Thế giằng co giữa các nước lớn trên Biển Đông

22 Tháng Ba 20157:00 CH(Xem: 20854)
"NHẬT BÁO VĂN HÓA - CALIFORNIA" THỨ HAI 23 MAR 2015
Thế giằng co giữa các nước lớn trên Biển Đông

20/03/2015

(An Ninh Quốc Phòng) - Mỹ và Trung Quốc đều coi việc tạo dựng vai trò chủ đạo và kiểm soát tuyến hàng hải trên Biển Đông là lợi ích cốt lõi. Trong khi, Nhật Bản và các quốc gia Đông Nam Á khác cũng muốn có vai trò quan trọng hơn tại đây.
blank
Đối với Trung Quốc, khả năng kiểm soát Biển Đông có ý nghĩa thể hiện vai trò của Bắc Kinh trong trật tự quyền lực của khu vực. Hoạt động xây dựng phi pháp của Trung Quốc ở bãi đá Chữ Thập. Ảnh: IHS Jane’s.

Cuốn sách “Ảnh hưởng của sức mạnh trên biển với đối với lịch sử” của thượng tá hải quân Mỹ Alfred Thayer Mahan viết vào cuối thế kỷ 19 được cho là một trong những trước tác của phương Tây có ảnh hưởng lớn nhất đến giới hoạch định chiến lược Trung Quốc đương đại.

Mahan cổ súy cho quan điểm cường quốc cần được xây dựng trên cơ sở lực lượng hải quân hùng mạnh và phát triển nền thương mại thông qua kiểm soát tuyến đường trên biển.

Theo nhà nghiên cứu địa chiến lược Robert Kaplan, trong lịch sử, Mỹ từng vận dụng học thuyết trên để hiện đại hóa hải quân, đánh bật sức ảnh hưởng của Tây Ban Nha tại khu vực Trung, Nam Mỹ. “Điều này giúp Mỹ khống chế được tây bán cầu và sau này là ảnh hưởng đến tương quan lực lượng tại đông bán cầu”, ông cho biết.

Sự thật lịch sử trên nay được các nhà hoạch định chiến lược Trung Quốc coi là dẫn chứng thành công trong quá trình trỗi dậy của một cường quốc. Theo đó, Bắc Kinh muốn phát triển một lực lượng hải quân hùng mạnh, để thay đổi cục diện địa chính trị tại châu Á – Thái Bình Dương.

“Các nhà chiến lược quân sự của Trung Quốc rất thích nói về lý luận của Mahan, và họ coi đây là bí quyết thành công của phương Tây trong quá khứ”, BBC dẫn lời chuyên gia phân tích chiến lược Gary Li cho hay.

Trong mắt giới chiến lược Trung Quốc, Biển Đông không chỉ là vấn đề chủ quyền hay luật pháp quốc tế, mà quan trọng hơn là vai trò của Bắc Kinh trong trật tự quyền lực của khu vực, cũng như sự phồn vinh, thịnh vượng mà khả năng kiểm soát của nước này với tuyến đường hàng hải tại đây đem lại, đặc biệt sau khi Mỹ đưa ra chính sách xoay trục về châu Á.

Kể từ khi lên cầm quyền, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình luôn quán triệt quan điểm “Giấc mộng Trung Quốc” cũng là giấc mộng xây dựng quân đội hùng cường. Trong chuyến thị sát tàu khu trục Hải Khẩu năm 2012, ông từng tuyên bố rằng: “Quân đội phải kiên trì quan điểm thống nhất giữa quốc gia giàu mạnh và quân đội hùng cường, nỗ lực xây dựng, củng cố quốc phòng và quân đội”.

Vai trò của Mỹ

Trên vấn đề Biển Đông, thái độ và hành động của Mỹ là một trong những nhân tố quyết định cục diện tại đây. Điểm chung duy nhất giữa Washington và Bắc Kinh là cả hai nước đều coi khả năng kiểm soát biển là lợi ích cốt lõi của mình. Nhưng chính vì vậy, đây lại trở thành một trong những mâu thuẫn lợi ích lớn nhất giữa hai nước.

Cựu thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu từng bình luận rằng: “Nếu như Mỹ không thể kiểm soát Thái Bình Dương, thì Mỹ sẽ không bao giờ có thể trở thành lãnh đạo của thế giới”.

Mỹ một mặt không muốn thể hiện rõ thái độ trên vấn đề chủ quyền tranh chấp giữa Trung Quốc và một số quốc gia Đông Nam Á, mặt khác vẫn tiếp tục tăng cường hợp tác an ninh với các nước này để đảm bảo vai trò chủ đạo của mình.

Trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 8/2014, tướng Martin Dempsey, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, từng tỏ rõ thái độ: “Mục đích chủ yếu của tôi đến đây không phải nhằm vào Trung Quốc, nhưng tôi có thể khẳng định rằng Trung Quốc phủ bóng lên các cuộc đối thoại”.

Mặc dù vậy, Bắc Kinh vẫn coi thái độ trên của Washington là mang tính bao vây, kiềm chế, đặc biệt sau chuyến công du bốn nước châu Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama hồi tháng 4/2014.

Trong chuyến công du này, ông Obama lần đầu tiên công khai tuyên bố quần đảo tranh chấp Senkaku/ Điếu Ngư giữa Nhật Bản và Trung Quốc nằm trong phạm vi của hiệp định an ninh Mỹ – Nhật, đồng thời ký kết với Philippines một thỏa thuận tăng cường hợp tác an ninh trong thời gian 10 năm.

“Mỹ muốn trấn an đồng minh, đồng thời lại muốn không bị lôi kéo vào cuộc xung đột của khu vực, nhưng kết quả lại khiến Trung Quốc cho rằng Mỹ có ý định bao vây mình”, ông Gary Li nói. “Trung Quốc vì vậy mà có những phản ứng đáp trả”.

AFP dẫn lời chuyên gia về Việt Nam Carl Thayer cho rằng, việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển của Việt Nam, có một phần là nhằm phản ứng lại với chuyến thăm châu Á của Tổng thống Obama.

Các đối trọng khác
blank
Biểu đồ so sánh mức chi tiêu quân sự giữa khối ASEAN và Trung Quốc trong giai đoạn từ 1989-2013. Đồ họa: IPR.

Mặt khác, sự trỗi dậy của quân đội Trung Quốc và hàng loạt động thái cứng rắn của quốc gia này những năm gần đây là nhân tố khiến các quốc gia láng giềng châu Á trở nên ngày càng lo lắng, bất kể mối liên hệ kinh tế mật thiết với Bắc Kinh.

“Trung Quốc đang khiến các quốc gia láng giềng hình thành nên một liên minh đối kháng”, ông Roilo Golez, cựu cố vấn an ninh quốc gia Philippines, bình luận. “Khi Trung Quốc tuyên bố tăng ngân sách quốc phòng, thì Nhật Bản và các nước khác cũng vậy”.

Theo Wall Street Journal, Philippines đã đặt hàng nhiều chiến đấu cơ của Hàn Quốc, trị giá khoảng 410 triệu USD, đồng thời dành ra gần 1,8 tỷ USD để mua sắm, cải tiến các khí tài hạng nặng trong hai năm tới.

Malaysia mua thêm một loạt máy bay chiến đấu mới và vừa nhận hai chiếc tàu ngầm đầu tiên trong lô đặt hàng từ Pháp với giá khoảng 2,2 tỷ USD.
Indonesia thì có kế hoạch triển khai một số tàu ngầm mới mua của Hàn Quốc và trực thăng vũ trang Apache tới gần các quần đảo mà họ cho rằng dễ bị Trung Quốc xâm phạm.

Nhật Bản lại đang thúc đẩy tiến trình sửa đổi Hiến pháp Hòa bình, để chuyển Lực lượng Phòng vệ thành quân đội chính quy và  tăng ngân sách quốc phòng thêm 2%. Tokyo cũng đang củng cố quan hệ an ninh với các nước Đông Nam Á, nhằm đóng góp vai trò lớn hơn trong vấn đề an ninh Biển Đông, bởi lo ngại về nguy cơ Trung Quốc thống trị đường hàng hải mà các tàu chở hàng của Nhật thường qua lại.

“Có thể khẳng định tranh chấp trên Biển Đông sẽ còn tiếp diễn trong một thời gian dài, khó có thể tìm ra giải pháp trong thời gian ngắn”, ông Golez kết luận. “Điều này chắc chắn sẽ thay đổi cục diện địa chính trị và kinh tế trong khu vực”.

Liệu xung đột có nổ ra

Tuy nhiên, các nhà phân tích cũng cho rằng, một cuộc xung đột lớn tại Biển Đông là hoàn toàn có thể tránh được, dù tình hình khu vực trong những năm vừa qua có xu hướng tăng nhiệt.

Từ sau Thế chiến II, nền hòa bình của châu Á đã khiến khu vực dần trở thành trung tâm của nền thương mại quốc tế. Theo tạp chí Economist, hơn một nửa lượng hàng hóa thế giới mỗi năm đều đi qua Biển Đông, trong đó có một nửa lượng dầu thô mà Trung Quốc cần cho sản xuất và phát triển.

Kể từ sau khi mở cửa nền kinh tế hơn 30 năm trước đây, Trung Quốc là quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ sự phồn vinh của tuyến đường hàng hải trên Biển Đông. Chính vì vậy, những thay đổi trong cục diện an ninh tại châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt xoay quanh vấn đề Biển Đông, sẽ tác động trực tiếp đến nền kinh tế nước này.

“Tôi không tin rằng sẽ có xung đột trong những năm sắp tới”, chuyên gia Gary Li bình luận. “Đặc biệt với Trung Quốc, cái mất nhiều hơn cái được, trong khi tăng trưởng kinh tế đang chậm lại và kết cấu phát triển bên trong đang có sự điều chỉnh”.
blank
Một cuộc xung đột trên Biển Đông được cho là có thể tránh khỏi do mối đan xen lợi ích giữa các quốc gia. Trong ảnh là cảnh đối đầu giữa tàu hải cảnh Trung Quốc và tàu của Philippines. Ảnh: AFP
(Theo VnExpress)
10 Tháng Tám 2015(Xem: 17986)
"Ông Roilo Golez, cựu dân biểu, đồng thời là cố vấn an ninh quốc gia của Philippines, cho VOA Việt Ngữ biết rằng chiến dịch bài hàng Trung Quốc lần này nhắm vào mặt hàng may mặc."
10 Tháng Tám 2015(Xem: 18503)
"Giới phân tích nói với Tân Hoa Xã rằng, chuyến thăm lần này của ông John Kerry là đi tiền trạm cho Tổng thống Barack Obama thăm Việt Nam cuối năm nay."
10 Tháng Tám 2015(Xem: 18455)
Hà Nội 07/08/2015 - Ngoại trưởng John Kerry: « Hoa Kỳ thừa nhận rằng chỉ có nhân dân Việt Nam quyết định hệ thống chính trị của mình. Nhưng có những nguyên tắc cơ bản mà chúng tôi bảo vệ : Đó là không một ai bị trừng phạt chỉ vì đã bày tỏ suy nghĩ của mình một cách ôn hòa ». Và Hoa Kỳ cho rằng « các tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền sẽ phục vụ cho lợi ích của Việt Nam ».
06 Tháng Tám 2015(Xem: 19898)
"Ngài cũng xác nhận rằng GHPGVNTN không là kẻ thù của Việt Nam Cộng sản. Bởi vì “Chúng tôi yêu quê hương Việt (…) nếu chúng tôi đòi hỏi tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, tự do hội họp và tự do lập hội, không phải vì chúng tôi là “thế lực xấu” muốn phá hoại chính quyền, mà bởi vì chúng tôi mang niềm tin tưởng nhân quyền là dụng cụ để xây dựng một xã hội thịnh vượng và âu lo cho con người, căn cứ trên pháp quyền và sự tôn trọng lẫn nhau. Chúng tôi tin rằng ai cũng có quyền tham dự để định hướng số phận mình cũng như tương lai của xứ sở”." XEM THÊM: Đại lão Hòa thượng Quảng Độ nói gì về VN và tăng lữ hải ngoại? http://www.nhatbaovanhoa.com
04 Tháng Tám 2015(Xem: 21638)
"Báo New York Times hôm 3/8 cho biết trong vòng đàm phán tại Hawaii, phía Việt Nam vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ các lợi ích mà các doanh nghiệp nhà nước đang được hưởng." "Trả lời BBC trong cuộc phỏng vấn cùng ngày, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh cho rằng thông báo hoàn tất đàm phán cho thấy giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã "có sự nhất trí" về vấn đề nghiệp đoàn và kinh tế thị trường." * Công đoàn là của ai? * Công đoàn Đoàn kết Ba Lan. * Sách Đông Âu tại Việt Nam. * Trích hồi ký Trần Văn Giàu: Hoàng Quốc Việt giải tán Công đoàn VN.
03 Tháng Tám 2015(Xem: 19272)
"Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đánh giá vụ việc là “mang tính chất cực kỳ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội”." Singapore giải thích lý do cấm một số phụ nữ VN nhập cảnh
30 Tháng Bảy 2015(Xem: 26240)
"Là người đã tham gia đoàn đàm phán về biên giới với Campuchia ngay từ đầu những năm 80 của thế kỷ trước, tôi cho rằng Thủ tướng Hun Sen đã nói đúng sự thật về việc Campuchia cạo sửa bản đồ trước khi đàm phán với Việt Nam: “Tôi không làm gì sai về điều này. Khi các cán bộ có thẩm quyền của Campuchia nhận được chỉ thị của Hoàng thân Norodom Sihanouk năm 1964, họ đã chỉnh sửa bản đồ của Campuchia, lúc đó tôi chỉ mới 12 tuổi."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 22263)
"Theo nguồn tin của Voice Australia một tổ chức phi chính phủ bảo vệ người tỵ nạn của người Việt Nam ở hải ngoại đóng trụ sở tại Melbourne – Úc, hôm Chủ nhật 26/07/2015, chính quyền Úc đã bất ngờ trục xuất toàn bộ 46 thuyền nhân đi trên một chiếc tàu tới Úc xin tỵ nạn."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 18355)
"Tổng thống Obama đã đi thăm 2 ngày Kenya, quê của thân phụ ông, nơi ông được ca ngợi như một người con cưng của đất nước.Trong một bài diễn văn đọc trước khi rời khỏi Kenya ngày Chủ Nhật, Tổng thống nói Kenya đang ở ngả tư đường “đầy đau khổ, nhưng cũng có nhiều hứa hẹn to lớn.” Bài diễn văn của Tổng thống Obama tại trụ sở Liên hiệp Châu Phi kết thúc chuyến viếng thăm 5 ngày đến Kenya và Ethiopia.
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 18318)
"Cuộc đọ sức kéo dài giữa Athens với các chủ nợ khiến nhiều thành viên trong khu vực đồng euro đau đầu. Nhưng khác với hai đợt khủng hoảng hồi năm 2010 và 2012, đe dọa Hy Lạp bị loại khỏi eurozone đã không tạo nên một làn sóng hoảng loạn trên thị trường tài chính thế giới."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 18183)
"Theo Bộ Ngoại giao Mỹ ngày hôm qua, 27/07/2015, vào tuần tới, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ trở lại vùng Trung Đông và Đông Nam Á trong một chuyến công du từ ngày 02/08 cho đến 08/08/2015."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 19105)
Hun Sen: "Khi các cán bộ có thẩm quyền của Campuchia nhận được chỉ thị của Hoàng thân Norodom Sihanouk năm 1964, họ đã chỉnh sửa bản đồ của Campuchia, lúc đó tôi chỉ mới 12 tuổi. Họ (các quan chức Campuchia) thời điểm đó đã 'bỏ rơi' đảo Koh Tral và Kamcuchea Krom cho Việt Nam. Tôi không thể đòi lại được"
26 Tháng Bảy 2015(Xem: 25091)
"Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ David Shear phát biểu trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện hôm Thứ Tư rằng, Washington sẽ đặt thêm các tài sản của không quân tại Úc bao gồm máy bay ném bom B-1 và máy bay giám sát. Đây không phải là một ý tưởng hoàn toàn mới, nó đã được đề xuất từ năm 2013 bởi Tư lệnh Không quân Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, tướng Herbert Hawk Carlisle."
26 Tháng Bảy 2015(Xem: 18597)
1. Su Bi (2014); 2. Ga Ven (2014); 3. Chữ Thập (2014); 4. Châu Viên (2014); 5. Gạc Ma (1988); 6. Tư Nghĩa (2014); 7. Bãi Vành Khăn (2014); 8. Bãi Scarborough (2012) 9. Bãi Cỏ Mây; 10. Bãi Trăng Khuyết; 11. Bãi Cỏ Rong; ... (Những đảo, bãi đá, rạn san hô này rất gần bờ biển Palawan, Manila). Hải đồ của Văn Hóa map. Trong số 7 căn cứ hỏa lực các đảo TQ chiếm hữu sắp hoàn tất, đảo Chữ Thập có vị trí quân sự chiến lược tối quan trọng đối với tầm hoạt động của không quân và vũ khí hiện nay; nó nằm giữa biển Trường Sa so với bờ biển Việt Nam (Sàigon) và Philippines (Palawan).
23 Tháng Bảy 2015(Xem: 19346)
"Phi hành gia Mỹ Kjell Lindgren, phi hành gia Oleg Kononenko của Nga, và phi hành gia Nhật Kimiya Yui sẽ nhập đoàn với hai phi hành gia Nga Gennady Padalka và Mikhail Kornienko, và phi hành gia người Mỹ Scott Kelly đã có mặt trên trạm không gian quốc tế. NASA cho hay cả 6 phi hành gia này sẽ ở trên Trạm Không gian Quốc tế cho tới tháng 12 năm nay."
23 Tháng Bảy 2015(Xem: 21800)
Tổng thống Mỹ Barack Obama lên đường sang Kenya hôm nay, 23/07/2015, chặng đầu tiên trong khuôn khổ chuyến viếng thăm chính thức châu Phi. Hôm qua, người đứng đầu Nhà Trắng phát biểu quan hệ giữa Hoa Kỳ và lục địa này đang ở « tầm cao mới ». Đây là chuyến công du đầu tiên tại quê cha của ông với tư cách là Tổng thống. Sau đó, ông sẽ tới Ethiopia, cũng với tư cách là người đứng đầu nhà nước Hoa Kỳ đầu tiên trong lịch sử đặt chân tới quốc gia này. Phát ngôn viên của Nhà Trắng, ông Earnest, cho biết chương trình của Tổng thống Obama sẽ không thay đổi dù trước đó, chính quyền Kenya đã công bố rộng rãi chi tiết lịch trình chuyến đi của tổng thống cũng như giờ ông tới đất nước này.
21 Tháng Bảy 2015(Xem: 19107)
"Cuộc tập trận này diễn ra sau khi tân chỉ huy trưởng Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ thực hiện chuyến bay giám sát kéo dài bảy tiếng đồng hồ tại Biển Đông, trên một phi cơ trinh sát hiện đại nhất của Mỹ. Loại tàu đổ bộ « Bison » (hay Zuhr) là thủy phi cơ quân sự lớn nhất thế giới, có thể chở theo ba chiếc xe tăng hạng nặng mỗi chiếc gần 150 tấn, hoặc mười xe bọc thép và 140 binh sĩ."
20 Tháng Bảy 2015(Xem: 26838)
Khoảng 2.000 người Campuchia dẫn đầu là các dân biểu của đảng Cứu quốc đối lập đã tới vùng biên giới với Việt Nam hôm Chủ nhật 19/7.
19 Tháng Bảy 2015(Xem: 26734)
"Một sự kiện quan trọng cần được nhắc đến là VAF, nhờ quan hệ của luật sư Wesley Coddou, đã được Trung tâm Nhận Dạng, Đại học Bắc Texas (Center for Human Identification, Department of Forensic and Investigative Genetics, University of North Texas Health Science Center) nhận thử nghiệm miễn phí DNA từ các mẫu hài cốt tù cải tạo và thân nhân của họ. Việc thử nghiệm DNA đem lại niềm an ủi vô cùng lớn lao cho những gia đình tù cải tạo đã chết trong tù mà mộ đã mất bia và không có di vật gì bên cạnh hài cốt khiến thân nhân có thể xác nhận là của người quá cố." (Bức ảnh duy nhất về tù cải tạo do một phóng viên Mỹ chụp trong trại cải tạo Hàm Tân; người đứng thứ tư từ trái có thể là tướng Lê Minh Đảo (xin xác nhận).