Chiến tranh thương mại : Donald Trump lặp lại sai lầm năm 1930 ?

06 Tháng Sáu 201812:00 SA(Xem: 12273)

VĂN HÓA ONLINE - CHÂU MỸ  - THỨ TƯ 06 JUNE 2018


Chiến tranh thương mại : Donald Trump lặp lại sai lầm năm 1930 ?


RFI 04-06-2018


image018Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế nhập khẩu nhôm và thép.REUTERS


Biểu thuế quan mới nhắm vào mặt hàng nhôm và thép nhập khẩu vào Mỹ có hiệu lực từ ngày 01/06/2018. Trong bài viết « Chiến tranh thương mại : sự thảm bại của các biện pháp bảo hộ mậu dịch trước đây của Hoa Kỳ » đăng trên website của mình, đài truyền hình France 24 cho rằng, sự việc này làm nhớ lại đạo luật Hawley-Smoot năm 1930 đã châm ngòi cho cuộc chiến thương mại lớn sau cùng trên thế giới.


« Chúng tôi tin rằng việc thông qua các biện pháp bảo hộ mậu dịch sẽ là một sai lầm. Các biện pháp này có thể dẫn đến việc tăng giá đối với người tiêu dùng Mỹ […] và làm giảm mức sống của người dân ». Chính bằng những lời lẽ này, một tập thể gồm 1.028 nhà kinh tế đã bắt đầu lá thư ngỏ gởi đến tổng thống Mỹ Herbert Hoover năm 1930, nhằm cảnh báo ông về việc áp đặt thuế quan đánh vào nhiều loại sản phẩm.


Giờ đây, 88 năm sau, khoảng 12 kinh tế gia Mỹ đã dùng lại chính bức thư này, chỉ khác nhau vài từ, nhằm báo động tổng thống Donald Trump về những mối nguy hiểm trong việc đánh thuế thép và nhôm nhập khẩu. Đối với họ, nước Mỹ ngày nay có nguy cơ chịu cùng số phận như năm 1930 chỉ vì các loại thuế quan.


Thép năm 2018, nông nghiệp 1929


Trong cả hai trường hợp, bức thư ngỏ đã bị chính quyền phớt lờ bởi vì Washington đã quyết định áp thuế đối với châu Âu, Canada và Mêhicô ngay từ 01/06/2018. Nếu như năm 2018 này, không ai có thể dự đoán được lối thoát nào cho cuộc chiến thương mại tới đây, thì lịch sử đã cho chúng ta thấy hậu quả của các biện pháp bảo hộ mậu dịch năm 1930.


Các biện pháp đó đã gây tổn hại nghiêm trọng cho nền kinh tế Mỹ và đó là một trong những lý do mà Hoa Kỳ đã « làm mọi cách để đề cao tự do mậu dịch sau Đệ Nhị Thế Chiến », theo như nhận định của Marc-William Palen, chuyên gia kinh tế trường đại học Exeter, Anh Quốc, trong một bài viết đăng trên trang mạng của đài truyền hình Mỹ NBC.


Vào mùa xuân năm 1929, kinh tế Mỹ dường như phát triển tốt. Tỷ lệ thất nghiệp thấp, tăng trưởng cao như mong đợi và công nghiệp phát triển. Trong bối cảnh đó, một lĩnh vực duy nhất có những dấu hiệu suy yếu : đó là nông nghiệp. Herbert Hoover, vừa đắc cử tổng thống, đã dùng lại một ý tưởng mà giới vận động hành lang của các nhà sản xuất nông nghiệp đưa ra : các chủ trang trại Mỹ gặp khó khăn do cạnh tranh quốc tế. Ông đã đề nghị đánh thuế các mặt hàng nông sản nhập khẩu.


Thế nhưng Quốc Hội lưỡng viện Hoa Kỳ đã nắm lấy chủ đề này và quyết định mở rộng phạm vi đánh thuế, vượt ra ngoài lĩnh vực nông nghiệp. Dưới sự thúc đẩy của hai nghị sĩ đảng Cộng Hòa – Willis Hawley và Reed Smoot -, cả Thượng và Hạ Viện đều thông qua một danh sách gần 900 mặt hàng phải chịu thuế (trong đó có cả cá vàng).


Sau nhiều tháng bàn thảo, đạo luật được gọi là Hawley-Smoot đã được thông qua đầu năm 1930 vào lúc cuộc khủng hoảng chứng khoán năm 1929 bắt đầu có những tác động đầu tiên đối với nền kinh tế Mỹ. Dự báo của các kinh tế gia đã được nhanh chóng kiểm chứng ; trước đó trong bức thư cảnh báo Herbert Hoover, họ đã đề cập đến những tác động tai hại của chính sách bảo hộ này.


Nông nghiệp Mỹ không hưởng được lợi lộc gì từ việc nâng thuế nhập khẩu và các đối tác thương mại đã gia tăng các biện pháp trả đũa. Cơn sốt bảo hộ mậu dịch mà thế giới hứng chịu đã dẫn đến sự sụt giảm thê thảm thương mại toàn cầu, trao đổi thương mại quốc tế giảm hơn 40%.


Mối nguy hiểm chủ nghĩa dân tộc


Tác động của đạo luật Hawley-Smoot vẫn còn gây tranh luận cho đến ngày nay. Đối với một số người, đạo luật làm tăng tăng giá sản phẩm nhập khẩu, làm cho cuộc khủng hoảng năm 1929 thêm trầm trọng. Theo một số người khác, thì cũng như nạn đầu cơ tài chứng khoán, chính sách bảo hộ này là một trong những nguyên nhân chính của cuộc Đại Suy Thoái.


Sau cùng, một số sử gia thậm chí còn đánh giá rằng đạo luật này đã góp phần làm trỗi dậy chủ nghĩa phát xít ở Đức. France 24 trích dẫn một nhận định trên tờ Financial Times cho rằng qua việc tạo thuận lợi cho chủ nghĩa biệt lập và làm cho cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng hơn, các biện pháp bảo hộ này đã làm « gia tăng thêm tình trạng đói nghèo trên thế giới, và tình trạng này là một nguyên nhân quan trọng gây ra Đệ Nhị Thế Chiến ».


Quan điểm này cũng được tổng thống Pháp Emmanuel Macron chia sẻ. Ông đã dẫn lại phát biểu của tướng De Gaulle để lên án quyết định của Donald Trump áp dụng « tư tưởng dân tộc chủ nghĩa về kinh tế. Và tư tưởng dân tộc chủ nghĩa dẫn đến chiến tranh. Đó chính là điều đã xẩy ra trong năm 1930 ».


Liệu tình hình hồi đó có thể so sánh được với tình hình hiện nay hay không, như nhiều chuyên gia kinh tế nhắc đến, những người đã ký phiên bản mới của bức thư năm 1930 ? Điểm giống nhau chủ yếu là những động cơ đã thúc đẩy Herbert Hoover và Donald Trump thông qua các biểu thuế quan này. Theo tờ Wall Street Journal, cả hai vị tổng thống « đã hành động trước hết vì những tính toán chính trị mà không thật sự suy tính đến lợi ích kinh tế của những biện pháp đó ».


Nhật báo Mỹ nhắc lại rằng Herbert Hoover đã tìm cách thỏa mãn giới vận động hành lang ngành nông nghiệp và để có được sự ủng hộ của các nghị sĩ bảo thủ tại Quốc Hội, còn Donald Trump thì nhắm đến việc làm hài lòng cử tri Mỹ ở những bang công nghiệp phía Bắc, có truyền thống ủng hộ đảng Dân Chủ, và có thể ngả theo phe Cộng Hòa trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng 11/2018 tới đây.


Trong cả hai trường hợp, Hoa Kỳ luôn là quốc gia khởi chiến. Các biện pháp bảo hộ mậu dịch của Mỹ đã làm dấy lên làn sóng lên án mạnh mẽ từ các đối tác thương mại, và những đối tác này sẵn sàng áp đặt thuế quan của họ đối với các sản phẩm thuộc các bang phía Bắc Hoa Kỳ.


Tuy vậy, cũng có không ít các khác biệt đáng kể. Tình hình kinh tế Mỹ hiện nay không giống như cuối thập niên 1920 ; vào lúc đó, đầu cơ chứng khoán đã lên đến đỉnh điểm. Một cuộc chiến thương mại có thể sẽ không có cùng tác động làm gia tăng cuộc khủng hoảng mà đạo luật Hawley-Smoot gây ra. Ngược lại, thương mại quốc tế đã phát triển mạnh mẽ từ năm 1930. Do vậy, một sự ngưng trệ trong trao đổi thế giới do thuế quan gây ra có thể sẽ tác động mạnh hơn vào tăng trưởng trên thế giới./
12 Tháng Hai 2015(Xem: 20818)
Khoảng 50 xe tăng, 40 hệ thống tên lửa và 40 xe bọc thép từ Nga đã vượt biên giới ở khu vực Izvaryne để vào miền Đông Ukraine giữa lúc hội đàm Minsk diễn ra, theo quân đội Ukraine hôm 12-2.
12 Tháng Hai 2015(Xem: 18768)
Ông Obama biện minh cho các cuộc không kích của liên quân do Mỹ dẫn đầu nhắm vào các mục tiêu của Nhà nước Hồi giáo ở Syria và Iraq bằng cách sử dụng luật trao quyền chiến tranh năm 2001 được Quốc hội phê chuẩn cho tổng thống khi đó là George W. Bush.
12 Tháng Hai 2015(Xem: 20499)
Ông Vladimir Putin nói "chúng tôi đã đạt thỏa thuận về các ý chính" sau cuộc đàm phán kéo dài với Tổng thống Ukraine, Petro Poroshenko và các lãnh đạo Đức và Pháp. Cuộc đàm phán do Đức và Pháp làm trung gian nhằm tìm giải pháp chấm dứt xung đột tại Ukraine.
10 Tháng Hai 2015(Xem: 19265)
Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain: Người dân Ukraine đang bị sát hại vậy mà chúng ta chỉ gửi cho họ chăn màn và thức ăn. Chăn màn không giúp được gì trước xe tăng Nga. Hơn một triệu người dân Ukraine đã rời bỏ nhà cửa kể từ tháng Tư năm 2014 khi phiến quân chiếm được một vùng lãnh thổ rộng lớn ở Luhansk và Donetsk sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea tự trị của Ukraine.
10 Tháng Hai 2015(Xem: 19473)
Hôm thứ Hai, Tổng thống Obama cho biết ông sẽ chờ đợi kết quả của hội nghị thượng đỉnh ngày thứ Tư trước khi quyết định xem có nên cung cấp vũ khí phòng vệ sát thương cho Kiev hay không trong cuộc chiến của Ukraine để chấm dứt cuộc nổi dậy của thành phần ly khai.
08 Tháng Hai 2015(Xem: 19616)
Ngoại trưởng Kerry phát biểu tại một hội nghị an ninh ở Munich-Germany hôm Chủ nhật rằng thế giới đang chứng kiến một tình trạng 'tội phạm hỗn loạn'
05 Tháng Hai 2015(Xem: 18242)
Libya đã rơi vào tình trạng hỗn loạn và bế tắc chính trị kể từ khi nhà độc tài lâu năm Moammar Gadhafi bị lật đổ và bị hạ sát vào năm 2011. Những phe phái vũ trang đối thủ đã chiến đấu để giành quyền kiểm soát những cảng dầu của Libya.
05 Tháng Hai 2015(Xem: 18000)
Quốc vương Abdullah nói chuyện với dân chúng Jordan từ Washington hôm thứ ba: “Đây là hành vi khủng bố hèn nhát của một nhóm tội phạm không có liên hệ gì với đạo Hồi. Viên phi công can trường đã hy sinh cuộc sống để bênh vực cho đức tin của mình, cho đất nước, cho quốc gia và đã gia nhập những người tuẫn đạo khác của Jordan.”
03 Tháng Hai 2015(Xem: 31078)
Truyền hình nhà nước Jordan xác nhận cái chết của ông và nói ông đã bị giết cách đây một tháng. Đoạn video được đăng lên mạng hôm thứ Ba thông qua một tài khoản Twitter được cho là nguồn tuyên truyền cho IS. Tổng thống Mỹ Barack Obama nói trong một tuyên bố rằng nếu đoạn video là đúng thì đó sẽ là "một chỉ dấu nữa cho thấy sự tàn ác và man rợ" của IS.
01 Tháng Hai 2015(Xem: 19562)
Đó là một cách miêu tả tính chất cuốn sách nhan đề The China Choice: Why America should share power (Những Chọn Lựa Đối Với Trung Quốc: Tại sao Hoa Kỳ cần chia quyền lực với Trung Quốc) của ông Hugh White, một nhà nghiên cứu chiến lược người Úc mới xuất bản viết về quan hệ tương lai giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.
01 Tháng Hai 2015(Xem: 18249)
Phóng viên BBC Rana Jawad ở Tripoli cho biết trong tháng qua đã có một loạt các sự kiện ở Tây Libya bao gồm đánh bom và bắt cóc và tài khoản mạng xã hội của IS đã nhận trách nhiệm về các vụ tấn công này. Tuy nhiên phóng Jawad cũng nói hiện vẫn chưa chắc chắn là liệu những nhóm phiến quân này là lực lượng tại chỗ của IS hay chỉ là những người hâm mộ đi theo IS.
01 Tháng Hai 2015(Xem: 17199)
Những cuộc tuần tra thường xuyên trên không của Nhật Bản chỉ giới hạn ở Biển Hoa Đông, nơi Nhật Bản và Trung Quốc đang tranh chấp một nhóm quần đảo. Mở rộng những chuyến bay tuần tra xuống Biển Đông gần như chắc chắn sẽ gia tăng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba của thế giới.
01 Tháng Hai 2015(Xem: 16705)
Anh Quốc đã trong tình trạng báo động sau khi hai oanh tạc cơ của Nga bay sát không phận nước này. Các máy bay Nga không xâm nhập không phận Anh, nhưng đã đi qua vùng ngoài khơi Ai Len, rồi vùng biển Manche và chỉ cách bờ biển Scotland khoảng 50 km về phía bắc, nơi có rất nhiều các tuyến hàng không.
01 Tháng Hai 2015(Xem: 19924)
Nhà trắng thông báo Tổng thống Mỹ Barack Obama và lãnh tụ tinh thần của người Tây Tạng sẽ cùng tham gia vào một sự kiện dự kiến tổ chức tại Washington vào ngày 05/02/2015 tới đây. Phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ cho biết : tại sự kiện “bữa ăn sáng và cầu nguyện quốc gia, Tổng thống Obama sẽ phát biểu về tầm quan trọng của tôn trọng tự do tôn giáo". Năm nay, các nhà tổ chức sự kiện đã mời Đạt Lai Lạt Ma tới tham dự.
01 Tháng Hai 2015(Xem: 17462)
Trong đoạn video có thời lượng 67 giây mà IS công bố hôm 31/1, Goto quỳ trên mặt đất trong khi chiến binh bịt mặt đọc thông điệp trước ống kính camera. Sau đó tên sát nhân hạ dần con dao và màn hình chuyển sang màu đen. Sau đó, khi màn hình trở lại trạng thái bình thường, người xem thấy thi thể nhà báo Nhật Bản trên mặt đất, BBC đưa tin. Bà Junko Ishido, mẹ của Goto, nói rằng anh là một người đàn ông tốt và anh chết vì cố gắng cứu mạng Haruna Yukawa, một con tin người Nhật khác.
31 Tháng Giêng 2015(Xem: 33911)
Được mô tả như là một con cáo già quỷ quyệt của tình báo ngoại giao, Henry Kissinger vẫn được chính phủ Mỹ trọng dụng, mặc dù rất nhiều nhà phân tích chính trị đã chỉ rõ là những sách lược của ông ta từ những năm 60-70 đã gây tổn hại tức thì cho nhiều quốc gia, cũng như về sau đó của nước Mỹ.
29 Tháng Giêng 2015(Xem: 17293)
Hoa Xuân Oánh tuyên bố: "Thời điểm này tình hình Biển Đông nhìn chung ổn định, không có vấn đề gì về quyền tự do hàng hải-hàng không, và rằng Bắc Kinh tin là sẽ không có vấn đề gì nổi lên trong tương lai. Cùng lúc đó, một bài xã luận trên Hoàn Cầu Thời báo của đảng cộng sản Trung Quốc thúc giục Ấn Độ chớ có rơi vào ‘bẫy’ của Mỹ để can dự vào các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.
29 Tháng Giêng 2015(Xem: 17428)
Hành động này của Bắc Kinh là một “cảnh báo gầm gừ” diễn ra ngay sau khi Ấn Độ đồng ý bán tên lửa cho Việt Nam và triển khai nhiều hoạt động tuần tra mạnh mẽ.
20 Tháng Mười Một 2014(Xem: 19944)
Theo Tân Hoa xã, Tổng thống Indonesia Joko Widodo ngày 18/11 cho biết ông đã ra lệnh cho lực lượng hải quân đánh đắm các tàu nước ngoài xâm nhập vùng lãnh hải nước này để đánh cắp cá và các nguồn tài nguyên khác.
18 Tháng Mười Một 2014(Xem: 21053)
Tại Nghị viện Australia ngày 17/11, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh Trung Quốc mưu tìm hòa bình chứ không phải xung đột và mong muốn giải quyết ôn hòa các tranh chấp trên biển. Lời phát biểu của ông Tập được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama báo động về mối nguy xung đột ở Châu Á giữa bối cảnh các căng thẳng tranh chấp leo thang ở Biển Đông và Biển Hoa Đông đều có liên quan đến chính sách bành trướng của Trung Quốc.