Liên minh Mỹ - Nhật trong chiến lược Indo-Pacific

09 Tháng Ba 202010:31 SA(Xem: 9238)

VĂN HÓA ONLINE - THẾ GIỚI HÔM NAY - THỨ HAI 09 MAR 2020

Ý kiến-Bài vở vui lòng gởi về:  vaamacali@gmail.com (VănHóa Online-California)


image008


Liên minh Mỹ - Nhật trong chiến lược Indo-Pacific


TS Satoru Nagao


(Chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ)


29/02/2020  Thanh Niên


Sau 60 năm kể từ khi Hiệp ước An ninh song phương Mỹ - Nhật được ký kết, liên minh hai bên đang chuyển sang bước ngoặt mới trong bối cảnh Trung Quốc trỗi dậy.


image010

Tàu khu trục chở máy bay JS Izumo trong lần cập cảng Cam Ranh tháng 6.2019 . Ảnh: Nguyễn Chung


Rạng sáng 28.2 theo giờ Việt Nam, Viện Nghiên cứu Hudson (có trụ sở tại Washington D.C, Mỹ) đã tổ chức hội thảo đánh dấu 60 năm Hiệp ước An ninh song phương Mỹ - Nhật được ký kết (1960 - 2020).


Cấu trúc an ninh mới


Liên minh hai nước đã bắt đầu hình thành từ năm 1951. Tuy nhiên, suốt nhiều năm, vai trò của Washington và Tokyo trong liên minh này là không giống nhau. Giờ đây, nhiều quốc gia trong khu vực đang đối mặt với các thách thức từ Trung Quốc, Nhật Bản đã thể hiện vai trò quan trọng chưa từng có. Tại sao như vậy?


Ông truyền - cháu nối 


Năm 1960, dưới thời Tổng thống Mỹ Dwight D.Eisenhower và Thủ tướng Nhật Nobusuke Kishi, Hiệp ước An ninh song phương hai nước đã được ký kết.


Cố Thủ tướng Nobusuke Kishi chính là ông ngoại của đương kim Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe - người vạch rõ con đường đẩy mạnh hợp tác với một số nước để hình thành “liên minh kim cương”. Cuối năm 2012, khi quay lại giữ chức Thủ tướng Nhật Bản, ông Shinzo Abe có bài đăng trên chuyên san Project Syndicate để nhấn mạnh chiến lược trên trong bối cảnh có nhiều lo ngại về Trung Quốc.


Khi đó, ông nêu rõ: “Đối với Nhật Bản, không có gì quan trọng hơn việc tái đầu tư cho liên minh với Mỹ. Úc, Ấn Độ, Nhật Bản cùng bang Hawaii của Mỹ tạo thành một “liên minh kim cương” để bảo vệ cho cộng đồng hàng hải trải dài từ Ấn Độ Dương đến tây Thái Bình Dương”.


Đến nay, chiến lược “liên minh kim cương” gần như đã được hiện thực hóa bằng chương trình hợp tác Tứ giác an ninh gồm Mỹ - Nhật Bản - Úc - Ấn Độ ở khu vực liên Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (Indo - Pacific). Cả bốn nước đều có các chiến lược, chương trình cụ thể cho khu vực này. Mỹ có “Chiến lược Indo - Pacific”, Nhật Bản có “Tầm nhìn Indo - Pacific tự do và rộng mở”, Úc cũng đưa ra Khái niệm định hình Indo - Pacific, Ấn Độ thì có nhiều chiến lược xoay quanh Indo - Pacific như Chính sách hướng đông…


Chính vì thế, nếu như cố Thủ tướng Nobusuke Kishi góp phần mở ra chương mới cho liên minh Mỹ - Nhật, thì Thủ tướng Shinzo Abe đang chung tay nâng tầm liên minh này lên tầm mức đa phương trước các thách thức từ Trung Quốc.


Hoàng Đình


Ban đầu, liên minh Mỹ - Nhật là một phần của hệ thống an ninh truyền thống do Washington dẫn đầu, có tên gọi là “Hub and Spoke” (tạm dịch là “Trục bánh xe và nan hoa” - được hình thành dựa trên nhiều liên minh song phương mà Mỹ ký kết với Nhật Bản, với Úc, Philippines, Hàn Quốc... Tuy nhiên, theo hệ thống này, cả Nhật và Úc đều là đồng minh của Mỹ, nhưng Nhật và Úc lại chẳng phải là đồng minh của nhau, tương tự với các cặp đồng minh khác.


Thế nhưng, đến gần đây thì thực tế cho thấy tự thân Washington không thể giải quyết mọi thách thức liên quan Bắc Kinh, do cán cân sức mạnh Mỹ - Trung đã thay đổi. Ví dụ như từ năm 2000 - 2017, Trung Quốc bổ sung 44 tàu ngầm mới, còn Mỹ chỉ đóng mới và triển khai thêm 15 tàu ngầm.


Nếu Washington và các đồng minh tiếp tục giữ một hệ thống liên minh phụ thuộc chủ yếu vào Mỹ thì hệ thống này không còn hiệu quả. Vì thế, Mỹ cần một hệ thống mới.


Nhật Bản chuyển từ phòng thủ sang sẵn sàng tấn công


Theo đó, hệ thống an ninh mới phải bao gồm mạng lưới đa phương, không chỉ giới hạn trong các liên minh song phương kiểu như Mỹ - Nhật, Mỹ - Úc, Nhật - Úc… Như thế, mạng lưới không còn phụ thuộc quá nhiều vào Washington. Ngoài ra, hệ thống này không chỉ bao gồm các đồng minh chính thức, mà còn có thể mở rộng hợp tác với các nước đang cùng chia sẻ các thách thức như Việt Nam, Ấn Độ - vốn không phải là đồng minh của Mỹ. Sự đóng góp của nhiều bên sẽ giúp mạng lưới càng trở nên mạnh mẽ hơn. Trong đó, các nước như Nhật Bản, Úc và Ấn Độ… cần chia sẻ thêm gánh nặng phòng vệ.


Ví dụ như trước kia, Nhật Bản chỉ tập trung vào việc đánh chặn nếu CHDCND Triều Tiên tấn công bằng tên lửa, còn việc tấn công đáp trả do Mỹ tiến hành. Bởi theo hệ thống an ninh truyền thống thì Nhật có vai trò phòng thủ còn Mỹ mang sứ mệnh tấn công. Thế nhưng giờ đây, Tokyo đã sở hữu năng lực tấn công để sẵn sàng đáp trả. Năm 2019, nội dung định hướng phòng vệ Nhật Bản cho 10 năm tiếp theo đã vạch rõ nước này sẽ hướng đến sở hữu năng lực tấn công giới hạn như bom dẫn đường, tên lửa hành trình tầm xa, tàu sân bay…


Khi sở hữu khả năng tấn công, Nhật Bản có thể chia sẻ gánh nặng cùng Mỹ. Không dừng lại ở đó, Nhật Bản cùng với Ấn Độ, Úc… còn phải có trách nhiệm cùng chia sẻ các thách thức, hỗ trợ các nước khác trong khu vực tăng cường khả năng ứng phó trước các hành vi đe dọa.


Chính vì thế, thông qua cấu trúc an ninh mới, tàu sân bay Nhật Bản có thể đồng hành cùng hải quân Mỹ hiện diện ở Biển Đông hay một số khu vực nhằm ngăn chặn sự hung hăng của bên khác.
22 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 18494)
Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos viết trên mạng Twitter: "Người Colombia luôn đẹp nhất thế giới. Chúc mừng @gutierrezary Hoa hậu Hoàn vũ 2016!!!! Tôi thấy thật tự hào!"
22 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16354)
"Một phát ngôn viên Lực lượng Tuần duyên Nhật nói đây là lần đầu tiên tàu tuần duyên có vũ trang của Trung Quốc được phát giác gần Senkaku. Ba chiếc tàu khác của Trung Quốc cũng được nhìn thấy trong khu vực này. Các chiếc tàu Trung Quốc đó không chiếc nào tiến vào vùng biển mà Nhật Bản cho là lãnh hải của mình".
20 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16500)
"Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, chủ trì phiên họp, nói nghị quyết đã gửi “một thông điệp rõ ràng đến tất cả những ai quan tâm rằng giờ là thời điểm để kết thúc những cuộc bắn giết ở Syria".
17 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16986)
"Phát biểu tại Trung tâm Chống Khủng bố Quốc gia tại thành phố McLean, bang Virginia vào ngày thứ Năm, Tổng thống Obama nói với người dân Mỹ - vào lúc nhiều người bắt đầu du hành trong dịp lễ và chuẩn bị đón năm mới - rằng họ nên nhớ là "có những người yêu nước tận tâm" đang làm việc ngày đêm để bảo vệ họ".
15 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 19748)
VĂN HÓA- CALIFORNIA; "Nhật ký Biển Đông" là các tin tức cập nhật từ tháng Tư, 2015 đến tháng 12, 2015 liên quan đến sự kiện, hoạt động của các quốc gia, các nhân vật "tham chiến" ở Biển Đông.
13 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 17943)
"Cặp vợ chồng người Việt này đáp máy bay từ Addis-Abeba, Ethiopia về Hà Nội. Trong hành lý có hơn 1.500 hiện vật, gồm ngà voi, đũa ngà, nữ trang …"
13 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 18195)
"Công du nước Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Manohar Parrikar được đồng nhiệm Hoa Kỳ Ashton Carter nghênh đón tại Lầu Năm Góc ngày 10/12/2015".
08 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 18884)
Người dân Myanmar lại mới nhận thêm một tin mừng khi Thống tướng Than Shwe, chính trị gia quân sự được cho là có ảnh hưởng lớn nhất trên bầu trời chính trị quốc gia Đông Nam Á này dù đã về hưu từ năm 2010, tuyên bố xem bà Aung San Suu Kyi là một "nhà lãnh đạo tương lai" của đất nước. Ảnh bên: Thống tướng Than Shwe và vợ đi lễ Phật và cầu nguyện cho tướng Aung San, thân phụ của lãnh tụ đối lập Aung San Suu Kyi tại một ngôi chùa. Ảnh: The Irrawaddy. Google image
06 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 17181)
“Là đội quân mới nhất tham gia trận chiến Syria, Anh quốc đã tăng cường khả năng quân sự, sau khi thực hiện các trận không kích đầu tiên nhắm vào quân tổ chức Nhà nước Hồi giáo trong đêm thứ Tư rạng sáng thứ Năm 03/12/2015. Sáu chiến đấu cơ mới đã được gởi đến khu căn cứ quân sự của Anh tại Chypre để tham gia các chiến dịch không kích".
06 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 17762)
"Các bức ảnh được viễn vọng kính Long Range Reconnaissance Imager (LORRI) lắp trên phi thuyền không gian New Horizons có kích thước bằng một cây đàn dương cầm, chụp được 15 phút trước khi phi thuyền tiến gần nhất đến Sao Diêm Vương với khoảng cách 17.000 kilômét".
03 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16856)
"5 người Syria đầu tiên trong số 12.000 người tỵ nạn đã đến Úc theo kế hoạch tái định cư cho những người chạy trốn cuộc nội chiến".
03 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16760)
"Thứ trưởng Quốc phòng Nga Anatoly Antonov khẳng định với báo giới: “Nhà tiêu thụ chính cho nguồn dầu bị đánh cắp từ các chủ sở hữu hợp pháp ở Syria và Iraq là Thổ Nhĩ Kỳ".
03 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 15838)
Phát biểu tại Tòa Bạch Ốc, Tổng thốnng Obama nói, “Có thể vụ này có liên quan đến khủng bố, nhưng chúng ta chưa biết rõ.”
03 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16213)
"ông chủ điện Kremlin đã nổi giận khi chiếc Su-24 bị chiếc F-16 Thổ Nhĩ Kỳ bắn rớt gần với biên giới Syria. Còn người đầy quyền lực tại Ankara cũng không chịu được việc Nga vô số lần xâm phạm không phận. Thổ Nhĩ Kỳ từ chối xin lỗi, Nga ra lệnh trừng phạt kinh tế. Khẩu chiến như thế tiếp tục leo thang".
01 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 17053)
"Xung quanh những diễn biến mới về cuộc "khủng hoảng 17 giây" giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, đài CNN ngày 1/12 bình luận, cả Moscow và Ankara sẽ đều thiệt hại khi Nga thực hiện lệnh trừng phạt kinh tế nhắm vào Thổ Nhĩ Kỳ vì vụ bắn rơi máy bay Su-24 trên biên giới với Syria".
01 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16653)
"nhóm Kalayaan Atin Ito cho biết có 10.000 tình nguyện viên (chủ yếu là sinh viên) từ 81 tỉnh thành của Philippines sẽ tham gia vào cuộc biểu tình kéo dài 1 tháng này".
29 Tháng Mười Một 2015(Xem: 16238)
"Một sắc lệnh được Tổng thống Vladimir Putin ký (bằng tiếng Nga) bao gồm cấm nhập khẩu hàng hóa từ Thổ Nhĩ Kỳ, cấm các công ty Thổ kinh doanh tại Nga và công dân Thổ làm việc cho các công ty của Nga"... "Lệnh này kêu gọi ngưng các chuyến bay thương mại giữa hai nước"..."Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từ chối xin lỗi Nga".
26 Tháng Mười Một 2015(Xem: 17454)
26 Tháng Mười Một 2015(Xem: 16816)
"Song song với ngoại giao, các mối quan hệ về kinh tế, quân sự cũng phát triển tốt, nổi bật là dự án khổng lồ nhằm thiết lập mạng lưới đường sắt tại Thái Lan, với chi phí lên đến hàng tỷ euro, do Trung Quốc xây dựng. Ngoài ra, Thái Lan cũng đã nêu lên khả năng mua tàu ngầm của Trung Quốc, với kinh phí gần một tỷ euro".