Chuyện hơi lạ ở VN: Vì sao con ông cháu cha bị rọi đèn?

12 Tháng Mười 201512:13 SA(Xem: 9754)

"BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ HAI 12 OCT 2015

Vì sao con ông cháu cha bị rọi đèn?

TS. Đoàn Xuân Lộc Gửi cho BBC từ Anh quốc

 

Image copyright
image078

Mỗi một lần con, cháu của một lãnh đạo, quan chức – hay thường được gọi là những người thuộc diện ‘con ông cháu cha’ – ở Việt Nam được bổ nhiệm nắm giữ một chức vụ quan trọng nào đó, dư luận lại xôn xao đàm tiếu, tranh luận.

Chẳng hạn, có khá nhiều bàn tán, nghi ngờ về chuyện ông Lê Phước Hoài Bảo, 30 tuổi, con trai cả của Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lê Phước Thanh, được bổ nhiệm làm Giám đốc Sở Kế hoạch-Đầu tư tỉnh này hoặc về vụ ‘cả họ làm quan’ ở huyện Mỹ Đức, Hà Nội gần đây.

Tại những quốc gia tự do và có bầu cử, dân chủ, chuyện ‘con ông cháu cha’ hay ‘cả họ làm quan’ cũng khá phổ biến nhưng được coi là bình thường – thậm chí phần nào được thán phục, kính nể.

Nhưng tại sao ở những quốc gia ấy, chuyện đó không gây tranh cãi, còn ở Việt Nam nó được coi là bất thường và luôn tạo nên những đàm tiếu hay chỉ trích, bất bình trong dư luận?

Gia đình chính trị mà không 'gia đình trị'

Mỹ là nước có rất nhiều gia đình chính trị và những triều đại chính trị đó có tác động rất lớn lên lịch sử quốc gia dân chủ, tự do và giàu mạnh này. Nổi tiếng nhất trong số đó là dòng họ Roosevelt, Adam, Harrison, Kennedy, Clinton và Bush.

image079

Image copyright Getty Image caption Cựu tổng thống George W. Bush (phải) nói chuyện với cha, Tổng thống George H.W. Bush, tại lễ khai trương Trung tâm Tổng thống George W. Bush năm 2013

Bốn gia đình Roosevelt, Adams, Harrison và Bush đều có hai đời tổng thống. Như vậy, trong 44 Tổng thống nước Mỹ, đã có đến tám người từ bốn gia đình đó.

Hơn nữa, có khi nhiều thành viên trong cùng một gia đình cùng lúc nắm những vị trí lãnh đạo quan trọng khác nhau.

John F. Kennedy làm Tổng thống (1961-1963), một người em trai của ông là Robert F. Kennedy giữ chức Bộ trưởng Tư pháp và em trai út Ted Kennedy là Thượng nghị sỹ.

Thời gian ông George W. Bush nắm giữ chức tổng thống (2001-2009) cũng gần trùng với thời gian em trai mình, Jeb Bush, làm thống đốc Florida (1999-2007).

Argentina – một quốc ở Nam Mỹ – có cả chồng lẫn vợ làm tổng thống là Néstor Kirchner (2003-2007) và Cristina Kirchner (từ 2007 đến nay).

image080

Image copyright Getty Image caption Tổng thống Hollande 'chạm má' với vợ cũ, bà Segolene Royal, một lãnh đạo chính trị Pháp

Ở châu Âu, hiện tượng gia đình chính trị không phổ biến như ở Mỹ. Tuy vậy, không phải là không có.

Chẳng hạn ở Pháp ông bà François Hollande và Ségolène Royal có chung bốn người con.

Năm 2007, khi hai người còn sống chung với nhau, ông Hollande là lãnh đạo Đảng Xã hội và bà Royal đã đại diện cho đảng này ra tranh cử chức tổng thống. Bà đã thất bại trước ông Nicolas Sarkozy tại vòng hai và bà và ông Hollande đã chia tay sau đó.

Tuy vậy, từ tháng Tư năm 2014, bà quay trở lại chính trường và được giao nắm giữ Bộ Môi trường, Phát triển bền vững và Năng lượng – một trong ba vị trí quan trọng nhất trong chính phủ của ông Hollande.

Này có tin là Tổng thống Hollande và bà đang trở lại với nhau và bà có thể trở thành đệ nhất phu nhân.

Ở Anh, cách đây mấy năm, hai em David và Ed Miliband đều là bộ trưởng. Năm 2010, cả hai đều tranh chức lãnh đạo của Đảng Lao động nhưng người em, Ed, đã giành chiến thắng sít sao trong vòng cuối và người anh đã từ bỏ sự nghiệp chính trị.

Hiện tượng gia đình chính trị khá phố biến ở nhiều quốc gia đa đảng, dân chủ ở châu Á – như Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines và Singapore.

Gia tộc Gandhi là một gia đình chính trị đầy quyền lực ở Ấn Độ.

Thủ tướng Nhật Bản đương nhiệm Shinzo Abe là con trai của cựu Ngoại trưởng Shintaro Abe và là cháu ngoại của Thủ tướng Nobusuke Kishi (1957-1960).

image081

Image copyright AP Image caption Bà Park Geun-kye bỏ phiếu cùng cha, nhà độc tài Nam Hàn Park Chung-hee năm 1977

Lãnh đạo hiện tại của Hàn Quốc, Malaysia, Phillipines và Singapore đều là con của các cựu lãnh đạo của những nước này trước đây.

Thân phụ của Tổng thống Nam Hàn Park Geun-hye là Tổng thống Park Chung-hee (1962-1979).

Thủ tướng Malaysia, Najib Razak, có cha là Thủ tướng Abdul Razak (1970-1976). Thân mẫu của Tổng thống Philippines, Benigno Aquino III, là Tổng thống Corazon Aquino (1986-1992).

Cha của Thủ tướng Lý Hiển Long là Thủ tướng, rồi Bộ trưởng cao cấp và Bộ trưởng Cố vấn Lý Quang Diệu của Singapore, người qua đời vào tháng Ba năm nay.

Trong cuộc bầu cử mới đây Đảng Hành động Nhân dân của ông đã giành chiến thắng áp đảo và ông Lý Hiển Long tiếp tục làm thủ tướng.

Cha truyền con nối không được bầu

Chuyện ‘con ông cháu cha’ hay hiện tượng ‘cha truyền con nối’ khá phổ biến tại các quốc gia Cộng sản, độc tài, độc đoán.

Biểu hiện rõ rệt nhất là ở Cuba và Bắc Triều Tiên.

Fidel Castro nắm giữ chức Thủ tướng, rồi Chủ tịch, Cuba từ năm 1959 – khi Đảng Cộng sản lên nắm quyền, đến năm 2008. Vì bệnh, không thể tiếp tục lãnh đạo, ông buộc phải ‘nhường ngôi’ cho em trai mình là Raúl Castro.

Từ năm 1948 đến nay, Bắc Hàn – một quốc gia độc tài, hà khắc, nghèo đói nhất thế giới – phải liên tiếp sống dưới ba ‘lãnh tụ vĩ đại’ của gia đình họ Kim – Kim Il-sung (1948-1994), Kim Jong-il (1994-2011) và Kim Jong-un (từ năm 2011).

image083

Image copyright Xinhua Image caption Vợ chồng ông bà Tập Cận Bình - Bành Lệ Viện và người cha, ông Tập Trọng Huân

Ở Trung Quốc, con cháu của các nhân vật cao cấp của Đảng Cộng sản – thường được gọi là các ‘Thái tử Đảng’ – cũng thường được nắm giữ những vị trí quan trọng trong hệ thống quyền lực của nước này. Lãnh đạo hiện tại của Trung Quốc, Tập Cận Bình, là con của Tập Trọng Huân – một công thần của chế độ.

Tại Việt Nam chưa có, hay chưa thấy rõ hiện tượng ‘Thái tử Đảng’ như ở Trung Quố nhưng có các ‘hạt giống đỏ’.

Những người thuộc diện ‘con ông cháu cha’ được bổ nhiệm nắm giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý khác nhau diễn ra khá nhiều và càng phổ biến trong thời gian qua.

Như phản ứng khá tiêu cực về một số vụ việc, bổ nhiệm gần đây, xem ra dư luận Việt Nam nói chung không có thiện cảm với tình trạng ‘con ông cháu cha’ được giao nắm giữ các vị trí lãnh đạo quan trọng.

Thiếu minh bạch, dân chủ

Nhưng tại những quốc gia tự do, dân chủ, minh bạch, ảnh hưởng gia thế không phải là một yếu tố quyết định. Thất bại của bà Hillary Clinton trong cuộc chạy đua trở thành ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ cách đây gần tám năm là một ví dụ.

Nếu được sinh ra trong một gia đình chính trị ‘nhà nòi’, đặc biệt là những gia đình chính trị có uy thế, ít hay nhiều một cá nhân sẽ có những lợi thế để tiến thân trên con đường chính trị.

Nhưng tại những quốc gia tự do, dân chủ, minh bạch, ảnh hưởng gia thế không phải là một yếu tố quyết định. Thất bại của bà Hillary Clinton trong cuộc chạy đua trở thành ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ cách đây gần tám năm là một ví dụ.

Dù là vợ của một cựu tổng thống có ảnh hưởng và được sự ủng hộ của nhiều người có thế lực ở Washington, bà Clinton không thể thắng ông Barack Obama, con của một người di dân da đen, ít ai biết đến và khá xa lạ với giới chính trị gia ở Mỹ lúc đó.

Ông đã làm nên lịch sử, trở thành tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ, hoàn toàn do khả năng, cố gắng, tài năng của mình.

Tương tự, có thể gia thế giúp họ phần nào trong việc gây quỹ, tìm sự ủng hộ trong cuộc tranh cử lần này, bà Hillary Clinton hay ông Jeb Bush
có thể trở thành tổng thống Mỹ vào năm tới hay không hoàn toàn tùy thuộc vào việc họ có thuyết phục được người dân Mỹ rằng họ là lãnh đạo có đủ uy tín, tâm huyết, khả năng lãnh đạo đất nước.

Vì vậy, nếu một trong hai người được bầu làm tổng thống vào năm tới, người dân Mỹ không thể hoài nghi hay chỉ trích rằng bà Clinton hay ông Bush có thể lên nắm giữ chức vụ ấy là vì gia đình họ có quyền lực, ảnh hưởng.

Tương tự người dân Hàn Quốc, Malaysia, Philippines hay Singapore cũng không thể than phiền rằng nhờ ‘con ông cháu cha’, lãnh đạo hiện giờ của họ mới lên nắm quyền. Chính họ đã dân chủ, tự nguyện bầu những người ấy vào các vị trí đó.

image084

Image copyright AFP Image caption Tác giả cho rằng người dân không có quyền bầu quan chức Đảng Cộng sản Việt Nam

Đây là điều khác biệt với những quốc gia độc đảng như Việt Nam.

Vì tiến trình bầu chọn, bổ nhiệm lãnh đạo, quan chức ở Việt Nam diễn ra thiếu minh bạch, đặc biệt không dân chủ, việc bổ nhiệm một cá nhân nào đó thuộc thành phần ‘Con ông cháu cha’ vào vị trí lãnh đạo có thể làm dư luận nghi ngờ, thậm chí bất bình.

Dư luận cứ đặt câu hỏi bất chấp quan chức Việt Nam quả quyết rằng bổ nhiệm, bầu chọn ‘đúng quy trình, thủ tục’.

Không chỉ thế, vì thiếu minh bạch, không dân chủ, và người dân không được trực tiếp tham gia vào tiến trình và cuộc bầu cử, không phải ai cũng hài lòng về hình thức bầu chọn lãnh đạo và các lãnh đạo ở Việt Nam nói chung.

Đến giờ người dân – thậm chí nhiều đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam – vẫn không có tiếng nói gì trong chuyện bầu chọn lãnh đạo của mình.

Người dân Việt Nam và đa số đảng viên chỉ biết ngồi ngoài đồn đoán, chờ đợi xem những ai sẽ được bầu chọn nắm giữ các vị trí chủ chốt – sau Hội nghị Trung ương lần thứ 12 đang nhóm họp hay Đại hội 12 của Đảng Cộng sản vào năm tới.

BBC 09/10/15 1 giờ trước

Bài gửi về Diễn đàn BBC thể hiện cách nhìn của tiến sỹ Đoàn Xuân Lộc từ Anh.

16 Tháng Giêng 2015(Xem: 11160)
Tính tới tối 14/1, theo hệ thống đếm trên trang, tới nay, “Chân dung quyền lực” hiện đã có hơn 13 triệu người truy cập và đôi khi, cùng một thời điểm, có hàng nghìn người trên trang này. Một tờ báo của Nhật Bản mới đăng tải bài viết dài về sự xuất hiện của trang blog “Chân dung quyền lực”, với nhận định rằng những lời đồn thổi trên mạng có thể gây bất ổn chính trị tại Việt Nam.
12 Tháng Giêng 2015(Xem: 11100)
(VNTB) - Lần thứ hai liên tiếp, blog đình đám có tên Chân dung quyền lực lại tỏ ra rất nhạy cảm tin tức khi thông báo chính xác ngày về Đà Nẵng 9/1 của bệnh nhân kiêm Trưởng ban nội chính trung ương Nguyễn Bá Thanh.
08 Tháng Giêng 2015(Xem: 62215)
Tất cả đều quy về Bắc Kinh sau cái chết của Phạm Quý Ngọ và cái (sắp) chết của Nguyễn Bá Thanh. Nhìn lại những dữ kiện, chúng ta có thể thấy rằng sự nghiệp lẫn cuộc đời của Nguyễn Bá Thanh có nhiều "thay đổi âm thầm" sau chuyến đi Bắc Kinh vào cuối năm 2013 và cái (sắp) chết của ông so với cái chết của Phạm Quý Ngọ xem ra không khác nhau lắm.
04 Tháng Giêng 2015(Xem: 10557)
Các tội ác và nguy cơ từ phía tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” tự xưng (IS) là có thật. Không chỉ Mỹ và đồng minh thân cận (Anh, Pháp) mà cả Nga và Trung Quốc đều thừa nhận như vậy. Các điều tra viên Liên Hợp Quốc đã khẳng định, IS phạm các tội ác chiến tranh và chống lại loài người. Các tội ác của IS bao gồm tra tấn, sát hại người vô tội, thảm sát, giết người theo lối tàn bạo, hãm hiếp, cưỡng hôn, đào tạo lính trẻ em, hà khắc với nữ giới, biến phụ nữ thành nô lệ tình dục, khôi phục chế độ nô lệ…
28 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10008)
"Cũng đã có những dư luận, những câu chuyện bàn tán cho rằng, trước Đại hội Đảng của Việt Nam thì sự viếng thăm của lãnh đạo cao cấp của Đảng Cộng sản Trung Quốc sang Việt Nam, trong câu chuyện mạn đàm chắc không thể không nói đến câu chuyện nhân sự dự kiến trong đại hội đảng."
22 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10262)
Trong bài phân tích của cây viết Murray Hiebert đăng vào dịp cuối năm 2014, CSIS đánh giá cuộc bầu cử tại Miến Điện, phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc ra trọng tài quốc tế, các xáo trộn dân chủ tại Thái Lan, tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Thái Bình Dương (TPP), và tiến trình xây dựng cộng đồng kinh tế ASEAN sẽ là những sự kiện định hình cho hướng đi của khu vực.
16 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 9503)
Tiến sỹ Trần Công Trục : Việt Nam đã 'biết trước' về kế hoạch thiết lập 'vùng nhận dạng phòng không' (ADIZ) trên Biển Đông của Trung Quốc và tùy vào thái độ của Trung Quốc mà 'chắc chắn' sẽ có các biện pháp đưa tranh chấp chủ quyền với TQ ra các cơ quan tài phán quốc tế.
09 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10276)
Ngày thứ Tư là Ngày Nhân quyền Liên hiệp quốc. Nhiều nhà quan sát mô tả năm 2014 là như một năm khủng khiếp về các vụ vi phạm nhân quyền. Theo tường thuật của thông tín viên Henry Ridgwell của Đài VOA ở London, chiến tranh là nguyên chính của những vụ vi phạm nhân quyền trên toàn thế giới-và trong 12 tháng qua, những cuộc xung đột qui mô lớn đã gia tăng cường độ.
04 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 10490)
Colby xuất thân từ nhóm xây dựng quốc gia/chiến tranh chính trị của CIA, mà không phải từ cánh gián điệp/phản gián của cơ quan này. Trong khi làm việc ở Sài Gòn trên cương vị giám đốc phân nhánh CIA, Colby và các nhân viên của ông đã tổ chức các Lực Lượng Dân Sự Chiến Đấu (CIDG) trong những người Thượng gốc Rhađê. CIA vũ trang cho những người dân ở các buôn làng Tây Nguyên, bảo vệ họ tạm thời, rồi khuyến khích chiến đấu chống Việt Cộng. Lực lượng CIDG là nguyên mẫu cho chương trình Ấp Chiến Lược.
30 Tháng Mười Một 2014(Xem: 9653)
(NTD.ORG Quốc tế) - Bộ Quốc phòng Trung Quốc vừa tổ chức họp báo nói về Biển Đông, Hoa Đông, Diễn đàn Hương Sơn, diễn tập Trung-Nga, Trung-Ấn, chống tham nhũng, quan hệ Trung-Mỹ…
20 Tháng Mười Một 2014(Xem: 9799)
"Đối với Trung Quốc chúng ta là láng giềng, dù mưa bão chúng ta vẫn là láng giềng, mãi mãi là láng giềng... Do vậy cần gìn giữ hòa bình, hợp tác cùng phát triển để thực hiện một các thực chất phương châm 16 chữ, để đem lại lợi ích cho cả 2 nước”. Ông đề ra sáu chữ cho quan hệ song phương, "vừa hợp tác, vừa đấu tranh".
16 Tháng Mười Một 2014(Xem: 10309)
Từ ngày 20/10/2014 nước Cộng hòa Indonesia có tổng thống mới, ông Joko Widodo. Với diện tích 2 triệu km vuông và dân số 240 triệu người, Indonesia là nước lớn nhất trong tổ chức ASEAN, có nền kinh tế đa dạng, ổn định, có quan hệ nhiều mặt, gần gũi với Việt Nam.
06 Tháng Mười Một 2014(Xem: 10695)
Cũng theo Lực lượng bảo vệ bờ biển Đài Loan, trong số vũ khí tham gia tập trận có pháo cao xạ 40mm, pháo cối 120mm. Cả hai loại vũ khí này đã được đưa lên đảo Ba Bình vào năm ngoái, trong động thái tăng cường sự hiện diện quân sự trên hòn đảo mà Đài Loan chiếm đóng của Việt Nam.
04 Tháng Mười Một 2014(Xem: 32046)
Một trong những phó thủ tướng mà ông Dũng tìm cách gạt bỏ là ông Nguyễn Sinh Hùng. Là ủy viên Bộ Chính trị, theo tin báo chí, ông Hùng là người chỉ trích cách thức xử lý của ông Dũng đối với cuộc khủng hoảng kinh tế 2007 – 2008 ; cuộc khủng hoảng này bắt đầu với tình trạng lạm phát phi mã và tác động của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới./
28 Tháng Mười 2014(Xem: 9402)
Nhà bất đồng chính kiến vừa được Việt Nam phóng thích tuyên bố sẽ kiện chính quyền Hà Nội ra tòa quốc tế vì đã tống giam trái phép các thành viên của Câu lạc bộ Nhà báo tự do. Blogger Điếu Cày cho biết ông tin rằng ông sẽ “thắng kiện”. Ngoài ra, nhà báo tự do này còn cho biết ông phải đặt gánh nặng của phong trào “lên trên lợi ích của gia đình”. Mời quý vị theo dõi toàn bộ cuộc phỏng vấn sau đây với blogger Điếu Cày dành cho VOA Việt Ngữ chiều 27/10.
27 Tháng Mười 2014(Xem: 11134)
Ông Nguyễn Văn Hải, tức nhà báo Điếu Cày, vừa được đưa thẳng từ nhà tù ở Việt Nam sang Hoa Kỳ. Không có thân nhân đi cùng và gia đình cũng không được thông báo cho đến khi ông đã ra khỏi quê hương.
23 Tháng Mười 2014(Xem: 9094)
Văn Hóa tổng hợp: “Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm thứ ba nói rằng ông Hải chọn sang Mỹ. Con trai Điếu Cày là kỹ sư Nguyễn Trí Dũng nói rằng không phải như vậy. Phát biểu tại phi trường Los Angeles hôm 21/10, Blogger Điếu Cày nói: “Tôi thấy chính phủ Hoa Kỳ thì mong muốn tôi trở thành một công dân của Hoa Kỳ nhưng tôi không hiểu tại sao chính phủ Việt Nam lại muốn trục xuất tôi. Những việc tôi làm chỉ mang lại lợi ích cho dân tộc Việt Nam, cho tổ quốc Việt Nam. Điều đó đáng để chính phủ Việt Nam phải suy nghĩ.”
21 Tháng Mười 2014(Xem: 10114)
Chiều tối ngày 21-10-2014, giới hoạt động nhân quyền và dân chủ ở Việt Nam xôn xao trước thông tin blogger Điếu Cày (Nguyễn Văn Hải) buộc phải đi tỵ nạn ở Hoa Kỳ. Sau đó đài SBTN xác nhận việc ra đi này của ông lúc 21 giờ ngày 21-10 từ Bộ ngoại giao Hoa Kỳ rằng ông đang trên đường đến Los Angeles thuộc tiểu bang California, Hoa Kỳ.
14 Tháng Mười 2014(Xem: 9837)
Cuối tuần qua, chị Nguyễn Thị Quyên (Đại Kim, Hoàng Mai, Hà Nội) tranh thủ ngày nghỉ ở nhà cải thiện đồ ăn dặm cho con. Sau khi lòng vòng chọn lựa gà, bò, chị quyết định mua cá quả. Để đảm bảo đồ tươi ngon nhất, chị chọn con cá quả gần 1 kg vẫn còn đang quẫy rất mạnh trong chiếc thau lớn gồm nhiều loại cá khác. Chị Quyên được người bán hàng tiếp thị với rất nhiều lời ngon ngọt “cá dọn ao, cá đồng, ăn vào mê ngay”. Tuy nhiên, khi người bán hàng tiến hành làm cá, chị Quyên thấy bụng cá nhiều ruột và nhiều mỡ hơn cá lần trước chị mua.
12 Tháng Mười 2014(Xem: 10545)
Theo các chuyên gia Cục Hàng hải quốc tế (IMB) và Tổ chức chống cướp biển châu Á ReCAAP, cướp biển Đông Nam Á không hề giống với hải tặc Somalia, những kẻ chuyên săn đuổi, đánh cướp tàu và bắt cóc thủy thủ để đòi tiền chuộc.