Nobel Y sinh học 2022 về tay ‘thợ săn ADN’ Svante Pääbo

03 Tháng Mười 20228:04 SA(Xem: 2196)

VĂN HÓA ONLINE - DIỄN ĐÀN 3 – THỨ HAI  03 OCT 2022

Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về:  lykientrucvh@gmail.com


Thụy Miên


Nobel Y sinh học 2022 về tay ‘thợ săn ADN’ Svante Pääbo giúp khám phá cội nguồn loài người


Khởi đầu mùa giải Nobel năm 2022, Nobel Y sinh học đã về tay nhà di truyền học người Thụy Điển Svante Pääbo vì những phát hiện liên quan đến các bộ gien di truyền của những họ người tuyệt chủng và lịch sử tiến hóa của loài người.


Lúc 16 giờ 30 ngày 3.10 (giờ Việt Nam), Ủy ban Nobel của Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm (Thụy Điển) đã công bố giải Nobel Y sinh học, hay còn gọi là Nobel Y học, năm 2022.


Theo đó, giải Nobel Y sinh năm nay được trao cho tiến sĩ Svante Pääbo, Giám đốc Viện Max Planck về Nhân chủng học Tiến hóa ở Leipzig (Đức).


image003Tiến sĩ Svante Pääbo, Giám đốc Viện Max Planck về Nhân chủng học Tiến hóa ở Leipzig Viện Max Planck về Nhân chủng học Tiến hóa


Tiến sĩ Pääbo sinh ra ở Stockholm, con của nhà hóa học Karin Pääbo và nhà hóa sinh Sune Bergström. Bản thân người cha Bergström là chủ nhân giải Nobel Y sinh năm 1982.


Thông qua nghiên cứu đóng vai trò tiên phong của ông, tân chủ nhân giải Nobel Y sinh năm nay đã làm được điều gần như không tưởng: giải trình tự bộ gien của người Neanderthal, họ hàng của loài người hiện đại.


“Nhờ vào công trình đột phá, TS Pääbo đã thiết lập một cơ chế nghiên cứu hoàn toàn mới: Hệ gien học cổ đại. Theo sau các phát hiện ban đầu, đội ngũ do ông dẫn đầu đã hoàn tất việc phân tích một số trình tự bộ gien của những họ người khác đã tuyệt chủng. Những phát hiện của TS Pääbo cho phép tạo ra một nguồn tài nguyên độc nhất vô nhị, thông qua đó cộng đồng khóa học có thể sử dụng những công cụ này trong nỗ lực hiểu rõ hơn về sự tiến hóa của loài người và lịch sử di cư của con người”, Ủy ban Nobel cho biết.


Ông Pääbo là chuyên gia đầu ngành về cổ sinh vật học, ngành khoa học nghiên cứu liên quan đến việc phân tích các mẫu gien từ hóa thạch và các phát hiện thời tiền sử.


Năm 2021, Nobel Y sinh học về tay bộ đôi hai nhà khoa học Mỹ là David Julius và Ardem Patapoutian về phát hiện cho phép giải mã cơ chế đằng sau năng lực cảm nhận nhiệt độ và xúc giác ở người.


Năm 2020, giải Nobel Y sinh được trao cho bộ ba nhà khoa học Harvey Alter và Charles Rice (người Mỹ), và Michael Houghton (người Anh) vì những đóng góp đóng vai trò quyết định trong cuộc chiến chống căn bệnh viêm gan, một vấn nạn y tế toàn cầu gây ra tình trạng xơ gan và ung thư gan trên khắp thế giới.


Giải Nobel Y sinh đã mở đầu tuần lễ Nobel, với kế tiếp là Nobel Vật lý (4.10); Nobel Hóa học (5.10) và Văn chương (6.10). Giải Nobel Hòa bình được công bố ngày 7.10 và Bobel Kinh tế là đầu tuần sau (10/10/2022).


Năm nay, nhà tổ chức giải Nobel thông báo giá trị giải thưởng là 10 triệu crown Thụy Điển (hơn 21,5 tỉ đồng) và sẽ chia đều trong trường hợp có nhiều người cùng đoạt giải.


Lễ trao giải Nobel sẽ diễn ra vào ngày 10.12, ngày mất của người sáng lập là ông Alfred Nobel. Trừ giải Nobel Hòa bình được trao ở thủ đô của Na Uy, các giải còn lại được trao tại buổi lễ ở Stockholm, Thụy Điển. (theo TNO)


Nobel Y học 2022 vinh danh công trình giải mã bộ gien người cổ đại Neandertal


03/10/2022


image005Svante Paabo, giải Nobel Y Khoa 2022 nhờ công trình giải mã bộ gien người cổ đại Neandertal. Ảnh chụp năm 2010, Leipzig-Đức nơi ông công tác. AP - Frank Vinken for Max-Planck-Gesellschaft


Trọng Thành


Hội đồng giải Nobel họp tại thủ đô Stockholm (Thụy Điển) hôm nay, 03/10/2022, thông báo giải thưởng Nobel Y học năm 2022 về tay nhà khoa học Svente Paabo. 


Khoa học gia người Thụy Điển được vinh danh nhờ những khám phá ‘‘liên quan đến bộ gien của giống người đã tuyệt chủng và sự tiến hóa của giống người hiện đại (Homo Sapiens)’’. Thông báo của Hội đồng giải Nobel cho biết cụ thể là khoa học gia Svente Paabo đã ‘‘giải trình tự ADN của người Neandertal, một giống người cổ xưa sinh sống tại đại lục Á – Âu, khoảng 40.000 năm trước’’. Một thành tựu quan trọng trong công trình của ông là tìm ra những liên hệ giữa bộ gien của người Neanderthal, đã được giải mã, với giống người hiện đại.  


Nhà di truyền học Paabo sinh năm 1955, định cư tại Đức từ hàng chục năm nay, và làm việc tại Viện nghiên cứu nổi tiếng Max-Planck. Năm 2009, ông từng phát hiện ra sự chuyển dịch của khoảng 2% tổng số gien từ một số giống người cổ đại đã tuyệt chủng, như Neandertal với giống người hiện đại chúng ta.  


Các phát hiện về liên hệ di truyền giữa các giống người cổ đại với loài người hiện đại chúng ta hứa hẹn các ứng dụng trị liệu quan trọng. Các công trình mới đây của khoa học gia Svente Paabo cho thấy người bệnh Covid-19, đặc biệt là ở châu Âu và nhất là ở Nam Á, thường mang một đoạn ADN của người cổ đại Neandertal.  


Thời điểm giống người hiện đại tiếp nhận một số đoạn gien nói trên từ người Neandertal diễn ra cách nay khoảng 60.000 năm. Sự hiện diện của đoạn gien này khiến người nhiễm virus gây bệnh Covid-19 có nguy cơ bị nhiều biến chứng hơn.