Thế giới lưỡng cực, mô hình đã lỗi thời

05 Tháng Giêng 20177:00 CH(Xem: 8901)

"VĂN HÓA ONLINE-CALIFORNIA"  THỨ  SÁU  06   JAN  2017


Thế giới lưỡng cực, mô hình đã lỗi thời


image033

Donald Trump đang "viết lại" chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ ?REUTERS/Carlo Allegri/File Photo


Hai tuần lễ trước khi nước Mỹ thay đổi chính quyền, một loạt các câu hỏi được đặt ra trong quan hệ giữa Washington với phần còn lại của thế giới. Donald Trump và Vladimir Putin liệu có mở ra một chương sử mới trong trong bối cảnh Hoa Kỳ và Nga không còn độc quyền làm chủ cuộc chơi trên bàn cờ quốc tế ?


Theo phân tích của giáo sư đại học, giảng dậy tại trường Khoa Học Chính Trị Paris, Sciences Po Paris Bertrand Badie và tướng Dominique Trinquand, nguyên cố vấn quân sự Pháp bên cạnh Liên Hiệp Quốc, mô hình thế giới lưỡng cực đã thực sự lỗi thời và sẽ là một sai lầm nghiêm trọng nếu phương Tây cứ giữ nguyên lô-gíc đối đầu với Nga.


Trả lời trên đài phát thanh RFI Pháp ngữ, giáo sư Bertrand Badie, trường Sciences Po Paris giải thích vì sao 2017 là một năm đầy bất trắc trên sân khấu chính trị quốc tế :


Bertrand Badie : Khó khăn bắt nguồn từ chỗ, tại Hoa Kỳ hiện đang có ba khuynh hướng khác nhau về hiện tượng toàn cầu hóa. Quan điểm thứ nhất, cho rằng, trong một thế giới mở rộng và những đường biên giới đang được xóa bỏ, nước Mỹ cần nắm bắt thời cơ để khẳng định vai trò lãnh đạo, để Washington áp đặt quan điểm với phần còn lại của thế giới. Đây là lập trường của phe tân bảo thủ ở Mỹ mà đã từng được ứng cử viên tổng thống của đảng Dân Chủ, bà Hillary Clinton tán đồng và ủng hộ.


Bên cạnh đó tổng thống sắp mãn nhiệm Barack Obama cho rằng, chúng ta đang sống trong một thế giới đa cực, và nước Mỹ cần tôn trọng tính đa cực đó thay vì áp đặt cái « Leadership » của mình.


Khuynh hướng thứ ba bao gồm những thành phần chống toàn cầu hóa. Phe này coi hiện tượng mở rộng ra thế giới bên ngoài là mối đe dọa đối với sức mạnh siêu cường của Hoa Kỳ. Đây là lập trường của Donald Trump và ông chủ trương là đã đến lúc để nước Mỹ tìm lại vị trí hàng đầu trong thế giới toàn cầu hóa đó.


Thực ra ông Trump có cái nhìn rất thực tiễn, tức là chấp nhận toàn cầu hóa, với điều kiện phải có lợi cho Hoa Kỳ. Do vậy chính quyền ở Washington sắp tới sẵn sàng gạt bỏ bớt những gánh nặng cho nước Mỹ để chỉ giữ lại những gì hữu ích và nhất là cho phép Hoa Kỳ trở lại là siêu cường số 1 thế giới mà thôi.


Vấn đề đặt ra là ba luồng tư tưởng nói trên đã dẫn tới nhiều xung khắc trong số các lãnh đạo Hoa Kỳ và điều đó đẩy chính sách đối ngoại của Washington vào tình huống bất ổn. Chắc chắn là tổng thống tương lai, Donald Trump, sẽ có những quyết định mạnh mẽ để khẳng định vị trí, khẳng định quan điểm của ông trên hồ sơ này.


Câu hỏi đặt ra là liệu ông Donald Trump sẽ thay đổi chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ tới mức độ nào.


Chính vì chúng ta chưa biết rõ ý đồ của chủ nhân Nhà Trắng sắp tới, nên toàn cảnh thế giới trong năm 2017 có vẻ bấp bênh hơn. Chỉ cần ông Trump lấy một vài quyết định mang tính tượng trưng, cũng đủ để quan hệ quốc tế giữa Hoa Kỳ với phần còn lại của thế giới thêm căng thẳng.


RFI : Washington và Matxcơva có xích lại gần nhau với chính quyền của tổng thống Trump hay không ?


Bertrand Badie : Điều thú vị ở đây là giữa hai ông Trump và Putin có nhiều điểm tương đồng. Họ có chung quan điểm về một thế giới toàn cầu hóa, nhưng điều đó không có nghĩa là quan hệ Nga -Mỹ bớt sóng gió và cũng không có yếu tố nào tránh để Washington và Matxcơva trong tương lai tiếp tục xung khắc với nhau. Chúng ta đều biết, hai nhân vật này có cá tính rất mạnh và cả hai cùng có cách hành xử rất thẳng thắn, nếu không muốn nói là thô bạo, kém ngoại giao.


Thêm vào đó, tới nay ông Trump lại chẳng biết gì về quan hệ quốc tế và ông ta là người nóng tính thường xuyên phản ứng một cách không thích hợp. Khác với thời tổng thống Ronald Reagan xưa kia. Ông Reagan từng có những cộng tác viên và cả một dàn cố vấn rất chuyên nghiệp, như nhà ngoại giao kỳ cựu, Henry Kissinger … Ngày nay, những cố vấn thân cận nhất của Donald Trump gây nhiều lo ngại trong hàng ngũ các nhà quan sát.


RFI : Tướng Dominique Trinquand, ông có nghĩ là còn quá sớm để hy vọng Mỹ -Nga sưới ấm quan hệ ?


Dominique Trinquand : Điểm thứ nhất cần nói : thắng lợi của Donald Trump trước hết là một chiến thắng của cá nhân nhà tỷ phú này, chứ không phải là thắng lợi của một đảng phái chính trị. Thứ hai là như vừa nói, cá tính của bản thân hai ông Donald Trump và Vladimir Putin là yếu tố then chốt. Cả hai cùng quen dùng sức mạnh, nhưng họ cũng là những người biết thương lượng. Họ có đầu óc thực tiễn và có khả năng là các ông Trump và Putin tìm được một sân chơi chung. Biết đâu, đây lại là một cơ hộ.


Điều khiến chúng ta lo ngại là chẳng biết hai nhà lãnh đạo này tính toán những gì. Nhưng chắc một điều là nếu như chúng ta cứ suy nghĩ theo một lô-gic cũ xưa, có từ thời chiến tranh lạnh, về một mô hình quan hệ quốc tế mà ở đó hai khối « đông và tây » đối đầu với nhau, thì đó hoàn toàn là một sai lầm.


Donald Trump đã hiểu được điều này khi tuyên bố rằng, NATO – Liên Minh Bắc Đại Tây Dương không còn đóng một vai trò như trong thời kỳ chiến tranh lạnh. Đã tới lúc Châu Âu phải tự lực về mặt quân sự, chứ không thể tiếp tục trông cậy vào Mỹ. Tuy vậy, không có nghĩa là Trump sẽ đứng về phía Putin.


RFI : Liệu quan hệ quốc tế có đang quay lại với mô hình của một thế giới lưỡng cực đặt dưới trướng của hai siêu cường là Mỹ và Nga ?


Bertrand Badie : Có nhiều yếu tố cho thấy là chúng ta như đang muốn quay trở lại với mô hình ấy, nhưng kịch bản này không thể xảy ra. Vì sao ?


Thứ nhất, ngoài Nga và Mỹ ra thì còn có vai trò của Trung Quốc. Thứ hai nước Nga ngày nay của ông Putin, không phải là Liên Bang Xô Viết xưa kia. Thứ ba là đã có thêm nhiều yếu tố mới nhập cuộc. Những cuộc xung đột trên thế giới không còn tập trung ở một vùng mà đã tản mát ra trên khắp thế giới. Trong thời kỳ chiến tranh lạnh thì Châu Âu là sân chơi để Washington và Matxcơva đọ sức qua trung gian một bên là Liên Minh Bắc Đại Tây Dương và bên kia Hiệp Ước Vacxava. Khi đó thì Liên Xô và Hoa Kỳ hoàn toàn làm chủ tình hình.


Ngày nay thì khác.


Xung đột nổ ra rải rác khắp nơi, với những « yếu tố » vuột khỏi tầm kiểm soát của cả Nga lẫn Mỹ. Tôi muốn nói tới các tổ chức khủng bố thánh chiến. Từ đầu những năm 2000 tới nay, hai nhân vật được nhắc tới nhiều là trùm Al Qaeda, Ben Laden và kẻ tự xưng là thủ lĩnh tổ chức Nhà nước Hồi giáo Abou Bakr al-Baghdadi. Đây là một thách thức cho cả Nga lẫn Mỹ.


Thêm một ấn số khác đặt ra cho thế giới là như vừa nói, hai ông Donald Trump và Vladimir Putin cùng có cá tính rất mạnh, và một trong hai người này lại có tính khí thất thường, dễ đẩy cộng đồng quốc tế vào tình huống thêm nguy hiểm.


Sau cùng, ngoài Nga và Mỹ thì còn phải kể đến Trung Quốc. Bắc Kinh đã đảo lộn trật tự kinh tế, tài chính, ngoại giao và cả quân sự của thế giới. Hiện nay, Trung Quốc là chủ nợ lớn nhất của Hoa Kỳ, là quốc gia đóng góp tài chính quan trọng thứ nhì cho các chương trình gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, chỉ thua có Mỹ./ (theoThanh Hà 05-01-2017)

12 Tháng Tư 2015(Xem: 10857)
"Phát biểu tại một buổi họp công nhân chuyến thăm Jamaica hôm qua, ông Obama nhấn mạnh Washington quan ngại rằng Bắc Kinh không nhất thiết tuân thủ các quy định và chuẩn mực của quốc tế, buộc các nước phải chịu dưới thế của Trung Quốc.Ông Obama nói: “Chúng tôi cho rằng việc này có thể được giải quyết qua con đường ngoại giao, nhưng chỉ vì Philippines hay Việt Nam không lớn như Trung Quốc không có nghĩa là những nước này có thể bị hất qua một bên.”
07 Tháng Tư 2015(Xem: 10933)
"Sỹ quan cao cấp phụ trách hai con tàu này là Đại tá Lê Bá Hùng (người Mỹ gốc Việt, Phó Tư lệnh biên đội tàu khu trục số 7 của DESRON). Trở lại Việt Nam lần này, đại tá Lê Bá Hùng chia sẻ: "Mỗi lần Hải quân Hoa Kỳ cử tôi về Việt Nam thì tôi rất biết ơn và cảm ơn về những chuyến đi như thế này." "Báo The Wall St. Journal hôm 31 tháng Ba tường thuật rằng trong một phát biểu công khai, trực tiếp chỉ trích các công trình xây cất của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa, Tư Lệnh lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, Đô Đốc Harry Harris Jr., nói Bắc Kinh đang xây “một vạn lý trường thành” trên vùng biển đang trong vòng tranh chấp."
22 Tháng Ba 2015(Xem: 9956)
"Nếu máy bay chiến lược Nga tiến vào Biển Đông thì không cần phải tiếp dầu vì khoảng cách khá gần, nên một khi máy bay Nga có thể sử dụng căn cứ quân sự Cam Ranh của Việt Nam thì sẽ là một mối uy hiếp đối với Trung Quốc. Bởi lẽ Biển Đông đang là nơi cạnh tranh ảnh hưởng của Trung – Mỹ, nếu Nga được sử dụng căn cứ Cam Ranh của Việt Nam thì đó sẽ là nhân tố bất lợi lớn cho Bắc Kinh, vì Tu-95 có thể mang theo vũ khí hạt nhân". "Dụng ý thực sự của Putin không phải là bảo vệ hòa bình ổn định ở Biển Đông mà là chống Mỹ và mở rộng lợi ích của Nga ở khu vực".
15 Tháng Ba 2015(Xem: 10699)
Ngày 30/9, tại Brúc-xen, Vương Quốc Bỉ đã diễn ra hội thảo quốc tế với chủ đề “An ninh biển ở Đông Á” do Học viện Ngoại giao Việt Nam, Viện Nghiên cứu Châu Á của Châu Âu và Viện Quan hệ Quốc tế Nhật Bản đồng tổ chức. Gần 100 đại biểu bao gồm học giả các nước Trung Quốc, Mỹ, Nhật, Việt Nam, Philipines, Úc, Pháp, Bỉ, các quan chức EU, Bỉ, các nhà ngoại giao tại Bỉ đã tập trung thảo luận vào bốn chủ đề chính:
24 Tháng Hai 2015(Xem: 14806)
Mặc dù đã có nhiều bài viết trên báo lề Dân với nhiều dữ kiện và phân tích cho thấy ông Thanh chết không bình thường và ngày giờ chết không đúng như tin của nhà nước đưa ra, nhưng những gì từ chính con gái của ông Thanh - một người trong cuộc - sẽ có sức thuyết phục mạnh cho nghi án động trời này.
11 Tháng Hai 2015(Xem: 11598)
Nhưng có thể khẳng định những gì mà Phạm Xuân Ẩn có thể chia sẻ với tôi về những bí mật trong đời tình báo của ông ấy, tôi đã đưa cả vào trong ấn bản mới này. Và trong bộ phim sắp tới về Phạm Xuân Ẩn, chúng tôi cũng sẽ cố gắng bổ sung thêm một số tình tiết mới.
29 Tháng Giêng 2015(Xem: 12762)
Ngược dòng, lần theo ‘Bài đăng cũ hơn’ tôi mới hay “Chân Dung Quyền Lực “ đến với quần chúng dân cư mạng từ ngày 22-7-2011, nghĩa là cách đây trọn đúng 3 năm 6 tháng. Trang mạng Chân Dung Quyền Lực-CDQL- trong số ra mắt với bài: “Tố cáo Nguyễn Hòa Bình bí thư tỉnh ủy Quảng Ngãi: Sau khi bị phanh phui nhiều sai phạm, Nguyễn Hòa Bình bị kỷ luật nhưng nhờ dâng vợ cho cấp trên là ông Lê Thế Tiệm nên Bình được thoát nạn…”
22 Tháng Giêng 2015(Xem: 11100)
Pegida do ông Lutz Bachmann sáng lập hồi tháng 10 năm 2014. Tên gọi của nó trong tiếng Đức có nghĩa là: “Những người châu Âu yêu nước chống Hồi giáo hóa phương Tây”.
12 Tháng Giêng 2015(Xem: 11946)
Ông Trần Anh Kim tại phiên xử kín tại tòa án Thái Bình hôm 28-12-2009. AFP PHOTO Cựu trung tá Trần Anh Kim, tù nhân chính trị vừa mãn án 5 năm 6 tháng tù vào tối ngày 7 tháng giêng vừa qua. Sau khi ra tù, ông Trần Anh Kim có cuộc nói chuyện với biên tập viên Gia Minh của Đài Á Châu Tự Do. Làm sao để tồn tại? Trước hết ông cho biết một cách để có thể tồn tại suốt ngần ấy năm trong nhà tù.
08 Tháng Giêng 2015(Xem: 15754)
Tin cập nhật lần cuối: Đúng 08:35 tối thứ sáu, ngày 9/1/2015, ông Nguyễn Bá Thanh sẽ được đưa về tới sân bay quốc tế Đà Nẵng. Theo nguồn tin, được biết bác sĩ Elihu Estey đã chuẩn bị sẵn phác đồ và kế hoạch điều trị cho ông tại Việt Nam để các bác sĩ tại Bệnh viện Đà Nẵng tham khảo và phối hợp. Dù lý do trì hoãn chuyến bay là bất khả kháng nhưng BBT cũng chân thành cáo lỗi cùng độc giả và nhân dân.
04 Tháng Giêng 2015(Xem: 12502)
Ấn Độ quyết tâm cải tổ Quân đội của họ nhưng như thế là chưa đủ họ cần có thứ gì đó mạnh hơn, đầy tính răn đe hơn và câu trả lời chính là vũ khí hạt nhân. Năm 1974 Ấn Độ tiến hành thử nghiệm đầu đạn hạt nhân đầu tiên của họ. Một thiết bị nhỏ chỉ 6 -15 Kiloton nhưng đó cũng là quá đủ để Ấn Độ bước vào câu lạc bộ hạt nhân toàn cầu.
30 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 14665)
Rome: Một phụ nữ để ngực trần đã táo tợn băng qua hàng rào, chạy vào hang đá giữa quảng trường Thánh Peter tại Vatican cướp tượng Chúa hài đồng. Theo AFP, sự việc xảy ra trên quảng trường Thánh Peter, Vatican ngày 25.12.2014, ngay sau khi Giáo hoàng Francis vừa đọc xong thông điệp mừng Giáng sinh từ ban công nhà thờ Basilica.
22 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 11920)
Phán quyết về vụ Philippines kiện các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là một trong năm sự kiện định hình tương lai Đông Nam Á trong năm 2015, theo phân tích của hai chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Hoa Kỳ CSIS.Tòa trọng tài quốc tế ở The Hague có phần chắc sẽ phán quyền về đơn Manila kiện bản đồ đường lưỡi bò của Bắc Kinh trước cuối năm 2015.
16 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 12846)
Căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc trên Biển Hoa Đông tiếp diễn bất chấp một cử chỉ xuống thang giữa Chủ tịch Trung Quốc và Thủ tướng Nhật hồi đầu tháng 11/2014. Phóng viên Le Figaro có mặt trực tiếp trên một tàu tuần duyên mà Nhật Bản vừa hạ thủy đầu tháng 12, chuyển đến công chúng nhiều chi tiết sống động về không khí tại chỗ.
09 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 13172)
"Và trong thời gian trước mắt, chỉ có duy nhất một cánh cửa, đó là Đảng Cộng sản Việt Nam có thể đưa ra một chỉ thị nào đấy, mang tính chất nội bộ với các Thẩm phán, các nhân viên ngành tư pháp ở Việt Nam, là tạm ngừng áp dụng ba điều luật này (88, 79 và 258) trên thực tế, trong khi chờ Quốc hội sửa đổi.
07 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 12296)
Tân tổng thống Joko Widodo, hay còn gọi là Jokowi, đã mở chiến dịch chống nạn đánh bắt trái phép của tàu cá nước ngoài. Tờ Jakarta Post tường thuật hải quân gắn chất nổ vào ba con tàu, trước khi hai tàu chính phủ nhắm bắn từ xa.
04 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 12935)
Vào ngày thứ Ba, 25.11.2014 tại thành phố New York, tổ chức Bảo Vệ Ký Giả (Committee to Protect Journalists - CPJ) đã trao giải thưởng Tự Do Báo Chí Quốc Tế cho blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải. Giải thưởng này đã được dành cho Điếu Cày vào năm 2013 nhưng ông không thể có mặt để nhận giải vì lúc ấy ông vẫn còn đang ở trong tù.
30 Tháng Mười Một 2014(Xem: 13066)
Theo Reuters, hơn 30.000 binh sĩ Nhật và 11.000 lính Mỹ đang tham gia cuộc tập trận Keen Sword từ ngày 8 đến 19-11 tại bán đảo Amami, nằm giữa đảo Kyushu và đảo Okinawa. Đô đốc Nhật Hidetoshi Iwasaki là người chỉ huy 24 tàu khu trục Nhật và Mỹ trong cuộc tập trận. Trong cuộc tập trận Keen Sword năm nay, chuẩn đô đốc Iwasaki đóng vai trò lớn hơn nhiều so với những người tiền nhiệm của các cuộc tập trận trước đây.
20 Tháng Mười Một 2014(Xem: 16645)
Việt Nam xác nhận ba nguyên tắc "chỉ đạo phát triển" quan hệ Việt - Trung đạt được trong chuyến thăm Bắc Kinh của ông Lê Hồng Anh. Trong ngày 27/8, truyền thông Trung Quốc nói Việt Nam và Trung Quốc “đạt được nhận thức chung nguyên tắc ba điểm” trong chuyến thăm của ông Lê Hồng Anh.