Gs Nguyễn Văn Canh: Tầm quan trọng của đảo nhân tạo Gạc Ma

30 Tháng Mười Một 201412:00 SA(Xem: 15728)
“NHẬT BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ HAI 01 DEC 2014

Tầm quan trọng của đảo nhân tạo Gạc Ma

Nguyễn văn Canh

28/11/2014

image052

Thượng tuần tháng 5, 2014, báo chí quốc tế cho biết TC xây dựng đảo nhân tạo Gạc Ma, biến toàn thể khu vực thành một hệ thống căn cứ Hải quân đồ sộ dể kiểm soát toàn vùng.

Hình: Kiến trúc quân sự trên đảo Gạc Ma, xuất hiện chừng một thập niên trước khi TC bắt đầu xây dựng đảo nhân tạo Gạc Ma. Trên nóc toà nhà xi măng cốt sắt mọc trên mặt nước giữa biển có 2 antennes liên lạc vệ tinh, đường kình 2,5 m, cao 2.4 m. Tọa độ: 9°42′B 114°17′Đ

Gạc Ma là một đảo đá ngầm của Việt nam. Trung cộng đưa 4 khu trục hạm xuống và bất thần vây và nã trọng pháo vào một toán công binh VC đang lội nước vào đảo để tiếp tế cho ít quân trú p;hòng. TC giết 64 người, và chiếm giữ đảo đó. Hơn một thập niên sau, TC xây một kiến trúc quân sự trên đó.
Vùng đá ngầm Gạc Ma là một rạng san hô nằm ở đầu phía tây nam của cụm Sinh Tồn và là một trong sáu đảo mà TC chiếm vào 14 tháng 3 năm 1988. Khu này nằm ở phía Nam quần đảo Trường Sa. 

Ngày 25 tháng 5, 14, Hoàn cầu Thời Báo cho biết TC ‘xây dựng một đảo nhân tạo tại Trường Sa có thể là GạcMa, trên đó có một sân bay, hải cảng để cho tàu chiến có thể đáp ứng nhanh’. Nay TC tuyên bố cơ sở này làm “trạm cung cấp” cho ngư dân và xây dựng các văn phòng, nhà nghỉ, gồm cả nông trại. Cảng biển có thể tiếp nhận các tàu lên đến 5,000 tấn.
Theo tờ South China Morning Post (SCMP) hôm Thứ Bảy 7 tháng 6, 14 , Bắc Kinh đang biến bãi đá ngầm Gạc Ma (TC gọi Xích Qua Tiêu) thành một đảo nhân tạo khổng lồ. Trên đó có cả phi đạo cho máy bay lên xuống, cảng biển riêng cho tàu quân sự và tàu dân sự. Lại còn có cả khu vực gia cư, khu du lịch, tất cả xây dựng trên đảo nhân tạo đang được các máy hút cát dưới lòng biển làm thành đảo.

Ngày 13 tháng 5, Bộ Ngoại Giao Phi tố cáo TC làm công tác xây dựng trên GạcMa trong đó có một đường bay.

Ngày 15/5 Hoa xuân Oánh của TC tại Bắc Kinh nói TC có chủ quyền không tranh cãi tại vùng này trong đó có GạcMa, nên có quyền xây dựng.

Đảo nhân tạo này sẽ rộng 30 hectares. Lưu ý: căn cứ Phú Lâm thuộc Hoàng Sa chỉ có diện tích 1.3- 2 cây số vuông.

Đảo nhân tạo Gạc Ma đang được hình thành:

Tầm quan trọng của GạcMa trong chủ nghĩa bành trướng:

Vì có nhiều hạn chế, căn cứ Phú Lâm dù là trung tâm chỉ huy quân sự chính của toàn vùng không thể giúp cho TC kiểm soát hết Biển Đông và xa hơn. Các hạn chế đó là diên tích căn cứ ấy qúa nhỏ trên bình diện tiếp vận cho không quân hải quân; quá xa so với phía Trường Sa.

image054Khoảng cách từ Gạc Ma lên tới Phú Lâm là khoảng gần 800 cây số. Nếu tính từ đảo Thuyền Chài ( Barque Canada Shoal) ở vĩ tuyến thứ 3, tại cực Nam của Trường Sa thì khoảng cách sẽ là 1780 cây số.

Cách đây hơn 1 thập niên, có tin cho biết rằng TC đã mua kỹ thuật tiếp liệu essence trên không cho máy bay của Iran để nối dải hoạt động của không quân xuống phía Nam Trường Sa. Nay, như Hoàn Cầu Thời Báo cho biết căn cứ này có thể “đáp ứng nhanh”, giúp giải quyết mau chóng các nhu cầu chiến trường khi chiến tranh xảy ra.

Hình: Tạp chí an ninh quốc phòng Jane

image056-contentCăn cứ không lồ Gạc Ma sau khi xây xong sẽ không thua căn cứ Diego Marcia của Mỹ tại Ân Độ Dương. Nếu Gạc Ma nối liền với Khu Chữ Thập, thì thành một vành đai dài 44 cây số. Hiện Chữ thập có 5 kiến trúc kiên cố ( xin coi 2 cuốn sách: Nguyễn văn Canh: Hồ sơ Hoàng Sa và Trường Sa; và cuốn Hồ sơ và Hình Ảnh ) . Tại vùng này về phía đông có căn cứ khác là Vành Khăn, nơi đây cũng có nhiều kiến trúc kiên cố, trong đó có một kiên trúc 3 tầng lầu, giống như một khách sạn khổng lồ giữa biển, được sự dùng làm Bộ Chỉ Huy và căn cứ tiếp vận nhỏ.

Gạc ma, Chữ Thập và Vành Khăn hợp thành một Tam Giác đối phó với mọi tình huống chiến tranh, gồm cả một sàn ( platform) dài 116 m, rộng 96 m, (1 trong 5 kiến trúc tại Chữ Thập) sẽ dùng để đặt dàn phóng hạ vệ tinh của Mỹ điều khiển và hướng dẫn Hàng Không Mẫu Hạm Mỹ. Nếu chỉ làm mù vệ tinh của Mỹ mà thôi, thì HKMH Mỹ sẽ bị vô hiệu hoá. Tam giác này sẽ dễ dàng kiểm soát hành lang , nhất là tàu thuỷ của hạm đội 7, từ Malacca đi lên qua Biển Đông. Con đường này nằm sát phía tây bờ biển Phi Luật Tân và là một tổng căn cứ cho TC kiểm soát và tiến chiếm toàn vùng Đông Nam Á .

Riêng VC thì coi việc xây dựng đảo này thành căn cứ hải quân lớn của TC như không có gì xảy ra.

------
image058Tóm lại, Gạc Ma trong tương lai gây ra một mối nguy cơ lớn, không những cho dân tộc Việt mà cho toàn vùng, nhất là để thực hiện mưu đồ Đại Trung Hoa (toàn thể Á Châu là Đại Trung Hoa như Bản đồ đã phổ biến trong năm 2010), trước khi chúng đi xa hơn.

Riêng đối với VC, trong 3 năm nay, nhất là từ tháng 9, 2013 trước hoạt động rầm rộ của hải quân TC xây cất Gạc Ma thành đảo nhân tạo, chúng vẫn im lặng coi như không biết, và như vậy là che dấu các hoạt động này. Quốc tế đã phanh phui sự việc và chúng vẫn làm ngơ. Chúng vẫn tiếp tục đồng loã tiếp tay cho kế hoạch bá quyền của Bắc kinh.

Chúng ta đòi hỏi VC phải đưa vấn đề này ra trước toà án quốc tế để

a) ít nhất tố cáo hành vi bá quyền của TC, và từ đó kêu gọi quốc tế hỗ trợ cho cuộc đấu tranh khó khăn này.

b) nếu không đòi lại ngay được phần lãnh hải đã bị quân giắc cướp đoạt, thì ít nhất, về phương diện thủ tục trên bình diện pháp lý là bằng cớ để phản bác luận điểm rằng Việt nam đã im lặng với ý nghĩa là đồng ý nhượng các phần đất liên hệ cho quân giặc trong tương lai và rằng thời hiệu tiêu diệt nếu có không bị mất.

Cần lưu ý một điều là trong cuộc viếng thăm Manila vào 21 tháng 5, 04, Nguyễn tấn Dũng tuyên bố về việc sử dụng biện pháp pháp lý liên quan đến HD 981 hiện nay, và còn làm cho người ta hiểu rằng biện pháp ấy sẽ được sử dụng vào lúc thích hợp. Lý do trì hoãn này trước hoạt động xâm lăng trắng trợn của quân giặc đã và đang xảy ra từ 1 tháng 5 chỉ là mưu mô kéo dài việc chiếm đóng lãnh thổ Vietnam để có cơ may cho quân giặc tạo sự chiếm đóng trở thành “sự đã rồi”.

Tôi cần nhắc lại một sự trì hoãn tương tự đã xảy ra hàng chục năm nay kể từ khi với tư cách là chủ tịch Uỷ Ban Bảo Vệ Sự Vẹn Toàn Lãnh Thổ, tôi đã nhiều lẫn đòi hỏi lãnh đạo VC là tuyên bố huỷ bỏ Công Hàm Phạm văn Đồng mà TC dựa vào đó biện minh cho chủ quyền của chúng trên Biển Đông. Chỉ riêng từ năm 1911 đến nay, đã có 4 tuyên bố về vấn đề này: 18 tháng 9, 11; 1 tháng 9, 12; 11 tháng 12, 12 và 19 tháng 1, 14. Tôi có nhấn mạnh rằng tập tục quốc tế chập thuận sự huỷ bỏ đơn phương, không cần viện đẫn lý do, không nhất thiết phải là Thủ tướng, mà chỉ cần một tuyên bố của một viên chức cấp thấp là đủ. Mãi đến 23 tháng 5, 14, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia, Trần Duy Hải, nói tại cuộc họp báo quốc tế hôm ấy ở Hà Nội rằng Công hàm 1958 của Thủ tướng Phạm Văn Đồng không có giá trị pháp lý về vấn đề chủ quyền với vùng biển đảo của Việt Nam, vì hai quần đảo ấy thuộc quyền sở hữu của VNCH. … Đây là một hành động đáng khen.

Hiểm họa từ căn cứ quân sự trái phép TC xây trên đảo Gạc Ma

Trung Quốc đang có động thái ngày một hiếu chiến khi lên kế hoạch xây dựng đảo nhân tạo ở trung tâm Biển Đông nhằm phục vụ cho mục đích quân sự.

image059

image061

 Đối với Phi, cựu cố vấn an ninh quốc gia Philippines, Golez cảnh báo rằng, nếu Trung Cộng hoàn thành kế hoạch xây căn cứ quân sự ở đảo Gạc Ma, đó không còn là mối đe dọa cho riêng quốc gia nào mà còn khiến khu vực châu Á – Thái Bình Dương rơi vào tình trạng nguy hiểm.

Kênh tin tức ANC (Philippines) hôm 10/6 dẫn lời cựu cố vấn an ninh quốc gia Philippines – ông Roilo Golez – nhận định rằng, an ninh toàn khu vực Đông Nam Á sẽ rơi vào tình trạng bấp bênh một khi Trung Cộng hoàn thiện cơ sở quân sự, đường băng trái phép trên đảo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Ông Golez khẳng định Trung Cộng muốn thay đổi thế cân bằng quyền lực tại Đông Nam Á qua kế hoạch xây dựng các công trình phi pháp này.

“Trung Cộng muốn củng cố quyền lực trên Biển Đông và biến nơi đây thành ao nhà. Họ thực sự muốn khẳng định tuyên bố chủ quyền trong đường lưỡi bò tự vẽ ra. Họ muốn thay đổi cán cân quyền lực ở châu Á – Thái Bình Dương vì nước Mỹ vẫn đang giữ vị trí thống trị. Trung Cộng đã bắt đầu thách thức vị trí này”.Thiết kế căn cứ quân sự bao gồm một sân bay trên bãi đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam do Viện Nghiên cứu và Thiết kế số 9 của Trung Cộng tiết lộ

“Căn cứ mà Trung Cộng dự tính xây bao gồm cả bến tàu để họ có thể tiếp tế và hỗ trợ cho các tàu khu trục. Ngoài ra, bạn có thể thấy đường băng có chiều dài hơn 1,6 km. Điều này thực sự nguy hiểm vì đây có thể làm căn cứ cho các máy bay chiến đấu, như chiến đấu cơ J-11 của Trung Cộng (có phạm vi hoạt động hơn 3.200 km). Đảo Gạc Ma là chấm tròn ở giữa, vòng tròn xung quanh bán kính khoảng hơn 1.600 km. Phạm vi này bao gồm rất nhiều phần lãnh thổ của các nước trong khu vực. Do vậy tất cả căn cứ của chúng ta đều bị đe dọa”, ông Golez nhấn mạnh.

Cựu đại sứ Philippines Parañaque nhận định rằng, nếu căn cứ quân sự được hoàn thành, máy bay phản lực của Trung Cộng có thể dễ dàng tiếp cận với toàn bộ Philippines, Việt Nam và một số khu vực của Malaysia trong vòng bán kính 1.000 dặm.

Trước các hoạt động công khai, dồn dập và khẩn cấp đó, lãnh đạo VC im lặng không dám lên tiếng bảo vệ chủ quyến, lại càng không dám kêu gọi đồng minh giùp đỡ đẩ bảo vệ chủ quyền, dù đã được Mỹ công khai lên tiếng giúp đỡ và bảo vệ. Thái độ và hành vi thụ động đó phản ảnh đe doạ của Dương Khiết Trì qua tuyên bố “vào mặt” Nguyễn phú Trọng, Nguyễn tấn Dũng tại Hà nội vào ngày 16 tháng 8 rằng: “VC

-Không được sử dụng các “tư liệu” mà Việt Nam tự nhận là “tư liệu lịch sử” để gây hiểu lầm cho cộng đồng quốc tế và dư luận Việt Nam về chủ quyền ở Tây Sa, Nam Sa (Hoàng Sa, Trường Sa)

image063-Không được lôi kéo các nước khác can thiệp vào Nam Hải

-Cuối cùng VC là đứa con hoang phải qay trở về với tổ quôc khổ đau nghĩa là không được đi xa khỏi đường lối của TC về Biển Đông..

Hơn một tuần lễ nay, (27 tháng 11, 14), báo chí quốc tế nói tới TC đang xây một phi trường khác trên đảo Chữ Thập. Dần dân nhiều đảo nhân tạo, từ mãi phía Nam của vùng Trường Sa, qua Chữ Thập lên tận Gaven, xuống Colin, rồi Gạc Ma, chiếm một diện tích về phía Nam Trường Sa từ Bắc xuống Nam dài khoảng hơn 100 hải lý, và từ Đông sang Tây độ 90 hải lý, trên đó các kiến trúc kiên cố quân sự được xây cất. Quân đội TC sẽ đồn trú trên đó.

Và với đả diễn tiến này, chỉ trong vòng vài ba năm nữa lúc đó quân trú phòng của VC sẽ rút khỏỉ Trường Sa và lãnh dạo VC thế hệ này hoàn tất nhiệm vụ chuyển giao chủ quyền Biển Đông cho TC, dù một ít lính hải quân của VC sẽ “làm vật tế thần” trong vài cuôc tấn công nhỏ của hải quân TC để che mặt với quốc dân Việt và thế giới./.

 image065

Platform 116 m x 96 m dùng làm dàn phóng hoà tiễn để hạ vệ tinh Mỹ, khiến Hàng Không Mẫu Hạm của Mỹ sẽ bi tê liệt. Đây là 1 trong 5 kiến trúc trong khu bãi đá Chữ Thập được xây giữa lòng biển từ đầu thập niên 2010.

 image069 

Tian Jian Hao, Tàu vét khổng lồ, dài 127 m, có thể hút đất từ lòng biển được 4,500 tấn cát/giờ.
image067

Sơ đồ Hoạt động của 3 tàu vét bùn/cát từ lòng biển để xây các đảo nhân tạo tại Nam quần đảo Trường Sa.

image071
Những chàng trai trẻ Việt Nam tuổi độ 20 "hy sinh" cả cuộc đời đi làm lính thủy trấn giữ những hòn đảo trong quần đảo Trường Sa.
21 Tháng Bảy 2016(Xem: 10094)
- Tân Hoa Xã ngày hôm 19/07/ đưa tin, trong cuộc gặp tư lệnh hải quân Mỹ, đô đốc John Richardson, tại Bắc Kinh vào hôm qua, tư lệnh hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi đã tuyên bố : « Chúng tôi sẽ không bao giờ ngưng việc xây dựng tại Nam Sa nửa chừng. Quần đảo Nam Sa là lãnh thổ cố hữu của Trung Quốc, nhu cầu xây dựng của chúng tôi là hợp lý và hợp pháp ». - Ảnh bên: Máy bay hãng hàng không Hainan Airlines, ngày 13/07/2016 hạ cánh xuống sân bay mà Trung Quốc vừa xây dựng trên bãi đá Subi trong quần đảo Trường Sa.REUTERS/Stringer.
19 Tháng Bảy 2016(Xem: 10054)
Bắc Kinh sẽ « không bao giờ » ngưng xây dựng tại Biển Đông. Đó là tuyên bố của Ngô Thắng Lợi (Wu Shengli), tư lệnh hải quân Trung Quốc, bất chấp phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye cho rằng việc này là bất hợp pháp.
18 Tháng Bảy 2016(Xem: 11561)
"Tham vọng của Trung Quốc không chỉ là kiểm soát các đảo, đá và rạn san hô ở Biển Đông, mà Bắc Kinh còn có kế hoạch phát triển lực lượng tàu ngầm hạt nhân có thể hoạt động rộng khắp Thái Bình Dương".
13 Tháng Bảy 2016(Xem: 11492)
- Đây là lần đầu tiên các quan chức Campuchia được đặt chân lên một con tàu sân bay lớn và hiện đại. "Tôi là thuyền trưởng Buzz Donnnelly, chỉ huy Hàng không Mẫu hạm USS Ronald Reagan. Chúng ta đang hoạt động ngay bây giờ ở vùng biển quốc tế trên Biển Đông, giữa quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. - Nhật Bản và Philippines sẽ tiến hành tập trận chung ngay sau khi Tòa trọng tài thường trực (PCA, tại The Hague, Hà Lan) ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan đến vấn đề Biển Đông.
07 Tháng Bảy 2016(Xem: 10128)
"Trước các sĩ quan không quân Philippines, tổng thống Rodrigo Duterte bắn tín hiệu với Trung Quốc là nếu phán quyết này « thuận lợi » cho Philippines như dự kiến thì « chúng ta nên đối thoại ».
05 Tháng Bảy 2016(Xem: 9953)
- Toàn thế giới đang chờ đợi Tòa trọng tài thường trực Liên hợp quốc (PCA) tiến hành phán quyết đối với việc này, nhưng phán quyết này sẽ không có bất cứ tác dụng gì đối với các hành vi (bất hợp pháp) của Trung Quốc. - Đối với Trung Quốc, xây dựng lá chắn "cát" để theo dõi và bảo vệ tuyến đường thương mại trên Biển Đông là một việc không thể thiếu (ý chỉ các hoạt động bồi lấp, xây đảo nhân tạo bất hợp pháp của Bắc Kinh ở Biển Đông). "chiếm lấy đảo của các nước khác và làm trầm trọng hơn tình hình căng thẳng là “rất nhỏ” – báo Nhật nhận định.
03 Tháng Bảy 2016(Xem: 9302)
"Khi bỏ cả trứng vào một giỏ thì rủi ro rất lớn, khi Bắc Kinh biết ai đó thất thế phải quỵ lụy mình thì không có chuyện đối phương ngồi cùng mâm, cùng chiếu với họ mà chỉ có thể đóng vai trò "đối tác chiếu dưới", bởi hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn. Những lời có cánh vẫn chỉ là chót lưỡi, đầu môi".
29 Tháng Sáu 2016(Xem: 21407)
Ban biên tập gửi đến Quý độc giả loạt bài viết Danh sách thực thể bị chiếm đóng ở quần đảo Trường Sa, liệt kê danh sách các thực thể địa lí theo sự chiếm đóng của từng quốc gia, xếp đồng thời theo thứ tự bảng chữ cái và theo bản chất địa lí. Vì danh sách này chỉ dựa theo các nguồn có thể kiểm chứng được nên trong thực tế, có thể các quốc gia chiếm đóng hoặc khống chế nhiều hơn hoặc ít hơn. Brunei là quốc gia duy nhất chưa chiếm thực thể địa lí nào. (Cập nhật từ ngày 29/5/2013 đến tháng 4/2015)
27 Tháng Sáu 2016(Xem: 10204)
- Ngư dân địa phương cáo buộc các tàu Trung Quốc có cảnh sát biển hỗ trợ ngăn cản họ vào khu vực bãi cạn Scarborough đánh bắt cá. - Hoa Kỳ mới đây cảnh cáo Trung Quốc về bất kỳ động thái nào thay đổi nguyên trạng khu vực này.
16 Tháng Sáu 2016(Xem: 9571)
Sự kiện Vịnh Bắc Bộ và Hoàng Sa "Theo tiết lộ trên báo Nhật Bản The Diplomat, Hải Quân Trung Quốc hôm 08/06/2016, đã chính thức đưa một tàu hộ tống thế hệ mới loại 056A - thuộc lớp Giang Đảo (Jiangdao) - đến căn cứ Du Lâm ở thành phố Tam Á trên đảo Hải Nam. Theo nhiều nguồn tin quân sự Trung Quốc, chiếc tàu này sẽ chủ yếu hoạt động trong vùng biển Hoàng Sa. Điều đáng nói là hộ tống hạm mới được trang bị hệ thống chống tàu ngầm".
12 Tháng Sáu 2016(Xem: 10674)
- Việc xây dựng 2 ngọn hải đăng trên đá Vành Khăn và Chữ Thập đang được đẩy nhanh tiến độ và sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2016, - Trước đó, Trung Quốc đã trái phép cho hoạt động các hải đăng trên đá Châu Viên, đá Gạc Ma và đá Xu Bi, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
07 Tháng Sáu 2016(Xem: 10306)
"Phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho thấy, Mỹ muốn xây dựng một cấu trúc an ninh khu vực tương tự NATO để bảo đảm an ninh khu vực".
30 Tháng Năm 2016(Xem: 9780)
"Người phát ngôn Trung Quốc nói Hà Nội và Bắc Kinh có thể tự mình giải quyết các bất đồng thông qua đàm phán và hiệp thương". - Việt Nam kêu gọi: Hoàng Sa:"Song phương"; Trường Sa:"Đa phương"
26 Tháng Năm 2016(Xem: 10728)
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã nghênh đón Tổng thống Mỹ Barack Obama và các nhà lãnh đạo của Anh, Pháp, Đức, Ý và Canada tại Đền Ise, ngôi đền linh thiêng nhất của Thần đạo Nhật Bản. Các nhà lãnh đạo đã lần lượt đi qua một chiếc cầu dài dẫn tới ngôi đền, trước khi đứng chụp hình chung với nhau. - VN kêu gọi Hoàng Sa: "song phương'; Trường Sa "đa phương".
20 Tháng Năm 2016(Xem: 12481)
Cam Ranh: khắc tinh của “đường lưỡi bò” “Vấn đề khôi phục căn cứ hải quân Nga ở Vịnh Cam Ranh của Việt Nam được đề ra và phía Việt Nam có sự hiểu biết và thông cảm về vấn đề này”, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Hội đồng Liên bang Nga, Viktor Ozerov nói với Sputnik". "Trước đó, Đại sứ Việt Nam tại Nga Nguyễn Thanh Sơn nói với Sputnik rằng, Việt Nam không phản đối Nga trở lại căn cứ quân sự Cam Ranh".
15 Tháng Năm 2016(Xem: 10089)
"Trả lời báo chí Nhật Bản từ Hà Nội ngày 14/05/2016, thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố: là một cường quốc khu vực, Tokyo cần có những nỗ lực « cụ thể » để bảo vệ quyền tự do hàng hải và hàng không trong các vùng biển có tranh chấp chủ quyền".