Mỹ tuần tra đảo nhân tạo nào ở Trường Sa để làm gì?

"BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ TƯ 14 OCT 2015

Kịch bản 12 hải lý: trò mèo vờn chuột!

Mỹ thông báo cho đồng minh về kế hoạch tuần tra hải quân ở Trường Sa

(GDVN) - Philippines cho biết, họ đã được Hoa Kỳ thông báo về quyết định tuần tra theo kế hoạch từ mấy hôm trước.

The New York Times ngày 12/10 đưa tin, Hoa Kỳ đã thông báo vắn tắt cho các đồng minh ở châu Á về kế hoạch tiến hành tuần tra đảm bảo tự do hàng hải, hàng không vùng biển vùng trời quốc tế phạm vi 12 hải lý xung quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc xây dựng bất hợp pháp ở quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam).

Việc tuần tra trong phạm vi 12 hải lý của ít nhất một trong số 7 đảo nhân tạo nhằm thách thức những nỗ lực của Trung Quốc xác lập chủ quyền bất hợp pháp trên tuyến hàng hải chiến lược bằng cách bồi lấp, xây dựng, biến các rặng san hô và bãi cạn nửa nổi nửa chìm thành các đảo nhân tạo đủ lớn cho máy bay quân sự cất hạ cánh, trận địa radar tên lửa và doanh trại cho binh lính đồn trú.

Trung Quốc yêu sách "chủ quyền" vô lý với hầu như toàn bộ Biển Đông, yêu sách 12 hải lý "vùng lãnh hải" đối với các đảo nhân tạo là đặc biệt nhạy cảm vì vi phạm luật pháp quốc tế. Các thực thể này không được hưởng quy chế lãnh hải theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) dưới bất kỳ hình thức nào.

Các quan chức Philippines cho biết, họ đã được Hoa Kỳ thông báo về quyết định tuần tra theo kế hoạch từ mấy hôm trước. Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng an nin hôm Thứ Hai 12/10 nói rằng ông hoan nghênh sự thay đổi này của Mỹ.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter và Ngoại trưởng John Kerry đã lên kế hoạch trao đổi với Úc, một trong những đồng minh thân cận nhất của Mỹ ngày 12, 13/10 ở Boston, nơi các cuộc tuần tra đã được thảo luận.

Cố vấn cao cấp về Trung Quốc tại Hội đồng An ninh quốc gia Hoa Kỳ Daniel Kritenbrink nói với một nhóm các nhà phân tích Mỹ trong cuộc họp tại Washington sau khi Tập Cận Bình vừa rời khỏi Hoa Kỳ rằng, Nhà Trắng đã quyết định tuần tra gần các đảo nhân tạo. Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đã thống nhất kế hoạch.

Kritenbrink không tiết lộ khi nào sẽ tiến hành tuần tra, nhưng ông cho biết kế hoạch được tạm hoãn để không làm gián đoạn chuyến thăm Hoa Kỳ của Tập Cận Bình.

Hồng Thủy 13/10/15

++++++++++++++++++++++++++++++++++

TQ làm gì nếu Mỹ điều tàu tới các đảo?

Thạc sỹ Lê Thành Lâm Gửi tới BBC từ London

Image copyright Getty Image caption Tác giả cho rằng Hoa Kỳ đang có nhiều lý do để tiều tàu chiến vào các khu vực trong phạm vi 12 hải lý gần các đảo nhân tạo mà TQ xây trên Biển Đông.

Hôm 8/10, một số tờ báo quốc tế dẫn lời các quan chức quân sự Mỹ cho biết Mỹ có thể sắp triển khai tàu chiến vào trong phạm vi 12 hải lý quanh đảo nhân tạo của Trung Quốc.

Câu hỏi hiện đang đặt ra là liệu Tổng thống Obama có phê chuẩn kế hoạch này? Và Trung Quốc sẽ hành động thế nào nếu Mỹ triển khai kế hoạch trên?

Có bốn lý do được đưa ra để có thể nhận định rằng Mỹ sẽ điều tàu chiến vào khu vực 12 hải lý quanh đảo nhân tạo của Trung Quốc.

Thứ nhất, việc cử tàu chiến tới khu vực này đã nằm trong kế hoạch của Mỹ khi mà trước đó Mỹ đã cân nhắc việc điều phi cơ hay tàu chiến tới phạm vi 12 hải lý quanh những bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa mà Trung Quốc đang tiến hành cải tạo.

Cụ thể vào tháng 5/2015, Mỹ đã điều phi cơ trinh sát P8-A Poseidon tới đá Chữ Thập làm nhiệm vụ tuần tra trên Biển Đông.

Nếu Mỹ không có hành động cứng rắn với Trung Quốc, vai trò và vị thế của Mỹ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có thế sẽ bị suy giảm đáng kểTh.S Lê Thành Lâm

Thứ hai, Tổng thống Obama dường như đang phải chịu sức ép từ phía cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa về việc cần phải có những hành động cứng rắn hơn đối với Trung Quốc trên Biển Đông.

Hồi tháng Chín, 29 nghị sỹ Mỹ của cả hai đảng trên đã cùng ký vào một bức thư kêu gọi điều máy bay và tàu hải quân tới các đảo nhân tạo của Trung Quốc nhằm phản đối các hành động gây đe dọa tới tự do hàng hải và an ninh quốc tế của Trung Quốc.

Thứ ba, việc Trung Quốc ngang nhiên bồi đắp các đảo nhân tạo và xây dựng căn cứ quân sự trên các đảo này dường như đang thách thức chính sách xoay trục của Mỹ ở châu Á-Thái Bình Dương.

Nếu Mỹ không có hành động cứng rắn với Trung Quốc, vai trò và vị thế của Mỹ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có thế sẽ bị suy giảm đáng kể.

Ngoài ra, giới quan sát cho rằng quan Hoa Kỳ và Trung Quốc đã không đạt được giải pháp cho vấn đề Biển Đông trong chuyến thăm mới đây của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Do đó, sẽ không có nhiều rào cản buộc Mỹ phải tuân theo trong việc điều tàu chiến tới khu vực đang có tranh chấp trên Biển Đông.

Đáp trả thế nào?

Vậy Trung Quốc sẽ đáp trả như thế nào nếu Mỹ triển khai kế hoạch điều tàu chiến tới Biển Đông mà Trung Quốc cho rằng thuộc phạm vi lãnh hải của mình?

Nhìn lại sự kiện phi cơ trinh sát P8-A Poseidon của hải quân Mỹ bay qua đá Chữ Thập hồi tháng Năm, Trung Quốc lúc đó được cho rằng đã 8 lần gửi yêu cầu phi cơ Mỹ phải rời khỏi không phận của nước này thông qua sóng radio mà không hề có bất cứ hành động quân sự nào đáp trả.

Image copyright Getty Image caption Lực lượng hải quân của Trung Quốc được cho là đã có tiến bộ về tiềm lực, song vẫn còn có khoảng cách xa trên thực tế so với hải quân của Hoa Kỳ.

Trước đó, vào hồi tháng 4/2012 hai tàu hải giám của Trung Quốc đã chạm mặt với soái hạm BRP Gregorio Del Pilar của hải quân Philippines trên vùng tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Tình trạng đối đầu giữa hai bên được duy trì trong suốt gần một tháng bằng việc hai bên liên tục có những sự điều động tại khu vực này.

Tuy vậy, cả Trung Quốc và Philippines dường như đều tránh đối đầu quân sự và tìm cách giải quyết vấn đề thông qua con đường ngoại giao.

Có thể thấy, có lẽ giải quyết xung đột tranh chấp bằng hành động quân sự không phải là lựa chọn tự động và tối ưu của chính quyền Tập Cận Bình, ngay cả khi Manila còn thua xa Bắc Kinh về tiềm lực quân sự (mà có thể là Bắc Kinh e ngại sự hậu thuẫn của Washington với Minala).

Nếu phải đối đầu với một Hoa Kỳ được cho là có tiềm lực quân sự mạnh nhất thế giới, Trung Quốc cũng sẽ đủ tỉnh táo để tránh đối đầu quân sự.

Giải quyết xung đột thông qua con đường ngoại giao có lẽ vẫn là giải pháp được cả hai bên ưu tiênTh.S Lê Thành Lâm

Với tiềm lực vũ khi hạt nhân như hiện nay, cả Trung Quốc và Mỹ đều hiểu rằng xung đột quân sự giữa hai bên có thể dẫn tới những hậu quả khôn lường, lớn hơn.

Hơn nữa, khu vực tranh chấp trên Biển Đông mà Trung Quốc cho rằng thuộc lãnh hải của nước này lại không được Mỹ và quốc tế công nhận.

Trong khi đó, Mỹ lại cho rằng hành động điều tàu chiến tới khu vực này nhằm bảo vệ quyền tự do hàng hải quốc tế.

Do đó, sẽ khó cho Trung Quốc có được sự ủng hộ của quốc tế nếu Bắc Kinh muốn có hành động quân sự đáp trả.

Vì vậy, kịch bản đưa ra nếu Mỹ điều tàu quân sự tới khu vực 12 hải lý quanh đảo nhân tạo của Trung Quốc trên Biển Đông là Trung Quốc cũng sẽ triển khai lực lượng hải quân của mình vừa nhằm uy hiếp vừa nhằm thể hiện sức mạnh quân sự với Mỹ.

Và giải quyết xung đột thông qua con đường ngoại giao có lẽ vẫn là giải pháp được cả hai bên ưu tiên./

BBC 11 tháng 10 2015

Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, nguyên Trưởng Bộ môn Chính trị Ngoại giao, Khoa Quan hệ Quốc tế, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.