VĂN HÓA ONLINE – VĂN HỌC NGHỆ THUẬT 2 – CHỦ NHẬT 15 JUNE 2025
Hiện Tượng Tâm Linh Thật hay Mê Tín Dị Đoan?
LÊ DIỄM CHI HUỆ
Xã hội hiện đại với nền công nghệ tân tiến đã ít nhiều ảnh hưởng đến đời sống tâm linh của con người. Nhu cầu chạy theo thế giới vật chất càng cao thì đời sống tâm linh có xu hướng giảm dần. Càng bám chấp vật chất càng xa rời tâm linh. Cho dù chúng ta có xa rời tâm linh, nó là một phần của đời sống chúng ta. Sự khác biệt ở đây là niềm tin và sự cảm nhận mà một phần là do chúng ta thiếu cơ duyên cũng như thiếu sự hiểu biết rốt ráo. Căn duyên chỉ là một phần, phần còn lại là chúng ta thiếu quan tâm, và thiếu kiến thức cơ bản về tâm linh nói chung, cõi giới vô hình nói riêng. Thực ra, không phải ai ai trong chúng ta cũng có diễm phúc ngồi suy ngẫm về những điều vượt ra khỏi cuộc sống hiện tại. Đời sống vốn đòi hỏi nhiều sự trang trải và xoay sở từ vật chất đến tinh thần khiến chúng ta khó để nghĩ về những điều cao xa hơn.
Dù vậy, thiếu quan tâm và thiếu kiến thức cơ bản dễ dẫn đến sự ngộ nhận về hiện tượng tâm linh thật và hiện tượng mê tín dị đoan. Mấy năm gần đây, hiện tượng mê tín dị đoan bùng phát ở Việt Nam dẫn đến nhiều hoang mang trong xã hội. Điều này khiến nhiều người có cái nhìn tiêu cực về các hiện tượng tâm linh. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều thức giả Phương Tây và Phương Đông đã và đang nghiên cứu về lĩnh vực tâm linh. Ở Việt nam hiện nay có TS. Vũ Thế Khanh, tổng giám đốc Liên hiệp Khoa học công nghệ tin học ứng dụng UIA (Union of International Associations) thường nói về thế giới tâm linh và vấn đề ngoại cảm. Ở Mỹ có bác sĩ giải phẩu thần kinh Alexander Eben viết sách và nghiên cứu về cõi giới vô hình sau trải nghiệm cận tử, bà Suzanne Giesemann, một chỉ huy hải quân cao cấp trong quân đội Mỹ, từng tháp tùng tổng thống Bush trên chuyến phi cơ Air Force One để đi thăm viếng các lãnh tụ cấp cao của các quốc gia trên thế giới. Sau khi người con gái đột ngột qua đời vì sét đánh, đau khổ tột cùng, bà bắt đầu hành thiền để giải tỏa thắc mắc về tâm linh. Sau nhiều năm hành thiền, bà trở thành nhà kết nối tâm linh nổi tiếng. Bà cũng là tác giả của mười hai cuốn sách về tâm linh. Ngoài ra còn có rất nhiều giới thức giả khác mà người viết sẽ có dịp chia sẻ trong các bài viết kế tiếp. Càng ngày càng nhiều thức giả quan tâm và nghiên cứu về thế giới bên kia cho chúng ta thấy rằng cõi giới vô hình là có thật.
Để hiểu rõ thêm về một số hiện tượng tâm linh, chúng ta cần nhận ra một vài điểm khác biệt giữa hiện tượng tâm linh thật và hiện tượng mê tín dị đoan. Hai hiện tượng gây nhiều tranh cãi cũng như hoang mang nhất đó là hiện tượng vong nhập và gọi hồn hay còn gọi là áp vong. Vong nhập là hiện tượng thần thức (vong linh) người đã khuất nhập vào người sống. Gọi hồn còn gọi là chiêu hồn hay áp vong, là hình thức mời gọi thần thức (vong linh) người đã khuất nhập vào người trung gian, thường được gọi là “đồng”. Dưới đây là vài điểm khác biệt giúp chúng ta nhận diện hiện tượng tâm linh thật và hiện tượng mê tín dị đoan giúp chúng ta giải tỏa ít nhiều thắc mắc hay hoang mang về cõi giới vô hình.
Hiện tượng vong nhập thường thường tự phát, có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng thường là khi có vấn đề về tâm linh liên quan đến người trong cuộc. Người bị vong nhập có thể bất kỳ ai miễn là họ có cùng tầng số tâm linh với người đã khuất. Điều đặc biệt nhất là người bị vong nhập chia sẻ thông tin đặc biệt hoặc bí mật mà chỉ có người trong cuộc mới biết. Ngoài những thông tin bí mật còn có nhiều sự trùng hợp khác thường. Khi vong nhập, người bị nhập hoàn toàn mất kiểm soát và có những biểu hiện tâm sinh lý khác thường. Nói cách khác, họ trở thành một người hoàn toàn khác lạ từ giọng nói, dáng điệu và suy nghĩ bởi thần thức (vong linh) người đã khuất làm chủ ý mọi ý thức của người bị nhập. Mục đích của hiện tượng vong nhập là để chuyển tải thông điệp, giáo huấn hay khuyên nhủ đối tượng trong cuộc. Không chỉ mục đích giáo huấn, hay chia sẻ những thông tin bí mật mà các vị còn chia sẻ những điều huyền vi để chúng ta chiêm nghiệm, thẩm thấu bởi thần thức họ không còn bị hạn hẹp bởi giác quan của thế giới hữu hình. Vong nhập là một hiện tượng tự phát nên không có sự sắp đặt hay chủ đích trục lợi cá nhân.
Ngược lại hiện tượng gọi hồn (áp vong) là do sự chủ động của người trong cuộc. Người gọi hồn thường là những thanh đồng, người có căn duyên với cõi giới tâm linh. Mục đích của việc gọi hồn là giải tỏa mong cầu về sức khỏe hay tài lộc hoặc thể hiện cảm xúc đối với người đã khuất hoặc xin giải tỏa khúc mắc cá nhân. Bản chất của hiện tượng gọi hồn (hầu đồng) mang tín ngưỡng nhân gian, nhưng đôi khi bị biến tướng trở thành hiện tượng mê tín dị đoan, điều mà gây nhức nhối trong xã hội hiện nay.
Nhìn chung các hiện tượng mê tín dị đoan hầu hết dựa trên sự mong cầu từ những người trong cuộc. Bên cạnh đó, diễn tiến của các hiện tượng mê tín dị đoan là được dẫn dắt, thêm thắt ý tưởng để đáp ứng nhu cầu người tham gia cuộc gọi hồn. Đặc biệt hơn là xảo thuật khéo léo khai thác tâm lý của các đối tượng tham gia nhằm mục đích trục lợi cá nhân. Phần lớn bố cục của các hiện tượng mê tín là xoáy sâu vào việc khai khác tâm lý sợ hãi của của người tham gia.
Vì sự bùng phát của các hiện tượng mê tín dị đoan lên mức cao trào gây nhiều xôn xao và rối loạn trong xã hội khiến nhiều nhà chức trách phải cầu cứu các nhà khoa học, các tiến sĩ, bác sĩ với chuyên môn cao và báo giới viết bài nhằm giảm nhiệt tình hình. Có lẽ chúng ta từng đọc qua đâu đó những bài viết bởi các vị chuyên môn nổi tiếng kết luận rằng: “Vong nhập, áp vong, lên đồng …là một loại bệnh tâm thần dạng hội chứng lên đồng và hoang tưởng xâm nhập”. Thêm nữa nhiều bài viết khác cho rằng vong nhập là hội chứng của dạng bệnh tâm thần phân liệt. Ví dụ điển hình của sự thiển cận nhất là tờ báo Pháp Luật Việt Nam, phán rằng “vong nhập là lừa bịp, thần kinh.” Mặc dù nhiều loạt bài viết, bài báo lên tiếng về các hiện tượng tâm linh một cách gây gắt, hiện tượng vong nhập hay gọi hồn (hầu đồng) vẫn diễn ra bởi tâm linh gắn liền với đời sống của con người.
Tuy cả hai hiện tượng trên đều là sự liên lạc, kết nối giữa người sống và người chết, nếu chúng ta không đủ tỉnh táo để phân biệt sẽ dễ dẫn đến sự ngộ nhận hoặc trầm trọng hơn là ảnh hưởng vật chất đến tinh thần của chúng ta. Sự trang bị kiến thức giúp chúng ta nhận thức rõ bản chất vấn đề và có thể tránh những ngộ nhận không cần thiết. Tóm lại, sự quan tâm có thể coi là bước chân đầu tiên trên con đường tỉnh thức góp phần vào hành trình tiến hóa tâm linh của chúng ta trong kiếp sống hiện tiền.
06.09.2025
Lê Diễm Chi Huệ
