Dù vắng mặt ở Singapore, ảnh hưởng của TT Mỹ vẫn đè nặng thượng đỉnh ASEAN

VĂN HÓA ONLINE - CHÂU Á - THỨ HAI 19 NOV 2018

Dù vắng mặt ở Singapore, ảnh hưởng của TT Mỹ vẫn đè nặng thượng đỉnh ASEAN

Trọng Nghĩa 16-11-2018

Phó tổng thống Mỹ Mike Pence (P), thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (G) và tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Ảnh ngày 15/11/2018.REUTERS/Edgar Su

Tại các hội nghị thượng đỉnh ASEAN vừa bế mạc hôm 15/11/2018 tại Singapore, nhân vật được cho là có ảnh hưởng nhiều nhất đến các diễn biến trong khu vực lại là lãnh đạo duy nhất vắng mặt : tổng thống Mỹ Donald Trump, đã để cho người phó của mình là Mike Pence đi thay. Tuy nhiên, theo giới quan sát, dù không hiện diện bằng xương bằng thịt, bóng dáng ông Trump đã chi phối hội nghị Singapore.

Theo ghi nhận của hãng tin Anh Reuters, một vị thủ tướng đã cảnh báo rằng cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh có thể gây ra một "hiệu ứng domino" của chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch trong khu vực. Một lãnh đạo khác thì lo ngại trước khả năng trật tự thế giới lại bị chia rẽ thành hai khối đối nghịch nhau như thời chiến tranh lạnh trước đây. Tất cả những điều đó đều bắt nguồn từ các chính sách của đương kim tổng thống Mỹ, người đã khởi động cuộc đọ sức thương mại gay gắt với Trung Quốc.

Theo ông Malcolm Cook, một chuyên gia nghiên cứu cao cấp thuộc Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á Yusof Ishak tại Singapore, điều oái oăm ở hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần này là "người lãnh đạo quan trọng nhất và được nói đến nhiều nhất… - tức là tổng thống Trump - lại là người duy nhất không hiện diện".

Thế nhưng ảnh hưởng tổng thống Mỹ lại được thấy trong rất nhiều động thái của các nước còn lại, mà nổi bật nhất là sự kiện các nước quốc gia từ Nam Á đến Đông Á đã đẩy nhanh tốc độ hình thành các mối quan hệ đa phương về thương mại và đầu tư giữa các nước với nhau.

Trung Quốc, nước bị Mỹ coi là đối thủ chủ chốt, đã góp phần thúc đẩy chiều hướng này, một cách để đối phó với Mỹ.

Đối với ông Simon Tay, chủ tịch Viện Quan Hệ Quốc Tế Singapore, khi không đến Singapore, tổng thống Mỹ Donald Trump đã vô tình giúp các quốc gia châu Á gắn kết lại với nhau một cách dễ dàng hơn.

Theo chuyên gia kỳ cựu này, vào lúc các chính sách của ông Trump có khuynh hướng phá vỡ trật tự tự nhiên mà châu Á phụ thuộc, việc ông Trump có biểu hiện lơ là châu Á, không có mặt tại chỗ để trấn an, đã tạo ra tâm lý bất an trong vùng và các nước châu Á đã phải "cố tìm ra những phương cách hoạt động mà không dựa vào Mỹ quá nhiều".

Cũng như đối với hội nghị ASEAN ở Singapore vừa kết thúc, tổng thống Trump cũng sẽ bỏ qua Thượng Đỉnh APEC tại Papua New Guinea vào cuối tuần.

Vào năm 2017, ông Trump đã tham dự cả hai cuộc họp ASEAN và APEC, nhưng quyết định không đến châu Á của ông năm nay, đã làm dấy lên hoài nghi về chiến lược khu vực của Mỹ nhằm đối phó với Trung Quốc.

Phó tổng thống Mike Pence, người đại diện cho tổng thống Trump tại Singapore, đã liên tục khẳng định rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương rất "kiên định và bền bỉ".