
Colby xuất thân từ nhóm xây dựng quốc gia/chiến tranh chính trị của CIA, mà không phải từ cánh gián điệp/phản gián của cơ quan này. Trong khi làm việc ở Sài Gòn trên cương vị giám đốc phân nhánh CIA, Colby và các nhân viên của ông đã tổ chức các Lực Lượng Dân Sự Chiến Đấu (CIDG) trong những người Thượng gốc Rhađê. CIA vũ trang cho những người dân ở các buôn làng Tây Nguyên, bảo vệ họ tạm thời, rồi khuyến khích chiến đấu chống Việt Cộng. Lực lượng CIDG là nguyên mẫu cho chương trình Ấp Chiến Lược.
30 Tháng Mười Một 2014(Xem: 9655)
(NTD.ORG Quốc tế) - Bộ Quốc phòng Trung Quốc vừa tổ chức họp báo nói về Biển Đông, Hoa Đông, Diễn đàn Hương Sơn, diễn tập Trung-Nga, Trung-Ấn, chống tham nhũng, quan hệ Trung-Mỹ…
20 Tháng Mười Một 2014(Xem: 9807)
"Đối với Trung Quốc chúng ta là láng giềng, dù mưa bão chúng ta vẫn là láng giềng, mãi mãi là láng giềng... Do vậy cần gìn giữ hòa bình, hợp tác cùng phát triển để thực hiện một các thực chất phương châm 16 chữ, để đem lại lợi ích cho cả 2 nước”. Ông đề ra sáu chữ cho quan hệ song phương, "vừa hợp tác, vừa đấu tranh".
16 Tháng Mười Một 2014(Xem: 10314)
Từ ngày 20/10/2014 nước Cộng hòa Indonesia có tổng thống mới, ông Joko Widodo. Với diện tích 2 triệu km vuông và dân số 240 triệu người, Indonesia là nước lớn nhất trong tổ chức ASEAN, có nền kinh tế đa dạng, ổn định, có quan hệ nhiều mặt, gần gũi với Việt Nam.
06 Tháng Mười Một 2014(Xem: 10698)
Cũng theo Lực lượng bảo vệ bờ biển Đài Loan, trong số vũ khí tham gia tập trận có pháo cao xạ 40mm, pháo cối 120mm. Cả hai loại vũ khí này đã được đưa lên đảo Ba Bình vào năm ngoái, trong động thái tăng cường sự hiện diện quân sự trên hòn đảo mà Đài Loan chiếm đóng của Việt Nam.
04 Tháng Mười Một 2014(Xem: 32052)
Một trong những phó thủ tướng mà ông Dũng tìm cách gạt bỏ là ông Nguyễn Sinh Hùng. Là ủy viên Bộ Chính trị, theo tin báo chí, ông Hùng là người chỉ trích cách thức xử lý của ông Dũng đối với cuộc khủng hoảng kinh tế 2007 – 2008 ; cuộc khủng hoảng này bắt đầu với tình trạng lạm phát phi mã và tác động của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới./
28 Tháng Mười 2014(Xem: 9407)
Nhà bất đồng chính kiến vừa được Việt Nam phóng thích tuyên bố sẽ kiện chính quyền Hà Nội ra tòa quốc tế vì đã tống giam trái phép các thành viên của Câu lạc bộ Nhà báo tự do. Blogger Điếu Cày cho biết ông tin rằng ông sẽ “thắng kiện”. Ngoài ra, nhà báo tự do này còn cho biết ông phải đặt gánh nặng của phong trào “lên trên lợi ích của gia đình”. Mời quý vị theo dõi toàn bộ cuộc phỏng vấn sau đây với blogger Điếu Cày dành cho VOA Việt Ngữ chiều 27/10.
27 Tháng Mười 2014(Xem: 11140)
Ông Nguyễn Văn Hải, tức nhà báo Điếu Cày, vừa được đưa thẳng từ nhà tù ở Việt Nam sang Hoa Kỳ. Không có thân nhân đi cùng và gia đình cũng không được thông báo cho đến khi ông đã ra khỏi quê hương.
23 Tháng Mười 2014(Xem: 9099)
Văn Hóa tổng hợp: “Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm thứ ba nói rằng ông Hải chọn sang Mỹ. Con trai Điếu Cày là kỹ sư Nguyễn Trí Dũng nói rằng không phải như vậy. Phát biểu tại phi trường Los Angeles hôm 21/10, Blogger Điếu Cày nói: “Tôi thấy chính phủ Hoa Kỳ thì mong muốn tôi trở thành một công dân của Hoa Kỳ nhưng tôi không hiểu tại sao chính phủ Việt Nam lại muốn trục xuất tôi. Những việc tôi làm chỉ mang lại lợi ích cho dân tộc Việt Nam, cho tổ quốc Việt Nam. Điều đó đáng để chính phủ Việt Nam phải suy nghĩ.”
21 Tháng Mười 2014(Xem: 10119)
Chiều tối ngày 21-10-2014, giới hoạt động nhân quyền và dân chủ ở Việt Nam xôn xao trước thông tin blogger Điếu Cày (Nguyễn Văn Hải) buộc phải đi tỵ nạn ở Hoa Kỳ. Sau đó đài SBTN xác nhận việc ra đi này của ông lúc 21 giờ ngày 21-10 từ Bộ ngoại giao Hoa Kỳ rằng ông đang trên đường đến Los Angeles thuộc tiểu bang California, Hoa Kỳ.
14 Tháng Mười 2014(Xem: 9845)
Cuối tuần qua, chị Nguyễn Thị Quyên (Đại Kim, Hoàng Mai, Hà Nội) tranh thủ ngày nghỉ ở nhà cải thiện đồ ăn dặm cho con. Sau khi lòng vòng chọn lựa gà, bò, chị quyết định mua cá quả. Để đảm bảo đồ tươi ngon nhất, chị chọn con cá quả gần 1 kg vẫn còn đang quẫy rất mạnh trong chiếc thau lớn gồm nhiều loại cá khác. Chị Quyên được người bán hàng tiếp thị với rất nhiều lời ngon ngọt “cá dọn ao, cá đồng, ăn vào mê ngay”. Tuy nhiên, khi người bán hàng tiến hành làm cá, chị Quyên thấy bụng cá nhiều ruột và nhiều mỡ hơn cá lần trước chị mua.
12 Tháng Mười 2014(Xem: 10549)
Theo các chuyên gia Cục Hàng hải quốc tế (IMB) và Tổ chức chống cướp biển châu Á ReCAAP, cướp biển Đông Nam Á không hề giống với hải tặc Somalia, những kẻ chuyên săn đuổi, đánh cướp tàu và bắt cóc thủy thủ để đòi tiền chuộc.