Lào: Cạn kiệt phù sa Mekong

28 Tháng Bảy 20167:58 CH(Xem: 9397)

"BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ  SÁU 29  JULY 2016


Lào: Cạn kiệt phù sa Mekong


image065

Khai thác sỏi, cát trên dòng MêkôngẢnh : AFP


Môi trường sông Mêkông, nguồn sống của hàng chục triệu cư dân hạ lưu, đặc biệt là cư dân đồng bằng Nam Bộ Việt Nam, đang bị đe dọa nghiêm trọng. Bên cạnh các đập thủy điện, nạn hút cát phục vụ các công trình xây dựng.  Theo một số nghiên cứu, trong những năm gần đây, hàng năm trầm tích trên Mêkông bị hút tới 50 triệu tấn, tức gấp hai lần rưỡi lượng trầm tích từ thượng nguồn trôi về trong cùng thời gian. 


Ngay tại khu vực gần sát thủ đô Vientiane, cấu trúc của dòng sông này cũng đang biến đổi mạnh mẽ với việc cát, sỏi, đá, bị khai thác ồ ạt để phục vụ các công trình xây dựng lớn. 80% số cát được khai thác phục vụ cho việc sản xuất bê tông.


Tại châu Á, việc hút cát sông, cát biển dùng cho xây dựng là hoạt động rất phổ biến, nhưng cho đến nay Lào vẫn được coi là tương đối không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, quốc gia vốn yên bình này đang biến thành một công trường lớn.


Nói chuyện với AFP, ông Air Phangalay, 44 tuổi, đứng đầu một công ty khai thác cát đang phát triển rất mạnh, cho biết ngày càng có nhiều doanh nghiệp, trong đó rất nhiều doanh nghiệp người Trung Quốc, ồ ạt xây dựng cơ sở tại thủ đô Lào. Ông thừa nhận việc khai thác cát quy mô lớn khiến dòng chảy thay đổi mạnh, về hướng đi, về chiều sâu, tác động đến các tầng nước ngầm.


Nhà chức trách Lào cũng chỉ thừa nhận một cách rất ngắn gọn là : « Việc hút cát Mêkông tác động đến cấu trúc dòng sông và hệ sinh thái ».


Trên thực tế, chính quyền Lào không nắm được số liệu về lượng cát được khai thác trong những năm gần đây. Chủ công ty hút cát nói trên cho biết, các công ty không bị giới hạn về số lượng cát được phép khai thác.


Người phụ trách hồ sơ nước của Quỹ Bảo Vệ thiên nhiên của vùng Mêkông, ông Marc Goicho, cảnh báo : « Việc khai thác cát như vậy trên thượng nguồn Mêkông chắc chắn sẽ để lại những hậu quả nặng nề đối với vùng châu thổ sông và việc này không thể kéo dài ».


Sông Mêkông tạo ra khoảng 20 triệu tấn trầm tích hàng năm. Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu, trong những năm gần đây, lượng khai thác lên đến khoảng 50 triệu tấn, tức gấp hai lần rưỡi, trong cùng thời gian.


Một chuyên gia của Quỹ Môi trường Liên Hiệp Quốc nhận xét : trong một thời gian dài, người ta đã từng cho rằng cát là một nguồn tài nguyên vô tận… Nhưng trong những năm gần đây tốc độ tiêu thụ cát tăng lên khủng khiếp. Chỉ trong vòng bốn năm Trung Quốc tiêu thụ bằng Hoa Kỳ trong suốt một thế kỷ, với khoảng 18 tỷ tấn, chiếm 60% tổng tiêu thụ toàn cầu.


Cơn sốt địa ốc của Trung Quốc không dừng lại ở biên giới. Giờ đây nó đang lan qua Lào.


Pak Beng : Dự án thủy điện thứ ba trên Mêkông


Tương lai con sông càng trở nên bất trắc hơn với việc các đập thủy điện đang lần lượt được xây dựng trên dòng chính. Cuối tháng 7/2016, báo chí Việt Nam bắt đầu nói đến việc Lào chuẩn bị xây dựng thêm Pak Bang, một con đập thứ ba trên dòng chính sông Mẹ Mêkông. Sau Xayaburi và Don Sahong, người ta bắt đầu nói đến Pak Bang. Từ Sài Gòn, nhà nghiên cứu môi trường Nguyễn Hữu Thiện, thành viên Mạng Lưới Sông Ngòi Việt Nam (VRN), cho biết về thông tin này. : "Hiện nay ở Việt Nam chưa có thông tin gì nhiều về việc Lào chuẩn bị khởi công đập Pak Beng. Chỉ một số ít chuyên gia có theo dõi chuyện thủy điện Mêkông thì biết được thông tin từ Thông tấn xã Lào, ngoài ra không có thông tin nào khác, vì vậy công chúng đa phần là chưa hay biết gì".


Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Thiện cho biết ba tác hại chính của con đập Pak Bang, nếu công trình này được khởi công : "Thứ nhất, đập Pak Beng có thể xem là cây domino thứ ba trong chuỗi 11 cây domino sắp đổ. Pak Bang là đập thứ ba trong chuỗi 11 đập trên dòng chính Mêkông sau đập Xayaburi và đập Don Sahong đã khởi công. Theo hiệp định 1995 thì các đập này phải đi qua quy trình PNPCA tức là Thông báo, tham vấn trước, và đồng thuận nhưng kinh nghiệm đối với 2 đập vừa qua thì dù hồ sơ Đánh giá tác động môi trường của các đập đó không đầy đủ, thiếu đánh giá tác động xuyên biên giới nhưng cuối cùng thì Lào vẫn tiến hành xây dựng. Như vậy, xem ra những quan ngại của các nước láng giềng và cộng đồng bị ảnh hưởng không có ảnh hưởng đến quyết định cuối cùng. Có thông tin rằng Lào đã điều chỉnh thiết kế của đập Xayaburi để giảm tác động về phù sa và thủy sản, nhưng việc điều chỉnh thiết kế như thế nào thì không rõ vì không có công bố, hơn nữa việc điều chỉnh thiết kế đó cũng chưa được chứng minh có hiệu quả hay không trên thực tế. Với hai tiền lệ là Xayaburi và Don Sahong như thế, và nay là đập Pak Beng nữa thì rất có thể toàn bộ 11 đập dòng chính sẽ được xây dựng. Như thế thì tác động tổng thể từ 11 đập đối với ĐBSCL sẽ rất nghiêm trọng.


Thứ hai, đập Pak Beng là một trong những đập có khả năng lưu giữ phù sa cao. Nếu được xây dựng, đập sẽ làm giảm lượng phù sa về vùng hạ lưu và ĐBSCL ở Việt Nam, ảnh hưởng đến năng suất nông nghiệp ở ĐBSCL và quan trọng hơn đó là gia tăng sự sạt lở bờ sông, bờ biển do làm mất cân bằng cán cân phù sa. ĐBSCL là một đồng bằng trẻ, được chính dòng sông Mêkông bồi đắp tạo nên trong khoảng 6,000 năm qua. Đó là quá trình tự nhiên, gọi là quá trình kiến tạo đồng bằng. Nay lượng phù sa giảm, thì quá trình kiến tạo đồng bằng sẽ ngưng và quá trình ngược lại sẽ diễn ra, tức là quá trình sạt lở sẽ dữ dội hơn.


Thứ ba, dù các đập dòng chính này là loại đập dâng (run-of-river dam) vận hành khoảng 8-12 giờ mỗi ngày, tức là trong những năm bình thường thì các đập này cho nước đi qua trong ngày, nhưng đối với những năm khô hạn thì riêng đập Pak Beng có khả năng lưu nước từ 1 đến 1.5 ngày, các đập kia trong số 11 đập có khả năng lưu nước từ 3 ngày đến 18 ngày. Như vậy trong những năm khô hạn thì nước đi qua tất cả 11 đập này sẽ rất chậm, làm nước về đến ĐBSCL muộn đi cả tháng, làm gia tăng xâm nhập mặn ở vùng ven biển ĐBSCL trong mùa khô"./


Trọng Thành  RFI 27-07-2016

17 Tháng Tám 2014(Xem: 10880)
Đại tướng Mỹ Martin Dempsey và Thượng tướng Đỗ Bá Tỵ, Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam
15 Tháng Tám 2014(Xem: 11549)
TNS McCain tham gia cùng cộng đồng người Mỹ gốc Việt biểu tình chống giàn khoan HĐ-981 ở Phoenix Arizona hôm 17/5/2014. Phát biểu báo chí của TNS John McCain ở Hà Nội ngày 8 tháng 8, 2014 Tôi là Thượng Nghị Sĩ John McCain, và luôn luôn cảm thấy hân hoan mỗi khi trở lại Việt Nam. Có Thượng Nghị Sĩ Sheldon Whitehouse của tiểu bang Rhode Island đi cùng tôi.
12 Tháng Tám 2014(Xem: 10774)
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry tại Hội nghị Ngoại trưởng khối 10 nước ASEAN lần thứ 47-AMM47. Đề nghị của phía Mỹ là phải ngưng tất cả mọi hoạt động, mọi leo thang trên Biển Đông. AFP
07 Tháng Tám 2014(Xem: 10236)
Dân trí) - Tiến sỹ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Quốc gia, cho rằng Trung Quốc âm mưu dùng Biển Đông là bàn đạp, là cửa ngõ để vươn lên thành một cường quốc biển và băng cháy chính là nguồn năng lượng mà nước này nhắm tới trong tương lai nhằm thỏa mãn “cơn khát” của mình.
06 Tháng Tám 2014(Xem: 10512)
Bí Thư Thành Ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị đang có mặt tại Mỹ trong chuyến đi thăm khởi sự từ ngày 21 tháng 7, theo lời mời của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
04 Tháng Tám 2014(Xem: 11448)
"Việc ký hiệp định giữa Pháp và Việt Minh có những điều khoản gây nguy hại nặng nề cho tương lai chính trị của Quốc gia Việt Nam. Hiệp định đã nhường cho Việt Minh những vùng mà quân đội quốc gia còn đóng quân và tước mất của (Quốc gia) Việt Nam quyền tổ chức phòng thủ.
31 Tháng Bảy 2014(Xem: 11440)
Hàng chục đảng viên lão thành là các nhân sỹ, trí thức có tiếng ở trong nước mới viết một bức thư ngỏ gửi Ban chấp hành trung ương và toàn thể đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, trong đó kêu gọi “nhanh chóng kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế nhằm phát huy thế mạnh chính nghĩa” của Việt Nam.
28 Tháng Bảy 2014(Xem: 11437)
Thủ tướng Đài Loan Giang Nghi Hoa trong cuộc phỏng vấn với BBC Thủ tướng Giang Nghi Hoa của Đài Loan nói chính phủ Việt Nam ‘thiếu thành thật’ trong xử l‎ý bồi thường cho các doanh nghiệp Đài Loan ở Việt Nam bị thiệt hại kinh tế vì bạo động hồi tháng Năm 2014. Trong cuộc phỏng vấn với BBC tiếng Trung ngày 21 tháng Bảy tại Đài Bắc, ông Giang Nghi Hoa nói mặc dù chính phủ Việt Nam đã có một số nỗ lực trong việc đảm bảo an toàn cho doanh nhân Đài Loan như tăng cường an ninh tại khu vực có các nhà máy của Đài Loan, phía Việt Nam làm chưa đủ trong việc giải quyết các yêu cầu bồi thường.
25 Tháng Bảy 2014(Xem: 11635)
Sinh Viên Đại Học Xá Hà Nội và Đại Học Xá Minh Mạng Sài Gòn Hội Ngộ Kỷ Niệm 60 Năm Di Cư Ngày Chia Đôi Đất Nước
22 Tháng Bảy 2014(Xem: 11712)
Lãnh tụ đối lập Campuchia Sam Rainsy từ nước ngoài trở về tiếp sau những căng thẳng chính trị lên cao và việc bắt giữ 8 đảng viên của đảng ông. Đối thủ lâu năm của Thủ tướng Hun Sen được hàng ngàn người ủng hộ đón chào tại Phnom Penh ngày thứ Bảy, kêu gọi một giải pháp cho bế tắc chính trị tại Campuchia.
21 Tháng Bảy 2014(Xem: 11447)
Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton vừa có chuyến thăm đến Việt Nam vào ngày hôm nay. Mục đích của chuyến đi lần này tới Việt Nam của Tổng thống Clinton là để thúc đẩy hoạt động của Quỹ Clinton về chăm sóc điều trị HIV do gia đình ông sáng lập, giúp chăm sóc, điều trị cho người có HIV trên toàn thế giới.
17 Tháng Bảy 2014(Xem: 10924)
Giàn khoan Hải Dương 981 được kéo về sớm hơn một tháng so với dự định Hoa Kỳ hoan nghênh việc Trung Quốc di dời giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi vùng biển tranh chấp với Việt Nam, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao nước này nói trong tuyên bố ngày 16/7.
15 Tháng Bảy 2014(Xem: 10325)
Công hàm Phạm Văn Đồng giống như một tờ giấy nợ, vì không được ghi rõ ràng, cho nên đến nay vẫn gây rắc rối cho Việt Nam trong cuộc chiến pháp lý với Trung Quốc giành chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
13 Tháng Bảy 2014(Xem: 10780)
Một phúc trình của Ngân hàng Thế giới nói rằng thành phần giàu có đã tăng gấp ba ở Việt Nam trong thập niên qua. Tin của VNN hôm nay trích lời kinh tế gia lão thành Gabriel Demonbynes của Ngân hàng Thế giới phát biểu như vừa kể hôm 8 tháng 7, tại một cuộc họp báo ở Hà Nội.
08 Tháng Bảy 2014(Xem: 11225)
Dự án 'Samsung Display', với chức năng nghiên cứu, phát triển và sản xuất màn hình cho điện thoại thông minh, sẽ được đặt tại Khu công nghiệp Yên Phong, Bắc Ninh và nằm dưới sự quản lý của Công ty TNHH Samsung Display.
06 Tháng Bảy 2014(Xem: 10982)
Tối 30/6/2014, Chi bộ 4A, thuộc Phường 8, Quận 3, Tp HCM họp chi bộ định kỳ hàng tháng. Cuộc họp có trên 30 đảng viên. Trong cuộc họp, chúng tôi được nghe văn bản giải thích của lãnh đạo Đảng cấp trên về Công hàm của Thủ tướng Phạm Văn Đồng.
06 Tháng Bảy 2014(Xem: 11366)
Washington, DC - Chỉ còn đúng 3 ngày nữa là hàng ngàn người Việt yêu nước từ khắp mọi nơi sẽ tụ về Washington DC để tham dự chương trình “Hát Cho Biển Đông & Quyền Con Người" vào ngày 6 tháng 7, 2014. Chương trình bao gồm một đại nhạc hội ngoài trời cùng biểu tình và tuần hành phản đối giàn khoan Hải Dương 981 nói riêng và hiểm họa Bắc thuộc nói chung, cũng như chính sách hèn với giặc, ác với dân của nhà cầm quyền CSVN.
03 Tháng Bảy 2014(Xem: 11618)
Cập nhật: 1243 Nhân sĩ, Trí Thức, Học giả trong ngoài nước ký yêu cầu chính phủ VN kiện Trung Quốc
01 Tháng Bảy 2014(Xem: 11410)
Từ đầu tháng 5/2014 vừa qua, Trung Quốc đã cho hạ đặt giàn khoan HYSY 981 trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa của Việt Nam. Việc hạ đặt giàn khoan này nối tiếp các hoạt động có tính toán từ trước nhằm xâm chiếm lãnh thổ của Việt Nam, đặc biệt là việc dùng vũ lực đánh chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa năm 1974, và đánh chiếm một phần quần đảo Trường Sa năm 1988.
29 Tháng Sáu 2014(Xem: 11940)
Thái Lan đã lập đường dây nóng để giám sát các nhà sư Tòa Thái Lan vừa tuyên án 5 năm 6 tháng tù đối với một nhà sư vì tội hãm hiếp và giam giữ trái phép một thiếu nữ dưới tuổi vị thành niên, hãng thông tấn AFP đưa tin.